پایان نامه روانشناسی بررسی رابطه بین هیجان خواهی در بین دانش آموزان

اختصاصی از اینو دیدی پایان نامه روانشناسی بررسی رابطه بین هیجان خواهی در بین دانش آموزان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پایان نامه روانشناسی بررسی رابطه بین هیجان خواهی و جنسیت در بین دانش آموزان

نوع فایل:ورد قابل ویرایش

تعداد صفحه:56

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                        صفحه

چکیده............................................................................................................................ 1

فصل اول............................................................................................... 2

مقدمه........................................................................................................................... 3

بیان مسئله........................................................................................................................ 4

سوالهای تحقیق................................................................................................................... 6

موضوع تحقیق................................................................................................................... 6

فرضیه تحقیق..................................................................................................................... 6

اهمیت و ضرورت و هدف تحقیق.............................................................................................. 6

تعریف اصطلاحات............................................................................................................... 7

فصل دوم (ادبیات و پیشینه تحقیق)................................................................... 9

انگیزش............................................................................................................................ 10

تظاهرات انگیزش................................................................................................................. 11

هیجان............................................................................................................................ 13

هیجان به مثابه الگوهای پاسخ................................................................................................. 14

ابزار و بازشناسی هیجانها....................................................................................................... 16

ابزار هیجان در چهره پاسخهای فطری......................................................................................... 17

بازشناسی حالتهای هیجانی افراد بهنجار....................................................................................... 18

پسخورانه حاصل از هیجانهای برانگیخته....................................................................................... 19

بازشناسی حالتهای هیحان افرادی که دچار آسیب مغزی شده اند............................................................ 21

رابطه بین هیجان و انگیزش..................................................................................................... 22

دیدگاهها و نظریه های هیجان............................................................................................... 23

1-نظریه جیمز لانگه............................................................................................................. 23

2- دیدگاه شاخته: انگیختگی بی علت........................................................................................ 24

3- دیدگاه ماندار: اهمیت هیجانی و قفسه ها............................................................................. 25

4- دیدگاه آرنولد: ارزیابی نخستین.............................................................................................. 25

5- دیدگاه لازاروس: ارزیابی نخستین........................................................................................... 26

6- دیدگاه ونیر.................................................................................................................. 28

7- فرضیه پسخورانه صورتی.................................................................................................. 28

آزمایش فرضیه و پسخورانه صورتی........................................................................................... 30

8- دیدگاه ایزارد: نظریه هیجانهای متمایز................................................................................... 31

9- دیدگاه دوسیستمی......................................................................................................... 33

ویژگیهای افراد هیجان خواه ................................................................................................. 37

فرایندهای شناختی و هیجان خواهی........................................................................................... 38

ترجیحات شغل و نگرشها........................................................................................................ 39

تفاوتهای فیزیولوژیکی.......................................................................................................... 39

رشد نقشهای جنسیتی............................................................................................................. 41

الگویابی جنسیتی.................................................................................................................. 42

رشد الگویابی جنسیتی............................................................................................................ 43

گرفتن رفتار الگویابی جنسیتی.................................................................................................... 44

الگویابی جنسیتی از کجا شروع می‎شود؟....................................................................................... 45

فصل سوم.............................................................................................. 46

جامعه مورد مطالعه و روش نمونه گیری و مدل آماری................................................................... 47

فصل چهارم............................................................................................ 49

محاسبات آماری و نتایج ......................................................................................................... 50

فصل پنجم.............................................................................................. 51

خلاصه و نتیجه گیری........................................................................................................... 52

محدودیت ها .................................................................................................................... 53

منابع ............................................................................................................................. 54

پیوست(آزمون هیجان خواهی زاکرمن)....................................................................................... 56

فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                       صفحه

شکل 1-2 برداشت لازاروس از هیجان به صورت یک فرایند................................................................... 27

شکل 2-2 شکل ترکیب رویدادهای عصب شناختی در فرضیه پسخورانه صورت............................................ 29

شکل 4-2 شکل دیدگاه دوسیستمی هیجان................................................................................... 36

   

فهرست جداول

عنوان                                                                                                                  صفحه

جدول هیجان اصلی ایزارد (شکل 3-2)...................................................................................... 32

جدول محاسبات فصل چهارم................................................................................................... 50

روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی با موضوع پژوهش آزمایشی‎(فرمت word) و 24صفحه

اختصاصی از اینو دیدی روشهای تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی با موضوع پژوهش آزمایشی‎(فرمت word) و 24صفحه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله آماده با موضوع  پژوهش آزمایشی‎(فرمت word)

آزمایش به معنی تجربه روش های جدید و ارزشیابی اثرهای آن است و منظور از تحقیق آزمایشی، روشی است که دست کم یک متغیر تحقیق در کنترل پژوهشگر باشد تا بتواند با دستکاری آن، اثرش را بر متغیر دیگر بررسی نماید. به عبارت دیگر تحقیق آزمایشی روشی کنترل شده و منظم برای یافتن پاسخ این سوال است که «اگر متغیر الف تحت شرایط کنترل شده تغییر کند، چه اثری بر متغیر ب خواهد داشت ؟»‏. در تحقیق آزمایشی، متغیر مستقل (متغیر الف) به وسیله آزمایش کننده دستکاری می شود تا تأثیرات تغییرات آن بر متغیر دیگری (متغیر ب) که وابسته فرض شده است، مشاهده و اندازه گیری شود. به عنوان مثال در یک طرح آزمایشی که به منظور تعیین کارایی یک روش تدریس جدید بر یادگیری علوم طرح ریزی شده است، روش تدریس جدید متعیر مستقل است و یادگیری علوم متغیر وابسته است. این مثال نشان می دهد که به منظور برقراری رابطه علت و معلولی میان دو یا چند متغیر از طرح های آزمایشی استفاده می شود. در تحقیق آزمایشی، آزمایش‌کنندگان، محرک، رفتار یا شرایط محیطی (متغیر مستقل) را دست‌کاری می‌کنند، سپس چگونگی تاثیر این امر را در تغییر ‏وضعیت و یا رفتار آزمودنی (متغیر وابسته) مورد مشاهده قرار می‌دهند.‏ دست‌کاری آنها دقیق، منظم و کنترل شده است، آنها باید از عوامل دیگری که بر نتیجه کار اثر می‌کند (متغیرهای مزاحم یا اخلال گر) آگاه باشند و آنها را به ‏گونه‌ای کنترل نمایند یا از میان بردارند که بتوانند بین عامل دست‌کاری شده(متغیر مستقل) و آثار مشاهده‌شده (متغیر وابسته) رابطه‌ای منطقی ‏برقرار سازند.‏ در این روش، پژوهشگران ابتدا مسئله‌ای را تعریف می نمایند، سپس برای آن یک ‏پاسخ آزمایشی یا فرضیه پیشنهاد می‌کنند. آنان فرضیه را می‌آزمایند و بر اساس رابطه میان متغیرهای کنترل ‏شده‌ای که مشاهده کرده‌اند (رابطه متغیر مستقل و وابسته) فرضیه را تائید یا رد می‌کنند. باید توجه داشته باشیم که تائید یا رد یک فرضیه بر اساس ‏احتمال بیان می‌شود نه بر اساس یقین.‏ نکته بسیار مهم در روش آزمایشی این است که عناصر دست‌کاری شده و آثار مشاهده شده را می‌توان کنترل ‏کرد. کنترل مفهوم بسیار مهم و کلیدی در تحقیق آزمایشی است به نحوی که اگر بخواهیم یک تفاوت عمده بین تحقیق آزمایشی و سایر روش های تحقیق در نظر بگیریم، می توان از کنترل نام برد

فهرست :

مقدمه

ماهیت آزمایش

مفهوم علیت

ویژگی های پژوهش آزمایشی

کنترل در تحقیق آزمایشی

حذف متغیرهای ناخواسته

نمونه گیری تصادفی

انتخاب گروه کنترل

تکرار آزمایش

استفاده از روش‌های آماری

خطر تصنعی و ساختگی شدن

نوع و رویکرد روش

شناسایى مسئله و تدوین فرضیه

آزمون فرضیه

انتقال نتایج پژوهش

نحوه ی صورت بندى عنوان

طرح هاى پیش آزمایش

طرحهاى شبه آزمایش

شناسایى مسئله و تدوین نظریه

طراحى آزمایش

اجراى آزمایش

نحوه ی جمع آورى اطلاعات

شیوه هاى توصیف و تحلیل اطلاعات

بیان نقاط قوت و ضعف روش آزمایشى

معرفى یک نمونه با استفاده از روش مورد بررسى

دانلود پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع مقایسه خود پنداره نوجوان بزهکار

