دانلود مقاله خیار

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله خیار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
خیار (Cucumis sativus) گیاهی از تیره کدوئیان است که اقسام گوناگون دارد. میوه‌اش درشت و سبز یا سفیدرنگ است. بوته آن مانند بوته خربزه است.
واژه خیار ریشه و بنیاد فارسی داشته و از فارسی به زبان عربی داخل شده.
تاریخچه
مبدأ خیار را نواحى جنوبى آسیا ( هندوستان ) ذکر کرده‌اند. در هندوستان حداقل سه هزار سال کاشت می گردیده و رومیها و یونانیان قدیم نیز از آن استفاده می نموده اند.
در این مناطق همچنان فرم‌هاى اولیه خیار که به‌صورت وحشى مى‌رویند و داراى میوه‌هاى کوچک و تلخ مى‌باشند یافت مى‌شود.

کاشت خیار در دنیا سابقه چند هزار ساله دارد. حدود بیست قرن قبل از میلاد مسیح مصریان قدیم از آن استفاده می کرده اند .

کشورهای تولید کننده
مهمترین کشورهای تولید کننده خیار چین و آمریکا هستند.
ایالت فلوریدا مهمترین تولید کننده خیار در آمریکا است و حدود یک سو م خیار کل آمریکا را تولید می کند .

در ایران استانهای کهکیلویه و بویر احمد، لرستان ، خوزستان و ایلام

مشخصات گیاه ‌شناسى
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
دسته: Magnoliophyta
رده: Magnoliopsida
راسته: Cucurbitales
خانواده: Cucurbitaceae
جنس: Cucumis
گونه: C. sativus

خیار گیاهی است گلدار، از رده دولپه ای ها، از گیاهان یکساله جالیزی، از خانواده کدوئیان (Cucurbithacae) با نام علمی (Cucumis sativus).
خیار گیاهى خزنده است. ریشه آن نسبتاً سطحی است و برای کاشت آن باید خاک سطح الارض کاملاً آماده و غنی از مواد غذایی باشد. ریشه آن یکساله و گاهی هم دائمی است.
ساقه آن علفی، رونده و به رنگ سبز روشن، آبدار و دارای پوست نازک و کرکهای ریزی است که از ساقه منشعب می شوند. طول بوته خیار با توجه به هرسی که انجام می شود مکن است به بیش از 6 m برسد.
در واریته های معمولی برگها نسبتاً کوچک در واریته های بکرزا یا پارتنوکارپیک برگها بزرگتر، پنجه ای شکل و به رنگ سبز روشن بوده و بریدگی های کم عمق، برگ را به پنج قسمت یا Lobe که غالباً به شکل مثلث هستند، تقسیم می کند. دمبرگ آن بلند، آبدار، قطور، و رگبرگها مشخص و روشنتر از خود برگ هستند.

گیاهى یک پایه است. تعداد گل‌هاى نر بیشتر از گل‌هاى ماده بوده و زودتر از آنها نیز ظاهر مى‌شوند. البته در خیارهاى نوع گلخانه‌اى فقط گل‌هاى ماده به‌ وجود مى‌آیند. یعنى میوه‌هاى پارتنوکارپ هستند و احتیاجى به تلقیح گل نمى‌باشد. در خیارهاى معمولى باید گرده‌افشانى انجام گیرد و زنبور عسل نقش مهمى در تلقیح آن خواهد داشت.
میوه در بعضى از انواع و ارقام خیار تلخ مى‌باشد.
میوه خیار از لحاظ گیاه شناسی شفت بشمار میرود یعنی میوه ای است گوشتی که برون بر آن نازک، میانبر آن گوشتی و خوراکی و درون بر آن غشائی و سخت است.
محل پیدایش میوه روی ساقه دو حالت دارد:
1. خیارهایی که روی ساقه اصلی و در زاویه برگها تولید می شوند.
2. خیارهایی که روی ساقه فرعی تولید می شوند که دراین صورت ساقه های جانبی به هرس منظم احتیاج دارند.

سازگاری
این سبزی محصول فصل گرم است و گیاه جوان آن به یخبندان حساس است. میانگین درجه حرارت روزانه برای رشد خیار بین 18 تا 24 درجه سانتیگراد مناسبترین است. چنانچه دمای شب پائین¬تر ازc0 5 باشد میوه ها به حد کافی تشکیل نمی شوند و یا اینکه اختلالات فیزیولوژیکی در آنها ظاهر می گردد.
دمای بالا برای جوانه زنی، مرحله رویشی و مراحله زایشی لازم است. حداقل دما برای جوانه زدن بذر خیار c0 12 و برای رشد و نمو بالای c0 10 است گلها ابتدا در دمای c0 15 به بالا و گرده ها در دمای c0 17 به بالا باز می شوند. عمل لقاح در دمای 26 تا 29 درجه سانتی گراد انجام می گیرد.
این گیاه به آب و گرماى زیادى احتیاج دارد. خیار در تمام مراحل رشد نسبت به سرما و یخبندان حساس است. حتى درجه حرارت‌هاى بالاى صفر نیز به بوته خیار صدمه غیرقابل جبران خواهند زد.
در مناطق سردسیر بعد از رفع سرما کاشت خیار انجام می شود. در مناطق جنوبی کشورمان در دو فصل بهار و پائیز این گیاه کاشته می شود. باید توجه داشت در مرحله ی گلدهی باید کود از انتها به گیاه داده شود تا میزان محصول افزایش یابد.
با توجه به خواسته‌هاى گرمائى خیار نیازهاى آبى خیار نیز بسیار زیاد مى‌باشد. اگر تنش رطوبتی به گیاه خیار داده شود میوه ها تلخ خواهد شد. البته عوامل دیگری از قبیل نامظمی در میزان کود و آب و دما نیز باعث تلخی خواهد شد، اما تلخی ته خیار طبیعی و به علت وجود ماده ای به نام کوکومرین می باشد.
خاک مورد استفاده باید قدرت نگهدارى آب را داشته باشد و همچنین از نفوذپذیرى و قابلیت تهویه خوبى برخوردار باشد و خواسته‌هاى ریشه خیار را در این مورد برآورده سازد. زمین‌هاى سبک که داراى موادآلى کافى باشند مناسب براى کاشت خیار مى‌باشند.
خاک مورد استفاده در گلخانه های کشت خیار بایستی دارای بافت سبک (Sandy loam) بوده و از نفوذپذیری خوبی برخوردار باشد.
PH مناسب بستر خاکی6.5-7.5 و EC کمتر از 3000µmos/cm (3 دسی زیمنز بر متر) می باشد. قابلیت جذب عناصر به وسیله PH بستر محیط ریشه تعیین و مشخص می شود. در PH پائین نسبت عناصر قابل جذب و محلول آهن، منگنز و آلومنیوم بیشتر بوده و در نتیجه همه آنها باعث تثبیت و غیر قابل استفاده شدن فسفر می شود. همچنین میزان کلسیم، منیزیم، گوگرد و مولیبدن قابل استفاده نیز در PH پائین کاهش می یابد. از طرفی مقدار فسفر، آهن، منگنز، روی، مس و بر در PH بالا محدود می شود.
حرارت اپتیمم برای خیار گلخانه ای 25-20 درجه سانتی گراد و رطوبت اپیتمم 65%-60% می باشد. Ec آب مورد استفاده برای خیارگلخانه ای بایستی حدود 1-0.8 میلی موس بر سانتی متر بوده و آب های با Ec بیشتر از 2 میلی موس بر سانتی متر برای کشت گلخانه ای مناسب نمی باشند . همچنین بهترین PH خاک 7-6 بوده و مقدار Ec محلول خاک نیز نبایستی از 2 میلی موس بر سانتی متر تجاوز کند .
مشخصات بذر خیار گلخانه ای:
برای پرورش خیار در گلخانه صرفاً باید از بذور پارتنوکارپیک استفاده کرد و از کاشت بذور معمولی در گلخانه اجتناب کرد.
لازم به ذکر می باشد که پارتنوکارپیکی عبارت است از تشکیل و رشد میوه بدون تلقیح تخمکها. این پدیده به نحوی گسترده در سبزیجات خانواده کدوئیان بخصوص خیار بروز میکند. در واریته های معمولی گلهای نر و ماده جدا از هم بوده و گلهای نر زودتر از گلهای ماده ظاهر می گردند. ولی در عوض واریته های پارتنوکارپیک گل نر وجود نداشته و گلهای ماده بدون عمل گرده افشانی و لقاح تولید میوه میکند.
در این نوع خیار نیازی به گرده افشانی نیست و میوه بصورت پارتنوکارپیک تشکیل می شود، لذا چنانچه حشراتی از بیرون گلخانه گرده گل بوته دیگر خیارهای هوایی را به روی گل ماده بوته خیار داخل گلخانه بنشانند خیار تولیدی از کیفیت ظاهری پائین تر برخوردار خواهد بود.
در بعضی از واریته های خیار داربستی طول میوه ممکن تا 50 cm برسد که با توجه به ذائقه و بازارپسندی مصرف کنندگان ایرانی هم اکنون واریته هایی کشت می گردد که طول میوه آنها حداکثر به 30 cm برسد. میوه این نوع خیار دارای پوستی خوراکی، بدون تخم و بدون ایجاد نفخ میباشد.

بذر مناسب
انتخاب بذر مناسب بر اساس تقسیم بندی اقلیم های مناسب صورت می گیرد.
مثلاً برای مناطق جنوبی که زمان کشت از اوائل مهرماه شروع می شود و تا آخر خرداد سال بعد می توان برداشت محصول داشت و یا مناطق شمالی و مرکزی که کار کشت از اوایل دی ماه شروع می شود، بذرهای تک گل پیشنهاد می شود که دارای برگ های کوچک و مقاوم به سرما بوده و جهت دوره های طولانی مناسب می باشد ولی در اقلیم های که دو فصل کشت دارند بهتر است از واریته های پرگل که محصول زیادی در زمان کوتاه دارنداستفاده گردد.
برای انتخاب بذر خیار درختی بهتر است از بذرهایی استفاده گردد که بیش از 6 ماه از تولید آنها گذشته باشد. زیرا بذر خیار دوره خواب کوتاهی دارد که در آن ایام ممکن است جوانه نزند، ضمن اینکه گذشت بیش از دو سال نیز از نظر قوه نامیه مناسب نمی باشد.

ترکیبات بذر
دانه خیار دارای مواد ازته و هیدروکربنه، مواد گوگردی، کمی چربی و دارای املاحی از قبیل منگنز، کربنات کلسیم ، سلولز است.
روغن دانه خیار که رنگ آن زرد روشن با طعمی شبیه به طعم روغن زیتون است، دارای اسیدهای چرب اشباع شده ( اسید استئاریک 7/3 درصد ، اسید پالمیتیک 8/6 درصد ) و اسیدهای اشباع نشده مانند: اسید اولئیک 5/58 درصد و لینولئیک 31 درصد است.
اصلاح بذر
بذر خیار گلخانه ای معمولاً با روشهای علمی و بسیار پرهزینه ژنتیکی تولید می شود و به همین دلیل قیمت آن بسیار گران بوده و بصورت عددی بفروش می رسد. این بذرها در هوای آزاد نمی تواند بخوبی گلخانه میوه تولید کنند. زیرا در اثر تلقیح با گرده سایر ارقام، تولیدی یکنواخت نداشته و میوه آن از شکل اصلی خود خارج شده و بدفرم و بدشکل می شود.

ترکیبات شیمیایی میوه
تلخی موجود در میوه های خیار در اثر ماده ای بنام کوکوربیتاسین که در ته آنها وجود دارد و در ریشه ساخته می شود. اما در خیارهای هیبرید گلخانه ای دیده نشده و یا خیلی به ندرت اتفاق افتاده است.
خیار دارای ویتامین های A، B، C و همچنین منگنز، کربنات کلسیم، پتاسیم، سدیم و کلر، ساپونین و آنزیم های مختلفی مانند پروتئولیتیک و ...است.
در صد گرم خیار مواد زیر موجود است .
انرژی 8 کالری
آب 95 گرم
پروتئین 0/6 گرم
مواد چربی 0/1 گرم
مواد نشاسته ای 2/5 گرم
فسفر 30 میلی گرم
آهن 0/2 میلی گرم
کلسیم 25 میلی گرم
پتاسیم 160 میلی گرم
ویتامین آ 250 واحد
سدیم 6 میلی گرم
ویتامین ب 1 0/03 میلی گرم
ویتامین ب 2 0/04 میلی گرم
ویتامین ب 3 0/2 میلی گرم
ویتامین ث 7 میلی گرم
ارقام
هیبرید سوپرمیراکس، 757 و سوپردومینوس داما، سوپر هیدارس، ارلی گرین دیوومین گرنیدیو، وایت مکتی دومینوس
خیار پارتنوکارپیک دارای ارقام متعددی است که بسیاری از آنها فاقد شکل و رنگ و اندازه مورد پسند بازار ایران است. بنابراین از بین واریته های متعددی که به بازار عرضه می شوند باید انواعی را که برای کاشت در ایران مناسبند انتخاب نمود. واریته هایی از قبیل:
بذر خیار گلخانه ای سوکراتس:
واریته سوکراتس به علت مقاومت خوب آن در برابر سرما برای کشت در فصول پاییز و زمستان توصیه می شود. رنگ میوه سوکتراس سبز تیره با دنده های بسیار کم، طول آن بین 16 تا 18 سانتی متر و به صورت سیلندری می باشد. این واریته بسیار زودرس بوده و مقاومت بسیار خوبی در برابر بیماری های سفیدک پنهان و آشکار، ویروس موزاییک خیار و CVYV از خود نشان می دهد. وقتی این واریته به میوه دهی می رسد از هر بند آن یک میوه رویش می کند و به صورت جایگزین بعد از رسیدن میوه از کنار آن میوه کوچک دیگری نمایان می شود. این واریته به علت دارا بودن برگهای نسبتا کوچک و فاصله گره ای نسبتا بلند و همچنین جوانه انتهایی قوی یکی از واریته ای بسیار مقاوم در برابر بیماریها و قارچها می باشد. شایان ذکر است در زمانی که روزها بلند تر می شود، برای رشد بیشتر، جوانه انتهایی شاخه های فرعی را بعد از برگ پنجم قطع می نماییم و میوه های شاخه فرعی به کیفیت میوه های شاخه های اصلی خواهد بود.

