فصل اول
مقدمه:
اولین چیزی که به ذهن بیشتر مردم خطور می کند وقتی که کلمه رهبری را می شنوند رهبری تجارت نیست بلکه رهبری مذهبی، سیاسی و اجتماعی است.
رهبران به شکل گیری اهداف گروهها کمک کرده و اعضای گروهها را تحت تاثیر قرار داده و تشویق می کنند تا در رسیدن به اهداف صرف کنند. ویژگی رهبری یکی از مهمترین عوامل در تعیین موفقیت و بقای گروهها و سازمانها می باشد. بیشتر تعاریف رهبری 3 جزء دارند. تاثیر گذاری، گروه، هدف، رهبران افرادی هستند که به رفتار دیگران تاثیر می گذارند. رهبری معمولا بررسی و مطالعه دریافت و متن یک گروه بررسی می شود. بنابراین تعریفی از رهبری عبارتست از:
فرآیندی که در آن یک فرد اعضای گروه را در جهت کسب اهداف گروه تحت تاثیر قرار می دهد. روابط انسانها مطالعه و مدیریت روابط بین افراد را شرح می دهد. روابط عمومی درباره ارتباط یک سازمان بالا زمان دیگر می باشد. همه افراد روزانه روابط عمومی را تمرین می کنند. اگر چه ما از روابط عمومی به عنوان یک پدیده قرن 20 فکر می کنیم اما ریشه های روابط عمومی بسیار قدیمی اند. اصطلاح روابط عمومی نخستین بار در سال 1895 توسط انجمن راه آهن امریکا به کار رفت. تاریخ روابط عمومی نوین می تواند به سال 1906 برگردد.
نقش روابط عمومی به طور کلی نقش اطلاع رسانی و دادن خبر، انواع اطلاعات حقایق و تعبیرات از یک سازمان به مخاطبان بیرونی و درونی و به مدیریت برمی گردد.
اداره روابط عمومی و مخاطبین:
مدیریت روابط رسانه ای، مدیریت روابط کارکنان، مدیریت روابط کارکنان، مدیریت روابط مصرف کنندگان، کارمند روابط عمومی، رشته روابط عمومی، دوره روابط عمومی و... کارورزان روابط عمومی باید با مخاطبین مختلف و زیادی ارتباط برقرار کنند تا بتوانند در این زمینه موفقیت کامل را کسب کنند.
تاریخچه ای از روابط عمومی:
این اصطلاح با معنی کنونی برای نخستین بار در دهه پایان قرن نوزدهم در امریکا به کار رفت. در محافلی که با روابط عمومی آشنا هستند تنها دو حرف بزرگ PR می آید. فرانسه زبانها آن Relations Publiques، آلمانی زبانها اغلب همان ترکیب انگلیسی و یا«offentlichkeitsarbelt» می نامند.
شخصی که اولین نفری است که رشته روابط عمومی را توسعه و گسترش می دهد. دکتر حمید نطقی یک فرد پیشگام روابط عمومی در ایران می باشد. شخصی که با دانش ویژه اش در روابط عمومی قدرت تاثیر برای مردم را دارد.
1- منبع ارتباط یک شخص نیست بلکه یک سازمان رسمی است و فرستنده غالبا یک ارتباط گر ماهر و متخصص است.
2- پیام ارسالی از رسانه های همگانی قبلا تهیه شده و به طور یکسان توزیع می شود.
3- وسیله ارتباطی برای تعداد کثیری از مردم تهیه شده اند از این نظر ارتباط بین فرستندگان و دریافت کنندگان از طریق این رسانه ها یک ارتباط توده وار است.
4- این گونه ارتباط لزوما یک ارتباط غیر شخصی و یک سویه است.
5- سرچشمه و منبع ارتباط توده در سازمانهای متمرکز و بروکراسی گسترده قرار دارد. از بین این سازمانها و پیام گیران آنها شکاف عظیمی وجود دارد. بدین شکاف یا فاصله اجتماعی حکایت از رابطه نابرابر بین فرستنده و گیرنده می کند هر چیز که فرستنده فاقد اقتدار رسمی برای دریافت کنندگان پیام می باشد با این وجود فرستنده از منابع بیشتر تخصص و اقتدار بیشتری نیست به دریافت کننده برخودار است.
6- محتوای پیام ارسال شده برای همگان یک شکل و یکسان است و تمایزی وجود ندارد.
7- در ارتباط توده گیرنده پیام متصل است را در ارتباط توده با توجه به مبادله کالا طرفین ارتباط نسبت به یکدیگر احساس تعهدی نمی کنند زیرا ورود به اینگونه بازارهای ارتباط معمولا داوطلبانه است.
8- در ارتباط توده ارتباط یک فرستنده با تعداد کثیری پیام گیراست که در آن به طور همزمان برای همگان ارسال می شود و سبب شدت آنی و دریافت کنندگان پیام و عکس العمل آن ها در یک زمان مشابه می شود. هر چند که نمی توان ادعا کرد که تائید پیام بر همه پیام گیران یک شکل خواهد بود ولی می توان پیش بینی کرد که تفاوت در عکس العمل های مخاطبین به مراتب کمتر از تفاوتهایی خواهد بود که در ارتباط چهره به چهره اتفاق می افتد.
ارتباط جمعی:
برای ارتباط جمعی تعاریفی بیان شده است از جمله:
ژان استونزی در کتاب روانشناسی اجاع می گوید ارتباط جمعی یا بهتر بگویم ارتباط در میان توده ها عبارتست از:
انتقال اندیشه ها به تعداد فراوانی از افراد در آن واحد است.
ژوزف تی کلاپر در کتاب تاثیر ارتباط جمعی می گوید: ارتباط جمعی عبارتست از رساندن اطلاعات، ایده ها و برداشت ها از طریق وسایل ارتباطی و دریافت این اطلاعات به وسیله عده ای از انسانها در یک زمان او اضافه می کند که از ویژگیهای ارتباط جمعی عظمت نفوذ آن است.
ساندنی هید در کتاب برنامه های رادیو و تلویزیون در امریکا می گوید واژه ارتباط جمعی در پنج ویژگی است:
1- تعداد گیرندگان وسایل ارتباط جمعی نسبتا زیاد است.
2- ترکیب گیرندگان بسیار متنوع است.
3- با ارسال پیام از طریق وسایل ارتباط جمعی نوعی تکثیر پیام به وجود می آید.
4- توزیع پیام بسیار سریع است.
5- هزینه برای مصوف کننده کم است.
به تعریف آقای محسنیان راد از ارتباط جمعی داشته باشیم که می گوید ارتباط عبارتست از: فردگرد انتقال پیام از سوی فرستنده برای گیرنده مشروط بر آن که در گیرنده پیام مشابهت معنی با معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود. برای ارتباط جمعی نیز تعریف همین است فقط به جای گیرنده پیام باید گیرندگان پیام نوشت. در ارتباط جمعی مهم این است که معنی مشابه مورد نظر فرستنده پیام در ذهن تعداد بیشتری از گیرندگان پیام متجلی شود هر چه درصد این تعداد بیشتر شود آن ارتباط کاملتر است.