اختصاصی از اینو دیدی دانلود پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع مقایسه خود پنداره نوجوان بزهکار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در این پست می توانید متن کامل پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع مقایسه خود پنداره نوجوان بزهکار را  با فرمت ورد word دانلود نمائید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد کرج

عنوان:

مقایسه خود پنداره نوجوان بزهکار با نوجوانان غیربزهکار

گواهی ……………………………………………………………………………………………………. الف

تقدیر و تشکر …………………………………………………………………………………………. ب

تقدیم ……………………………………………………………………………………………………… ج

فصل اول : طرح تحقیق

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. 2

انگیزه تحقیق …………………………………………………………………………………………… 4

فایده و اهمیت تحقیق ……………………………………………………………………………….. 5

اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 6

بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………… 6

موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………. 7

فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………………………. 7

تعریف عملیاتی تحقیق ………………………………………………………………………………. 8

فصل دوم : ادبیات (پیشینه تحقیق)

تاریخچه ای از روان شناسی نوجوانی………………………………………………………… 10

تعاریف نوجوانی………………………………………………………………………………………. 12

دنیای تازه افکار نوجوانی ………………………………………………………………………… 15

بزهکاری ………………………………………………………………………………………………… 22

تعریف بزهکاری ……………………………………………………………………………………… 25

طبقه بندی بزه ………………………………………………………………………………………… 26

دیدگاه کلاسیک ……………………………………………………………………………………….. 27

نظریه یادگیری اجتماعی …………………………………………………………………………… 28

نظریه ناکامی یا فرصتهای نابرابر………………………………………………………………. 28

تفاوت بزهکاری و مجرم ………………………………………………………………………….. 30

عوامل خانوادگی ……………………………………………………………………………………… 32

عوامل موجود در مدرسه ………………………………………………………………………… 39

عدالت برای نوجوانان ………………………………………………………………………………. 43

نظریه آنزیک در مورد تأثیر شخصیت در بزهکاری …………………………………….. 45

جمع بندی و نتیجه گیری ………………………………………………………………………….. 47

پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………….. 49

پژوهشهای معاصر…………………………………………………………………………………… 51

راه های پیشگیری…………………………………………………………………………………….. 53

نظریه فلاسفه یونان………………………………………………………………………………….. 56

عزت نفس ………………………………………………………………………………………………. 62

ابعاد عزت نفس ………………………………………………………………………………………. 64

مفهوم خود …………………………………………………………………………………………….. 65

ابعاد خویشتن………………………………………………………………………………………….. 66

عوامل موثر بر سطح خودپنداری……………………………………………………………….. 66

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

تعریف جامعه آماری ……………………………………………………………………………….. 72

نمونه آماری و شیوه نمونه گیری ……………………………………………………………… 72

نوع و روش تحقیق ………………………………………………………………………………….. 72

ابزارهای اندازه گیری متغیرهای تحقیق ……………………………………………………… 72

شیوه نمره گذاری گزینه ها ………………………………………………………………………. 73

روش آماری تحقیق …………………………………………………………………………………. 74

فصل چهارم : بیان و تحلیل داده ها

تجزیه و تحلیل آماری ………………………………………………………………………………. 76

توصیف داده ها ………………………………………………………………………………………. 78

نمودار شماره 1………………………………………………………………………………………. 80

جدول شماره 3………………………………………………………………………………………… 81

نمودار شماره 2……………………………………………………………………………………… 82

تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………… 83

 فصل پنجم : خلاصه بحث و نتیجه گیری

محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………. 87

پیشنهادات تحقیق …………………………………………………………………………………….. 87

منابع ……………………………………………………………………………………………………… 88

ضمائم

آزمون خودپنداره بک ………………………………………………………………………………. 90

شیوه نمره گذاری گزینه های تست بک……………………………………………………….. 99

مقدمه

از زمانیکه انسان پا به عرصه وجود گذاشت ، تنوع در رفتار ، افکار ، احساسات و نگرشهای او چیزی بود که همواره جلب توجه کرده است . تنوع در ویژگی های شخصیتی موجب گردیده است که هر یک از افراد بشر شخصیت منحصر به فردی داشته باشند حتی در بین دوقلوهای همزاد که ظاهرا شبیه به هم هستند ، این تفاوت و افتراق در ویژگی های شخصیتی آنها کاملاً آشکار است از آنجا ئی که دوران نوجوانی یکی از مهمترین مراحل زندگی بشری است با این وجود، مرحله ای پر کشمکش و گاه دشواری در زندگی است چرا چنین است؟ اولین و آشکار ترین پاسخ این است که نوجوانی و بخصوص سالهای اول نوجوانی قبل از هر چیز ، دوران تغییرات جسمانی ، روانی و شناختی و نیز تغییر در الزامات اجتماعی است این نا عادلانه است که درست زمانی که نوجوان با سرعت بی سابقه ای بلوغ جسمانی را می گذراند ، اجتماع از او می خواهد در مستقل باشد ، روابطش را با همسالان و بزرگسالان تغییر دهد و سازگاری جنسی و آمادگی شغلی داشته باشد.( رشد و شخصیت کودک، مترجم، شهید یاسایی، سال 1370، صفحه531) نوجوان علاوه بر کنار آمدن با همه این تغییرات رشدی باید بکوشند تا هویتی برای خود کسب کنند . پاسخی برای این سوال بیابند که من کیستم ؟ (رشد شخصیت کودک،مترجم ، مهشید یاسایی، سال 1370 ، صفحه 531)

مردم غالباً در دوران های تغییرات اجتماعی، شناختی دچار اختلالات روانی و فیزیولوژیکی می شوند که موقتاً تعادل آنان را بر هم می زند. دوران اولیه نوجوانی زمانی برای تغییر سریع و نیز اختلالات روانی و روانی ـ فیزیولوژیکی است که این تغییرات و اختلالات در تعدادی از نوجوانان به درجات مختلفی بروز می کند . این اختلالات ممکن است برای گروهی از نوجوانان نسبتاً کم یا گذرا باشد ، در مورد بعضی دیگر ممکن است شدید و درمان آن مشکل باشد و از جمله اضطراب و افسردگی و… و یا داشتن شخصیت ضد اجتماعی و بزهکاری و اعمالی مانند دزدی ، حمله شدید ، تجاوز ، آدمکشی یا استفاده از مواد مخدر و یا نقض مقررات رفت و آمد در اماکن یا اوقات خاص، فرار از مدرسه ، تکرار جرم ، را پیش از سن مشخصه و یا صفات منقوش در شخصیت وی می باشد .(آلپورت و گوردون، رشد شخصیتی ، سال 1356، صفحه 92)

از رفتارهای سطحی شخصی و عادات مصلحتی او گرفته تا عمیق ترین و درونی ترین ارزشهایی که جهت او در زندگی را مشخص می کند .( الیوت وگوردون ، رشد شخصیتی ، سال 1356،صفحه 92) پس باید دانست چه عواملی باعث می شوند که نوجوانان در آن مرحله بحرانی اعمالی را بطور عمد یا غیر عمد مرتکب شوند . از جمله بزهکاری که پاشیده شدن نظام خانواده ، فقرمالی ، عدم نظارت صحیح بر رفتارهای نوجوانان ، نداشتن وسایل تفریح سالم ، پرخاشجویی یکی از والدین و عدم تحمل رفتار آنها بوسیله نوجوانان عواملی هستند که دختران و پسران را به فرار از خانواده ، شرکت در باند نوجوانان بزهکار ، پناه بردن به اعتیاد ، دزدی و یا فحشا وا می دارند. ( بهرامی هادی ، روان شناسی نوجوانی ، سال 1358 ، صفحه 107)

انگیزه تحقیق :

از آنجایی که مطالعات اجتماعی نشان می دهد که بیشترین بزهکاران آسیب دیدگان بهنجار یک جامعه‌ نابهنجارند یعنی افرادی که از نظر روانی ، طبیعی و بهنجارند ولی بعلت شرایط جامعه نا بهنجار دست به بزهکاری می زنند و نیز جمعیت کثیری از افراد کشورمان را نوجوان تشکیل می دهند که آینده سازان جامعه محسوب می گردند.