بذر خیار گلخانه ای برهان:
این بذر در برابر سرما مقاوم می باشد که برای کشت در فصول پاییز و زمستان توصیه می شود. رنگ میوه سبز تیره به طول 16 الی 18 سانتی متر و به صورت کاملا سیلندری می باشد. این واریته زودرس بوده و مقاومت بسیار خوبی در برابر بیماری های سفیدک پنهان و آشکار، ویروس موزاییک خیار و CVYV از خود نشان می دهد.

بذر خیار گلخانه ای نگین:
واریته نگین به علت مقاومت به سرما مناسب کشت پائیزه و بهاره است. این واریته - سامی مولتی - بوده که در هوای سرد به صورت تک گل می باشد و در زمانی که هوا گرمتر می شود از هر بند واریته نگین 2 تا 3 میوه بدست می آید. شکل میوه به صورت سیلندری (سروته یکی) به طول 16 ال 18 سانتیمتر، و رنگ آن سبز تیره با شیار مناسب می باشد که در برابر سفیدک نهان و آشکار، ویروس موزاییک خیار و CVYV مقاومت بسیار خوبی از خود نشان می دهد.

بذر خیار گلخانه ای فادیا:
این واریته با برگهای بزرگ و فاصله بین گره ای کم از هر بند حداقل 4 میوه رشد می کند، از واریته های پر گل می باشد. واریته فادیا برای کشت در اواخر زمستان یا در بهار در نظر گرفته شده است که با بوته قوی، شاخه های فرعی فراوان و محصول فراوان بصورت یک بوته متراکم دیده می شود. شکل میوه های واریته فادیا سیلندری و به صول 16 تا 18 سانتیمتر و رنگ آن سبز تیره می باشد. این واریته در برابر بیماری های سفیدک نهان و آشکار مقاومت نسبتا خوبی دارد.

بذر خیار سامر استار(Summer star RZ)، هیبرید- (F1)
مناسب کشت گلخانه ای در تابستان و اوایل پاییز
گیاه مقاوم - بوته باز - دستک ها کوتاه - اندازه برگ کوچک تا متوسط
پرگل - سبز تیره و براق
مقاوم به بیماریهای(pm,cvyv,cmv,zymv,prsv) - مقاوم به گموز ـ مقاوم در برابر تنش و گرما
طول میوه 20-18 سانتیمتر - ترد و خوش طعم - ماندگاری بسیار خوب - پر بار
بذر خیار مهر (MEHR) بذر F1
فصل کاشت بهار و پاییز
میوه دارای رنگ سبز روشن، طول میوه 20-16 سانتیمتر، قطر میوه 4-3 سانتیمتر و زودرس - مقاوم به ZYMV
خصوصیات گیاه: دارای میانگره‌های متوسط، دارای شاخه برگ‌های جانبی متوسط، چند میوه بر هر گره (2 تا 3 میوه در هر گره)، دارای طول زیاد دوره برداشت حداقل سه ماه، نیاز به هرس دارد و طول دوره کوتاه
بذر خیار آبان 2 (ABAN 2) بذر F1
فصل کاشت زمستان
به صورت تک میوه است، طول میوه 16-14 سانتیمتر، یکنواخت و کشیده است - بسیار مقاوم به سفیدک پودری PM1 و مقاوم به دمای پائین
خصوصیات گیاه: شاخه جانبی قوی دارد، نیاز به قیم دارد، دارای میانگره‌های متوسط است، گیاه بسیار قوی و شاداب، طول دوره برداشت حداقل 3 ماه و نیاز به هرس دارد.
بذر خیار بهمن 4 (BAHMAN 4)بذر F1
فصل کاشت بهار و پائیز
میوه دارای رنگ سبز متوسط، در هر گره 1 تا 3 میوه دارد، شکل میوه کشیده قلمی و یکنواخت، طول میوه 20-16 سانتیمتر، قطر میوه 3-5/2 سانتیمتر و زودرس - مقاوم در دمای بالا و پائین و مقاوم به بیماری سفیدک پودری به PM1
خصوصیات گیاه: نیاز به هرس ندارد، دارای شاخه و برگ‌های متوسط، گیاه بسیار مقاوم و شاداب و عملکرد بالاست.
بذر خیار تانیا (TANIA)بذر F1
فصل کاشت بهار و تابستان و ابتدای پائیز
یک تا دو میوه در هر گره، پوست میوه صاف و فاقد کرک، رنگ میوه سبز عالی، طول میوه 12-8 سانتیمتر، قطر میوه 5/2-2 سانتیمتر - مقاوم به ZYMV و مقاوم به CVYV.DM.PM.CMV
خصوصیات گیاه: مخصوص فضای باز، دارای برگ‌های متوسط تا بزرگ، دارای میانگره‌های کوتاه، طول دوره برداشت بالا حداقل 3 ماه و مقاومت بالا و بسیار شاداب
بذر خیار پرنسس (PRINCESSE)
دومینوس جی.آر.اس[Dominus J.R.S]
دومینوس جی.آر.اچ[Dominus J.R.H]
هیلارس [Hillares 9811]9811
سینا، بیلانکو، خیار دولاب و خیار اصفهان در ایران نتایج چشمگیر و مرغوبیت بی سابقه ای نشان داده اند.
چند واریته از خیارهای بلند اروپایی مانند سندرا[Sandra] نیز در ایران آزمایش شده که طول آنها به 35-40 cm میرسد. اگرچه بذر پارتنوکارپیک بسیار گران بوده و هزینه کاشت و نگهداری نسبتاً بالایی دارد ولی با توجه به عملکرد بالا و قیمت گران خیار گلخانه ای، نه تنها این هزینه ها جبران می شوند بلکه سود سرشاری هم نصیب تولید کنندگان می گردد. دانیتو بذری تک گل و رویال بذری چند گل است که قابل کاشت در اکثر فصول سال است.
نسیم فقط برای کاشت در تابستان و مناطق گرم کشور مثل یزد قابل استفاده است این بذر بذری پر گل و کم برگ است.

نقش عناصر غذایی در رشد و نمو خیار
ازت : ازت بیشتر در رشد اندامها نقش دارد تا در تشکیل میوه . مقادیر بیش از حد ازت سبب رشد رویشی زیاد و اختلال در رشد ریشه و میوه می گردد . سطوح نرمال غلظت ازت در بافت گیاه حدود 5 تا 6 درصد وزن خشک می باشد . کمبود ازت هنگامی مشاهده می شود که غلظت ازت کمتر از 3-2 درصد در برگها باشد . علائم کمبود بصورت زرد شدن برگهای پیر و توقف رشد برگهای جوان شروع می شود . میوه ها کوتاه و لاغر و به رنگ سبز روشن در می آیند علائم مسمومیت ازت در خیار بصورت تیره شدن برگها ، کوتاه شدن فاصله بین گره ها ، ترد و شکننده شدن ساقه ها و کوتاه شدن شاخه های فرعی ظاهر می گردد .
فسفر : مقدار فسفر در گیاه بسیار کمتر از ازت بوده و مهمترین عنصر برای رشد و نمو ریشه مخصوصا" در شرایطی که خاک سرد است محسوب می گردد . در کمبود فسفر برگهای جوان کوچک مانده و سفت و شکننده و کم رنگ و آبکی می گردند و در نهایت برگها چروکیده ، قهوه ای و سپس خشک می گردند . کمبود فسفر در غلظتهای کمتر از 0.3-0.1 درصد برحسب وزن خشک در برگها مشاهده می گردد .
پتاسیم : عنصری است که برای تولید میوه با کیفیت بالا ، بسیار ضروری می باشد . فراوانی ازت ، فسفر و یا کلسیم می تواند کمبود پتاسیم را به همراه داشته باشد . علائم کمبود پتاسیم ابتدا در برگهای پیر اتفاق افتاده ، برگ را دچار پیچیدگی نموده و در نهایت سبب نکروزه و سیاه شدن حاشیه آنها می شود . کمبود پتاسیم هنگامی بروز می نماید که مقدار آن در پهنک برگ کمتر از 3.5 درصد گردد .
کلسیم : کلسیم مهمترین نقش را در ساختمان و استحکام غشاو دیواره سلولی دارد . حرکت کلسیم از برگهای پیر به سمت برگهای جوان خیلی کند است . کمبود کلسیم با کلروز بین رگبرگی و ایجاد نقاطی در حاشیه برگ شروع شده ، فاصله بین گره ها کوچک مانده ، گلها عقیم شده و ریشه ها نحیف و کوچک مانده و میوه ها بی مزه و ریز خواهند شد . گلگاه میوه به طورطبیعی رشد نمی کند. علائم کمبود درمقادیر پائین تر از 0.5 درصد دربرگها ظاهر می شود .
منیزیم : کمبود منیزیم با ایجاد لکه های کلروز و نقاط قهوه ای رنگ بر روی برگهای خیار در پائین بوته ظاهر می شود . در بعضی اوقات حاشیه برگها بطرف بالا برگشته و برگ فنجانی شکل می شود. مقدار نرمال منیزیم در بافت گیاه درحدود 0.7 – 0.5 درصد در برگهای جوان بوده اما در برگهای مسن غلظت آن بالاتر است .
آهن : علامت کمبود آهن کلروز بین رگبرگی است که در برگهای جوان به سرعت توسعه می یابد . غلظت آهن در محدوده 100 تا 300 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک در برگهای بالغ می باشد و علائم کمبود وقتی که غلظت آهن در برگ کمتر از ppm50 باشد عارض می گردد گرچه کلروزدر سطوح ppm100 آهن نیز مشاهده شده است .
منگنز : مهمترین نقش منگنز تسریع در عمل فتوسنتز است و یکی از عناصر موثر در تولید هورمون اکسین به شمار می رود . از آنجایی که بین آهن و منگنز رقابت وجود دارد ، ممکن است کمبود منگنز در عین حال بیان کننده مسمومیت آهن نیز باشد . علائم کمبود منگنز بصورت زرد شدن مزوفیل و ایجاد لکه های رنگ پریده و سبز کم رنگ روی سطح برگ می باشد . مراحل پیشرفته کمبود منگنز در برگها خود را بصورت ظهور نقاط نکروتیک نشان می دهد .
روی : عمل چندین آنزیم مهم در گیاه وابسته به نقش عنصر روی می باشد . علائم کمبود بصورت ایجاد و توسعه لکه های بین رگبرگی روشن در برگها مشاهده می شود . تغییر رنگ از رگبرگهای اصلی شروع شده که شاخص خوبی برای تمایز آن از علائم کمبود منگنز است که در آن رگبرگ سبز باقی ماند، همچنین فاصله بین گره ها در قسمتهای بالای بوته کوتاه می ماند . غلظت نرمال روی در گیاه در محدوده 50 میلی گرم در کیلوگرم است و علائم کمبود در غلظتهای کمتر از 25 میلی گرم در کیلوگرم بوجود می آید .
بر : وجود عنصر بر در تقسیم سلولی و تمایز در نقاط رشد به خصوص نقاط رشد انتهایی ضروری است . علائم ظهور کمبود بر در هنگام برداشت وقتی است که برگهای پائین و میانی به رنگ زرد و روشن در آمده و خیار ترد و شکننده می گردد . خیار گیاهی است که به سطوح بالاتر از ppm1 در خاک یا آب آبیاری حساسیت نشان می دهد . علائم مسمومیت بر در گیاه ابتدا در برگها توسعه یافته و برگها فنجانی شکل می شوند . غلظت نرمال بر در گیاه در حدود ppm50 می باشد .
مس : علائم کمبود مس در گیاه خیار بصورت محدودیت رشد ، کوتاه شدن فاصله بین گره ها ، کوچک ماندن برگها ، برنزه شده برگها و سوختن نوک برگها می باشد . بوته ها کوتاه قد مانده و تشکیل جوانه های زایشی و گل در انتهای بوته خیار کاهش می یابد . غلظت مس در برگهای کامل در حدود ppm15 بوده و علائم کمبود در غلظتهای پائین تر از ppm7 بوجود می آیند . در گلخانه ها بدلیل مصرف بیش از حد سموم قارچکش مسی ، نه تنها کمبود مس مطرح نمی باشد بلکه مسمومیت مس مشاهده می گردد که علائم آن مشابه کلروز آهن می باشد .
مولیبدن : مولیبدن در متابولیسم ازت در گیاه نقش اساسی دارد در حدود 0.2 ppm مولیبدن قابل دسترس درخاک برای کشت خیار کفایت می کند . فعالیت مولیبدن با افزایش PH بالا می رود بنابراین کمبود آن بیشتر در خاکهای اسیدی اتفاق می افتد . غلظت نرمال مولیبدن در برگها حدود ppm2 بوده و علائم کمبود در گیاهانی که کمتر از ppm1 مولیبدن دارند اتفاق می افتد.