ارتباط کاربردی روابط عمومی با وسایل ارتباط جمعی:
از آنجا که برقراری ارتباط و انتقال پیام ها هسته مرکزی و کانون اصلی فعالیتهای روابط عمومی را تشکیل می دهد. مسئولین روابط عمومی باید وسایل و کانال های ارتباطی موجود در جامعه را بشناسند و نسبت به نحوه کارکرد آنها دارای آگاهی کامل باشند در اینجا نحوه کارکرد و چگونگی از تعداد وسایل ارتباطی چون روزنامه، مجله، کتاب، رادیو، تلویزیون و فیلم را بررسی می کنیم و هدف چگونگی بهره گیری روابط عمومی از این وسایل و امکاناتی کرلین رسانه ها در اختیار روابط عمومی قرار می دهند و مورد توجه می باشند.
1- روزنامه: هر نسخه از روزنامه صدها خبر و چندین گزارش، مقاله و تفسیر را دارا می باشد که اکثر اخبار مندرج در روزنامه از طریق اطلاعیه های روابط عمومی ها و یا نوشتن و اطلاع دادن داوطلبانه مردم به دست می آید. متقابلا روزنامه ها در کارهای روابط عمومی دارای نقش اساسی و بنیادی هستند چون ابزار رساندن پیام های آنان به مردم هستند. روزنامه ها به هر گونه نوشته و اوراق حاوی خبر و اطلاعاتی که ارزش انتشار داشته باشند نیازمند و متقابلا روابط عمومی ها به روزنامه ها برای درج و نشر پیام خود محتاجند. مسئولین روابط عمومی هنگامیکه به هر روزنامه فکر می کنند باید به یاد داشته باشند که آن یک موسسه اقتصادی و انتفاعی است و برای کسب سود به وجود آمده کالاهایی که این موسسه می فروشند به مشتری خود عرضه می کند، خبر، تفسیر، تحلیل، گزارش و آگاهی تبلیغاتی زمانیکه یک اطلاع خبری در روزنامه چاپ می گردد از نظر دبیر آن روزنامه حاوی خبر یا مطلب جالبی برای اکثر خوانندگان آن روزنامه باید باشد که این اصل مهم باید مورد توجه مسئولین روابط عمومی قرار گیرد و در مورد هر روزنامه مسئولین روابط عمومی باید به نکته زیر توجه کنند تا بدانند چه خبری و مطلبی را در چه زمانی به چه کسی در روزنامه تحویل دهند.
سرویس شهری یکی از سرویسهای مهم از نظر روابط عمومی می باشد اطلاعیه های خبری که از روابط عمومی های موسسات به روزنامه ها ارسال می شود به سرویس شهری داده می شود روزنامه های کثیرالانتشار عموما 100 اطلاعیه خبری در روز از طریق روابط عمومی ها دریافت می کنند که اکثرا آنها به دلیل آنکه از نظر آن روزنامه فاقد ارزش خبری است چاپ نمی شود.
فرصتهای روابط عمومی در روزنامه ها:
مطالبی که روابط عمومی ها برای روزنامه ها ارسال می کنند به 2 دسته تقسیم می شوند:
1- اطلاعیه های خبری: نوشته ای آماده است برای چاپ که با رعایت روش های خبری توسط روابط عمومی تهیه و به وسایل ارتباط جمعی ارسال می گردد.
2- اوراق حاوی اطلاعات و انبار و مطالب پیرامون رویدادها که خبرنگاران و نویسندگان سرویس های گوناگون روزنامه شخصا آنرا مطالعه و مطالب مورد نظر را انتخاب کرده و مبنایی برای تهیه، گزارش، مقاله، و یا مصاحبه قرار می دهند.
رعایت این نکات همکاری بین روابط عمومی ها و مجلات را افزایش می دهد:
1- ایده مطلب را با مسئول مجله در میان گذاشته و پس از هماهنگی های لازم تهیه و تدوین مطالب آنرا به عهده گرفتند.
2- لیستی از عناوین مطالبی که می توانید درباره آنها اخبار و گزارش های قومیه را نثر نمایید به مسئول مجله ارائه داده و پس از تایید سردبیر به تهیه و تدوین پاره ای از آن مطالب بپردازید.
3- از مسئول مجله بخواهید عناوینی که علاقه مند به تهیه و چاپ آن می باشد را به شما ارائه نمایند.
4- متخصصین موسسه را ترقیب نمایید تا از طریق روابط عمومی مقالات و مشورت های کارشناسانه در اختیار مجلات قرار دهند.
خبر و خبرنویسی در روابط عمومی:
یکی از فعالیتهای روابط عمومی اطلاع رسانی است این فعالیت در اشکال مختلف صورت می پذیرد که یکی از اشکال آن خبر است. در واقع خبر مجمعه ای از اطلاعاتی است دارای ارزشی خبری باشد. که برای بهره برداری از مخاطب و آگاهی دادن به او تهیه می شود. گزارش عینی از واقعیت هاست که دارای یک یا چند ارزش خبری بوده و احتمالا تحت تاثیر عوامل درون سازمانی و برون سازمانی قرار دارد.
کاربردهای خبر در روابط عمومی:
1- اطلاع رسانی: روابط عمومی می تواند عملکرد سازمان نتایج تحقیقات، دستاوردهای جدید و تغییرات تازه سازمان خود را در غالب خبر تنظیم کند و در اختیار رسانه ها قرار دهد. در همین راستا باید به کارشناسان خبر روابط عمومی ها آموزش خبرنویسی داد تا بتواند در جهت پیام رسانی به مخاطبان خود موفق باشند بنابراین نخستین کارکرد خبر اطلاعات مربوط به سازمان مخاطبان است.
2- برجسته سازی: منظور از برجسته سازی رویدادهای مختلف به جهت ارتقاء دیدگاه خاصی به مخاطبان است. در واقع با برجسته سازی بعضی اطلاعات در غالب خبر آنرا با اهمیت جلوه داده و از سایر اطلاعات ممتاز می سازیم.
3- کارکرد آگاهی بخش و پیشگیری از بحران: هر خبری که در جامعه انعکاس می یابد با خود اطلاعات جدیدی به همراه دارد که می تواند برای مخاطبان نقش آموزش و آگاهی بخشی ایفا کند.
فصل دوم
اصول و فنون مصاحبه:
تعاریفی از مصاحبه:
1- مصاحبه یکی از انواع خبرگیری مستقیم است که بوسیله آن عقاید و افکار شخصیت های مهم جامع یا نظرهای مردم عادی کوچه و بازار درباره موضوعات مختلف به ویژه مسائل روز به دست می آورند.