بنابراین رسیدگی به امور و مسایل آن باید از اولویت خاصی برخوردار باشد . با توجه به اینکه عده کثیری از نوجوانان جامعه که در آینده‌ نه چندان دور باید از نیروی آنها جهت سازندگی کشور استفاده شود تحت عنوان افراد مجرم و بزهکار در کانونهای اصلاح و تربیت بسر می برند. بنابراین مطالب فوق محقق را بر آن داشت تا بررسی و مقایسه بین ویژگی های شخصیتی نوجوانان بزهکار پسر با نوجوانان عادی انجام دهد تا با شناسایی بهتر ویژگی های شخصیتی این گروه بتوان خدمات راهنمایی مشاوره ای بیشتر و مطلوب تری به آنان ارائه دادواین قشر آسیب پذیر را با ذکر علل و عوامل بزهکاری یاری نمود .( قائمی، علی، شناخت و هدایت و تربیت نوجوانان و جوانان، سال 1364،ص 85)

فایده و اهمیت تحقیق :

• دروه نوجوانی به دلیل تحولات بلوغ و ارزشها و بحران هویت ، مرحله است که در آن احتمال بروز رفتارهای بزهکارانه بمراتب بیشتر از سایر دوره های زندگی است و لزوم توجه هر چه بیشتر به بزهکاری های سنین نوجوانی از این جهت است که نوجوانان نیروی فوق العاده ای دارند که می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای خود ، خانواده و اجتماع شوند.(احدی و بنی جمالی،1370)

نیز شخصیت موضوعی بحث برانگیز ، جذاب ، پیچیده و مهم می باشد که در دانش روان شناسی ازاهمیت زیادی برخوردار است و همه روانشناسانی که امروزه در ابعاد گسترده دست به پژوهش می زنند و در نهایت می کوشند تا مقوله شخصیت را که قرنهاست توجه انسانهای کنجکاو را به خود معطوف داشته است ، پرده بردارند .( احدی و بنی جمالی ،1370)

اهمیت و ضرورت اساسی این پژوهش در آن است که با اجرای این پژوهش و بر اساس آزمون خود پنداره بک اطلاعاتی را ارائه می دهد که بتوان تا حدود زیادی ویژگی های شخصیتی نوجوانان بزهکار و نوجوانان عادی را شناسایی و آنها را از این نظر با هم مقایسه کرد و در صورت تایید زمینه های پژوهش بتوان احتمال ارتکاب اعمال بزهکارانه را در افراد تا حدودی پیش بینی و اقدامات پیشگیری کننده لازم را اجرا کرد.

اهداف تحقیق :

هدف از پژوهش حاضر ، بررسی شخصیت نوجوانان بزهکار بوسیله آزمون خود پنداره بک است و اینکه از طریق مقایسه نتایج نوجوانان بزهکار با نوجوانان عادی از نظر توانایی ذهنی ـ جذابیت فیزیکی و مسائل اخلاقی ، برون گرایی ، کفایت کاری و روابط اجتماعی است را شناسایی کنیم.

محقق در نظر دارد که وجوه تمایز بین این دوگروه را بر مبنای این پرسشنامه بدست آورد .

بیان مسئله :

در زمینه بزهکاری نظریه های گوناگونی وجود دارد که هر کدام با جلوه های خاص در تلاش هستند تا علت بزهکار را منعکس کنند . چنانکه ، دورکیم بزهکاری را یک پدیده اجتماعی می داند و نرم های معیوب را به عنوان علت بزهکاری محسوب می کند و یا لمبروزو بزهکاری را با عوامل زیستی مربوط دانسته و ادعا می کند که با شناسایی وضعیت ظاهری و خصوصیات ارگانیک خواهیم توانست افراد بزهکار را از غیر بزهکار متفاوت کنیم .

در زمینه روان شناختی نیز تحقیقات فراوانی برای تبیین بزهکاری صورت گرفته است . عده ای آن را ناشی از گرایش های اجتماع ستیزی می دانند و مرحل رشد شخصیت را از دیدگاه روانی ـ جنسی تحت عنوان رویکرد روان کاوی بررسی می کنند .

برخی دیگر محیط و عوامل یادگیری را در این زمینه مؤثر می دانند وبرخی دیگر همانند موری و شوارتز انگیزه ها و نیازها را به عنوان مهمترین عامل بروز بزهکاری در نظر می گیرند .

در این تحقیق می خواهیم دریابیم آیا بین خود پنداره افراد بزهکار و افراد عادی تفاوت موجود است یا نه و اینکه آیا نگرش آنها نسبت به خود متفاوت است یا نه ؟

موضوع تحقیق :

مقایسه خود پنداره نوجوانان بزهکار با نوجوانان غیر بزهکار

فرضیه تحقیق :

بین خود پنداره نوجوان بزهکار با غیر بزهکار تفاوت وجود دارد.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

دانلود متن کامل پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع خودکشی

اختصاصی از اینو دیدی دانلود متن کامل پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع خودکشی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات پایان نامه: 170 صفحه

در این پست می توانید متن کامل پایان نامه رشته روانشناسی با موضوع خودکشی را  با فرمت ورد word دانلود نمائید:

مقدمه:

توزیع جهانی بیماری‌ها در حال تغییر است، این تغییر از دهه 90 میلادی آغاز گردید. و هم اکنون در حال شتاب گرفتن است. جهت اصلی این تغییر تبدیل عوامل اصلی مرگ و میر از بیماری‌های واگیردار عفونی و سوءتغذیه به بیماری‌های غیرواگیردار نظیر افسردگی و بیماری قلبی است. انتظار این است که در ظرف 20 سال آینده بیماری‌های غیر واگیردار در کشورهای رو به توسعه عامل 7 مرگ از هر 10 مرگ باشد.

سهم عمده‌ای از افزایش بار بیماری‌های غیر واگیردار را افزایش اختلالات روانپزشکی بر عهده دارد. این اختلالات که پیش از این توجهی در کشور به خود جلب نکرده بود و در حدود یک دهه است که به یکی از محورهای مهم تبدیل شده و نیاز به برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های متعددی در زمینه بهداشت روان هم اکنون بیشتر از هر زمان دیگر احساس می‌شود (مرکز مشاوره دانشگاه تهران، 1381).

مطالعه انجام شده توسط سازمان جهانی بهداشت، دانشگاه‌ هاروارد و بانک جهانی به این امر اشاره می‌کند که تلفات 5 میلیون نفری ناشی از صدمات در سال 1990، بالغین جوان بیشترین سهم را داشته و پس از حوادث رانندگی، خودکشی دومین علت این مرگ‌ها بوده است. آزاد (1373) خودکشی و انواع آن را به شرح زیر معرفی می‌کند: خودکشی از دو لغت دارای ریشه لاتین یعنی SUI‌ به معنی خود و Caedere‌ به معنی کشتن مشتق شده است و در حال حاضر به صورت خودکشی استعمال می‌شود. اولین بار این اصطلاح در سال 1737 توسط دفونتن فرانسوی به کار گرفته شد. بعدها اصطلاحات دیگری که مربوط به خودکشی بودند مورد استفاده قرار گرفتند از جمله:

اقدام به خودکشی، برای اقداماتی که شخص به منظور از بین بردن خود انجام می‌دهد اما منجر به مرگ نمی‌شود. افکار خودکشی برای اشتغالات ذهنی راجع به نیستی و تمایل به مردن که هنوز جنبه عملی به خود نگرفته است.

خودکشی انجام یافته، برای همه مواردی که شخص با انجام یک عمل انهدامی و تخریب صدمه‌ای به خود وارد می‌کند. فرا خودکشی برای همه رفتارهای آسیب رسان که شخص به طور غیر عمدی و بدون قصد خاتمه دادن به زندگی مرتکب می‌شود.