امراض مهم خیار

سفیدک : معمولى‌ترین مرض خیار است، سفیدک روى برگ‌ها لکه‌هاى سفید رنگ آردى به‌وجود مى‌آورد که این لکه‌ها بعدها تمام سطح برگ را مى‌پوشانند و باعث مرگ برگ‌ها مى‌شوند.

مرض موزائیک: نیز به ‌وسیله ویروس موزائیک خیار به ‌وجود مى‌آید. مى‌تواند زیان‌هاى فراوانى به‌بار آورد، اثر این بیمارى تمام سطح برگ چروکیده و پیچیده شده و بوته میوه‌هاى خیلى کم و اغلب نامرغوب بوجود مى‌آورد. البته ممکن است تمام بوته‌هاى یک مزرعه آلوده به موزائیک نشوند. یک مبارزه مستقیم براى این بیمارى وجود ندارد، بوته‌هاى بیمار را باید به‌موقع از مزرعه خارج کرد مهم‌تر از آن این است که با شته که ناقل ویروس است مبارزه کرد، همچنین از کشت خیار بعد از سیب‌زمینى باید خوددارى شود.

. ـ سفیدک دروغی Pseudoperonospora cubensis
ـ لکه زاویه ای Pseudomonas syringae pv. Lachrymans
ـ بوته میری Phytophthora drechsleri Pythium aphanidermatum
- سفیدک سطحی Phytophthora capsic


آفات
۱- شته ها (خانواده Aphididae)
شته ها از مهم ترین آفات گلخانه ها هستند که تهدیدی جدی برای خیار گلخانه ای محسوب می شوند. در ابتدای چرخه زندگی این حشرات ماده موسس قرار دارد. این حشره ماده می تواند چندین نسل را بدون جفت گیری به وجود آورد. پس از گذشت مدتی تعداد شته ها به میزان زیادی افزایش می یابد. در این بین حشرات بالداری به وجود آمده اند که می توانند با پرواز تمام گلخانه یا حتی گلخانه های دیگر را نیز به تصرف خود در آورند.
این حشرات شیره گیاه را می مکند و هنگامی که تعداد زیادی شته این عمل را انجام دهند گیاه به تدریج ضعیف می شود و توانایی رشد آن هم کم می شود که این پدیده مستقیماً روی میزان محصول به دست آمده اثر می گذارد. از طرف دیگر شته با انتقال عوامل بیماری زای گیاهی و نیز ترشح ماده ای چسبناک از انتهای بدن خود به نام عسلک که محیط مناسبی برای رشد انواع قارچ ها فراهم می آورد نیز به گیاه آسیب وارد می کند. عسلک ترشح شده مورچه ها را نیز به سوی خود جلب می کند و باعث می شود که مورچه ها گاهی خود، تخم شته ها را به گلخانه وارد کنند تا بعد از تکثیر شته، مورچه از شیره آن استفاده کند. لذا در بعضی موارد از شته ها به عنوان گاو مورچه ها نام برده می شود چرا که مورچه ها عسلک شته ها را می دوشند و به مصرف تغذیه خود می رسانند. برای مبارزه با شته ها یکی از مهم ترین راه ها مبارزه با مورچه ها است. از طرف دیگر مبارزه با علف های هرز محیط گلخانه که می توانند به عنوان پناهگاهی برای شته ها به شمار روند، استفاده از کفشدوزک هفت نقطه ای که از شته ها تغذیه می کنند و نیز به کار گیری نوارهای زردرنگ چسبنده که این حشرات را به خود جلب می کنند و پس از نشستن حشره روی آن به آن چسبیده و نابود می شوند، موثر خواهند بود. به عنوان آخرین راه مبارزه با شته ها و دیگر آفات گلخانه ها از سموم شیمیایی نیز استفاده می شود.

۲ - سفید بالک‌ها (خانواده Aleurodidae)
در ابتدا باید یادآور شد که مگس های سفید اصلاً مگس نیستند ولی به این نام شهرت دارند.

این حشرات خرطوم نسبتاً بلندی دارند و مانند شته ها می توانند از شیره گیاه تغذیه کنند و از این طریق و نیز از طریق انتقال عوامل بیماری زای گیاهی خسارت خود را به خیار گلخانه ای وارد کنند. این مگس های سفید دارای گردسفیدی روی بال های خود هستند و به این دلیل است که سفید به نظر می رسند. حشراتی که از تخم به وجود می آیند و پوره سن اول نامیده می شوند متحرکند. این مرحله به راحتی امکان گسترش این آفت را فراهم می کند زیرا به دلیل سبکی به راحتی به وسیله باد و عوامل دیگر جا به جا شده و سبب گسترش حشره در گلخانه ها می شوند. پوره های سنین بعدی ثابت هستند و پس از مدتی به حشره ای بدون بال تبدیل می شوند که بال نیزدر مراحل بعد ظاهر می شود. مبارزه با این آفت با استفاده از قارچ های حشره کش مثل مایکوتال و یا استفاده از زنبور پارازیت Encarsia formosa و نیز گونه های مشابه انجام می گیرد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  48  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مهار خوردگی در سیستم های سه فازی چاهها و لوله های گاز

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله مهار خوردگی در سیستم های سه فازی چاهها و لوله های گاز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

خوردگی یکی از مشکلات عمده در صنایع نفت و گاز به شمار می آید که سالانه مبالغ هنگفتی، به خود اختصاص می دهد. وقفه در تولید، زیان هنگفتی چه از نظر تولید هیدروکربن و چه از نظر هزینه تعمیرات در پی خواهد داشت. بنابراین سلامت تجهیزات در طول عمر مفید آن ها یک مسأله اساسی به نظر می رسد. استفاده از بازدارنده های خوردگی سال هاست که به عنوان یکی از روش های کارآمد در صنایع نفت و گاز به کار گرفته می شود.بازدارنده ماده ای است که به تعداد کم به سیستم افزوده می شود تا واکنش شیمیایی را کند یا متوقف کند.بازدارنده های مورد استفاده در صنایع نفت و گاز معمولا از نوع تشکیل دهنده لایه سطحی (film former) هستند. این بازدارنده ها با سطح فلز واکنش مستقیم ندارند و با ایجاد لایه محافظی از مواد آلی قطبی برروی سطح فلز، سبب بازدارندگی می شوند. لایه مولکولی اولیه ممکن است پیوندهای قوی از طریق تبادل بار الکتریکی با سطح برقرار کند و به صورت شیمیایی جذب شود، اما لایه های بعدی از طریق پیوندهای ضعیف فیزیکی جذب لایه اول می شوند. وجود گروه های بلند هیدروکربنی، در مولکول های این بازدارنده یک سد فیزیکی در برابر ذرات خورنده به وجود می آورد. کارکرد دیگر بازدارنده ها، کاهش قابل ملاحظه جریان الکتریکی از طریق افزایش مقاومت اهمی می باشد.

در سال های اخیر استفاده از روش جدید تثبیت pH در سیستم های مختلف گاز مطرح شده است و برای اولین بار در ایران و در پارس جنوبی فاز دو و سه توسط شرکت توتال (TOTAL FINA ELF) مورد استفاده قرار گرفته است. اساس روش تثبیتpH استفاده از گلیکول می باشد. گلیکول به منظور جلوگیری از هیدراته شدن به سیستم افزوده می شود. تثبیت کننده به گلیکول غیراشباع افزوده می شود. این تثبیت کننده می تواند آلی یا معدنی باشد. این مواد مقدار pH را بالا می برند و سبب تشکیل رسوبات محافظ می شوند.افزایش pH در همه نقاط لوله تا یک مقدار موردنظر باعث تشکیل یک لایه محافظ و پایدار کربنات آهن یا سولفید آهن می شود که می توان سطوح داخلی خطوط لوله را در برابر خوردگی محافظت کند. تثبیت کننده در ساحل همراه با گلیکول بازیابی می شود و دوباره به سمت سکو (PLATFORM) فرستاده می شود.بعد از آن مقدار کمی افزودنی برای پایدار کردن سیستم و حصول محافظت کامل کافی است. در این مقاله روش های مختلف پیش گیری و روش جدید تثبیت pH تشریح می شود. یادآور ی می نماید که در تدوین این مقاله آقایان سعید نعمتی (کارشناس برنامه ریزی مجتمع گاز پارس جنوبی)، دکتر سیروس جوادپور و دکتر عباس علی نظربلند (استادان دانشکده مهندس دانشگاه شیراز) مؤلف را یاری کرده اند.

• روش های کنترل خوردگی

خوردگی در صنایع گاز به یکی از روش های زیر کنترل می شود:

• آلیاژهای مقاوم به خوردگی
• بازدارنده های خوردگی
• روش تثبیت
• آلیاژهای مقاوم به خوردگی

استفاده از آلیاژ مقاوم به خوردگی در خطوط لوله به هیچ صورت مقرون به صرفه نمی باشد. علی الخصوص در مورد لوله های طویل و بزرگ که مشکلات جوش و اتصالات نیز وجود دارد. این روش فقط در موارد خاص در خطوط لوله انتقال گاز به کار می رود.برای کنترل خوردگی داخلی خطوط لوله از جنس فولاد کربنی در یک سیستم چند فازی دو روش دیگر را می توان به کار برد.

• بازدارنده های خوردگی

از جمله راه های کاهش خوردگی استفاده از بازدارنده های خوردگی است. بازدارنده ماده ای است که به مقدار کم به سیستم افزوده می شود تا واکنش شیمیایی را کند یا متوقف کند. وقتی یک بازدارنده خوردگی به محیط خورنده اضافه می شود سرعت خوردگی را کاهش می دهد یا به صفر می رساند.اولین بار یک بازدارنده معدنی به آرسنیت سدیم برای بازدارندگی فولادهای کربنی در چاه های نفت مورد استفاده قرار گرفت تا از خوردگی CO2 جلوگیری کند، اما به دلیل پایین بودن بازده، رضایت بخش نبود، در نتیجه سایر بازدارنده ها مورد استفاده قرار گرفتند.در سال های 1945 تا 1950 خواص عالی ترکیبات قطبی با زنجیره های بلند کشف شد. این کشف روند آزمایش های مربوط به بازدارنده های آلی مورد استفاده در چاه ها و لوله های نفت و گاز را دگرگون ساخت.این بازدارنده ها از طریق ایجاد یک لایه محافظ سطحی مانع از نزدیک شدن ذرات خورنده به سطح فلز می شوند. به این نوع بازدارنده ها لایه ساز یا تشکیل دهنده سطحی (film forming) می گویند که اغلب پایه آمینی دارند.

• خصوصیات بازدارنده های خوردگی

خصوصیاتی از بازدارنده هایی که بر عملکرد و کارآیی آن ها تأثیر می گذارند شامل موارد زیر است:

1-سازگاری با دیگر مواد شیمیایی: از آن جایی که در سیستم های گازی ممکن است دو یا چند ماده شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد، لذا بازدارنده نباید باعث اثرات جانبی بر روی آن ها شود (برای مثال مواد ضد کف و ضد امولسیون به همراه بازدارنده های خوردگی در صنایع گاز به کار رود).
2-کارایی در شرایط تنش برشی بالا: گاهی اوقات خروج از گاز چاه یا خطوط لوله تنش برشی بالایی به وجود می آورد، به همین دلیل مقاومت فیلم محافظ در برابر تنش برشی از اهمیت فراوانی برخوردار است و بایستی مورد بررسی قرار گیرد.
3-پایداری در برابر دما و فشار بالا: محدوده دما و فشار در چاه ها و مخازن گاز و لوله ها بالاست و بازدارنده باید بتواند این دما و فشار را تحمل کند و در این شرایط پایداری و کارایی خود را از دست ندهد.
4-پایداری فیلم محافظ با گذشت زمان: این فاکتور،تعیین کننده روش اعمال بازدارنده و مقدار آن می باشد.
5-تشکیل امولسیون: تشکیل امولسیون یکی از بزرگترین مشکلات بازدارنده های نفت و گاز می باشد. بازدارنده های لایه ساز شامل مولکول های فعال سطحی هستند و تشکیل امولسیون را تشدید می کنند.
6-حلالیت بازدارنده: بیشتر روش های اعمال بازدارنده ها شامل رقیق کردن بازدارنده با یک حلال مناسب آلی یا آبی می باشد.
7-سمیت: به کار بردن بازدارنده ها نباید محیط زیست را دچار آلودگی کند.

روش های اعمال بازدارنده ها:

•روش ناپیوسته
•روش پیوسته
•روش Squeeze
• روش ناپیوسته در مخازن گازی به دو صورت انجام می گیرد:

الف- روش Short Batch: در این روش مواد بازدارنده خوردگی در یک حلال مناسب (آلی یا آبی) حل و با شدت مشخص به داخل لوله مغزی پمپ می شود.محلول بازدارنده در بالای لوله مغزی یک پیستون تشکیل می دهد.
ب-روش Full Tubing Displacement: در این روش چاه بسته می شود و محلول بازدارنده رقیق شده با حلال مناسب تزریق می گردد و معمولا به همراه سیال مناسبی مثل گازوئیل یا گاز نیتروژن جا به جا می شود و به طرف پایین می رود. پایین رفتن ستونی محلول باعث آغشته شدن کل سطح می شود. این روش نسبت به روش قبل کم هزینه تر است.