2- مصاحبه نوعی ارتباط فکری، عقیدتی، که اطلاعاتی است که بین مصاحبه شونده و مخاطبان از طریق یک واسطه یا ارتباط دهنده که همان مصاحبه کننده است برقرار می شود در این تعاریف از مصاحبه کننده به عنوان یک واسطه ارتباط دهنده نام برده شده است. در صورتیکه مصاحبه کننده به عنوان عامل نوعی ارتباط فکری و یا ارتباط اطلاعاتی می باشد بنابراین ناچاریم تعاریف مصاحبه را از تعریف خبر استخراج نماییم.
تعریف خبر: گزارش عینی از واقعیت است که دارای یک یا چیر ارزش خبری بوده و احتمالا تحت تاثیر عوامل درون سازمانی یا برون سازمانی قرار می گیرد. در این تعریف اصطلاحات زیر به چشم می خورد. از جمله: واقعیت، حقیقت
تفاوت خبر و مصاحبه:
مهمترین تفاوت خبر و مصاحبه را می توان در ارتباطات جستجو کرد. در خبر ارتباطات یک طرفه است به عبارتی گزارشگر خبر را دریافت نموده و هیچگونه بازخوردی صورت نمی گیرد. اما در مصاحبه ارتباطات دو طرفه است. یعنی مصاحبه کننده نقش مهمی را در تدوین مصاحبه اعمال می نماید. جلوگیری از خود سانسوری جلوگیری از تحت تاثیر قرار گرفتن عوامل برون یا درون سازمانی و... عاملی است که مصاحبه کننده نقش مهمی را در آن ها بر عهده دارد به عبارت دیگر مصاحبه کننده باید از طریق فرآیند بازخورد مصاحبه شونده را به سمت هدف مصاحبه بکشاند.
هدف مصاحبه:
در مصاحبه هدف به 2 قسمت تقسیم می شود:
الف- مصاحبه کننده: که باید دستیابی به واقعیت باشد.
ب- هدف مصاحبه شونده: جهت کسب احترام، آبرو و محبوب ساختن خویش، متعجب کردن دیگران و پنهان ساختن واقعیت از جامعه و... می باشد.
طبقه بندی انواع مصاحبه:
1- مصاحبه یک به یک: که در آن مصاحبه کننده یک نفر و مصاحبه شونده نیز یک نفر است.
2- مصاحبه یک به چند: که در آن مصاحبه کننده یک نفر و مصاحبه شونده چند نفر است.
3- مصاحبه چند به یک: که در آن مصاحبه کننده چند نفر و مصاحبه شوند یک نفر است. مانند: اکثر مصاحبه های مطبوعاتی.
4- مصاحبه چند به چند: که در آن مصاحبه کننده و مصاحبه شونده بیش از یک نفر می باشد. مانند: مصاحبه های مطبوعاتی را دید تلویزیونی با اعضای یک گروه سیاسی و نظامی.
مصاحبه از نظر محتوا:
1- سطحی: مصاحبه ای است که در آن موضوعات مختلف مورد بررسی و گفتگو قرار می گیرد، بدون آنکه به عمق و ریشه مطالب پرداخته شود. مانند: تریبون آزاد.
2- عمقی: در اینگونه مصاحبه ها موضوعی خاصی مطرح، ریشه یابی و جزییات آن شکافته می شود مثال: بررسی نقش افزایش بهای بنزین در سبب کالاهای مصرفی خانوار.
3- مصاحبه یک موضوعی: مصاحبه ای است که در آن تنها یک موضوع مطرح می شود مانند مصاحبه هایی که نظر مردم کوچه و بازار موضوعی خاصی پرسیده می شود.
4- مصاحبه چند موضوعی: مصاحبه ای است که در آن چند موضوع مورد سوال قرار می گیرد. مانند: تریبون آزاد 30: 20.
مصاحبه های مطبوعاتی: یک مصاحبه مطبوعاتی هنگامی تشکیل می شود که شرکت در نظر دارد موضوع بخصوصی را اعلام کند و یا زمانیکه مطبوعات علاقه زیادی به موضوع خاصی دارند. در یک کنفرانس مطبوعاتی معمولا خبرنگاران و افراد علاقه مند برای شنیدن اعلامیه یا موضوعی گردهم می آیند و پس از آن حاضران می توانند پرسش های خود را مطرح کنند. این نشست معمولا محفلی آزاد است که در آن هر کس می تواند یک پرسش مطرح کند. پرسش ها را یک رابطه می خواند و یا ممکن است خبرنگاران مستقیما با شخصی که مصاحبه می کند پرسش را مطرح نمایند. مصاحبه مطبوعاتی می تواند با حضور یک یا چند نفر باشد. بهتر از قبل از حضور در مصاحبه مطبوعاتی از نوع پرسش خود اطلاع داشته باشیم. عملکرد این مصاحبه تابع عوامل زیر است:
1- تحت تاثیر محیط قرار گرفتن: از قبیل وسوسه پخش صدا و تصویر از تلویزیون، محدودیت زمانی برای مصاحبه و...
2- بیگانه بودن با زبان خارجه دیگر و عدم تسلط مصاحبه شونده به این زبانها و مسئله تفاوت معنی که بر فضای ارتباط حاکم است.
3- عملکرد مصاحبه کنندگان: در یک مصاحبه مطبوعاتی گاهی اوقات دیده می شود که درباره موضوعی خاص چند سوال مطرح می گردد و خبرنگاران سوالی دیگر از موضوعی دیگر مطرح می کند و مسیر مصاحبه را به موضوعی جدید می کشاند ولی پس از چند سوال جدید دوباره مسیر به جای اول باز می گردد. بهترین روش برای حل چنین مشکلی این است که مصاحبه کنندگان قبل از شروع با یکدیگر تبادل افکار نموده و سوالات خود را هم وزن نمایند. مثال: قانونی تازه به تصویب رسیده و باید جزئیات اجرایی آن به وسیله سوالاتی مطرح شود.
تکنیک های مصاحبه: سوژه یابی یافتن موضوع مصاحبه:
اولین قدم برای انجام مصاحبه تعیین سوژه یا موضوع مصاحبه است به عبارتی باید برایم که یا چه کسی مصاحبه کنیم؟
درباره چه چیزی مصاحبه کنیم آیا موضوع مورد مصاحبه مستقیما مربوط به شخصی مصاحبه شونده است. معمولا برای یافتن سوژه باید در میان اخبار و رویدادها به جستجو پرداخت. از میان نامه ها و تلفن های خوانندگان نیز می توان به مشکلات مردم پی برد و طرف های مربوط را به مصاحبه کشاند و یا از طریق شم خبری می توان برخی از تحولات را پیش بینی و به شکار سوژه پرداخت. در این حالت باید به دنبال این موضوع بود که کدام واقعه هم اتفاق افتاده و کدام رویداد در حال وقوع است. چه کسی می تواند مناسبترین فرد برای پاسخگویی به موضوع باشد کدام فرد سهل الوصول تر است.
تهدیدات قبل از مصاحبه:
1- مطالعه دقیق درباره موضوع صورت عقلی از طریق مراجعه به افراد مطلع، استفاده از آرشیو، مطالعه پرونده های مربوط به موضوع، مطالعه کتابهای مرتبط به موضوع و...