خصوصیت مشترک ما بین افرادی که اقدام به خودکشی می کنند داشتن این باور است که خودکشی تنها راه غلبه بر احساسات غیر قابل تحمل است. کشش خودکشی در این است که در نهایت به این احساسات غیر قابل تحمل خاتمه می دهد. در تراژدی خودکشی، آشفتگی و مشکلات عاطفی به حدی شدید می‌گردند که فرد را در یافتن راه حل‌های مختلف حل مشکل ناتوان می‌سازند، در حالی که راه حل‌های دیگری نیز وجود دارند .

مرگ یکی از اعضای خانواده از جمله مواردی است که اعتماد به نفس ما را تحت تاثیر قرار داده و احساس بی‌ارزشی را در ما به وجود می‌آورد، در واقع هیچ نوع دیگری از مرگ در دوستان و بستگان، چنین احساس مداومی از پریشانی، شرم، گناه و اغتشاش کلی را باعث نمی‌گردد. بازماندگان خودشان نیز قربانی هستند و در سال‌های بعد از خودکشی شخص مورد علاقه، میزان بالایی از مرگ و میر را نشان می‌دهند. این موارد به همراه تاثیر اجتماعی و اقتصادی خودکشی، اهمیت توجه به آن و ضرورت شناخت علل و عوامل فردی و اجتماعی آن را نشان داده و انگیزه‌ای برای بررسی این پدیده مهم فردی و اجتماعی را فراهم می‌نمایند.

شاید بتوان نوجوانی را به عنوان دوره‌ای از فراخنای زندگی که طی آن بیشتر خصوصیات اجتماعی، روانی ، شناختی و زیستی تغییر می‌یابند در نظر گرفت. (لرنر و گالامبوس، 1998) . به همین دلیل افراد در این مرحله سنی در معرض بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی قرار می‌گیرند. در واقع در دوره نوجوانی ضعف در تصمیم‌گیری (در حوزه‌هایی مانند مدرسه، روابط با جنس مخالف و مصرف مواد) ، نتایج منفی‌تری از دوران کودکی را در برداشته و همچنین نوجوان بیشتر برای تصمیمات و نتایج کارهای خود نسبت به دوران کودکی مسئول می‌باشد.

همانطور که عنوان گردید، فرایند رشد در دوره نوجوانی شامل تغییرات فردی و همچنین زمینه‌های مختلفی است که نوجوان در آن قرار دارد و این تنوع عوامل، شرایطی را برای خطر در این دوره از زندگی فراهم می‌کند. خطرهای رفتاری شامل مصرف الکل، مصرف یا سوءمصرف مواد، روابط جنسی ناایمن، حاملگی در دوران نوجوانی، والد شدن در دوره نوجوانی، افت یا شکست تحصیلی، ترک تحصیل، بزهکاری و جرم می‌باشد. درگیری در فقط یکی از این رفتارها می‌تواند شانس زندگی خوب با کیفیت مناسب را برای نوجوان کاهش دهد و درگیری چند تا از آنها حتی می‌تواند شانس زنده ماندن را در فرد کاهش دهد. (لرنر و همکاران، 1998). یافته‌ها نشان داده‌اند که رفتارهای پرخطر در حد معناداری در دوره نوجوانی افزایش می‌یابد و یک تمایل به تنوع رفتارهای پرخطر و یا در واقع ترکیب این رفتارها با هم در این دوران مشاهده می‌شود. (فارل دانیش و هوارد، 1992). بر پایه گزارش سازمان بهداشت جهانی (1993)، خودکشی از جمله ده علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان در همه گروه‌های سنی بوده، هر ساله حداقل در حدود پانصد هزار نفر از طریق خودکشی به زندگی‌شان پایان می‌دهند. خودکشی، هشتمین عامل مرگ در بزرگسالان و سومین عامل مرگ بعد از تصادفات و قتل در نوجوانان و جوانان می‌باشد. بررسی آمار خودکشی به نسبت جمعیت در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که پدیده خودکشی به شرایط جغرافیایی و اجتماعی و اقتصادی خاصی به صورت مستقیم وابسته نبوده و یک پدیده عام و غیر اختصاصی است (بلومنتال و کوپفر، 1990). نتایج تحقیقات در اغلب جوامع غربی به ویژه آمریکا – کانادا- استرالیا و انگلستان نشان می‌دهد که در طی سه دهه گذشته نسبت خودکشی و اقدام به خودکشی در نوجوانان 15 تا 19 ساله سه برابر شده است (کاپلان و سادوک؛ 2003). طبق آمارهای منتشر، سالانه 30 هزار نفر در آمریکا بر اثر خودکشی فوت می‌کنند و بین 300 تا 500 هزار مورد نیز اقدام به خودکشی صورت می‌گیرد (بلومنتال و کوپفر، 1990).

همانند اغلب کشورهای جهان نسبت خودکشی در ایران نیز در چند دهه اخیر افزایش قابل ملاحظه‌ای یافته است و به همین علت از جمله موضوعات مهم مورد توجه در بهداشت روانی به ویژه در جوانان موضوع اقدام به خودکشی می‌باشد. اما دلایل متعدد موجب می‌شود که بررسی موضوع خودکشی در جامعه ما با محدودیت هایی مواجه گردد از جمله این که همانند اغلب کشورها، دسترسی به آمار دقیق خودکشی به ویژه اقدام به خودکشی بسیار دشوار است.

 بیان مسئله:

خودکشی به مثابه رودخانه در حال جریانی است که از میان تمام جوامع منجمله جامعه ما در گذر است و به آبشار خطرناکی در انتها ختم می شود . برخی از علایم هشدار دهنده وجود دارند که خطرات رفتن به رودخانه را گوشزد می کنند. اما به خاطر برخی دلایل که مهمترین آن عدم شناخت کافی مسأله است، ساحل این رودخانه به خوبی جاده ها و بزرگراه های جامعه علامت گذاری نشده است. به هر حال کسی که عمدأ وارد این رودخانه شود ، خطر رسیدن به آبشار و صدمه دیدن یا مرگ را به همراه خواهد داشت. وظیفه روان شناس به عنوان یاریگر جامعه در این زمینه به مثابه محافظ زندگی است ، وظیفه او آن است که با کمکهای خود قبل از اینکه این افراد به آبشار برسند آنها را از داخل این رودخانه هولناک به ساحل هدایت کند . اگر روان شناسان بدانند که چرا برخی از افراد، علایم پیشگیری را نادیده می گیرند و وارد این رودخانه هولناک می شوند و اگر بدانند که چه چیز سبب پریدن آنها می شود، می توانند تغییرات لازم را برای آنکه جوامع نسبت به خودکشی ایمن شوند را ایجاد کنند . این امر ممکن است نیاز داشته باشد به ساختن سدَی در خلاف جریان آب یا ساختن مانعی در طول ساحل رودخانه. متأسفانه علل دقیق خود کشی شناخته شده نیستند و نقشه منفرد و طرح پیشگیری کاملی حتّی در جوامع پیشرفته وجود ندارد. برخی افراد همواره وارد این رودخانه می شوند و تعمداً خودشان را در خطر می اندازند . وظیفه اصلی روان شناس و مراقب جامعه آن است که تا سر حد امکان درباره این علایم ، نشانگرها و تخمین زنها بداند . دریابد که چرا برخی افراد جامعه به خطری که ممکن است برایشان صدمه زننده و کشنده باشد نزدیک می شوند ؛ البته باید متذکر شد که خودکشی از جمله پدیده هایی است که در تمام جوامع بشری ، چه ابتدایی و چه پیشرفته وجود داشته و دارد و هنوز هیچکس به طور قطع و یقین نمی داند که چرا آدمی خود را می کشد، چگونه بعضی افراد در سخت ترین شرایط با مشکلات زیاد، به زندگی خود ادامه داده و هیچگاه فکر خودکشی و اقدام به آن را نمی کنند در حالیکه گروهی در کمال رفاه و آسایش با یک سرخوردگی و مشکل بی اهمیّت اقدام به خودکشی می نمایند. با وجود اینکه بقا و زیستن از مهمترین انگیزه های زندگی هر فردی است اما مشاهده می شود گاه در شرایط نه چندان دشوار و بدون وجود بیماری خاص،بعضی افراد تسمیم به خودکشی می گیرند.