• روش پیوسته

مهمترین عامل در تعیین و انتخاب روش تزریق نوع تکمیل چاه می باشد. در زیر به چند نوع تکمیل چاه اشاره می شود: الف-Dual Completion: در این نوع تکمیل، دو لوله مغزی به صورت موازی یا متحدالمرکز در چاه رانده می شود که لوله با قطر کمتر به منظور تزریق بازدارنده خوردگی استفاده می شود. سرعت تزریق ماده به گونه ای درنظر گرفته می شود که از بازگشت محلول بازدارنده به سمت بالا جلوگیری شود.
ب-Capillary or Small Bore Tubing: در نوع تکمیل چاه یک لوله با قطر کم به موازات لوله مغزی در فضای بین لوله مغزی و دیواره رانده می شود که تزریق بازدارنده از این مسیر انجام می گیرد.
ج-Side Pocket Mandrel Valve: در این نوع تکمیل فضای بین لوله مغزی و دیواره که annulus نامیده می شود، از بازدارنده پر می شود درحالتی که فشار برروی ستون مایع از فشار لوله مغزی بیشتر شود بازدارنده به داخل لوله مغزی تزریق می گردد. از معایب این روش طولانی بودن زمان ماند بازدارنده در فضای بین دیواره و لوله مغزی می باشد.
د-Low Cost Completion:در این نوع تکمیل فضای بین دیواره و لوله مغزی توسط پمپ سر چاه از بازدارنده پر می شود و از طریق سوراخ های روی لوله مغزی که کمی بالاتر از Packer وجود دارد، محلول به داخل لوله مغزی تزریق می گردد. در این نوع تکمیل، بازدارنده باید از پایداری حرارتی بالایی برخوردار باشد.
هـ-Packerless Completion: در این نوع تکمیل چاه Packer وجود ندارد و در نتیجه فضای حلقوی به لوله چاه ارتباط دارد و تزریق از محل سرچاه به داخل فضای حلقوی و در نهایت در لوله مغزی صورت می گیرد. پایداری حرارتی بازدارنده با توجه به زمان ماند طولانی و مشکلات عملیاتی در پمپ های تزریق از مشکلات این نوع تکمیل می باشد.

روش Squeeze

در این روش پس از بستن چاه،محلول بازدارنده با فشار از طریق لوله مغزی به درون چها پمپاژ می شود. هدف این است که محلول بازدارنده به درون خلل و فرج سازند نفوذ کند. این روش در چاه های با نوع تکمیل مختلف می تواند استفاده شود. دوره های تزریق بستگی به نوع بازدارنده، طبیعت سازند و سرعت تولید دارد. چاه پس از عملیات تزریق در مدار تولید قرار می گیرد. در ابتدا غلظت بازدارنده در گاز تولیدی زیاد است و در همین فاصله زمانی است که فیلم محافظ روی سطح تشکیل می شود. پس از مدتی غلظت بازدارنده کاهش می یابد بنابراین در ادامه تولید فیلم محافظ تقویت و ترمیم می شود.

• روش تثبیتpH

تاریخچه روش تثبیت pH
تکنیک تثبیت pH در دهه هفتاد میلادی از یک مشاهده ساده سرچشمه گرفت. در آن سال ها مشاهده شد که درواحدهای دهیدارته سازی گاز گلیکول را به کار می برند، به ندرت خوردگی چشمگیری مشاهده می شود. علت این امر pH بالای آن واحدها بود. به نحوی که لایه های تشکیل شده سطوح را محافظت می کردند. مطالعات و آزمایش های بعدی نشان دادند که می توان این روش را جایگزین استفاده از بازدارنده های خوردگی کرد. در راستای برنامه های تحقیقاتی، این روش برای اولین بار در سن جورجیو در ایتالیا مورد استفاده قرار گرفت. گاز این میدان شیرین (فاقدH2Sو فقط شامل (CO2 بود. این روش در میدان مذکور با موفقیت روبه رو شد.در دهه هشتاد میلادی این روش در میدان های گاز شیرین به صورت روش مکمل مورد استفاده قرار گرفت. در دهه نود نیاز به پرداختن به این روش به عنوان یک تکنیک دیده می شد. بنابراین در کنفرانس بین المللی انستیو خوردگی موسوم به NACE شرکت های بزرگ نفتی شامل TOTAL FINA, STATOLLت,AGIP BPت,SHELL وELF یک پروژه تحقیقاتی را در انستیو انرژی نروژ (IFE) راه اندازی کردند. اولین فاز این پروژه اثبات کارایی تثبیت pH به عنوان یک روش کنترل خوردگی در خطوط لوله چند فازی گاز شیرین بود. براساس این نتایج و هم چنین آزمایش های مختلف، استفاده از بازدارنده های خوردگی در سیستم های شیرین (فاقد H2S) کاملا منحل اعلام شد. در دهه هشتاد و نود میلادی، شرکت توتال TOTAL ,FINA, ELF تعداد زیادی از میدان ها را در نروژ و هلند با به کاربردن روش تثبیت pH محافظت کرد. روش تثبیت pH امروزه کاملا شناخته شده است و برای سیستم های گاز شیرین که در آن ها گلیکول مصرف می شود، به کار می رود.کاربرد این روش برای سیستم های ترش، نسبتا جدید می باشد. در سال 1998 آزمایش های کیفی انجام شده توسط شرکت توتال در IFE روش تثبیت pH را برای دو خط لوله گاز 105 کیلومتری 32 اینچی دریایی در پارس جنوبی در ایران انتخاب کرد. این خطوط یک سال است که راه اندازی شده اند.

• جنبه های تئوری حفاظت و کنترل
مکانیزم کلی تثبیت pH براساس به کار بردن یک باز قوی به عنوان تثبیت کننده برای افزایش pH در همه نقاط لوله می باشد. رسیدن به این هدف به کمک طیف وسیعی از مواد شیمیایی بازی چه از نوع آلی (MDEA, MBTNa) و چه از نوع معدنی (NaCO3, NaOH, KOH) میسر می شود.این بازها اسیدیته حاصل از گازهای اسیدی را H2S, CO2کاهش می دهند. در نتیجه اسیدیته سیال در اثر تولید آنیون های بی کربنات و بی سولفید کاهش می یابد. در اثر افزایش مقدار بی کربنات و بی سولفید، محصولات خوردگی در pH موردنظر بر روی سطح فلز شکل می گیرند و یک حفاظت پایدار در برابر ذرات خورنده به وجود می آورند.

• فاکتورهای کلیدی محافظت در سیستم های شیرین
اولین تحقیقات در مورد کارایی این روش بر روی سیستم های شیرین انجام گرفت.هدف این برنامه بررسی کارایی انواع تثبیت کننده های آلی و معدنی شامل اندازه گیری خوردگی در حلقه جریان (Flow Loop) و سلول شیشه ای (glass cell) و هم چنین بررسی دقیق خصوصیات لایه های خوردگی تشکیل شده برروی سطح فلز بود. زیرا این لایه ها فاکتورهای کلیدی در مهار خوردگی هستند. نتایج این تحقیقات در زیر آمده است.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 17   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله اولتــراسوند سه بعـدی

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله اولتــراسوند سه بعـدی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده
هدف در تصویر بردارری 3D مشاهدة ساختار آناتومی به صورت واقعی می باشد. که این امر توسط سیستم های تصویر برداری 2D، نظیر X-ray ,CT, MR و . . . امکان پذیر نبوده است. در این سمینار سعی شده است که این تکنیک که به طور خاص مربوط به تصاویر اولتراسوند می باشد معرفی گردد. لذا تکنیک های دریافت و اسکن تصاویر و سپس بازسازی تصویر 3D مورد بحث قرار خواهند گرفت. سپس جهت ترغیب به ادامه بحث ها مروری بر کار بردهای وسیع این روش تصویر برداری شده است.
متعاقباً تحقق سیستم اولتراسوند 3D آنژیوگرام 3D و ساخت تصاویر 3D کاروتید شرح داده خواهد شد تا نمونه ای عملی از این سیستم معرفی گردد. سپس در تکمیل بخشهای قبلی روشهایی که درمقالات جهت بهبود تصاویر اولتراسوند 3D ارائه شده است، مورد بررسی قرار می گیرد. و در ادامه مشاهدة زمان واقعی1 اولتراسوند 3D توسط کامپیوتر، که روشی جدید می باشد مورد بحث قرار می گیرد وسپس کاربرد اولتراسوند 3D در پزشکی از راه دور 2 و در نهایت آیندة سیستم اولتراسوند 3D آورده شده اند.
امید است که این سمینار زمینة تحقیق را برای علاقمندان به روشهای تصویر برداری و بخصوص تصویر برداری 3D فراهم سازد و دیگر دانشجویان را با این سیستم تصویر برداری که امروزه بسرعت در حال پیشرفت می باشد و به سمت کاربرد روتین در پزشکی هدایت می شود، آشنا نموده باشد.

مقدمه
در 100 سال گذشته تصویر برداری X- ray راهی برای مشاهدة بدن انسان بوده است که توسط آن سایه ای دو بعدی از ساختارهای سه بعدی تولید و روی آشکار ساز دو بعدی مثل فیلم ثبت می گردید.در این روش تمام اطلاعات سه بعدی از بین می رفتند.در 70 سال اول کشف X-ray تمام تلاشها بر این بوده است که تکنیک های تصویر برداری توسعه یابد و اطلاعات سه بعدی درون بدن در تصویر ثبت شده حضور یابد.در 1970 ،CT تولید شد و انقلابی در تشخیص رادیولوژی ایجاد نمود برای اولین بار اطلاعات سه بعدی در تصاویر ثبت شده حاضر گشت،و به صورت سری اسلایدهایی با نقش هایی از بدن(یعنی تصاویر 2-D ) در اختیار پزشکان قرار گرفت.بعلاوه،برای اولین بار در رادیولوژی کامپیوتر در پردازش و نمایش تصویر به صورت متمرکز استفاده شد.اطلاعات 3-D کاربردهای زیادی در تشخیص رادیولوژی دارد.
تاریخچة تصویر برداری اولتراسوند به گذشته برمی گردد.با دنبال کردن کارReid,Wild در دهة 1950 از پیش گامان این رشته هستند کاربرد پزشکی اولتراسوند به آرامی پیشرفت یافت و از سیستم های A-Mode به سیستم هایی تبدیل شد که تصاویر مقطعی شده read-time را از جریان خون و آناتومی ایجاد می نمود.کیفیت تصاویر اولتراسوند جهت مدیریت بهتر تعداد زیاد بیماری ها و تشخیص بهبود یافت.اگر چه تصویربرداری اولتراسوند به علت این که هنوز پتانسیل کامل آن درک نشده است، لطمه دیده است.
توسعة تصویربرداری اولتراسوند 3-D راهی برای نشان دادن معایب تصویربرداری اولتراسوند مرسوم می باشد.روش هایی در توسعه اولتراسوند 3-D مثل 3-D B-Mode، داپلر رنگی و سیستم های داپلر توان حاصل شده است.

فصل اول:
معرفی اولتراسوند 3D و
محدودیت های اولتراسوند 2D مرسوم

یکی از معایب تصویربرداری اولتراسوند 2-D وابستگی آن به تجربه و دانسته های تشخیص دهنده می باشد تا مبدل اولتراسوند را هدایت کند تا به طور ذهنی تصویر دوبعدی به سه بعدی تبدیل گرددو تشخیص یا اجرا را به یک روند تداخلی تبدیل نماید.این مشکل مقدمتاً نتیجه بکارگیری تکنیک تصویربرداری 2-D اولتراسوند که به صورت فضایی قابل انعطاف می باشد،برای مشاهده ساختار آناتومی می باشد.
پروسه های درمانی که توسط اولتراسوند هدایت می شوند دچار زیان خواهند شد،زیرا کمی کردن و مونیتو تغییرات کوچک در طول پروسه یا در طول یک دوره از زمان با محدودیت های 2-D مرسوم محدود شده است.و این عمل و اتلاف وقت می باشد و کافی نیست و نیز ممکن است به تصمیم نادرست در خصوص تشخیص،مرحله بندی و در حین عمل جراحی گردد.بعلاوه قرار دادن صفحه تصویر در اولتراسوند 2-D نازک در روی ارگان و تولید دوباره محل تصویر ویژه در زمان دیگر مشکل می باشد.این امرتصاویر D -2 اولتراسوند را برای مطالعات پس از عمل جراحی1 یک تصویربرداری ضعیف تلقی می کند. همچنین، آناتومی بیمار و مسیر هدف گاهی زاویه تصویر را محدود می کند و صفحه تصویر بهینه را برای تشخیص غیر قابل دسترس می سازد.
هدف تصویربرداری اولتراسوند 3-D فائق آمدن بر این محدودیت ها می باشد تا آناتومی بصورت 3-D جهت تشخیص مشاهده گردد و تغییر پذیری تکنیک های مرسوم را کاهش دهد.تصویربرداری اولتراسوند پزشکی به طور مقطعی می باشد بنابراین اطلاعات لازم برای مشاهده سه بعدی را فراهم می سازد.اگر چه،برخلاف تصویربرداری MR و CT،که تصاویر معمولاًدر یک نرخ آهسته از اسلایس های موازی پشت سرهم دریافت می شوند،اولتراسوند تصاویر مقطعی در یک نرخ بالا (16-10 تصویر در ثانیه)را باایجاد می کند و جایگذاری تصاویر قابل انعطاف می باشد.زیرا لزوماًنیازی به دریافت صفحات بصورت پشت سرهم ندارد.علاوه بر مشکلات بی نظیری که فیزیک تصویربرداری اولتراسوند با‌آن روبرو می باشد(لکه1، سایه2، اعوجاج3) نرخ بالای دریافت تصویر و انعطاف پذیری تکنیک مرسوم بر مشکلات غلبه کرده و همچنین باعث به گسترش اولتراسوند از تصاویر 2-D به3-D و4-D شده است.
مقالاتی که ابزار پزشکی تصویربرداری اولتراسوند 3-D را شرح می دهند در خصوص بکارگیری آن در رادیولوژی و echocardiology به چاپ رسیده است.این مقالات نشان می دهند که سیستم های بسیاری جهت تولید تصاویر 3-D اولتراسوند ایجاد شده اند که به سادگی توسط 2 بلوک نشان داده شده در شکل 1 قابل شرح هستند.[1] بلوک ابتدایی مربوط به تکنیک دریافت های متعددی می شود که به کار گرفته شده اند.بلوک دوم مربوط به ثبت تصاویر اولتراسوند قبل از بازسازی می باشد.بلوک سوم بازسازی تصاویر 3-D از تصاویر 2-D ثبت شده است.بلوک انتهایی تکنیک مشاهده برای نمایش تصویر 3-D را مهیا می سازد.تمام بلوک ها در فصول بعدی توصیف می گردند.