2- طرح سوالات قبل از مصاحبه، طرح سوالات از قبل بستگی به عوامل گوناگونی دارد. مثلا مصاحبه شونده تا چه حد در کار خود با تجربه و ورزیده است. حساسیت موضوع مصاحبه چقدر است؟ مصاحبه شونده کیست؟ چقدر فرصت دارید؟ تا چه حد مطالعه قبلی دارید؟ آیا محدودیت زمانی دارید یا نه؟
بستگی به موضوع مصاحبه و فرد مصاحبه شونده سوالات را می توان به 2 دسته تقسیم کرد.
1- سوالات کلی: به سوالاتی اطلاق می شود که جامعیت داشته باشد و چندین سوالات جزیی در آن نهفته است.
2- سوالات جزیی: به سوالاتی اطلاق می شود که دارای پاسخ های محدود باشد.
مهارت های لازم جهت مصاحبه:
1- پرسش گری موثر 2- تمرکز و پیگیری
در جامعه ما افراد محدودی شنونده های موثری هستند اکثر افراد متمرکز کردن و توجه خود بر دیگران را دشوار می یابند. یکی از مهمترین مهارتهای گوش دادن موثر تماس چشمی مناسب است در این حالت رعایت نکات زیر ضروری است.
الف- در خلال مصاحبه یادداشت برندارید. مگر اینکه مطلقا ضروری باشد. بهترین موقع برای انجام این کار بعد از مصاحبه می باشد. زیرا یادداشت برداری در طی مصاحبه می تواند موجب پرت شدن حوالی مصاحبه شونده و ناراحتی او گردد.
ب- برای نشان دادن علاقه به صحبت های مصاحبه شونده با او تماس چشمی مناسب برقرار کنید.
ج- از زل زدن به مصاحبه شونده پرهیز کنید.
د- از قطع مکرر تماس چشمی خودداری کنید. چون می تواند نشانه عدم تمرکز شما به مصاحبه شونده باشد.
هـ- سعی کنید نحوه تماس چشمی شما متناسب با فرهنگ مصاحبه شونده باشد. به طور مثال: بسیاری از امریکاییان بومی تمامی چشمی کمتری را ترجیح می دهند. و یا برخی از مردم اروپایی ممکن است وقتی صحبت می کنند بیشتر زل بزنند و وقتی گوشی می دهند از تماس چشمی اجتناب کنند.
فاصله فیزیکی و زبان بدن:
منظور از زبان بدن استفاده از اشاراتی است که در مصاحبه به کار می رود. به طور مثال: روس ها برای نشان داد پاسخ سر خود را در جهت بالا و پایین حرکت می دهند. یک مصاحبه شونده باید با زبان و بدن مصاحبه شونده آگاهی کامل داشته باشد در مورد فاصله فیزیکی نیز رعایت فاصله بین مصاحبه شونده و مصاحبه کننده با توجه به فرهنگ مصاحبه شونده در نظر گرفته شود به طور مثال اعراب ممکن است در یک فاصله 15 الی 30 سانتی متری راحت تر باشند. از مجله ارتباطات غیرکلامی دیگر طریقه نشستن می باشد که رعایت نکات زیر در این زمینه الزامی است.
الف- در حالت مصاحبه به حالتی آرام و حرفه ای بنشیند. داشتن چهره صمیمانه و استفاده از اشارات تشویق کننده همگی حاکی از علاقه شما به مصاحبه شونده است.
ب- اگر به حالتی خشک بنشیند حفظ آرامش برای مصاحبه شونده را مشکل می کند.
ج- اگر به عقب تکیه داده و خیلی راحت و آرام بنشیند ممکن است که مصاحبه شونده فکر کند که شما را خسته کرده است.
ترکیب مهارت ها با یکدیگر در مصاحبه:
مهارتهای تمرکز کردن، پی گیری کردن، پرسش گری باز و بسته، تشویق های جزیی، انعکاس احساس و محتوا هر یک به تنهایی رویکرد تک مهارتی می باشند. لذا برای اینکه بتوان یک مصاحبه موثر داشت باید این مهارتهای مجزا را به کل منسجم تبدیل کرد. ادغام مهارتهای مصاحبه موجب رشد سبک طبیعی مصاحبه کردن شما می شود یعنی هر مهارتی را که احساس می کنید مناسب است می توانید به کار گیرید.
نکاتی درباره ترکیب کردن مهارتها:
1- به هنگام تمرکز و پیگیری، طرح پرسش باز، ارائه تشویق های جزیی و کلی بر هر کدام از مهارتها حتی الامکان تجهیز پیدا کنید.
2- به کارگیری مهارتهای واحد در مصاحبه: الف- مهارتهای واحد را در صورت لزوم با هر ترکیب کنید. ب- یک مهارت خاصی را پیش از حد به کار نگیرید.
فصل سوم
اصول روزنامه نگاری
اهمیت روزنامه نگاری:
در خصوص اهمیت این حرفه اگر اشاره ای گذرا به قبل از قرن 20 داشته باشیم می بینیم اصطلاحاتی را برای روزنامه نگاران به کار می بردند که حاکی از کم توجهی و اهمیت قایل نشدن به صاحبان این حرفه بود. لقب هایی مثل ماجرا جوی محترم، قلمزمان هراس افکن، وحشت برانگیز، دوستداران قلم، آشوب گری از این قلم و... اما امروزه در جوامعی که صنعتی هستند و یا به سمت صنعتی شدن حرکت می کنند روزنامه نگار را تکنسین اخبار می خواند. باید پذیرفت که تکنیک رو به گسترش توام با تخصص جدی از ویژگیهای صرفه روزنامه نگاری در عمر ماست. این تصور که می توان با آموزش یک دوره اختصاص اشخاص را برای بر عهده گرفتن نقش روزنامه نگاری تربیت کرد سابقه چندان طولانی ندارد. از طرفی دیگر فکر تاسیس و پذیرش ایده ها نوبه زمان بیشتری احتیاج دارد.
در فرانسه سال 1924 زمانیکه پول و رشا و در زمینه دانشکده حقوق اولین مدرسه روز نامه نگاری را تاسیس کرد بسیاری از افراد کار او را جدی نگرفتند. و چه بسا مورد تمسخر قرار دارند. اما باید قبول کنیم که کمتر حرفه ای است که در مدت زمان بسیار کوتاه دچار چنین تغییراتی شده باشد. دلایل این تحول را باید در دگرگونی های جامعه، ساختار سیاسی و تکنیک امروزی جستجو کرد.
دگرگونی های مطبوعات نتیجه مستقیم عملکرد نیازها و شرایط عمر ماست.
بالا رفتن سطح دانش خوانندگان موجب افزایش انتظارات و توقعات ایشان از مطبوعات می شود. بالا بودن تیتراژ یک روزنامه و یا روزنامه های مختلف در یک کشور نشان دهنده استقبالی است که جامعه از مطبوعات به عمل می آورد.