از آنجائیکه در این پژوهش ، ما به دنبال بررسی چرایی گرایش برخی نوجوانان به خودکشی هستیم، لذا باید مهمترین مساٌله نوجوانی را که همان هویّت یابی است بررسی کنیم چرا که فرضیَه پژوهشگر این است که بین هویّت یابی و میزان گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد. به عنوان مثال نوجوانی که دچار سردرگمی هویت است احتمالاً به هنگام وقوع مشکلات آسیب پذیری بیشتری در مقابل گرایش به خودکشی دارد تا نوجوانی که در هویت یابی موفّق بوده و جایگاه ثابتی برای خود بدست آورده است. در واقع سبک هویت با راههایی که به وسیله آن، یک نوجوان با استرسها و تهدیدهای موجود در زندگی اش مقابله می کند رابطه دارد (برزونسکی ،1992) .  

در رابطه با شناخت و تفسیر مسائل مربوط به دوره نوجوانی، اریک اریکسون (1959) سعی کرد که تغییرات این دوره و مشکلات مربوط به آن را تحت عنوان هویت یابی توصیف کند و به همین دلیل وظیفه اصلی این دوران را در تئوری رشدی خود؛ هویت یابی در مقابل آشفتگی نقش عنوان کرد. اریکسون رشد هویت را ناشی از بحران‌های گذرای هویّت مطرح نمود و معتقد بود که در طی نوجوانی این اختلالات می‌توانند به صورت موقتی و گذرا و به حالات نوروتیک و یا حتی پسیکوتیک تجلی نمایند. به دلیل لزوم انطباق تعارضات دوران نوزادی با پیچیدگی های همانند سازی در آینده است ما شاهد وقوع بحران‌های هویّت می‌شویم. طبق نظریه اریکسون (1959) کاوش، قلب دوره انتقال است و در نظریه وی کاوش هویت همان بحران هویّت است، گر چه بحران ضرورتا حاد یا شدید نمی‌باشد (کیدول وهمکاران ،‌1995) .

در واقع در اواخر دوره نوجوانی یک بحران هویّت روی می‌دهد که اریکسون آن را یک بحران بهنجار می‌خواند، چرا که یک رویداد بهنجار است، اما ناتوانی برای کنار آمدن با این بحران نابهنجار تقلی می‌شود. چرا که نوجوان را از داشتن یک هویّت محکم محروم می‌سازد. شخص به سردرگمی هویت با آشفتگی نقش مبتلا می‌گردد، به کسی مبدل می‌شود که نمی‌داند کیست و جای او در این دنیای بزرگ کجاست. سردرگمی در نقش ممکن است خود را به صورت اختلالات رفتاری نظیر فرار از منزل، بزهکاری، یا حتی روان پریشی آشکار نشان دهد (کاپلان، 1375) .

به طور کلّی تکامل مطالعات مربوط به رشد هویّت از اولین نوشته‌های فروید تا تئوری اریکسون و نظریه عملکردی، تجربی مارسیاتا تئوری‌های مختلفی که از سال 1987 توسط برزونسکی، گروتوانت، واترمن، کورتینز، آدامزو کوته در زمینه بحران هویّت ارائه شد، ادامه پیدا کرده است (شوارتز،2001)، این محققین مسئله بحران را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند که در فصل دو در مورد هر یک از این نظریات توضیح داده خواهد شد. اما با توجه به اهمیّت نظریه‌های مارسیا و برزونسکی در پژوهش حاضر در این فصل به اختصار به آنها اشاره می‌شود.

مدل وضعیت هویت مارسیا (1996 به نقل از مئوس ،1996) بیشتر بر اساس نظریه اریکسون در رابطه با شکل گیری هویّت در نوجوانان می‌باشد. وی چهار سطح جداگانه در رشد هویت ایگو را پیشنهاد نموده است. که عبارتند از: 1- وضعیت هویّت نامتمایز 2- وضعیت تفویض اختیار 3- وضعیت مهلت مجاز 4- وضعیت اکتساب هویّت .

در مدل‌های سبک هویت برزونسکی به سه سبک هویت متمایز اشاره شده است، که عبارتند: از سبک اطلاعاتی ،سبک هنجاری ، سبک نامتمایز- اجتنابی ،که این سبک‌ها ناشی از استراتژی حل مسئله یا مکانیسم‌های مقابله‌ای است. در واقع این نظریه عنوان می‌کند که نوجوانان از یکی از این سبک‌ها جهت اداره کردن موقعیت‌های روزانه استفاده می‌کنند. بروزنسکی (2003)، اعتقاد دارد که نوجوانان به طور فعال قادر به انتخاب یکی از این سه سبک می‌باشند.

سبک هویتی اطلاعاتی، ظاهراً سازگارانه‌ترین سبک می‌باشد و در واقع یک استراتژی حل مسئله و یا مکانسیم کنار آمدن برای اداره موقعیت‌های روزانه است. یک اکتشاف فعال و یا تعهد منعطف، نیاز برای شناخت و سطح بالایی از خودپنداری است.

سبک هنجاری بر اساس تقلید و تبعیت افراد مهم در زندگی فرد بنا شده است و شامل یک دیدگاه بسته ذهنی، تعهّد غیر منعطف و یک خود پنداری ثابت و سرکوب کننده اکتشاف است به دلیل تفکر بسته و خشک روش هنجاری، این روش بسیار نزدیک به وضعیت تفویض اختیار مارسیا می‌باشد. هر چند که در رابطه با تصمیم‌های مهم زندگی به روش اکتساب هویت نیز نزدیک می‌شود، این افراد تمایل به درخواست کمک و مشاوره از افراد برجسته و مهم در زندگی خود و حرکت بر روی خط استانداردها دارندو آنها از برخورد با اطلاعاتی که تعارض با خودپنداریشان دارد اجتناب کرده و حدالامکان در مقابل تغییرات مقاومت می‌کنند.

سبک نامتمایز/ اجتنابی، سمبل برخورد طفره‌آمیز و مسامحه در مشکلات است، یک استراتژی متمرکز بر هیجان که با سطح پایینی از تعهد و اعتماد به نفس و بی‌ثباتی خودپنداری همراه می‌باشد. این افراد معمولا توجه کمی به آینده و یا نتایج طولانی مدت انتخاب‌هایشان دارند؛ شاید بتوان گفت که آنها درگیر یک اکتشاف هستند، اما اکتشاف سازمان نایافته و تصادفی است.

در واقع می‌توان گفت سه سبک هویّت برزونسکی یک پردازش محتوایی از چارچوب نظریه مارسیا می‌باشد که سه الگوی حل مسئله، تصمیم‌گیری و کنار آئی با مشکلات را مطرح می‌کند (شوارتز، 2001) .

نوع جهت گیری هویتی نوجوانان زمانی که با چالش‌های مربوط به رشد آنها مواجه می‌شوند با میزان احساس بهزیستی و موثّر بودنشان ارتباط دارد. در واقع سبک هویت با راه‌هایی که به وسیله آن یک نوجوان با استرسها و تهدیدهای موجود در زندگیش مقابله می‌کند رابطه دارد. به طور مثال نوجوانان دارای هویت اطلاعاتی دارای استراتژی‌های مقابله‌ای متمرکز بر حل مشکل و مکانیسم‌های دفاعی ناسازگار هستند، در حالیکه افراد دارای هویت نامتمایز، اجتنابی از مکانیسم‌های دفاعی ناسازگار و تکنیک‌های مقابله‌ای اجتناب مدار استفاده می‌کنند (برزونسکی، 1992)، همچنین تحقیقات نشان داده است که سبک هویت هنجاری و اطلاعاتی با بالاتر بودن اعتماد به نفس و پایین بودن واکنش‌های افسردگی و روان رنجوری و در مقابل سبک هویت نامتمایز اجتنابی با مشکلات در زمینه مصرف الکل، مصرف مواد، پایین بودن اعتماد به نفس،بالا بودن واکنش های افسردگی ارتباط دارد. نورمی، برزونسکی، تامی و کینی ، 1997).

بنابراین همانطور که مشاهده می‌گردد برزونسکی پلی را بین نظریات روانکاوی در مورد بحران هویت با نظریات شناختی ایجاد کرده است. در واقع وی مفهوم پیچیده بحران هویت را که برگرفته از مفاهیم نظریه‌پردازان پیرو مکتب روانکاوی نظیر اریکسون بود را مفهوم ساده‌تر دیدگاه شناختی یعنی مهارت‌های مقابله‌ای با تاکید بر مهارت حل مسئله تبیین کرده است و بدین وسیله راه را برای مداخله هایی نظیر آموزش مهارت‌های مقابله‌ای کارآمد نظیر حل مسئله جهت پیشگیری از مشکلات مربوط به این دوره رشدی هموار کرده است.