شکل1- شماتیک بلوک دیافراگم که چهارمرحله از سیستم تصویر برداری اولتراسوند 3-D را نشان می دهد. مرحله اول مربوط به سخت افزار دریافت در تصویر برداری که برای هدایت مبدل به کار گرفته می شود؛ دوم، روندی که توسط آن تصاویر اولتراسوند 2-D دریافت می شوند؛ سوم، تکنیک های بازسازی به کارگرفته برای دستیابی به تصویر3D: و چهارم، تکنیک نمایش به کار گرفته شده برای مشاهده تصویر3 –D ، می باشند.

فصل دوم:
تکنیک های دریافت و اسکن

انعطاف پذیری هندسه دریافت تصویر،اولین جزء سیستم در شکل 1 را به دو علت حیاتی می سازد.ابتدا،از آنجائیکه سری تصاویری که برای تصویر گیری3-D مورد نیاز است می تواند در جهات متفاوت گرفته شود،موقعیت نسبی و زاویه آنها باید به درستی شناخته شده باشند تا اعوجاج هندسی رخ ندهد.ثانیاً ،برای جلوگیری از آرتیفکت و اعوجاج مربوط به تنفس،قلب و حرکات غیر اختیاری دریافت تصویر باید به سرعت اجرا گردد یا بطور مناسبی دریافت گردد.سه راه حل پیشنهاد شده است:
دریافت دستی ، موقعیت گذار2های مکانیکی و پروب های 3-D.

1-2-دریافت Free – hand:
در دریافت Free-hand،اپراتور یک پروب ترکیبی مجتمع را نگه می دارد و در یک روندمعمول روی آناتومی ای که باید دیده شود، هدایت می نماید.تصاویر با موقعیت ها و زاویه های انتخابی که تحت کنترل اپراتور می باشد،دریافت می شوند.این تکنیک مزیت های ویژه ای را ارائه می دهد زیرا اپراتور می تواند دید و نیز موقعیت بهینه را انتخاب کند .همچنین سطوح پیچیده بیمار را مطابقت می دهد. این مزیت بی نظیر محدودیت جدی ای روی سیستم 3-D اعمال می نماید.
برای بازسازی هندسه صحیح 3-D،زاویه و موقعیت نسبی دقیق پروب اولتراسوند باید برای هر تصویر دریافت شده مشخص باشد.بعلاوه اپراتور باید مطمئن باشد که در طول اسکن آناتومی تحت مشاهده هیچ فاصله ای باقی نماند.سه روش اساسی برای این مشکل ردیابی توسعه یافته است:
موقعیت یاب های اکوستیک،بازوی مفصل بندی شده و الکترو مغناطیسی،همانطور که در شکل 2 نشان داده شده است.

شکل 2- شماتیک سه روش پایه برای دریافت موقعیت و جهت مبدل اولتراسوند برای تکنیک دریافت Free- hand: موقعیت یاب های(a)اکوستیک،(b)بازوی مفصل دار،(c) الکترومغناطیسی

2-2- موقعیت یاب اکوستیک:
معمولترین روش دریافت تصاویر Free-hand ,3-D بر پایه دامنة اکوستیک می باشد همانطور که در شکل a2 نشان داده شده است.زاویه و موقعیت ترانسدیوسر با نصب سه وسیلة انتشار صوت (برای مثال، شکاف جرقه زن2) موقعیت های ثابت نسبت به هم روی مبدل بدست می آید.یک آرایه از میکروفون ها معمولاً بالای بیمار نصب می گردند.برای بدست آوردن اطلاعات لازم برای بازسازی تصویر 3-D،اپراتور مبدل را آزادانه روی بیمار، در حالیکه وسایل انتشار صوت فعال می باشند حرکت می دهد.با دانستن اطلاعات سرعت صوت در هوا،موقعیت های میکروفون ها و اندازه زمان پرواز3 پالسهای صوتی،موقعیت و زاویه مبدل به طور دائم می تواند مونیتور گردد.بطور واضح،برای بدست آوردن داده های مناسب،میکروفون ها باید در یک روندی در اطراف بیمار قرار داده شوند،که خطوط دید منتشر کننده ها مانع یکدیگر نشوند و به اندازه کافی باید نزدیک مبدل باشند تا قادر باشد پالسهای صوتی را آشکار سازد،همچنین تصحیح مربوط به اختلاف در سرعت صوت بر اثر تغییرات در دما و رطوبت باید صورت گیرد.

3-2- موقعیت یاب بازوی مفصل دار:
ساده ترین روش توسط نصب مبدل روی سیستم بازوی مکانیکی با مفاصل قابل حرکت چند گانه بدست می آید،که به اپراتور اجازه میدهد تا مبدل.مر به طریق پیچیده ای هدایت شود و زاویه و دید دلخواه ( در شکل b2 ملاحظه نمائید) بدست آید.
پنانسیومترهایی در مفاصل با بازو های متحرک جاسازی شده اند، بنابراین زاویه مفاصل اندازه گیری و ثبت می شود.توسط این اندازه ها موقعیت و زاویه ترانسویومر می تواند بطور مداوم محاسبه و مونیتور گردد.
این روش به شیوه های متعددی اجرا می شود،مقدمتاً برای اندازه گیری های اکوکاردیوگرافی از حجم بطن،برخی از این اجراها حرکت را به یک محور محدود می نماید تا دقت افزایش یابد،در حالیکه در بقیه آزادی کامل وجود دارد.تا حد ممکن با کوتاه نگه داشتن بازوهای منفرددقت حاصل می گردد،اگر چه حجم تصویر را محدود می نماید.

4-2- سنسور میدان مغناطیسی:
روش دیگر استفاده از سیسور مغناطیسی با 6 درجه آزادی می باشد تا موقعیت و وضعیت مبدل را اندازه گیری نماید. این وسیله در شکل c2 نشان داده شده است و شامل یک فرستنده می باشد که در نزدیک بیمار قرار داده می شود و یک دریافت کننده که روی پروب نصب شده است.فرستنده یک میدان مغناطیسی متغیر فضایی را تولید می نماید و دریافت کننده شامل سه سیم پیچ عمودی است که قدرت میدان را اندازه گیری می نماید. با اندازه گیری میدان مغناطیسی محلی موقعیت و زاویة دریافت کننده نسبت به فرستنده قابل تخمین خواهد بود.نوعاً،اندازه های میدان در HZ-100 می باشند،بنابراین مونیتور کردن دائم مبدل اولتراسوند ممکن خواهد بود. اندازة دریافت کننده حدود cm316 می باشد و نصب آسان را برروی مبدل اولتراسوند بدون تداخل با کاربرد معمول آن امکان پذیر می باشد.
اگر چه این روش خیل قابل انعطاف می باشد به بازسازی دقیق3-D ای نیاز دارد که در آن تداخل الکترومغناطیسی حداقل گردد،فرستندة نزدیک به دریافت کننده اندازه گیری های میدان را با S/N کافی انجام می دهد و فرو یا فلزهای با هدایت بالا که میدان مغناطیسی را دچار اعوجاج می نمایند از اطراف دور باشند. این محدودیت ها می تواند با پیش احتیاط های خاصی برطرف می گردد و تصاویر با کیفیت بالا را ارائه نماید،که نوعاً در تصویر برداری مامایی و عروقی به کار می رود.

5-2- موقعیت گذارهای مکانیکی :
اگر چه روش اسکن نمودن Free-hand 3-Dقابلیت انعطاف وسیعی را می دهد مشکلات نونیز و فواصل اسکن کیفیت تصویر را مخصوصاً وقتی ساختارهای کوچک در رزولوشن بالا مورد تصویربرداری قرار می گیرند،کاهش میدهد. یک راه جلوگیری از این مشکلات به کارگیری پروب3-D مکانیکی می باشد که سه بعد بدقت با حرکت مکانیکی مبدل حاصل می گردد.همانطور که ترانسدیوسر حرکت داده می شود،تصاویر اولتراسوند 2-D در فواصل فضایی از قبل تعریف شده حاصل می شوند،بنابراین توالی تصویرگیری حجم مورد تصویربرداری را به درستی نمونه برداری می نماید،بدون اینکه هیچ ناحیه ای باقی بماند. یک تعداد از محققین و شرکت های بازرگانی انواع مختلف پروب های مونتاژشدة 3-D مکانیکی را توسعه دادند.این مونتاژ از مبدلهای آرایه ای – خطی یا مکانیکی که در یک مجتمع سوار شده اند،استفاده می نماید و انتقال یا چرخش مبدل توسط یک موتور انجام می شود.وقتی موتور فعال می گردد (معمولاً تحت کنترل کامپیوتر)،مبدل می چرخد یا منتقل می گردد و به سرعت سطح ناحیه جاروب می شود.از آنجائیکه هندسه اسکن از قبل برای ابزار اسکن مشخص شده است،هیچ فریم خارجی مرجعی نیاز نیست.به علت اینکه پارامترهای هندسی مورد نیاز می تواند به خوبی محاسبه گردد،بازسازی مؤثر می باشد.
اندازه سایز این وسایل از مکانیزم های مجتمع کوچک که موتور و مبدل را در هم جای داده و یک پروب مجتمع 3-D را ایجاد می کند،تا مکانیزم هایی که موتور به توسط یک بست خارجی به یک پروب 2-D متصل شده است، می باشند.
پروب های 3-D مجتمع کوچک کاربرد آسانی را برای کاربر فراهم می کند اگر چه به کارگیری آنها نیاز به خریداری سیستم اولتراسوند خاص دارد. وسایل خارجی که منتج به دستگاههای bulkier شده اند، اما با مبدل های 2-D موجود،نیاز به خرید یک ماشین جدید گران برای رسیدن به قابلیت تصویرگیری3-D را دارد. این روش تصویرگیری 3-D توسط سه نوع حرکت اساسی اجرا می شوند که در شکل 3 نشان داده شده است. اسکن خطی، Fan و گردشی.

شکل 3- شماتیک سه نوع حرکت پایه که در سیستم های اولتراسوند3-D اسکن مکانیکی
استفاده می شود: (a)خطی، (b)Fan ،(c)گردشی
1-5-2- اسکن خطی
در این روش مبدل اولتراسوند مرسوم روی یک پیچ هدایت کننده نصب شده است که با موتور حرکت می کند(شکل a3).گردش پیچ هدایت کننده مبدل را در یک مود خطی حرکت می دهد،که موازی با پوست بیمار است و عمود بر صفحة تصویر.مبدل می تواند برای تصویرگیری رنگی داپلر استفاده گردد. همچنین،فرکانس نمونه برداری فضایی دریافت تصویر(مثلاً پله ای یا فواصل نمونه برداری)، می تواند بر پایة رزولوشن ارتفاع1 مبدل باشد، بنابراین ناحیه مورد تصویربرداری از یک عمق خاص به طور صحیح نمونه برداری می گردد. از آنجائیکه تصاویر 2-D دریافت شده موازی یکدیگر هستند و با فواصل از پیش تعیین شده جدا شده اند،بازسازی به طور بسیار مؤثری می تواند انجام گردد Downey یک سیستم اسکن خطی را نشان می دهد که درت آن تصویر3-D برای مشاهده کمتر از 5/0 ثانیه بعد از دریافت 200 تصویر،قابل دسترس می باشد که هر کدام از آنها 352*356 پیکسل می باشند.
کاربردهای موفق اسکن خطی برای تصویر برداری عروق با به کارگیری Bmode،داپلر رنگی و تصویربرداری داپر توان گزارش شده اند.این نتایج مزیت های انعطاف پذیر بودن را که توسط نمونه برداری فضایی خطی ارائه میگردد را نشان می دهد و نزول اطلاعات تصاویر3-D را حداقل می نماید.بقیه از این روش برای اکوکاردیوگرافی استفاده می کنند. که در آن از صفحه اسکن افقی استفاده می گردد. تصویر 3-D به عنوان یک دسته از صفحات تولید شده توسط عقب نشینی مکانیکی پروب حاصل می گردند.
( تکنیک Pullback).