در یک کشور جهان سومی ممکن است تیراژ روزنامه های با جمعیت صد میلیون نفری از پانصد هزار تجاوز نکند. اما در یک کشور پیشرفته که بیشتر از 80 میلیون نفر جمعیت ندارد تیراژ یک روزنامه حتی به 30 میلیون نسخه در روز هم می رسد.
نقش رسانه های خبری در عصر جدید:
1- تهیه و تنظیم و ارائه خبرها و گزارش های صحیح از آنچه اتفاق افتاده.
2- حمایت از حکومت قانون و ناظر بر اجرای صحیح قوانین.
3- ایجاد محیط مناسب برای برخورد عقاید دیگران.
4- فراهم کردن زمینه آموزش برای بزرگسالان.
5- کمک به رشد فکر و فرهنگ جامعه.
6- فراهم کردن تفریحات و سرگرمی های آموزنده در قالب جدول، طنز و...
7- ایجاد روحیه مشارکت و همکاری برای برنامه های توسعه آفرین.
روزنامه نگاری در میان رشته های علوم ارتباطات اجتماعی مقام و جایگاه بالایی دارد. مطالعات ارتباطات اجتماعی معمولا در 4 بخش اساسی اداره کنندگان وسایل ارتباط جمعی، پیام های ارتباطی مخاطبان و آثار اتجاعی ارتباطات نقش دارد.
شیوه های روزنامه نگاری:
1- شیوه عینی: روزنامه نگار مطالب را بدون واسطه عینا دریافت می کند و هر چه را دریافت کرده بدون کم و کاست گزارش می دهد.
2- شیوه تشریحی: روزنامه نگار در این شیوه علاوه بر اینکه به گزارش عینی مطالب می پردازد می بایست مطالب گزارش شده را تفسیر و تشریح نماید.
3- شیوه تحلیلی: روزنامه نگار در این شیوه ضمن ارائه گزارش خود به علت وقوع یک حادثه و یا رخداد نیز می پردازد. مثال: راهنمایی و رانندگی در حوادث جاده ای.
4- شیوه توسعه اخبار و اطلاعات: در این شیوه مدیر مسئول یک موسسه انتشار روزنامه سعی می کند افراد بیشتری را تحت عنوان خبرنگار به استخدام موسسه خود درآورد تا بتواند جزیی ترین اخبار و اطلاعات را از هر نقطه جمع آوری نموده و گزارش کند. معمولا کشورهایی که در حال توسعه هستند و علوم ارتباطات نیز همزمان با سایر بخش ها رشد می کند موسسات روزنامه نگاری نیز سعی می کنند از این غافله عقب نمانند. لذا از جدیدترین تکنیک های ارائه اخبار و اطلاعات برای ادامه کار خویش بهره می جویند.
نظرات دکتر معتمدنژاد کارشناس علوم ارتباطات در ایران پیرامون خبر و روزنامه نگاری:
او متعقد است که خبر بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل افکار عمومی است که اگر بخواهیم این تعریف را مورد تحلیل قرار دهیم عوامل زیر مشخص می شود.
1- اعلام واقعه: هر واقعه ای که روی می دهد قبل از آنکه هر کسی به آن آگاهی یابد ناشناخته است و تنها زمانی اهمیت خبری پیدا می کند که آشکار گردد و دیگران نیز نسبت به آن آگاهی یابند. بنابراین خبر یک پدیده ناگهانی است. و چیزهای ثابت و نامتغیر معمولا خبر محسوب نمی شوند. به محض آنکه درون جامعه تحولی رخ دهد و یا اینکه درباره دگرگونی ها و تحولات قبلی اطلاعاتی منتشر یابد بلافاصله این اطلاعات جنبه ی خبری پیدا کند و باید گزارش داده شود. به طور خلاصه می توان گفت آگاه ساختن فوری افراد از اتفاقات جدید و یا انتشار خبرهای تازه از طریق رسانه ها در مورد رویداد های قدیمی بنابراین می توان گفت: موضوع خبر چیزی است که در حال حاضر وجود دارد و قبلا وجود نداشته است و یا اینکه موضوع قدیمی آن سالها اهمیت خبری خود را از دست داده است به همین علت مشاهده می کنیم که رسانه ها خبرهای مطبوعاتی را تحت عنوان تازه های نشر بیان می کنند.
2- دومین عامل در تعریف دکتر معتمد نژاد این است که تحسین بیان برای آگاهی افراد از یک رویداد جدید تنها اعلام وقوع رویداد کافی نیست بلکه باید چگونگی وقوع آنرا نیز بیان کنیم تا اینکه به کنجکاوی های مخاطبان پاسخ داده باشیم به همین دلیل است که پس از اعلان هر خبر بلافاصله علت وقوع و حتی نتایج حاصل از آنرا نیز بیان می کنند و کسانیکه در آن واقعه یا حادثه حضور داشته اند ویا اینکه تحت تاثیر قرار گرفته اند معرفی می شوند گزارش خلاصه خبرهای مهم در ابتدای برنامه های خبری و بیان مشروح اخبار پس از آن اهمیت این موضوع را روشن می سازد معمولا در نیم صفحه اول روزنامه ها شاهد این هستیم که چند خبر با فونت های متفاوت درج گردیده اند. بزرگترین فونت مربوط به مهمترین خبر است.
اصول نگارش تیتر در روزنامه:
1- تیتر باید خلاصه مهمترین مطلب داستان باشد بدین معنا که:
الف) حداقل کلمات بیشترین بار معنایی را داشته باشند.
ب) از نوشتن کلمات تکراری جدا پرهیز شود.
ج) از به کار بردن کلمات توضیحی و تشریحی خودداری به عمل آید.
2- تیتر باید ساده و روان باشد.
3- تیتر باید با متن مطا بقت داشته باشد. یعنی خواننده مطمئن باشد خواندن متن در اصل شرح و توضیح تیتر خبر می باشد.
4- تیتر باید مشروح خبر نیز متناسب باشد اگر متن خبر مفصل است تیتر نیز باید بیشتر باشد
نکته دیگر آنکه متن های مفصل معمولا برای خبرهایی است که مهمتر به نظر می رسد همچنین تناسب خبر با درشتی و یا کوچک تر بودن حروف کلمات تیتر مطابقت دارد یعنی خبر های خیلی مهم با تیترهای درشتر.
5- عنوان یا تیتر باید مستقل از خبر باشد بدین معنا که تیتر مقدمه ای برای خبر محسوب نمی شود که برای تکمیل آن بخواهیم متن خبر را بیاوریم.
خیلی مواقع شاهدیم که رهگذران و یا مخاطبانی با اندکی توقف در کنار یک کیوسک فروش روزنامه و یا نگاهی اجمالی به تیتر روزنامه ها راه خود را گرفته و می روند. این عمل استقلال تیترهای خبری را بیشتر نشان می دهد. گویی رهگذران به نیاز های خبری خود دست یافته اند.
6- از نوشتن تیترهای سؤالی و صنفی خود داری شود.