مهارت‌های مقابله‌ای در نظریه برزونسکی بر اساس توصیف لازاروس و فولکمن (1984) ، به نقل از استالارد، والمن و بالدوین، 2001) از این مهارت‌ها می‌باشد و شامل تغییرات مداوم شناختی و رفتاری برای اداره فشارهای درونی و یا بیرونی است و به صورت منابع فردی در نظر گرفته می‌شود. بر طبق نظر آنها مقابله، یک فرآیند فعال و پویا است که مرتبا تغییر می‌کند. با توجه به حرکت بزرونسکی برای تبیین بحران هویت از دیدگاه شناختی در این قسمت سعی در توصیف تغییرات دوره نوجوانی از این دیدگاه خواهد شد تا بتوان تصویر جامع‌تری از موضوع پژوهش حاضر که بررسی رابطه وضعیت‌ها و سبک‌های هویتی با میزان گرایش به خودکشی در نوجوانان می‌باشد به دست آورد.

به طور کلی در رابطه با تغییرات شناختی در دوره نوجوانی بررسی‌های زیادی انجام شده است و اکثر نظریات شناختی خصوصا در زمینه اختلال افسردگی در مورد بزرگسالان در نوجوانان نیز مورد بررسی قرار گرفته و بیشتر این بررسی‌ها نتایج یکسانی را به همراه داشته‌اند. به طور مثال تحقیقات مربوط به رشد شناختی نشان داده‌اند که تغییرات مرتبط به هم و در سطوح مختلف در دوران نوجوانی در تفکر رخ می‌دهد (پترسون و گرابر، 1991، به نقل از لرنر، 1998) هر چند که تاثیرات کلی پیشرونده‌ای روی رشد شناختی در بلوغ دیده نشده است، اما تغییرات در این دوران در تعامل با عوامل زمینه‌ای و تجربی (مانند رفتن به دبیرستان) می‌تواند بر روی پیشرفت تحصیلی تاثیر گذار باشد (اکلز،1991، سیمون و بلیت، 1987، به نقل از لرنر ، 1998).

مطالعات در مورد کودکان و نوجوانان نشان داده‌اند که ضعف در حل مسئله اجتماعی اغلب با افزایش خطر افسردگی و خودکشی ارتباط دارد. (سادوسکی و همکاران 1993).

با توجه به اینکه ماهیت تحقیق غیر آزمایشی می باشد ما نمی توانیم متغیّرها را دستکاری کنیم. بنابراین در تحقیق حاضر محقق به دنبال این است که به سوالاتی نظیر:             آیا بین پایگاههای هویت و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟           آیا بین سبکهای هویّت و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟           آیا بین پایگاه هویّت موفّق و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟       آیا بین پایگاه هویّت معوّق و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟         آیا بین پایگاه هویت آشفته و گرایش به خود کشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟      آیا بین پایگاه هویّت زودرس و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟   آیا بین سبک هویّت اطلاعاتی و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟   آیا بین سبک هویّت سردرگم و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟   آیا بین سبک هویّت هنجاری و گرایش به خودکشی در نوجوانان رابطه وجود دارد؟     آیا بین میزان گرایش به خودکشی در دختران و پسران تفاوت معناداری وجود دارد؟

(ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

اختصاصی از اینو دیدی دنیای مجازی و آسیب های روانشناسی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دنیای مجازی و آسیب های روانشناسی

می خواهیم تاثیرات منفی و مضر شبکه های مجازی را روی افراد خانواده بدانیم آسیب هایی که به فرزندان و والدین وارد میسازد چگونه است نظر روانشناسان و مشاورین در زمینه وابستگی اعضای خانواده به دنیای مجازی و عکس ها و فیلم ها و ..آن چیست؟

 الیزا ذوالقدر: تا دیروز برخی ناهنجاری ها در رفتارهای اجتماعی ایرانیان مختص کوچه و خیابان بود. اگر خانواده سالمی داشتی در خانه را که می بستی دیگر فحش و ناسزا و رفتارهای پرخاشگرانه گریبانت را نمی گرفت. اما امروز با ورود عضو جدیدی در خانواده به نام اینترنت و شکل گیری فضای جدیدی به نام دنیای مجازی روزگار دگرگون شده و در همه حال در مواجهه با دنیایی هستی که بسیاری از کنش هایش را نمی پسندی و هر چقدر هم بی توجه به آن باشی بالاخره در جایی خودش را به رخت می کشد.

 رفتارهای پرخاشگرانه کم کم جزئی از واقعیت دنیای مجازی ایرانیان شده است. حمله به یک صفحه و به کار بردن رکیک ترین الفاظ تاکنون بسیاری از چهره های مشهور را از شبکه های اجتماعی فراری داده و یا به واکنش واداشته است. اما این قبیل رفتارها زمانی که در بستر یک فرهنگ دینی و ادب محور شکل می گیرد سوال بزرگتری را مطرح و نیازی عمیقتری را گوشزد می کند. اینکه چقدر از این ناهنجاری های رفتاری در فضای مجازی نشات گرفته از ناهنجاری های بزرگتری است که در فضای جامعه واقعی ایرانی جریان دارد؟

خبرنگار شفقنا زندگی برای بررسی این موضوع با دکتر آرش حیدری جامعه شناس و استاد دانشگاه گفت وگویی انجام داشته که در پی می آید:

*چندی است که در مواردی شاهد حرکت ها و رفتارهای مجازی نامطلوب و پرخاشگرانه از سوی برخی افراد و کاربران شبکه های اجتماعی هستیم. معمولا این رفتارها از کجا نشات می گیرد؟ چه عواملی باعث به کارگیری چنین ادبیات های سخیفانه ای از طرفی عده ای می شود؟این ها نشان از چیست؟

آرش حیدری: به نظر من فهم این وضعیت بدون توجه به مساله فروپاشی اخلاقی ناقص است. مساله فروپاشی اخلاقی ریشه در فروپاشی انسجام اجتماعی دارد. زمانی که جامعه به مثابه یک کل، توان معنابخشی به زندگی و حیات اجتماعی افراد را ندارد، افراد را در فضایی سرگردان و خودسر رها می کند. این فضا در ادبیات جامعه شناسی به آنومی معروف است. آنومی به معنای از هم گسیختگی هنجاری است و مهم ترین ویژگیش فقدان یا تضعیف شدید عُلقه های اجتماعی است. عُلقه های اجتماعی در نتیجه دگرگونی های شکننده در جامعه به وجود می آیند.

مروری بر تاریخ 50 ساله اخیر نشان می دهد که شوک های اجتماعی عظیمی بر جامعه ایران وارد شده است. به شکلی که می توان جامعه ایران را جامعه ای در معرض شوک مداوم ارزیابی کرد. زمانی که افراد به واسطه تجارب تاریخی ای که از سر گذرانده اند (چه فردی و چه جمعی که این دو در پیوند با یکدیگر معنا دارند) و جامعه را محل بروز ناامنی روانی می بینند به سوی گونه ای خودسریِ افسارگسیخته حرکت می کنند و تلاش می کنند که خودشان به شکل خیالی به جهان خودشان معنا دهند. در اینجاست که نقیضه غریبی رخ می دهد. فردی که خود را به شکل خیالی منفصل از جامعه می داند در ساحت واقعی در نتیجه همین اتصال بحرانی با جامعه بدل به انسانی خودمدار شده است. به عبارت دقیق تر گریز از اجتماع و هنجارهای آن خودش امری اجتماعی است.

یک نکته را در پرانتز عرض کنم که بسیاری از کارشناسان این خودسری را با فردگرایی خلط کرده اند و از فردگرایی به عنوان یک بحران یاد می کنند که در ایران فراگیر شده است. فردگرایی به معنای الگوی نظام اجتماعی است که بر محور حقوق فردی سازمان یافته است و رعایت حقوق افراد دارای ارزش است. لذا فردگرایی در خدمت نظم اجتماعی است آنچه بحرانی است خودسری است و با فردگرایی متضاد است. فضای خودسری ویرانگر فردگرایی است.