2-5-2- اسکن Fan :
در این هندسه اسکن،مبدل(و بنابراین صفحه تصویربرداری) در حول یک محور در روی مبدل می چرخد،همانطور که در شکل b3 نشان داده شده است.این نتایج در یک اسکن زاویه ای صفحات Fan را ایجاد می کند،که در آن جدا سازی زاویه ای از پیش تعیین شده مورد نیاز است.در سیستم هایی که مونتاژ خارجی دارند،مبدل در طول پوست حرکت نمی کند ولی در اتصال با پوست یک لو را ایجاد می کند. این روش ساده طراحی فشرده ای را برای مجتمع های خارجی و مبدل های مجتمع 3-D ارائه می دهد. اجتماع تصویر برداری اکوستیک و Kretztechnik نشان داده اند که مبدلهای مجتمع 3-D برای کاربرد در تصویربرداری مامایی و شکمی استفاده می شوند. کاربردهای موفق در اکوکاردیوگرافی توسط. TomTec Inc با به کارگیری روش transesophageal حاصل شده که در آن صفحه تصویربرداری عمود می باشد.(یعنی موازی با محور پروب) یا افقی،و پروب با یک موتور خارجی با محور گردش در طول محور مرکزی پروب،گردش می کند.
مزیت این تکنیک این است که مکانیزم (وسایل خارجی و هم مجتمع ها) به طور مؤثر کوچک می شوند و هدایت آنها با دست راحت تر میگردد. به خاط اینکه پله های زاویه ای میان صفحات به دست آمده ثابت می باشد،فواصل میان نواحی نمونه برداری شده به عمق بستگی دارد. نزدیک مبدل،جائیکه رزولوشن ارتفاع باریک است،فواصل نمونه برداری کوچک هستند، در حالیکه در میدان دور جائیکه،رزولوشن ارتفاع (elevational) ضعیف است،فواصل نمونه برداری بزرگ هستند.بنابراین رزولوشن در تصویر 3-D همسانگرد1 نیست، اما نزول آن با انتخاب مناسب فاصله زاویه ای اسکن حداقل می‌گردد.

3-5-2- اسکن چرخشی :
در این هندسه اسکن،مبدل داخل یک مونتاژ خارجی قرار گرفته که پروب با یک محور گردش در طول محور مرکزی پورب می چرخد ( شکل c3).در این روش،نوک پروب و محل قرار گیری پروب ثابت باقی می ماند و تصاویر دریافت شده از یک حجم سکه ای در یک مود پروانه ای شکل سطح پیمایی می شوند،همانطور که در روش دریافت Fan،پله زاویه ای ثابت است،در یک فاصله نمونه برداری فضایی نتیجه می شود که از محور گردش به دور زیاد می گردد. بنابراین رزولوشن در تصویر 3-D با روند پیچیده ای متفاوت است. عموماً، رزولوشن بطور محوری کاهش یابد،که مربوط به نزول در رزولوشن ارتفاع تصویر 2-D است و همچنین در یک راستای عمود (دور از محور گردش) که مربوط به نمونه برداری فضایی sparser است که از پله زاویه ای ثابت نتیجه می شود،نزول می یابد.
با این روش،صفات دریافت شده در مرکز حجم در طول محور گردش تقسیم می گردند.اگر هر گونه حرکتی در طول اسکن انجام شود و غیر از گردش خواسته شده در حول محور پروب باشد،مربوط به پروب یا بیمار، در آنصورت صفحات دریافت شده موافق نیستند (یعنی تصاویر 0 وo36 مثل هم نیستند) و تصویر در مرکز و در طول محور گردش آرتیفکت خواهد داشت. بعلاوه،هندسه مربوطه صفحة تصویر برداری و محور گردش یابد به درستی شناخته شده باشند تا از آرتیفکت جلوگیری گردد.بویژه شیب یا انحراف از محور گردش صفحه تصویربرداری،باید شناخته شده باشد و اصلاح شود،تا از آرتیفکت های معنی دار در مرکز تصویر جلوگیری گردد.

فصل سوم:
بازسازی تصویر 3 -D

بازسازی تصویر 3-D به نسل 3-D ای اشاره می کند از سری تصاویر 2-D دریافت شده از ساختارهای مورد آزمایش، ایجاد می شوند.این پروسة بازسازی به دو شیوة جداگانه اجر ا می شوند.در ابتدا،سری تصاویر 2-D بخش بندی می شوند تا شکل دلخواه قبل از تصویر 3-D بازسازی گردد.برای مثال برای تصویربرداری اکوکاردیوگرافی برای مرزهای میان حفره های پرخون و بافت قلب بصورت دستی یا اتومات مرزبندی می شوند.از توصیف مرزها،یک مدل سطحی 3-D توسعه یافته و با تکنیک های مختلفی دیده شده است.این روش در تصویربرداری IVUS 3-D1 نیز استفاده می گردد تا مجرای داخل رگ بازسازی گردد.
روش دوم از سری تصاویر 2-D بدست آمده استفاده می کند تا یک حجم 3-D دکارتی و بر پایه وکسل (یعنی،شبکه 3-D) با جایگذاری هر تصویر 2-D بدست آمده در محل صحیح خودش در داخل حجم،ساخته شود.مقادیر سطوح خاکستری وکسل توسط تصاویر 2-D که نمونه گیری نشده اند با دروینابی میان تصاویر مربوطه محاسبه
می گردند.اگر تصاویر حاصله حجم را بدرستی با توجه به تئوری نرخ نایکوسئیت نمونه برداری نماید، در آنصورتaliasing رخ نخواهد داد.
اگر چه،اگر حجم به علت فاصله خیلی بزرگ میان تصاویر بدست آمده به درستی نمونه برداری نشود،اطلاعات تصویر از بین خواهند رفت.بنابراین،با فاصله بندی مناسب تصویرهای دریافتی تمام اطلاعات تصویر 2-D حفظ می گردند و اجازة دید صفحات دو بعدی اصلی و دیگر دیدها را نیز فراهم خواهد کرد.سپس هر بخش بندی ای برای استخراج شکل های مورد نیاز یا جهت اندازه گیری می تواند با تصویر 3-D بر پایة و کسل اجرا گردد. مزیت روش اول این است که مقدار اطلاعات را کاهش می دهد و اجرای 3-D مؤثر را فراهم می نماید.همچنین،تصاویر 3-D با کنتراست افزایش یافته میان ساختارهای بخش شده را ایجاد می کند.این نقش مهم همچنین می تواند یک عیب عمده باشد،زیرا روندبخش بندی اطلاعات ناخواسته را حذف می کند و به طور ساختگی کنتراست تصویر را قابل توجه می کند.
برای جلوگیری از آرتیفکت تصویر پروسة بخش بندی باید دقیق باشد- یک کار مشکل در مواردی که کنتراست تصویر پایین است.عیب دیگر این است که فاز بخش بندی بویژه در نواحی کنتراست تصویر زمان بر می باشد.
در روش دوم،که در آن تصویر 3-D بر پایه وکسل تولید می شود،هیچ زمینه ای در مورد دلخواه بودن اطلاعات وجود ندارد،بنابراین هیچ اطلاعاتی در طول بازسازی 3-D از بین نمی رود.بیان سه بعدی وکسل به تکنیک های اجرای متفاوتی اجازه اجرا میدهد،مثل آنهایی که بر پایة نگاشت بافت1 و ray- casting می باشند.اگر چه این روش منتج به فایلهای دادة بسیاری می شود،که جهت دیدن و اندازه گیری هندسی در زمان واقعی باید اداره گردند.فایلهای داده به بزرگی MB 96 در تصویرگیری 3-D پروستاب جهت هدایت Cryosurgical گزارش شده است.پروسة بازسازی به تداخل هیچ کاربری نیاز ندارد و به راحتی با روش موقعیت گذاره های مکانیکی برای حرکت مبدل اتومات شده است.هندسه اسکن 3-D باید به عنوان یک اولویت شناخته شده باشد،بنابراین محاسبة خیلی از پارامترهای هندسی انجام می شود و زمان بازسازی کوتاه را ایجاد می نماید.
1-3-آرایه های 2-D :
تکنیک های شرح داده شده در بالا تماماً تصاویر 2-D تولید شده،توسط مبدل های اولتراسوند مرسوم با اسکن های 2-D الکترونیکی یا مکانیکی را به کار می گیرند.اطلاعات بعد سوم با حرکت فیزیکی مبدل با بکارگیری ابزار مکانیکی و یا توسط دست اپراتور حاصل می گردد. یک روش متفاوتی توسعه یافته است که از مبدل های،آرایه ای 2-D استفاده می کند. و در شکل 4 به صورت شماتیک نشان داده شده است.

شکل 4- شماتیک آرایه 2-D که در سیستم اولتراسوند 3-D Real-time به کار برده می شود.

اطلاعات بعد سوم با جایگذاری حرکت فیزیکی مبدل توسط اسکن الکترونیکی حاصل می گردد.در این روش،آرایه 2-D یک پالس اولتراسوند را تولید می کند که از آرایه در یک شکل هرمی مشتق می شود. اکوها برای تولید اطلاعات 3-D بصورت real-time پردازش می شوند.این نمونه از مبدلها،تصاویر 3-D اکوکاردیوگرافیrealtime را ایجاد
می کنند.اگر چه این روش در مراحل اولیه توسعه است و کار زیادی جهت کاربرد روتین آن نیاز می باشد،ولی بخوبی نشان داده می شود که برای اکثر دریافت های تصاویر 3-D اولتراسوند یک روش نهایی می باشد.این یادآوری ای از تغییر تصویربرداری 2-D از مبدلهای مکانیکی به مبدلهای الکترونیکی آرایه ای فازی می باشد.اگر چه، قبل از این که آرایه های 2-D استفاده گردند بر تعدادی از مشکلات باید غلبه نمود،که مربوط به بازده کم ساخت تعداد زیادی از المانهای کوچک،همچنین اتصال و بسته بندی تعداد زیاد سیم ها
می باشند.
اجرای اولترا سوند 3-D :
مشخصات سیستم دریافت تصویر اولتراسوند 3-D در تخمین کیفیت تصویرنهایی بسیار حائز اهمیت می باشد.با این همه تکنیک اجرای انتخاب شده نقش مهم و با گذشت زمان نقش اصلی را در تخمین اطلاعات فرستاده شده به اپراتور در صفحه نمایش تصویر اولتراسوند3-D را ایفا می نماید.تکنیک های متفاوتی برای نمایش تصویر 3-D وجود داد که به سه گروه زیر دسته بندی می شوند :
دید بر پایة سطح، Multi –Plannar و بر پایة حجم می باشند.
عموماً انتخاب بهینه تکنیک اجرا با توجه به کاربردهای کلینیکی مشخص زده می شود.

2-3- تکنیک های دید بر پایة سطح :
معمول ترین تکنیک نمایش 3-D بر پایة مشاهدة سطوح ساختارها یا ارگانها می باشند. در این روش،مرحلة بخش یندی یا کلاسه بندی از اجرا پیش قدم هستند.در مرحله اول، اپراتور یا الگوریتم هر وکسل را آنالیز می کند و ساختارهایی را که به آن تعلق دارد را تخمین می زند.الگوریتم ها می تواند به آسانی آستانه گذاری شوند،یا بطور پیچیده تر،برپایة آثار و خواص هندسی بخش های تصویر باشند.همچنین،تکنیک می تواند دستی ،متکی بر اپراتور جهت تخمین مرزهای ساختارها، یا تکنیک های اتومات شده، باشد. وقتی بافت ها یا ساختارها کلاسه بندی شوند دو روش اساسی برای دیدن وجود دارد: Wire –Frames و اجرای سطحی.
Wire –Frame ساده ترین روش است.در این روش،مرزهای میان ساختارها با شبکه ای از خطوط که می تواند در پرسپکتیو 3-D دیده شود،ارائه می گردند.این روش،برای نمایش جنین، ساختارهای متفاوت شکمی، مطرح آندوکارد و اپیکارد(پوشش داخل و خارج قلب)، قلب و زخم های جداری به کار گرفته می شود.
در تکنیک اجرای سطحی ، بیانهای سطحی سایه زده می شوند و حذف می گردند و گاهی اوقات سرنخ های عمق اضافه می گردد. بنابراین هندسه 3-D و توپوگرافی به راحتی درک می شود. گردش اتومات یا حرکت کنترل شده توسط کاربر عموماً برای مشاهده آناتومی از پرسپکتیوهای مختلف توسط اپراتور،مفید است.