7- از نگارش حروف اضافه و برخی واژه ها مانند: از، به، در، برای،و . . . در ابتدای تیتر خوداری شود
8- نقل و قول های مربوط به تیتر باید به صورت غیر مستقیم نگارش شود مگر در موارد استثنایی.
سازمان خبر یا تحلیلیه:
یک سازمان خبری از نظر تشکیلات اداری پست ها یا بخش هایی را به ترتیب اهمیت که عبارتند از: سردبیر، قائم مقام، دبیر سرویس ها، دبیر فنی، هیئت ویراستاران، سرویس عکس، آرشیو عکس و خبر، اتاق خبر و کتابخانه.
انواع منابع خبری:
1- منبع حقیقی: این منبع شامل کلیه افرادی می شود که شخصیت حقیقی دارند مانند رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه و . . .
به عنوان مثال معاون قوه قضائیه اعلام کرد از این پس برای معتادان در زندان جایی وجود ندارد.
2- منبع حقوقی: شامل مؤسسات یا گروههایی است که شخصیت حقوقی دارند و در جایگاه حقوقی قرار گرفته اند به عنوان مثال: وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد در طی 3 سال آینده در تولید غلات به خود کفایی خواهیم رسید.
3- منبع رسانه ای: شامل کلیه رسانه های الکتریکی اعم از مطبوعات، رادیو و تلوزیون می باشد. معمولا در مطبوعات مکان واقعه و یا منبع خبر قبل ازمقدمه نوشته می شود. مثل خبرگزاری ایرنا به نقل از وزارت صنایع و معادن
رپروتاژ خبری:
بعضی از اخبار در مکان هایی قرار دارندکه ذکر نکات حاشیه ای آن و مسائل خبری آن به هم ربط دارند بنابراین در یک تعریف کوتاه خبری که با توصیف و تصویر همراه باشد رپروتاژ می گویند.
خبر نگار باید از مسائل شنیده ای و دیداری کاملا مطلع باشد تا بتواند رپورتاژ خبری قابل قبولی را ارائه دهد و تصویر نیز باید به گونه ای باشد که خبر نوشته شده را تکمیل نماید ویا اینکه بعضی از مواقع خبرها نیاز به نوشتن ندارند تصویر گویای همه چیز می باشد.
فصل چهارم
اصول تهیه گزارش مطبوعاتی
تعریف گزارش:
گزارش از نظر لغوی به معنای انجام دادن، اطلاع دادن و خبردادن است و از نظر اصطلاحاتی به معنای دادن اطلاعات سازمان یافته یا نظر مشورتی در امری که بر مبنای آن اتخاذ و تصمیم گیری آگاهانه برای گریزه امکان پذیر باشد.
فایده گزارش نویسی:
نتیجه و فایده گزارش نویسی رساندن پیام به خواننده است با سرعت، صحت و روشنی مهم این است که نویسنده گزارش بتواند تصویر روشنی از فکر و هدف خود را در ذهن خواننده ترسیم نماید و مقصود خود را بی کم و کاست به نحوی که دقیقا مقصود وی از نوشتن آن گزارش می باشد درذهن خواننده نقش بند آنرا روی کاغذ بیاورد.
گزارش نویسی از مهمترین وسائل مبادله اطلاعات است زیرا بیشتر تصمیمات بر اساس گزارش هایی است که از مسئولان سطوح پایین تر دریافت می دارند پس اگر در تهیه و تنظیم گزلرش ها دقت کافی نشود. تصمیماتی که گرفته می شود از عیب و نقص بر کنار نخواهد بود. هنگام نوشتن گزارش بسیاری از مطالب مهم فراموش می شود واگر طرح منطق و روش صحیح گزارش نویسی رعایت نشود بیم آن می رود که اشتباه زیادی رخ ندهد.
تهیه گزارش: اساسا گذشتن و تهیه گزارش همیشه کاردشواری بود و برای بیشتر افراد کاری اساسی به شمار می رود چرا که هر نوشته باید پاسخگویی دو مطلب باشد.
1- اینکه چه می خواهیم بنویسیم 2- چگونه می خواهیم بنویسیم.
آشنایی با برخی از مراحل گزارش نویسی:
1- مرحله تهیه و تدارک مطالب مورد گزارش: با توجه توجه به اینکه هر گزارش از یک موضوع یا واقعه سخن می گوید و یا خبر می دهند باید مطالبی جمع آوری شود که بتوان آنها در قالب یک گزارش ارائه داد وبه همین دلیل به این مرحله تهیه و تدارک مطالب گفته می شود.
2- مرحله ربط منطقی بین مطالب: در این مرحله مطالب جمع آوری شده باید طبق نظم و ترتیب خاصی تنظیم و ارائه شود بنابراین باید توسط نویسنده طرحی پیش بینی شود و در آن طرح مشخصی نماید که چه مطالب و موضوعاتی به عنوان محور اصلی گزارش هستند و چه موضوعاتی زیر مجموعه آن موضوع تلقی می گردند. موفقیت آمیز بودن مرحله ربط منطقی به موارد زیر بستگی دارد.
الف) کلیه مطالب مربوط به موضوع مورد بحث ارائه شود.
ب) تنظیم منطقی مطالب بر اساس رعایت حق تقدم و تاخر طبقه بندی می شود.
ج) خواننده بتواند با صرف حداقل وقت مفاهیم اصلی گزارش را به آسانی دریابد.
د) برای افراد محقق که ممکن است بعدها به آن مراجعه کنند قابل فهم بوده و دچار سوء تعبیر نشود.
مرحله نگارش تقسیم بندی اهمیت انتخاب موضوع، ویژگیهای نگارشی، راههای کوتاه کردن بند و پاراگراف، که مرحله نگارش خود به 2 قسمت تقسیم می شود.
الف) پیش نویس ب) پاک نویس با توجه به اینکه پیش نویس چهار چوب اصلی و ساختار کلی گزارش را تفسیر می نماید نکات زیر باید در آن رعایت شده و مورد توجه قرار گیرد.
الف) فاصله بین سطرها: 2 تا 3 سانتی متر بوده تا هنگام تجدید نظر بتوان تغییرات احتمالی و یا توضیحات حاشیه ای را در آن لحاظ نمود
ب) حتی الامکان باید سعی نمود تا گزارش ها در این مرحله خوش خط و خوانا باشد.
ج) حاشیه کافی را می بایست در هر چهار طرف گزارش لحاظ نمود
د) بر روی تمام برگه های پیش نویس یک نقطه مشخصی یا مکان مشخصی برای شماره گزاری تعیین شود.
ه) در صورتیکه پس از شماره گزاری نیاز باشد چند صفحه پیش نویس اضافه شود برای جلوگیری از شماره های تکراری به عنوان مثال به شکل زیر عمل کنیم 1-15 ،2-15، 3-15 ،
ی) تمام برگ های پیش نویس به طور مرتب به یکدیگر سنجاق می کردند
و) قبل از پاک نویس یا ارسال برای تایپ حتما پیش نویس را مرور کرده و اصلاحات لازم ونشانه گزاری را انجام دهید.
راههای کوتاه کردن گزارش:
1- به کار بردن نقطه به جای حرف ربط و همچنین نشانه یا نقطه 2- حذف کلمات زائد 3- اجتناب از به کار بردن کلماتی که معانی گوناگونی دارد 4- حذف کلمات مترادف و مکرر 5- حذف صفات و قیود غیر لازم
برای تهیه گزارش خلاصه باید به نکات زیر توجه نمود:
همانگونه که قبلا نیز گفته شد هدف از تهیه گزارش به ویژه گزارش های مطبوعاتی خلاصه نمودن گزارش هایی می باشد که چه بسا بخش قابل توجهی از صفحه یا صفحات روزنامه ها را به خود اختصاص داده اند.
معمولا گزارشگران کار آزموده و حرفه ای یکبار با دقت گزارش مطبوعاتی را مطالعه می کنند و آنچه که از محتوی گزارش در ذهن خود جای داده اند به صورت خلاصه بدون آنکه اختلالی بین مطالب گزارش در مقدمه یا متن گزارش و همچنین نتیجه گیری نهایی به عمل آمده باشد گزارش خود را روی کاغذی می آورند با این مقدمه نکات زیر می بایست مورد توجه قرار گیرد.
1- انتخاب نوع گزارش: عوامل مؤثر در هر مسئله نوع مخصوص از گزارش را ایجاب می کند که ممکن است نوع دیگری جای آن را نگیرد.
2- پرهیز از طولانی بودن کلام: گزارش های طولانی بسیار اتفاق می افتد که دارای مطالب زاید و نامربوط می باشد. معمولا در چنین گزارشهایی از به کار بردن مفاهیم اصلی و کلیدی که بیانگر حقایق یک گزارش می باشد غفلت می کنند. احتمالا آخرین نکته مشخص شده در گزارش موجب اتخاذ تصمیم اشتباه هم می گردد. از طرفی دیگر بعضی گزارشها آنقدر مختصر است که مطالب لازم و کافی در آن نادیده گرفته شده اند. اگر گزارش گری توان این را داشته باشد که به صورت تلگرافی وبا اشاره مختصر خلاصه کلام را به ذهن خواننده تبادل سازد باید گفت که در کار خود شاهکار نموده است. هر گزارش باید دارای شرح کافی باشد و کلیه حقایق مربوط در آن آمده باشد.
3- به کار بردن کلمات و عبارات رایج: به کار بردن اصطلاحات عامیانه و کلمات غیر رایج در گزارش جایز نیست برای اینکه این کلمات و اصطلاحات از روشنی مقصود می کاهد.
4- منطقی بودن مطالب: رعایت ارتباط منطقی مطالب اثر مهمی در درک صحیح گزارش دارد وباید پیشترفت گزارش به نحوی باشد که ارتباط منطقی مطالب آن حفظ گردد.
5- در نظر گرفتن خواننده: باید توجه داشت که گزارش برای شخص دیگری تهیه می شود که می خواهد بخواند تا آنرا بفهمد. چه بسا اتفاق می افتد که گزارشگرانی بدون آنکه به مخاطبان مشکلاتی را به همراه داشته وحداقل ابهاماتی را ایجاد می کند.
6- انتخاب واضح ترین کلمه عبارت، جمله به کوتاهترین کلمه، عبارت و یا جمله همیشه واضح ترین آنها نیست رعایت روشنی کلام لازم است اما باید دقت نمود که واضح ترین کلمه و جمله با توجه به کوتاهی آن انتخاب گردد. می گویند: سقراط فیلسوف یونانی درباره ویژگی یک نوشته خوب گفته است یک اثر هنری اثری است که نتوان چیزی به آن افزود و یا چیزی از آن را کم کرد.
وقایع یا اتفاقاتی که در اطراف یک خبرنگار یا روزنامه نگار رخ میدهد واو بازگو می کند. گزارش خبری روزانه هزاران کلمه و یا سطر از منابع مختلف خبری، خبر پخش می کند و سرعت در کار نوشتن خبر، کمبود وقت فراوانی خبرها، کمبود فضا یا جا در مطبوعات این امکان را به گزارشگر نمی دهد تا اینکه همه خبرها را گزارش نموده و یا از آنها بهره گیری عمل آید. به ناچار از مجموعه کثیر خبرها نوعی گزینش در خبر صورت می گیرد. که ملاک و معیار این گزینش تازگی وقایع، اهمیت خبر، سلیقه مخاطب و همچنین جذابیت در خبرها می باشد. گزارش های خبری در واقع توزیع و توصیف یک رویداد خبری است که گزارش دهنده با ویژگیهای خاص خود بر جزئیات وقوع آن می پردازد و اطلاعات تازه را با شیوه ای توصیفی ارائه می دهد و سعی بر آن دارد تا با برانگیختن حس کنجکاوی مخاطب به سؤالاتی که در ذهن مخاطب پدید می آید پاسخ گفته واو را از این جهت قانع نماید.
بنابراین می توان گفت توصیف خبر از مهمترین رکن گزارش نویسی است و حجم گزارش ها نیز بستگی به موضوع گزارش دارد همانگونه که قبلا گفته شد حتی الامکان باید از ارائه گزارش های طولانی خود داری کرد.
گزارش مصور: در گزارش مصور یا اینکه به طور کلی تصویر جایگزین نوشته های خبری می گردد و یا اینکه به نوعی تکمیل کننده آن است. در واقع گزارش مصور گزارشی است که تصاویر و عکس ها نقش اصلی ایفا می کند وبا شرح عکس نویسی و صحنه آرائی تکمیل می شود.
پیوستگی و انجام تصاویر و ایجاد رابطه بین عکس ها مهمترین ویژگی یک گزارش تصویری است. تهیه کننده یک گزارش مصور به همان اندازه که در انتخاب سوژه های تصویری می بایست متحیر باشد یک خبر نگار نکته سنج و باهوش نیز باید باشد. آنچه مهم است این است که خبر نگار در گزارش مصوری و یک موضوع اصلی عکس برداری با توجه به زاویه دید و ارائه اندیش بر گزارش حس می دهد در گزارش مصور شرح عکس به کمک گزارش می آید و سبب تامل گزارش می شود و شرح عکس باید به گونه ای باشد که مخاطب را به مطالعه بکشاند و به بزرگنمائی سوژه کمک نموده و سوژه های پنهان را آشکار سازد. موضوع صفحه آرایی در عکس یا گزارش مصور به این صورت است که کدام عکس ها و با چه اندازه ای به چاپ برسد و چگونه در صفحه کادر بندی شود، عکس ها به صورت افقی یا عمودی قرار گیرد که البته همه این موارد نیاز به ذوق هنری خبر نگار یا صفحه آرا دارد.
فصل پنجم
روابط بین الملل
تعریف روابط بین الملل:
از قرن هجدهم تا پیش از جنگ جهانی دوم روابط بین الملل در واقع عبارت بود از مجموعه نوشته های و دیپلماتها و نظامیان، توزیع و تفسیر وقایع مهم عصر حاضر و کنفرانس ها، تشریح قوانین و وظایف کشورهای بی طرف، حقوق اسیران جنگی و همچنین تجزیه و تحلیل قرار دادها، سازمان های بین المللی و وظایف و ارکان آنها.دیپلماسی و سیستم توازن نیز فصل مهمی از مباحث روابط بین الملل را به خود اختصاص داده بود. ظهور و توسعه ناسیو نالیسم، پیدایی ایدئولوژی و سیستم های سیاسی و اقتصادی متضاد و مختلف استقلال کشورهای آسیاسی، افریقایی و خاور میانه و همچنین کوچک شدن دنیا به جهت پیشرفت فوق العاده وسائل ارتباطی، ظهور صلاح های اتمی و تعدد وقوع سازمان های بین امللی وبالاخره توسعه جنگ سدرا اساسی قبلی روابط بین الملل را تغییر داده و روش تازه و بحث در مسائل جدیدی را در مطالعه روابط بین الملل موجب گردیده.
این پدیده ها به عنوان محیط سیاسی روابط بیالملل که روابط متقابل کشور ها در آن صورت می گیرد و خوانده شده اند.
در عصر حاضر دانشمندان مسائل بین المللی سعی دارند که روابط متقابل کشورها یعنی طرق همکاری و رقابت بین کشور ها به توجه به محیط سیاسی کشور ها تشریح نمایند.
بنا بر آنچه گذشت می توان دیسیلبین روابط بین الملل را اینگونه تعریف کرد.
دسیسلبین روابط بین الملل مربوط است به مطالعه عوامل و رفتارهای سیستم ها چه سیاست خارجی و قدرت های واحد های اصلی بین الملل را که در جهان بدانها تقسیم شدهتحت تاثیر قرار می دهند. به عبارت روشنتر در مقررات روابط بین املل از عوامل و رفتارهایی بحث می شود که در ایجاد قدرت اعمال قدرت افزایش قدرت و همچنین در تعیین خط مشی سیاسی کشورها مؤثرند.
مقصود از عوامل مجموعه پدیده ها وخصوصیاتی است که در واحدهای بین المللی روی داده وانگیزه های اصلی و محیط سیاسی روابط دیپلماتیک کشورها در عصرهای مختلف به شمار آمده اند. پدیده های زیر از قرن 19 به بعد به عنوان عوامل و انگیزهای مؤثر در اعمال دولت ها و سیاست خارجی کشور ها ذکر گردیده است.
1- ناسیونالیسم
2- ایدئولوژی های مختلف و متضاد نظیر لیورالیزم، کمونیسم، فاشیسم.
3- توسعه تکنولوژی جنگی و ظهور سلاح های اتمی.
4- اتکاء اقتصادی ملت ها به یکدیگر و عدم تعادل بین آنها.
5- کوچک شدن دنیا به دلیل پیشرفت های خارق العاده وسایل ارتباطی.
6- رشد سریع و فوق العاده جمعیت بویژه درجهان سوم و بالا رفتن توقعات مردم.
7- امپریالیسم و ضد امپرالیسم.
8- افزایش تعداد کشورهای مستقل بعد از جنگ جهانی دوم و عدم برابری آنها.
9- پدیده جهان سوم
10- ظهور و توسعه جنگ سرد و تقسیم جهان به 2 بلوک غرب و شرق
11- پیشناهد و قبول همزیستی مسالمت آمیز.
پدیده های فوق الذکر عواملی هستند که رفتار و اعمال کشورها و همچنین سیستم ها و سازمان های بین المللی و ناحیه ای را تحت تاثیر قرارداده و مقصود خاصی از سیستم بین المللی و رفتار دیپلماتیک کشورها رادر صفحه بین الملل ایجاد می کند.
روابط بین الملل از نظر تعدادی از فلاسفه سیاسی:
بسیاری از فلاسفه سیاسی چون: دانیل، ماکیاولی، گروسیوس، هابن، دوسو، کانت مارکس ،ولینینگ از جمله کسانی هستند که درباره چیزیکه هم اکنون روابط بین الملل نامیده شده مطالب زیادی گفته اند که بیشترین این اظهارات متوجه هدف خاصی بوده است.
به طور مثال هدف ماکیاولی از نگارش کتاب شاهزاده توجه حاکم وقت و هدف روسو و کانست کاستین از جنگ به منظور تسریح حرکت به سوی هدفی تاریخی کمونیسم بوده است. بنابراین تعریف آنها غالبا بر نوعی ارزش های اخلاقی استوار بوده و بر مبنای آنها راه دستیابی به اهداف مورد نظر تجویز می شده است.
دولت ها، سازمان ها و نهادهایی که جامعه بینالمللی را می ساختند دارای روابط و مناسبات سیاسی- اقتصادی و فرهنگی هستند که بیانگر روابط متقابل آنها ست آنگونه که این روابط می توانند به صورت های روابط دوستانه همکاری رقابت و تعارفی آمیز باشد.
اصطلاح روابط بین الملل از نظر عبدالعلی قوام:
به مجموعه اقدامات و کنش های متقابل واحدهای حکومتی، نظیر نهادهای غیر دولتی، و همچنین روند های سیاسی میان ملت ها اطلاق می شود.
قلمرو دانش روابط بین الملل بسیار گسترده و وسیع است. همانطوریکه از تعریف فوق پیداست تمامی دادو ستدها و تعادل بین واحدهای سیاسی دولت ها و سازمان های بین المللی و مؤسسات غیر دولت در حوضه بررسی مطالعات این علم قرار می گیرند.
از اینرو روابط سیاسی – کنسولی اقتصادی- بازرگانی- فرهنگ، نظامی، استراتیژیک روابط با سازمان های بین المللی موضوعات مهم روابط بین الملل می باشند.
سیرتکامل روابط بین الملل:
نویسندگان مسایل بین المللی در عصرهای قدیم بیشتر کوشش خود را صرف ارائه طریق و توصیه های علمی به زمامداران و طراحان سیاست خارجی می نمودند.
برای مثال ماکیاولی در قرن شانزدهم در کتاب شهریاربه صراحت دخالت اخلاق یا مذهب را درامور کشوری غیر منطقی دانسته و به حکام توصیه می کند که به هر وسیله ممکن باید منافع کشوررا حفظ نمایند.
ماکیاولی برای موفقیت حیله و نیرنگ را تجویز کرده و توصیه می کند که اگر به شما دروغ گفتند شما هم به آنها بیشتر دروغ بگویید. اگر اوضاع و شرایط تغییر کرد شاهزاده مجاز است به عهده خود وفا نکند بگذار شهریار همیشه این مطلب را در ذهن خود جای دهد که فقط خودش و کشورش از ضروری ترین اع
دانلود مقاله گزارش کاراموزی رشته روابط عمومی