حال می رسیم به این نقطه که رفتار موجود در شبکه های مجازی را چگونه باید تحلیل کرد. رویکرد اول این است که شبکه های مجازی را علت بروز این رفتارها بدانیم. این رویکرد، رویکرد رایجِ سیاستگذاران و آسیب شناسان اجتماعی است و یکسر در کاهش گرایی عمیقی درغلتیده است. دلیل عمده اش این است که شبکه های مجازی در درون وضعیت اجتماعی معنادارند نه به عنوان پدیده ای مجزا از جامعه. لذا بحران موجود در شبکه های اجتماعی نمود و واسطه بروز بحران در جامعه است. تا زمانی که بحران در جامعه به رسمیت شناخته نشود هر تحلیلی در این زمینه ها کذب است. کذب بودنش به دلیل پاک کردن صورت مساله و اثر علی دادن به پدیده ای دیگر است. بگذارید مثالی بزنیم: اگر شبکه های مجازی علت بروز رفتارهای انحرافی هستند نتیجه اینکه با محدودسازی آنها می توان از شدت انحرافات کاست. پدیده محدودسازی سال هاست به اجرا گذاشته شده، آیا تغییری محسوس می بینیم؟ مثال دیگر: اگر علت بروز آسیب های اجتماعی را فقدان آگاهی و آموزش کافی بدانیم نتیجه اینکه با بالا بردن آموزش و آگاهی می توان این بحرانها را کاهش داد. سؤال مهم اینکه در سال های اخیر نهادهای درمان روانی و آموزش فردی چقدر رشد داشته است؟ آیا اثر محسوس بر کاهش آسیب های اجتماعی داشته است؟ به نظر می رسد پاسخ به این سؤال ها واضح باشد. سؤالاتی ساده که به نظر می رسد سیاستگذاران دوست ندارند یک بار هم که شده به آنها بیندیشند.

رویکرد دوم رویکردی است که تلاش می کند در اثرات شبکه های مجازی بر اخلاق مدنی اغراق پیشه کند و در ستایش این شبکه ها چنان قلم می فرساید و چنان سخن می گوید گویی از حل المسائلی حرف می زند که چون اکسیر، همه دردها را درمان می کند. این رویکرد هم رویکردی به شدت قلیل و کم عمق است و در تحلیل ها تا جایی پیش می رود که شبکه های مجازی را نمود کنش ارتباطی، حوزه عمومی و جامعه مدنی می بیند.

ایراد هر دو رویکرد این است که نمی خواهند چیزی به نام جامعه بر فراز افراد، چیزی بیشتر از تک تک افراد را به رسمیت بشناسند. جامعه حاصل جمع افراد نیست که «هرکس از خودش شروع کند تا یک مساله حل شود» جامعه یک هستیِ زنده است با منطق درونی حاکم بر تک تک افراد، و در تحلیل اگر تقدم علی نداشته باشد هر تحلیلی راه به بیراهه میبرد.

من تلاش میکنم در رویکرد سوم جای بگیرم. بحران موجود در شبکه های اجتماعی نمودی است از بحران اجتماعی. جامعه در این سال ها آسیب دیده است و بحران های خود را در این شبکه ها بروز می دهد. علت این آسیب حیات شوک آمیز جامعه ایران در 50 سال که چه عرص کنم در صد و پنجاه سال اخیر است. جامعه ایرانی بواسطه آسیب های مکرری که دیده است هنوز نتوانسته است منطق مبتنی بر نظم را در خود را پیدا کند و روندی رو به بروز بیشتر آسیبها دارد. آمارها در این زمینه گویا هستند و این ادعا را تایید می کنند. برای اینکه با این مقدمه به سؤال شما جواب صریح بدهم عرض می کنم که بحران موجود در شبکه های اجتماعی اولاً بحرانی اخلاقی است و وقتی از اخلاق حرف می زنم مقصودم علم الاخلاق و گزاره های «پسر خوب، دختر خوب» نیست. مقصودم حیات اخلاقی و روح اخلاقی حاکم بر جهان ذهنیِ ایرانیان به مثابه یک کل است. واحد تحلیل را در جمجمه افراد نمی بینم بلکه رفتارهای فردی نمودی است از بیماری روح اخلاقی و جمعی.

 *یعنی به نظر شما کاربران ایرانی فضای مجازی راه های درست اعتراض به یک موضوع را بلد نیستند؟ اساسا روش های اعتراضی در کنشگران فعال در شبکه های اجتماعی و بعضا حقیقی در ایران را اگر بخواهیم دسته بندی کنیم چگونه است؟

آرش حیدری: خیلی سرراست جواب بدهم باید عرض کنم بله درست است؛ راه های درست اعتراض کردن را بلد نیستیم. اما این بلد نبودن به معنای این نیست که باید به افراد یاد بدهیم. مسئله بر سر یادگیری روانشناختی نیست؛ مساله بر سر فضاها، میدان ها و امکان های اعتراض است. مساله بر سر فقدان بسترهای گروهی، صنفی، اتحادیه، انجمن و… است که نمی تواند افراد را به عنوان افراد منتقد اجتماعی کند. اینجا نمی توان با گرفتن یقه تک تک افراد توهین کننده مساله را ساده سازی کرد. مساله اینجاست که چرا بسترهای اجتماعی برای اعتراض گروهی و فردی وجود ندارد و چرا سیستم در اجتماعی کردن و درونی کردن اخلاقیات و چارچوب های نقد و اعتراض اجتماعی ناکارآمد است. مساله بر سر نبود فضا و میدان اعتراض اجتماعی است. باید فضا و میدانی برای اعتراض اجتماعی وجود داشته باشد. این فضا از رسانه های آزاد و گردش آزاد اطلاعات گرفته تا امکان فعالیت با داشتن احساس امنیت در تشکل های اجتماعی و صنفی مختلف را در بر می گیرد.

نکته دوم این است که بستر اعتراض اجتماعی را نباید تنها در اعتراض کردن خلاصه کرد. زمانی که اعتراض مدنی کنشگر راه به جایی نمی برد به سوی خشونت روی می آورد که یکی از نمودهای آن خشونت کلامی است. مثال ساده ای عرض کنم. وقتی دانشجو در دانشگاه امکان نقد سیستم دانشگاهی را ندارد و راه بر تشکل های دانشجویی بسته است، اولین اتفاقی که می افتد حرکت از اعتراض نظام مند تشکیلاتی به سوی اعتراض فردی و تک افتاده است. نتیجه اینکه اعتراض فردی در مقابل سیستمِ غیرپاسخگو راه به جایی نمی برد. این کنشگر مستأصل بدل به اتمی سرگردان می شود و تنها امکان سخن گفتنش فضای مجازی است؛ لذا فضای مجازی بدل به جایی برای تخلیه خشم می شود و فراموش نکنیم این خشم نتیجه ناکامی کنشگر در مواجهه با یک سیستم است. این خشم بدل به جک، هزل و هجو سخیف از یک سو و فحاشی و یقه گیری از سوی دیگر می شود. اینجا شما می توانید رد و نشان بروز این پدیده در سطح روانی را در درون سیستم های کاملاً عینی و مشخص پیدا کنید.

یکی از دردهایی که جامعه شناسان می کشند این است که مدام به آنها گفته می شود از فضای نظری بیرون بیایید، انتزاعی حرف نزنید، کاربردی حرف بزنید. حال سؤال اینجاست که کدام گزاره انتزاعی است؟ این گزاره که «باید به افراد آگاهی بدهیم و فرهنگسازی کنیم» یا این گزاره که «فشارهای مشخص و نظام مند و عینی یک سیستم در در فضای روانی بدل به ناکامی می شود و ناکامی همیشه به خشم می انجامد». اتهام انتزاعی بودن و نظریه زده بودن در فضایی زده می شود که ما هیچ نظریه مشخصی هم برای توضیح وضعیت نداریم! از سوی دیگر در انتزاع کردن و تحلیل وضعیت نیز ناتوانیم و مدام تحلیل های مشخص و به شدت عینی و واقعی را به چوب نظری بودن یا کاربردی نبودن می رانیم.

مساله اینجاست که راهکارهای حل و یا تخفیف این تیپ مسائل با سیستمی درگیر است که مدیران آن از این وضعیت منتفع می گردند؛ لذا راهکارهای مشخص را به این انگها و برچسب ها می نوازند.

برای مثال فرض بگیرید در مورد همین بحرانهای شبکه های مجازی راهکار مساله این باشد که مدیرانِ برای مثال شهری، دانشگاهی و… را مجبور کنیم که در فضای عمومی پاسخگوی مطالبات مردم و معترضان  تشکلها باشند. چیزی شبیه به گونه ای پرسش و پاسخ مثلا در مورد سیستم حمل و نقل شهری و یا الگوی اداره دانشگاه. این یک راهکار مشخص است برای ایجاد امکان اعتراض؛ اما این راهکار بلافاصله به هزار انگ نواخته می شود که عملی نیست، انتزاعی است، نظری است، جامعه ما ظرفیت این کارها را ندارد و… . چرا؟ چون منافع افراد در درون یک سیستم و منافع سیستمی در گرو بازتولید این وضعیت است.

 *فکر می کنید ادبیات ناپسند و الفاظ رکیک بیشتر توسط چه کسانی با چه شرایط فرهنگی و اجتماعی به کار برده می شود؟

آرش حیدری: واقعیت تلخ این است که با توجه به نرخ هنجارگریزی و رفتارهای انحرافی در جامعه، دیگر نمی توان قشربندی دقیقی برای توزیع این رفتارها پیدا کرد. برای مثال مساله از سطح طبقاتی، جنسیتی، سنی و… فراتر رفته است و بدل به پدیده ای همه گیر شده است. حداقل تحقیقاتی که در مورد آنومی (از هم گسیختگی هنجاری)، قانون گریزی و… انجام می شوند توزیع این پدیده در لایه بندی ها تفاوت چندان معناداری ندارد و لذا فراگیر است.

*یکی از مواردی که در زمینه ناهنجاریهای اخلاقی در فضای مجازی بسیای مورد توجه قرار می گیرد ادبیات به کار رفته توسط افراد و گروه های مرجع جامعه و چهره های معروف است. این موضوع تا چه حد بر شکل گیری ادبیات سخیف در میان کاربران عادی فضای مجازی تاثیر گذار است؟

آرش حیدری: طبعاً میزان نفوذ افراد در فضای عمومی بر الگوی رفتاری کنشگران اثرگذار است. بدیهی است زمانی که چهره های برجسته ادبیات سخیف دارند از یک سو بازنمایی فرهنگ حاکم بر طرفداران خود هستند و از طرف دیگر بازتولید کننده این فرهنگ.

 *چقدر چنین رفتارهایی در سایر کشورها مسبوق به سابقه است؟

آرش حیدری: در مورد شیوع آن در دیگر کشورها بر خلاف نگاه رایجی که در ایران وجود دارد باید گفت که این پدیده ها فراگیر است. برای مثال بررسی صفحات معروف در فضاهای مجازی مربوط به دیگر کشورها (خاصه آمریکا) نشان می دهد که این تیپ کامنت گذاری خاص ایران نیست بلکه آرام آرام بدل به یک الگو شده است. نمودهای آن را می توان در برآمدن چهره هایی در عرصه سیاسی جستجو کرد که به شدت با این ادبیات گره خورده اند. پدیده ترامپ نمود خوبی است از وقاحت و افول اخلاقی و البته نمونه های داخلی هم در این زمینه کم نداریم.

وقتی رویه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در یک جامعه هر روز افراد را بیشتر و بیشتر به سوی ذره ای شدن براند واکنشها به این ذره ای شدن متعدد می گردد اما از یک منطق تبعیت می کند. فرد ذره ای شده یا به درون می خزد و با تکنیک های رازآلود عرفان شرقی و غربی و …. در پی آرامش است، یا بدل به افسرده و معتاد و الکلی می گردد یا بدل به مجرمی با خشونت عریان مثل نزاع و… می شود، و یا در ابتذال غوطه می خورد. حالت آخر با برآمدن سلبریتی ها، هزل و هجو سخیف، حملات گاه و بیگاه به صفحات مختلف و… خود را نشان می دهد. این حالت فراگیرتر به نظر می رسد چون تجلی رسانه ای بیشتری نیز دارد. وقتی این حالت بدل به منطق کنش اجتماعی می شود به شکل جالبی با سیاست ورزی نیز گره می خورد. سیاسیون با به کارگیری همین ادبیات در صدد جلب رأی و حمایت این افراد برمی آیند. از دل این پدیده پوپولیسم سیاسی و لمپنیسم فرهنگی بیرون می ریزد که ویژگی اصلی آن دشمنی با اندیشه و تعقل و روشنفکرستیزی است.

*یعنی واقعا ناهنجاری های رفتاری نمود یافته در فضای مجازی تا این حد می تواند جدی و نگران کننده باشد که حتی روی سیاست و منتخبان سیاسی یک کشور نیز اثر بگذارد؟

آرش حیدری: بر خلاف تصور رایج که این پدیده را خیلی جدی نمی گیرد با تمام تألم و تأثر باید گفت که بدل شدن این رویه به منطق سیاسی به فاجعه ختم می شود. تاریخ جهان در این زمینه نمونه های متعددی دارد. لمپنیسم فرهنگی و برادر دوقلویش پوپولیسم سیاسی همواره با نوعی انحراف اخلاقی در سطوح روانیِ کنشگران هم ارز می شود. این انحراف محصول تک افتادگی و جستجو برای یک امر مطلق است که بتواند تمامی تشویش های درونی را تخفیف دهد. این حالت چرخه ای را درست می کند که بیرون رفتن از آن بسیار دشوار است و به هرچه ختم بشود ختم به خیر نمی شود.

* آیا راهکاری برای تغییر این روش وجود دارد؟ اصلا می توان و یا لازم است که به یک فرد راه های درست اعتراض به یک موضوع را آموخت؟

آرش حیدری: اگر این راهکار را در سطوح فردی جستجو کنیم دقیقاَ می شود شبیه همان سیاستی که به جای توجه به شریانهای تولید آسیب دیده مدام مددکار و روانشناس و روانپزشک و قاضی و مجازات به سیستم تزریق کرد. بعد از یک برهه نه تنها نرخ آسیب ها کاهش نیافت که بالاتر هم رفت اما هیچ خِردی پیدا نشد که بنیان مساله را دستکاری کند. ضمن اینکه اگر این راهکار تنها بر آموزش و مشاوره تأکید کند هیچ تولید نمی کند. تا عرصه های کنش مدنی و کنش جمعی در قالب تشکل ها و اصناف گشوده نشود و تا فکری به حال بحران ها و شوک های مداوم سیستمی نشود کاری از پیش نخواهد رفت. آموزش برای کنشگری معنا دارد که در ثبات نسبی باشد. شما نمی توانید کنشگری را که در مرکز بحران دست و پا میزند، به شکل خیالی از جامعه و فضای اجتماعی اش مجزا بدانید و بعد او را آموزش دهید. آموزشی که به نتیجه مشخص نرسد پیامدش ناکامی مضاعف است.بگذارید کمی این اسطوره آموزش دادن و آگاهی دادن را قلقلک بدهیم.

در بیست سال اخیر نرخ فارغ التحصیلان دانشگاهی ما چقدر شده است؟ مساله آموزش و پرورش ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان ما رشد داشته است. نرخ باسوادی بالا رفته است. رسانه های عمومی بسط یافته اند. اتفاقاً جامعه ما در دو دهه گذشته شیب صعودی شدیدی در دادن آموزش ها داشته است. امروزه جمعیت دانشگاهی، در حال تحصیل و فارغ التحصیل، جمعیت بالایی است و به نظر می رسد نرخ کاربران مجازی در بین تحصیل کردگان بیشتر از افرادی باشد که تحصیلات ناکافی داشته اند. حال می بینیم که اتفاقاً ما خیلی آموزش داده ایم زیادی هم داده ایم! مساله را باید در جای دیگری جست. اگر مساله اینجا باشد که بخش بزرگی از افراد آموزش دیده در دانشگاه ها همان افراد ی باشند که بر طبل ابتذال و ادبیات سخیف می زنند، آن وقت باید مساله را در آموزش دید یا در ساختار تولید کننده خشم و ناکامی؟  بنابراین باید گفت تا دست از اسطوره های درونی شده در الگوهای سیاستگذاری نشوییم و تلاش نکنیم از افق های دیگری به این پدیده ها نگاه کنیم راهکار مشخصی نخواهیم یافت.