3-3- دید چند صفحه ای1
مشاهده چند صفحه ای نیاز دارد که یک تصویر بر پایة وکسل 3-D بازسازی گردد و به آسانی توسط الگوریتم نمای قایل دستیابی باشد.اطلاعات تصویرمی تواند با به کارگیری دو تکنیک دیده شود.در ابتدا،ابزار تداخلی کاربرد وکامپیوتر برای اپراتور فراهم شده است تا اجازة انتخاب صفحات را بدهد،شامل شیب،از حجمی برای مشاهده همانطور که تصاویر 2-D اصلاح شده اند.با درونیابی مناسب،این صفحات مشابه به صفحاتی به نظر می رسند که با تصویربرداری اولتراسوند 2-D حاصل می گردند.اغلب سه صفحه قائم به طور همزمان روی صفحه نمایش،همراه اشاره های صفحه به مبدأ های مربوطه و تقاطع های آنها، مشاهده شوند.این اشاره ها جهت یابی صفحات اصلاح شده را سهل تر می کند و به اپراتور کمک می کند تا آزمایش را هدایت کند.این تکنیک به طور موفق در یک سیستم بازرگانی 3-D توسعه یافته توسط Kretztechnile استفاده می گردد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 149  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

مقاله اصول و مبانی مدل تعالی ( سرآمدی ) سازمانی EFQM

اختصاصی از اینو دیدی مقاله اصول و مبانی مدل تعالی ( سرآمدی ) سازمانی EFQM دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

امروزه بنگاههای اقتصادی کشور در فرایند جهانی شدن و پیوستن به منظومه تجارت جهانی با چالشهای بیشماری مواجه هستند. حضور در بازارهای جهانی وحتی باقی ماندن دربازارهای داخلی مستلزم رقابت با رقبای قدرتمند است و با توجه به گسترش و پیچیدگی اهداف ، فرایندها وساختار سازمانی درصحنه رقابت ، سازمانهایی می توانند به بقای خود ادامه دهند که نسبت به خواسته ها وانتظارات مشتریان و ذینفعان پاسخگو باشند، همچنین به سود آوری و ثروت آفرینی بعنوان شاخصهای کلیدی و برتر سازمانی توجه کنند.

مدلهای تعالی سازمانی یا سرآمدی کسب و کار بعنوان ابزار قوی برای سنجش میزان استقرار درسازمانهای مختلف به کار گرفته می شوند . با بکارگیری این مدلها سازمانها می تواند از یک سو میزان موفقیت خود را دراجرای برنامه های بهبود در مقاطع مختلف زمانی ارزیابی قراردهند و از سوی دیگر عملکرد خود را با سایر سازمانها به ویژه بهترین آنها مقایسه کنند. مدلهای سرآمدی کسب و کار پاسخی است به این سوال که سازمان برتر چگونه سازمانی است ؟ چه اهدافی و مفاهیمی را دنبال می کند و چه معیارهایی بر رقبای آنها حاکم هستند؟

امروز اکثر کشورهای دنیا با تکیه براین مدلها جوایزی را درسطح ملی و منطقه ای ایجاد کرده اند که محرک سازمانها و کسب و کار در تعالی ، رشد وثروت آفرینی است . مدلهای تعالی با محور قراردادن کیفیت تولید ( کالا یا خدمات ) و مشارکت همه اعضا سازمان می تواند رضایت مشتری را جلب و منافع ذینفعان را فراهم نموده و در عین حال یادگیری فردی و سازمانی را با تکیه بر خلاقیت و نوآوری تشویق و ترویج کنند.

در این مقاله اصول و مبانی مدل تعالی EFQM و وظابف کارکردی هر یک از اجزای مدل توصیف و تشریح می‌گردد.

این مقاله به صورت  ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 48صفحه  آماده پرینت می باشد

چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد

مقالات را با ورژن  office2010  به بالا بازکنید

دانلود مقاله نحوه شکل‌گیری فرآیند فرسایش

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله نحوه شکل‌گیری فرآیند فرسایش دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

با اجتماع تدریجی، رسوبات وزنشان بالا رفته و آب درون آنها نیز خارج می‌شود. این روند به سخت شدن رسوبات منتهی می‌گردد. لایه‌های رسوبی فوق گاه چنان در پوسته زمین فرو رفته که به قسمت‌های بسیار گرم آن رسیده و در پی ذوب شدن به صورت ماگما درمی‌آیند. تمامی فرآیندهای تشکیل سنگ، بالاآمدگی، فرسایش و رسوبگذاری، مراحلی از یک چرخه پیوسته از رخدادهای زمین‌شناسی هستند.
تمامی سنگ‌ها در سطح زمین در اثر پدیده‌های مختلف فرسایش خصوصاً در اثر تغییرات آب و هوا، تجزیه و متلاشی می‌شوند. هوازدگی کمکی که به فرسایش می‌کند، سائیدن قطعه سنگ‌ها و حمل آنها به جاهای دیگر است. این عمل منجر به تسطیع و سست شدن تدریجی سطح زمین می‌شود.
عوامل موثر در فرسایش
نیروی متحرک در تمام حالات فرسایش، نیروی کشش جاذبه به طرف پایین است، اما عوامل اصلی که توسط آن سنگ‌ها تخریب و جابجا می‌شوند، رودخانه‌ها، یخچال‌ها، امواج و جریان‌های باد است. مواد رسی در اثر پدیده‌ای به نام حرکات توده‌ای به طرف پایین می‌لغزد.
عوارض سطحی ایجاد شده توسط فرسایش
بسیاری از عوارض سطحی زمین دارای اشکال مشخصی هستند که پدیده‌های عمده ای را که تحت تاثیر آن شکل گرفته‌اند، را منعکس می‌کنند. مثال‌های بارز در این مورد عبارتند از: دره‌های رودخانه‌ای، دره‌های یخچالی، دریابارهای ساحلی (دیواره‌های قائم فرسایش یافته با شیب زیاد) و آثار لغزیدگی زمین. عوامل جوی چون مقدار و پراکندگی فصل باران، برف و تبخیر و نوسان درجه حرارت و جهت باد، پدیده‌های فرسایشی را در هر ناحیه کنترل می‌کنند.
فرسایش در گذشته
شرایط آب و هوایی زمین پیوسته در حال تغییر است. مثلاً میلیون‌ها سال گذشته قشرهای یخی، نواحی معتدل امروزی را به وسعت زیادی می‌پوشانیدند و با تغییرات چرخه اتمسفر باعث بارندگی کافی در قسمت‌هایی از صحرای آمریکا و سبب نگهداری رودخانه‌های دائمی گردیده است. همین ‌طور بعضی از نواحی گرمسیری که در حال حاضر مرطوب می‌باشند، در گذشته شرایط صحرایی داشته‌اند.
فرآیندهای فرسایش در این محل‌ها با پدیده‌های امروزی متفاوت بوده است و خیلی از ساختمان‌های مناظر امروزی تحت شرایط حاکم در گذشته شکل گرفته‌اند و سنگ‌هایی با مقاومت متنوع که به نسبت‌های متفاوت تحت تاثیر خوردگی، کج شدگی و گسل‌خوردگی قرار داشته‌اند، در معرض هوازدگی و فرسایش قرار گرفته‌اند. مثلاً فرسایش بلافاصله در طول خطوط ضعیف مانند درز گسل‌ها عمل نمود.

شکل‌های مختلف فرسایش
فرسایش ارتفاعات
در طول مدت زیاد فرسایش ارتفاعات را از بین برده و آنها را تبدیل به دشت کم ارتفاع می‌کند که در آن ساختمان‌های زمین‌شناسی به صور مختلف تشکیل گردیده است. این دشت‌ها ممکن است در نتیجه بالاآمدگی پوسته قاره تشکیل فلات را بدهند که با حضور ارتفاع بلندتر و شیب تندتر رودخانه‌ها مشخص شده‌اند و دره‌های عمیق و تنگی را حفر می‌کنند.
فرسایش نواحی شیب‌دار
در نواحی شیب‌دار، فرسایش سریع و با شتاب بیشتری صورت می‌گیرد. در نواحی نیمه‌خشک شیب‌دار، پوشش‌های گیاهی تا اندازه‌ای مانع فرسایش می‌شوند، اما در صحراها و زمین‌های سرد، فرسایش آهسته‌تر عمل می‌نماید. بطور کلی، نسبت فرسایش برای زمین‌های خشک (زمین‌هایی که از آب بیرون هستند)، 6/8 سانتیمتر در 1000 سال برآورد شده است.
فرسایش سطح زمین توسط باد
فرسایش بادی به دو صورت «رویش یا بادروبی» و «سایش» است. در جاهایی از سطح زمین که پوشیده از ذرات ریز و ناپیوسته و عاری از رطوبت و پوشش گیاهی است، جریان هوا می‌تواند ذرات را با خود حمل کند. بادبردگی تا رسیدن به سطح ایستایی ادامه می‌یابد. در جاهایی که زمین از ذرات ریز (لای و ماسه) و قلوه سنگ و شن درست شده است. باد به طور انتخابی ذرات ریز را حمل می‌کند و ذرت درشت به تدریج به صورت پوش ممتدی درمی‌آیند که اصطلاحاً «سنگفرش بیابان» نامیده می‌شود. این پوشش، از فرسایش بیشتر سطح زمین توسط باد جلوگیری می‌کند.
هرچه سرعت باد بیشتر باشد، ذرات را به ارتفاع زیادتری بلند می‌کند، به فاصله دورتر می‌برد و بالاخره ذرات بزرگتری را حمل می‌کند. ذرات حمل شده به وسیله باد، مخصوصاً بادهای قوی، به دو بخش بار بستری و بار معلق تقسیم می‌شوند. ذراتی که توسط باد حمل می‌شوند، پس از برخورد به موانعی که بر سر راه آنها قرار دارند، موجب سایش سطح آنها می‌شوند. قطعات و تکه سنگ‌های پراکنده، بیرون‌زدگی‌ها و حتی موانع مصنوعی از قبیل ساختمان‌ها، دیوارها، تیرهای برق یا تلفن ممکن است در معرض فرسایش بادی قرار گیرند. سایش معمولاً در اثر برخورد ذراتی که نزدیک سطح زمین حرکت می‌کنند، انجام می‌گیرد.
فرسایش یکی از عوامل تاخریبی خاک به شمار آمده و در لغت به معنی کاهش تدریجی می‌باشد. عوامل متعددی در این امر موثرند، مثلاً در اراضی شیبدار یا تپه ماهور، چنانچه خاک سطحی در امتداد شیب زمین شخم بخورد، به تدریج در اثر فرسایش از بین خواهد رفت و در نتیجه خاک تحتانی با رنگ روشن ظاهر می‌گردد.
به طور کلی خسارات ناشی از فرسایش در خاک سطحی یا خاک شخم خورده که بسیاری از عناصر غذایی قابل استفاده گیاه نیز در این لایه وجود دارد، شدیدتر می‌باشد.
فرسایش به دو دسته تقسیم می‌شود:

فرسایش آب
فرسایش بادی

فرسایش آبی منجر به خساراتی می‌شود که عمدتاً به شرح زیر است:
1. خاک‌ فرسایش یافته ارزش کشاورزی خود را از دست می‌دهد و خاک باقیمانده تحت‌الارض قدرت حاصلخیزی ناچیزی دارد.
2. خاک انتقال یافته در اثر فرسایش، سبب بروز خساراتی نیز می‌گردد. مثلاً ممکن است لایه‌ای از خاک تحتانی و غیرحاصلخیز روی خاک‌های حاصلخیز رسوب نموده و بدین طریق از ارزش کشاورزی آنها بکاهد.
3. در اثر فرسایش و تشکیل گودال‌های عمیق استفاده از ماشین‌آلات کشاورزی محدود و یا غیرممکن می‌شود.
4. خاک فرسایش یافته گاهی در رودخانه‌ها، بنادر و مخازن آب (سدها) رسوب نموده و در نتیجه سبب ایجاد سیل گردیده، ذخیره آب در مخازن را کاهش می‌دهد و همچنین باعث ایجاد وقفه در کار بنادر و کشتیرانی می‌شود.
انواع فرسایش آبی
فرسایش ناشی از عمل آب را می‌توان به چهار گروه تقسیم نمود:
1. فرسایش پرتابی: در این نوع فرسایش، عامل اصلی ضربات ناشی از برخورد قطرات باران با سطح خاک فاقد پوشش گیاهی بوده که سبب جداشدن ذرت خاک به ویژه در خاک‌های درشت یافت و جابجا شدن آنها می‌گردد.
2. فرسایش ورقه‌ای: عبارت است از تخریب و از بین رفتن خاک سطحی به صورت ورقه‌های نازک که معمولاً در خاک‌های مسطح و یکنواخت صورت می‌گیرد.
3. فرسایش شیاری: پس از پر شدن فرو رفتگی‌های خاک از آب این آب در امتداد شیب سرازیر شده و به تدریج مسیر خود را حفر می‌نماید. در اثر تکرار ایت عمل، مجاری سطحی متعددی بوجود آمده (شیارها) و تشکیل فرسایش شیاری را می‌دهد.
4. فرسایش گودالی: این نوع فرسایش سبب تغییر شکل زمین گردیده و حاکی از تخریب وضعیت خاک می‌باشد. طی این فرسایش، گودال‌هایی در زمین ایجاد شده و پس از بین رفتن خاک زراعی مواد فرسایش یافته در انتهای شیب زمین بر روی خاک حاصلخیز رسوب نموده و از ارزش آن می‌کاهد.
علل فرسایش
عوامل موثر در ایجاد فرسایش به طور خلاصه به شرح زیر می‌باشد:
الف) عوامل طبیعی: شامل 1) سنگ مادر که از نظر مقاومت در برابر تجزیه و هوادیدگی و همچنین وضعیت نفوذپذیری اهمیت دارد. 2) پستی و بلندی که شامل شیب زمین، ارتفاع و جهت شیب است.
شیب زمین در شدت فرسایش نقش مهمی داشته و با آن رابطه مستقیم دارد.
ارتفاع به طور غیرمستقیم و از طریق تاثیر بر آب و هوای محل در فرسایش مثر است، زیرا در ارتفاعات معمولاً میزان بارندگی بیشتر بوده، در نتیجه شرایط ایجاد فرسایش فراهم می‌باشد.
جهت شیب‌های شمالی و جنوبی در یک منطقه از نظر فرسایش یکسان نبوده و در نیمکره شمالی، تابش نور مستقیم در جهت جنوبی سبب تجزیه سریعتر خاک و مواد آلی گردیده، در نتیجه استعداد بیشتری نسبت به جهت شمالی برای فرسایش دارد، در حالی که شیب شمالی اغلب پوشیده از نباتات مختلف است که از فرسایش جلوگیری می‌نماید.
ب) عوامل مربوط به خاک: این عامل بیشتر به ساختمان، بافت و نفوذپذیری خاک که به عوامل مختلفی بستگی دارد، مربوط می‌شود.
ج) عوامل اقلیمی: شامل: 1) بارندگی که شدت آن(مقدار در واحد زمان) بیشتر در فرسایش اثر می‌گذارند، نه میزان کل آن. 2) برف که با ذوب تدریجی خود، نیروهای تخریبی کمتری نسبت به باران دارد. جز در مواقعی که به صورت بهمن سبب بروز خطر و خرابی می‌شود. 3) باد یکی از عوامل بسیار موثر بوده و خطرات آن اغلب در نواحی خشک که عاری از موانع طبیعی می‌باشد، احساس می‌شود. 4) درجه حرارت که علاوه بر تغییرات شبانه‌روزی و یا فصلی که سبب تجزیه خاک می‌شود، در رشد و نمو نباتات منطقه تاثیر دارد.
د) عامل انسان: که به طرق گوناگون از جمله کشت و کار بر روی اراضی شیبدار و زدن شخم در جهت شیب، عدم تقویت خاک‌ها، بهره‌برداری ناصحیح از اراضی، چرای بیش از حد ظرفیت مراتع و بالاخره از طریق ایجاد آتش‌سوزی برای از بین بردن بعضی از آفات و یا گیاهان مضر، زمینه ایجاد فرسایش را فراهم می‌‌آورد.
روش‌های کنترل فرسایش آبی
اعمال اساسی که در بسیاری از روش‌های جلوگیری از فرسایش آبی بکار برده می‌شود، عبارتند از:
1. جلوگیری از برخورد قطرات باران به سطح خاک با ایجاد موانع
2. جلوگیری از تراکم و جریان آب در امتداد شیب در یک مسیر باریک
3. کاهش سرعت آب در امتداد شیب
4. نفوذ دادن حداکثر آب به داخل خاک
مهمترین روش‌های کنترل فرسایش آبی به قرار زیر است:
1. کشت بر روی خطوط میزان منحنی: که طی آن ردیف‌های کاشت بر روی خطوط میزان منحنی (خطوطی که نقاط هم ارتفاع را به یکدیگر وصل می‌کند) صورت گرفته، ولی برای کنترل فرسایش کافی نمی‌باشد، زیرا ظرفیت شیارهای شخم کم بوده و در نتیجه بلافاصله از آب باران پر شده و جریان سطحی ایجاد می‌گردد. در شیب‌های با طول کم و درجه متوسط و یا باران ملایم این عمل موثر واقع می‌شود. تاثیر این روش زمانی حداکثر است که با کشت نواری یا تراس‌بندی توام باشد.
2. کشت نواری: در این طریقه اراضی شیب‌دار به نوارهایی عمود بر جهت شیب تقسیم شده و در هر یک از نوارها کشت بخصوصی انجام می‌گیرد. مثلاً نواری از ذرت و سپس نواری از علوفه و به دنبال آن نواری مجدداً از ذرت را می‌توان کشت نمود. بدین طریق می‌توان از فرسایش خاک جلوگیری نمود. یادآوری این نکته ضروری است که طول نوارها در امتداد خطوط میزان منحنی قرار داشته و عرض نوارها بسته به درجه شیب تغییر می‌نماید. این روش همراه با تراس‌بندی حداکثر استفاده از زمین را مقدور می‌سازد.
3. تراس‌بندی: طی این روش، اراضی به سطوحی نوار مانند که اغلب نسبت به یکدیگر دارای اختلاف سطح بوده و مسطح نیز می‌باشد، تقسیم می‌شود. هرچه شیب تندتر باشد، عرض تراس‌ها کمتر انتخاب می‌گردد. در تراس‌بندی، قسمتی از اراضی خاکبرداری شده و قسمت دیگر خاکریزی می‌شود. گاهی نیز به منظور استحکام تراس‌ها در انتهای قسمت خاکریزی شده دیوارهایی از مصالح مختلف احداث می‌نمایند. هزینه این روش زیاد می‌باشد.
4. کشت علوفه در مسیرهای عبور آب: در این روش در مسیرهای گذر آب به ویژه در نواحی شیبدار علوفه کشت می‌شود. بدین ترتیب علاوه بر اینکه مقداری از غذای دام تولید می‌گردد، سبب می‌شود آب در امتداد طول شیب به کندی جریان یافته و در نتیجه از فرسایش خاک جلوگیری گردد.
روش‌های کنترل فرسایش بادی
فرسایش بادی اغلب در خاک‌های حفاظت نشده و یا فقط قسمتی از آنها دارای پوشش نباتی می‌باشد، صورت می‌گیرد. بنابراین در اراضی آماده شده برای کشت، زمین رها شده به صورت آیش، مراتع که مورد چرای بی‌رویه قرار گرفته و بالاخره نواحی خشک و نیمه خشک احتمال فرسایش بادی وجود دار. در کنترل فرسایش بادی، موانعی ایجاد می‌گردد که بتواند جلوی باد را قبل از رسیدن به سرعت آستانه فرسایش بگیرد. این موانع ممکن است زنده (پوشش نباتی و درختان) و یا غیره (دیوار، چپر و غیره) باشد.
این نوع فرسایش که منحصراً از طریق جهش ناگهانی ذرات صورت می‌گیرد، را می‌توان به طرق زیر کنترل نمود:
• ایجاد پوشش علفوه‌ای در خاک
• بدون پوشش نگذاشتن خاک در فصول گرم و تابستان
• ایجاد شیار عمود بر جهت باد
• اعمال تناوب زراعی
• کشت نواری
• استفاده از بقایای گیاهی به عنوان پوشش سطح خاک (مالچ)
• استفاده از مواد نفتی به عنوان مالچ
• استفاده از درختان و علوفه به عنوان بادشکن و ...

حاصلخیزی خاک و طریقه حفظ آن:‌
برای اصطلاح حاصلخیزی خاک هنوز تعریفی که قابل قبول همه باشد وجود ندارد و ما با توجه به منظوری که داریم آنرا این طور تعریف می کنیم که حاصلخیزی خاک عبارت است از قدرت خاک برای تولید عملکرد زیاد بطور دایم. بشرط آنکه عومال محیطی نظیر نور، رطوبت،‌ حرارت و غیره محدودیتی برای گیاه نداشته و مدیریت زراعی نیز بطور موثر انجام شود.
ماهیت حاصلخیزی خاک خیلی بیش از آنکه تعریف فوق مستفاد می شود پیچیده است زیرا نه تنها به مختصاد شیمیایی و فیزیکی خاک بلکه به فرایند های بیولوژیکی ناشی از فعالیتهای مختلف موجوادت متنوع خاک بستگی دارد. خاک محیطی بسیار پیچیده است که در ان فعالیتهای شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی دایم در جریان بوده وبین آنها اثرات متقابل متعدد و مختلفی رد و بدل می شود.
در نواحی خشک فرایند های فیزیکی،‌شیمیایی و بیولوژیکی بشکیل خاک بسیار کند است. پوشش گیاهی پراکنده و کم حاصل است. در نتیجه تجزیه کانیها کند و تکامل مختصاد پروفیل ضعیف و مقدار مواد آلی و ازت خاک همواره کم است. خاشویی نیز به مقدار کم بوده و اغلب با تجمع بیش از حد نمکهای محلول همراه است. در شرایط کویری عملا شبکه بسته ای است که در آن چرخش عناصر غذایی به کندی صورت می گیرد. در شرایط خشکی تجزیه و فساد پس مانده های گیاهی بسیار کند بوده و نیتر یفیکاسیون مهار می شود. د رخشک سالیها عناصر غذایی خاک زیاد می شود و در ترسالی متعاقب آن عملکرد خوبی خواهد داشت که ممکن است به غلط به حاصلخیزی خاک تعبیر شود چرا که هر گاه چند ترسالی به طور متوالی پیش آمد کند معمولا رشد گیاهان کند می شود.
کشاورز نقش بسیار موثری بر میزان حاصلخیزی خاک خود دارد و عملا کلیه اقدامات کشاورزی بسته به نحوه اجرای آن بر حاصلخیزی خاک اثر خوب یا بد خواهد گذاشت. شیار کردن خاک همانقدر که می تواند ساختمان خاک را بهبود بخشد ممکن است آن را ضایع کند و کود های شیمیایی که از موثرترین وسایل افزایش باروری خاک اند ممکن است در اثر استعمال بی رویه آنها صدمات زیادی به حاصلخیزی خاک وارد آورند. آبیاری که می توان کویر را گلستان کند ممکن است در شرایطی نواحی حاصلخیزی را چنان به برهوتی مبدل کند که حتی گیاهان کویری نیز یارای روییدن در آن را نیابند.

جنبه های حیاتی حاصلخیزی خاک:
خاک زیستگاهی است که جمعیتهای مختلفی از میکرو ارگانسیم ها – باکتریها، جلبکها، قارچها و پروتوزوا – در آن یافت می شوند بطوری که فراوانی آنها و همچنین فعالیت آنها اطلاق کلمه (خاک زنده ) را مواجه می سازد. تعداد آنها ثابت بوده و هر ساعت ممکن است نوسان داشته باشد چون عرضه مواد عذایی و شرایط محیطی ممکن است تغییر کند.
افزودن مواد آلی به خاک همراه با شرایط مناسب درجه حرارت و رطوبت ممکن است باعث شود که تعداد میکرو ارگانیسم ظرف مدت کوتاهی زیاد شود. ولی هنگامی که عرضه مواد غذایی کم شد یا شرایط محیطی نامساعد گشت این میکرو ارگانیسم ها بسرعت ناپدید می شوند.
بعضی از گروههای میرکو ارگانسیم ها در بعضی از فرآیند ها که بعضا مفید و گروهی دیگر مضرند نقش بسیار مهمی دارند و بدین ترتیب بر حاصلخیزی خاک تاثیر عمده ای دارند. مهمترین آنها ذیلا مورد بحث واقع خواهند شد.
اطلاعات ما از فعالیت میکروارگانسیم ها در نواحی خشک و اثری که خشکی خاک در یک مدت طولانی بر تکامل بیولوژیکی این خاک دارد کم است.10

فرسایش و حفاظت خاک:
ذرات متشکه خاک توسط مواد و عناصر متعددی مانند هوموس، کربنات کلسیم هیدارت آهن و آلومینیم بهم متصل گردیده واحد تجمع ذرات یا خاک دانه ها را تولید می نمایند. خاکدانه ها در هر صورت عاملی اصلی ثبات و پایداری خاک در مقابل فرسایش محسوب می شوند.
داثر از بین رفتن پوشش گیاهی و کم شدن مواد آلی ذرات متشکله خاک تحت تاثیر عومال فرسایشی قرار گرفته پراکنده می گردند، سپس توسط آب و باد از مکان اولیه خود به مناطق دور و نزدیک انتقال می یابند و از بین رفتن خاکدانه ها و پراکنده گی ذرات مرحله اول فرسایش خاک را تشکیل می دهند که فرسایش طبقه ای یا سفره ای نامیده می شود. مهمترین علائم این نوع فرسایش تشکیل لکه های سفید و تجمع سنگریزه در سطح خاک ظاهر می گردد که نبایستی آنها را با لکه های سفید آهکی اشتباه نمود.
جلوگیری از فرسلیش سفره ای ساده و آسان می باشد ولی اگر از آن بموقع جلوگیری نگردد بتدریج مواد و ذرات خاک توسط آب پراکنده شده و شیار های متعددی در سطح خاک ظاهر می گردد. (فرسایش شیاری Rill-Erosion )‌
شیار ها به تدریج به جوی و سپس به نهر تبدیل می گردند (فرسایش نهری- Gully-Erosion )‌.

عوامل مهم فرسایش خاک:‌
عومالی که در تخریب فرسایش خاک دخالت دارند متعدد بوده و بطور کلی می توان آنها را بر حسب اهمیت بدودسته تقسیم کرد : فرعی یا غیر مستقیم، اصلی یا مستقیم.2
عوامل فرعی یا غیر مستقیم:
پوشش گیاهی:
همه می دانند که فرسایش در خاکهایی مشاهده می شود که پوشش گیاهی به نحوی از انحاء‌ از بین رفته باشد. گیاهان در حققیت عامل اصلی حفاظت خاک در مقابل عوامل فرسایشی محسوب می گردند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  20  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید