دانلود پاورپوینت آجرکاری در دوره ی اسلامی

اختصاصی از اینو دیدی دانلود پاورپوینت آجرکاری در دوره ی اسلامی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دسته بندی : پاورپوینت 

نوع فایل:  ppt _ pptx ( قابلیت ویرایش متن )

فروشگاه فایل » مرجع فایل

---

 قسمتی از اسلاید متن ppt : 

تعداد اسلاید : 83 صفحه

آجرکاری در دوره ی اسلامی من از سرزمینی می آیم سرا پا عشق سرزمین مرغکان عاشق سرزمینی که تنها یک رنگ بر آن حکومت میکند "سفید" رنگ پاکی ها رنگ خلوص رنگ بی رنگ بودن بی ریا بودن بی غل و غش بودن پیشینه ی آجر و آجرکاری آجر ـ واژه بابلی است ,نام خشت نوشته هایی بوده است که بر آنها فرمان ,منشور ,قانون وجزاینها را می نوشتند .سومری ها و بابلیها ,برای ساختن خشت , پس از فرو نشستن سیلاب گل خمیری را ازکنار رودخانه بدست می آورند . پختن آجر باید همزمان با پیدایش آتش , نخست دردشت هایی که سنگ پیدا نمی شده اختراع شده باشد .نخستین بار ازگل پخته دیواره ها وکف اجاق ها , به آجر پزی پی بردند .
پیشینه آجر پزی درخوزستان ومیانرودان ( بین النهرین ) زودتر ازجاهای دیگر ایران زمین است , درهندوستان تاشش هزار سال پیش می رسد . درایران , درجاهایی که سنگ نبود , پختن ومصرف کردن آجر از زمان باستان معمول شده .
در دوران ساسانیان , مصرف کردن آجر گسترش یافت ..
کف دالان مسجد جامع اصفهان با آجر های ساسانی به روش نره فرش شده است , این آجرها اززمان ساسانیان که اینجا آتشکده بوه بجا مانده اند .
آجرهای بزرگ قدمگاه نیشابور هم از زمان ساسانیان بجا مانده اند زیرا آنجا آتشکده آذر برزین مهر بوده است .
مصالحی که در ایجاد بناهای دوره اسلامی به کار رفته متنوع است آجر، مهمترین مصالح ساختمانی در ایران قبل و بعد از اسلام بوده است.
آجرهای به کار رفته در معماری عموماً مربع شکل است که در کارگاههای آجرپزی در سراسر ایران ساخته می شد.
آجر علاوه بر استفاده در ساختن بدنه بنا برای تزیین آن نیز نقش مهمی داشت و از اوایل اسلام تا دوره تیموری تزیین بیشتر بناها با آجرکاری است.
همچنین از آجرهای تراشدار و قالبی نیز استفاده می شد.
آجرهای پخته رنگهای گوناگونی چون زرد کمرنگ, قرمز و قرمز تیره داشته که بیشتر در ابعاد 3*20*20, 5*20*20 و 5*25*25 سانتیمتر ساخته می شد و در قسمتهای مختلف بنا مانند ایوانها, طاقنماها, گنبدها, مناره ها و اتاقها به کار می رفت تناسبات شگفت انگیز آجر رمز توانایی آجر درخلق شگف انگیز ترین ساختمان های تاریخ در نتاسبات آن نهفته است این ابعاددر طی زمان متحول شده ودر حال حاضر باساختار وتوانایی بدن انسان هماهنگ شده است .
ابعاد آجربه طریقی است که به راحتی در یکدیگر قفل وبست می گردند .
این خاصیت , کیفیت های مهندسی بی شماری ازجمله درمحل اتصال دودیوار به یکدیگر به وجود می آورد آجرهابه کمک ملات به یکدیگر متصل می شوند وسطح یکنواختی را به وجود می آورند .
این ابعاد متناسب باعث شده است که این مصالح به منظور اجرای دهانه های وسیع به صورت قوس وطاق وگنبد که اززمان قبل از اساسانیان درایران رواج داشته است ,‌کار آیی منحصر به فردی داشته باشد .
اگر آجر مربع شکل کامل را نصف کنیم آجر نیمه به دست می آید که خو د پایه و اساس خرد شدن را تشکیل می دهد و آن را 4 صافه می گویند و اگر نیمه را نصف نماییم جاری یا دو صافه به وجود می آید ( 14 آجر کامل ) یا می توانیم 4 صافه ( نیمه ) را به کلوخ و 3 صافه تبدیل نماییم .
چاری را اگر دو قسمت نماییم 2 کلوخ به دست می آیند در خوون چینی همواره نیمه بزرگترین جزء کلوخ کوچک ترین جزء می باشد ( 18 آجر کامل) این 4 نوع اندازه اجزاء اصلی خوون

  متن بالا فقط تکه هایی از محتوی متن پاورپوینت میباشد که به صورت نمونه در این صفحه درج شدهاست.شما بعد از پرداخت آنلاین فایل را فورا دانلود نمایید 

---

  لطفا به نکات زیر در هنگام خرید دانلود پاورپوینت:  توجه فرمایید.

• در این مطلب، متن اسلاید های اولیه قرار داده شده است.
• به علت اینکه امکان درج تصاویر استفاده شده در پاورپوینت وجود ندارد،در صورتی که مایل به دریافت  تصاویری از ان قبل از خرید هستید، می توانید با پشتیبانی تماس حاصل فرمایید
• پس از پرداخت هزینه ،ارسال آنی پاورپوینت خرید شده ، به ادرس ایمیل شما و لینک دانلود فایل برای شما نمایش داده خواهد شد
• در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون بالا ،دلیل آن کپی کردن این مطالب از داخل اسلاید ها میباشد ودر فایل اصلی این پاورپوینت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
• در صورتی که اسلاید ها داری جدول و یا عکس باشند در متون پاورپوینت قرار نخواهند گرفت.
  
• هدف اصلی فروشگاه فایل، مرجع فایل کمک به سیستم آموزشی و یادگیری و علم آموزی اطلاعات برای هموطنان عزیز میباشد .
• بانک ها از جمله بانک ملی اجازه خرید اینترنتی با مبلغ کمتر از 5000 تومان را نمی دهند، پس تحقیق ها و مقاله ها و ...  قیمت 5000 تومان به بالا میباشد.درصورتی که نیاز به تخفیف داشتید با پشتیبانی فروشگاه درارتباط باشید.

---

دانلود فایل   پرداخت آنلاین 

کارآموزی دوره کاردانی اسانسگیری 153 ص

اختصاصی از اینو دیدی کارآموزی دوره کاردانی اسانسگیری 153 ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 152

دانشگاه آزاد اسلامی

واحدتاکستان

دانشکده کشاورزی گروه کشاورزی

(گرایش گیاهان دارویی)

گزارش کارآموزی دوره کاردانی

موضوع :

اسانسگیری

استاد راهنما: آقای دکتر دانشیان

سرپرست کارآموزی: مهندس مشکی زاده

نگارش : طیبه حاج محمد حسنی

زمستان 1384

«فهرست مطالب»

عنوان صفحه

مقدمه 1

معرفی 3 گیاه 4

1- اوکالیپتوس 5

2- اکلیل 20

3- بابونه 36

انواع بابونه 53

بابونه کبیر 54

بابونه رسمی 66

بابونه وحشی 72

بابونه رومی 83

بابونه زرد 89

فصل دوم 91

اسانسها 92

تقطیر ساده 101

شیمی اسانسها 105

آشنایی با انواع مبرد 110

انواع کلونجر 112

تقطیر با بخار آب 125

تقطیر با آب و بخار 128

سوکسله 129

اسپکتروفتومتر 130

بازیافت کلروفرم 137

کاربرد اسانس 140

عوارض جانبی 144

جدول کارهائی که در این دوره انجام شده 147

منابع

مقدمه

معلوم نیست دقیقا از چه زمانی گیاهان به عنوان دارو مورد استفاده انسان قرار گرفته اند. مسلما اطلاعات مربوط به اثرارت و خواص داروئی گیاهان از زمانهای بسیار دور به تدریج بدست آمده، سینه به سینه منتقل گشته، به طور ضمنی با آداب و سنن قومی نیز در آمیخته، سرانجام با زحمت زیاد و از طریق تجربه های مدید اهم اثرات و خواص آنها در اختیار نسلهای

تحقیق درباره تأثیر یک دوره تمرینی ورزش در آب بر استئوآرتریت زانوی زنان سالمند

اختصاصی از اینو دیدی تحقیق درباره تأثیر یک دوره تمرینی ورزش در آب بر استئوآرتریت زانوی زنان سالمند دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

تأثیر یک دوره تمرینی ورزش در آب بر استئوآرتریت زانوی زنان سالمند

Running title

تأثیر ورزش در آب بر استئوآرتریت زانوی زنان

چکیده

مقدمه: امروزه شرکت در فعالیت بدنی در پیش گیری از بیماری‌های مزمنی همچون استئوآرتریت پیشنهاد می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر یک دوره تمرینی ورزش در آب بر شدت درد زانو، میزان علائم و مشکلات عملکرد حرکتی در فعالیت‌های روزانه، ورزشی، تفریحی و کیفیت زندگی زنان سالمند بود.

مواد و روش‌ها: 12 زن سالمند مبتلا به استئوآرتریت زانو با میانگین و انحراف استاندارد سن 70/4±52 سال، قد 45/6±17/163 سانتیمتر، وزن 69/6±83/67 کیلوگرم به صورت هدفمند، به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه جهانی و بومی سازی شده پیامد صدمات زانو و استئوآرتریت استفاده شد. نمونه‌ها برنامه تمرینی ورزش در آب را به مدت 8 هفته زیر نظر مربی آب درمانی انجام دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از Correlated t-test در سطح معنی داری استفاده گردید (05/0>P).

یافته‌ها: بین پیش تا پس آزمون میانگین میزان علائم (418/0P=) تفاوت معنی داری وجود نداشت، در حالی که شدت درد زانو (019/0P=)، عملکرد حرکتی در فعالیت‌های روزانه، (020/0P=) ورزشی، تفریحی (003/0P=) و کیفیت زندگی (048/0P=) پس از اجرای پروتکل به میزان معنی‌داری بهبود یافته بود.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که برنامه تمرینی ورزش در آب، می‌تواند به عنوان یک روش تمرینی ایمن و موثر در بهبود درد، عملکرد و کیفیت زندگی زنان سالمند دارای استئوآرتریت زانو مورد توجه قرار گیرد.

کلید واژه‌ها: استئوآرتریت زانو، ورزش در آب

Effects of Aquatic exercise on knee osteoarthritis in elderly female

Hossein Mehrabian*, Seyed Sadredin Shojaedin1, Amir Hossein Baratii2, Manijeh Ghasemi3

Abstract

INTRODUCTION: Nowadays, the advantages of participating in physical activities are so well proved that many statements recommend them in preventing chronic diseases such as osteoarthritis. The purpose of this study was to examine the effects of Aquatic exercises on the knee pain and its symptoms as well as on motor problems associated with daily living activities (ADL), doing sports, recreation activities, and the quality of life among elderly female.

Materials and Methods: The study group consisted of twelve elderly female with mean age (years) 52 ± 4.70, mean height (cm) 163.17 ± 6.45, and mean weight (kg) 67.83 ± 6.69. They all suffered from knee osteoarthritis. The world-known Knee injuries and Osteoarthritis Outcome Score questionnaire was used for data collection. Aquatic exercises were carried out under the supervision of Aquatic exercises trainer for eight weeks. Obtained data were statistically analyzed through t test at significance level of P ≤ 0.05.

Results: No significant difference was observed between pre- and post-test conditions concerning symptoms (P=0.418), However, knee pain (P=0.019), motor functions of daily living, (P=0.020) sport and recreation activities (P=0.003) and subjects’ quality of life (P=0.048) were significantly improved subsequent to the termination of the training program.

Conclusion: The results showed that Aquatic exercises, as a safe and effective exercise method, should be considered in improving pain, motor functions of elderly males with knee osteoarthritis and their quality of lives.

Keywords: Knee Osteoarthritis, Aquatic exercises

* MSc, Department of Corrective Exercises and Sports Injuries, School of Physical Education and Sport Sciences, Tarbiat Moallem University of Tehran, Tehran, Iran. Email: [e-mail]

1. Associate Professor, Department of corrective Exercises and Sports injuries, School of Physical Education and Sport Sciences, Tarbiat Moallem University of Tehran, Tehran, Iran.

2. Sports Medicine Specialist, Assistant Professor, Department of Corrective Exercises and Sports Injuries, School of Physical Education and Sport Sciences, Shahid rajai University of Tehran, Tehran, Iran

3. MSc, Department of Physical Education, School of Physical Education, Islamic Azad University of Karaj, Tehran, Iran.

مقدمه

استئوآرتریت (Osteoarthritis)یکی از شایع‌ترین اختلالات مفصلی و از علل عمده ناتوانی و از کارافتادگی اجتماعی- اقتصادی می‌باشد (1). زانو شایع‌ترین محل استئوآرتریت پس از انگشتان و مهره‌ها می‌باشد، به طوری که یک سوم از جمعیت بالای 65 سال دنیا دچار تغییرات رادیولوژیکی استئوآرتریت زانو هستند (2).

فرآیند پیری شامل تغییرات فرسایشی، تدریجی و برگشت ناپذیر سیستم‌های بدن است که باعث از دست رفتن عملکرد و کیفیت زندگی افراد سالمند می‌شود (3). درد اسکلتی- عضلانی مشکلی شایع در میان سالمندان است و اثرات طولانی مدت این دردها به خوبی شناخته شده است. علاوه بر این محدود کردن فعالیت جسمانی در میان سالمندان بسیار مهم است (4). مطالعات نشان دادند که شیوع استئوآرتریت زانو در بین افراد 65 ساله یا بالاتر بین 60 تا 90 درصد است (5). علاوه بر این آرتریت، خصوصاً در زانو، بیشتر در زنان و با افزایش سن رخ می‌دهد (6).

رنج بردن از درد های اسکلتی عضلانی مهم‌ترین دلیل غیبت از کار در دنیای غرب است، که اغلب منجر به درد، از دست رفتن قابلیت حرکت و یک ناتوانی بلند مدت می‌شود (7). از سوی دیگر هزینه های ناشی از بیماری چه به صورت هزینه های مستقیم در رابطه با مراقبت‌های پزشکی (درمان و نوتوانی) و چه به صورت هزینه های غیر مستقیم حاصل از عدم بهره‌وری، به بار سنگین اقتصادی و بهداشتی آرتریت می‌افزاید (8).

از طرفی حفظ عملکرد جسمی برای انجام فعالیت‌های خود مراقبتی در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن از جمله استئوآرتریت الزامی بوده و در این راستا انجام مرتب ورزش با کامل نمودن قوای جسمانی، می‌تواند بر کاهش شدت درد و علائم و بهبود عملکرد حرکتی بیمار موثر باشد (9).

بنیاد ملی آرتروز در ایالات متحده در سال 1997 برنامه ورزش در آب را برای جامعه بیماران مبتلا به آرتریت پیشنهاد کرد (10). ورزش در آب مزیت‌های فراوانی دارد، با توجه به خواص آب در ایجاد مقاومت، سبک سازی و کم کردن فشار وارده بر مفاصل مبتلا، انجام ورزش با صدمه کمتر و یادگیری آسان‌تر صورت می‌گیرد (11). ورزش در آب از طریق تقویت عضلات اطراف مفصل و کاهش فشار وارد بر آن، در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی این بیماران موثر است (12). در کره جنوبی، برنامه های ورزش در آب به طور گسترده ای در سال‌های اخیر استفاده می‌شود (13).

افزایش سطح فعالیت بدنی به عنوان زیر بنایی در ارتقای سلامت عمومی جوامع در جهت کاهش بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و غیره توصیه می‌شود (6).

Spector و همکاران (14) و Sezoeke و همکاران (15)، بیان کردند، که بین فعالیت بدنی و خطر استئوآرتریت زانو ارتباط وجود دارد. Felson (16) و Hootman و همکاران (17)، بیان کردند که فعالیت بدنی ممکن است اثر گذار نباشد. Rogers و همکاران (18) و White و همکاران (19)، بیان کردند که فعالیت بدنی ممکن است مفصل زانو را از تغییرات دژنراتیو حفظ کند.

با توجه به اثرات ورزش در آب بر استئوآرتریت زانو، مطالعات نشان دادند که ورزش در آب اثرات کم تا متوسطی بر عملکرد و کیفیت زندگی و همچنین اثر جزئی بر شدت درد بیماران مبتلا دارد. به نظر می‌رسد که ورزش در آب اثرات کوتاه مدتی بر استئوآرتریت زانوی سالمندان دارد. به هر حال مطالعات انجام شده در این زمینه، جهت نتیجه گیری قطعی بسیار کم است (20).

به طوری که در بررسی " مقایسه تأثیر یک دوره تمرینی ورزش در آب و ورزش در خشکی در بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو "بیان شده که ورزش در آب پیشرفت

تحقیق درباره طرح دوره دندانپزشکی کودکان

اختصاصی از اینو دیدی تحقیق درباره طرح دوره دندانپزشکی کودکان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 5

به نام خدا

طرح دوره دندانپزشکی کودکان

دانشجویان دکترای عمومی دندانپزشکی

موضوع تدریس: دندانپزشکی کودکان 3

رشته و مقطع: دندانپزشکی ـ دکترای عمومی

تعداد واحد: 3واحد )1 واحد نظری ـ 2 واحد عملی )

کد درس:

پیشنیاز: دندانپزشکی کودکان نظری2 دندانپزشکی کودکان2عملی

مدرسین: دکتر زینب حسینیان و دکتر کی تبار

دندانپزشکی کودکان 3نظری (1واحد، -ساعت) :

هدف کلی: آموزش دندانپزشکی اطفال وچگونگی معاینات و مراقبتهای دندانی وکنترل رفتاری در آنان

اهداف اختصاصی :

آشنایی با ناهنجاریهای تکاملی و عوارض رویش دندان ها در کودکان

آشنایی با بیماریهای لثه ومخاط در کودکان

آشنایی با کودکانی که احتیاج به توجه خاص دارند(کودکان ناتوان)

|پیشگیری ومتوقف کردن ناهنجاریهای دندانی کودکان

0------------------------------------------------------------------------0

آشنایی با ناهنجاریهای تکاملی دندانها و عوارض رویش آنها در کودکان (2 ساعت)

تعریف : آشنایی با ضایعات اکتسابی وتکاملی دندان ها در کودکان

اهداف رفتاری

1 - ابسه دندان شیری را از تورم های صورت و دهان در کودکان تشخیص افتراقی دهد

2-زمان رویش دندانها وعلل رویش دیرو یا زود درامدن دندانها در کودکان را بداند و بنویسد.

3-مزیودنس و انکیلوز و تارودنتیسم را تشخیص دهد.

4-انواع نقص ساختمانی عاج و مینا و سمان دندان ها را لیست نماید.

فهرست محتوا:

آبسه آلوئولی و سلولیت

ناهنجاری های تکاملی دندانها

زود یا دیر افتادن دندانها

هیپوپلازی دندانها

نقایص ارثی عاج ومینا

0---------------------------------------------------------------------------------------------------------------0

آشنایی با بیماریهای لثه ومخاط در کودکان

تعریف :آشنایی با ژنژیویت و پریودنتیت در کودکان

اهداف رفتاری:

بیماریهای حاد لثه ای در کودکان را تشخیص دهد

تظاهرات دهانی بیماریهای عفونی در کودکان را بداند.

انواع عفونت های قارچی وویروسی ومیکروبی در کودکان را بداند

شناخت تغییرات بیمارگونه لثه وپریودنتیت در کودکی ودوران قبل وبعد بلوغ

بیماریهای لثه ای ناشی از عوامل سیستمیک در کودکان را تشخیص دهد

بیماریهای پریودنتال ودرمان آنها را در کودکان تشخیص دهد

فهرست محتوا:

بیماریهای حاد لثه ای

بیماریهای لثه ای ناشی از عوامل سیستمیک

بیماریهای پریودنتال ودرمان آنها

پیگمانتاسیونهای دندانی

0-------------------------------------------------------------------------------------------------0

آشنایی با کودکانی که احتیاج به توجه خاص دارند(کودکان ناتوان)

تعریف: آشنایی با کودکان عقب مانده ذهنی یا جسمی ومراقبت های ویژه و درمان دندانپزشکی در آنها

اهداف رفتاری:

مراقبتهای دندانی در خانه در کودکان ناتوان را بداند وبنویسد.

شناخت در مورد بهداشت مکانیکی و شیمیایی در کودکان

شناخت کودکان عقب افتاده از نظر عقلی وفیزیکی واجتماعی

انواع بیماریهای عقب ماندگی ذهنی و تنفسی و قلبی را بتواند تشخیص دهد.

پروفیلاکسی اندوکاردیت در کودکان رابداند وبنویسد.

فهرست محتوا:

دندانپزشکی پیشگیری کودکان ناتوان

کنترل کودکان ناتوان در طول درمان دندانپزشکی

عقب افتادگی ذهنی

بیماریهای تنفسی

بیماریهای قلبی

پروفیلاکسی اندوکارذیت

درمان دندانپزشکی بیماران قلبی

0-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------0

|پیشگیری ومتوقف کردن ناهنجاریهای دندانی کودکان

تعریف: مراقبت از سلامت دهان و پیشگیری و تصحیح ممال اکلوژن

اهداف رفتاری:

با انواع فضانگهدار های ثابت ومتحرک اشنایی داشته باشد

طرح درمان جهت نگهداری فضا را در انواع موارد از دست رفتن دندان را بداند وبنویسد

علت وتصحیح عادات دهانی را در کودکان بداند وبنویسد

اندیکاسیون سریال اکسترکشن در کودکان وترتیب انجام آنرا بداند وبنویسد

فهرست محتوا:

تکامل اکلوژن

آنالیز طول قوس فکی

Space maintenance

Space regaining

Serial extraction

0---------------------------------------------------------------------------------------------------------------0

استراتژی و شیوه تدریس

کلاس‌های توجیهی به صورت سخنرانی، نمایش اسلاید و پاورپوینت ، پرسش وپاسخ برگزار می‌شود.

وظایف و فعالیت دانشجو

دانشجو باید در کلاس‌های توجیهی به طور مرتب حضور یافته و در کلاس با گوش دادن،توجه به اسلاید،فیلم و شرکت در پرسش و پاسخ حضور فعال داشته باشند.

با مراجعه به کتابخانه و رفرنس‌ها و استفاده از اینترنت مطالب جدید و به روز را جمع آوری نماید.

ارزشیابی

ارزشیابی به صورت آزمون کتبی و بر حسب نوع موضوع به صورت چهار جوابی، صحیح غلط، جاخالی و یا تشریحی می‌باشد. نمره دانشجویان از 20 به شرح زیر تقسیم می شود: 4نمره میان ترم.1نمره حضور وغیاب.15 نمره تئوری

نام درس عملی (2واحد، / ساعت) :

میزان حداقل اموزش

وظایف و فعالیت دانشجو

معاینه وتشخیص وتشکیل پرونده برای کودکان

فلوراید تراپی

فیشور سیلانت PRR ,

پالپ تراپی دندانهای شیری

ترمیم دندانهای شیری

SSC

کشیدن دندان شیری

ارزشیابی

مقاله درباره مردم شناسی ( زنان دوره قاجار)

اختصاصی از اینو دیدی مقاله درباره مردم شناسی ( زنان دوره قاجار) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

 فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 تعداد صفحات:26

مردم شناسی((زنان فرهیخته دوره قاجار))

از جمله مسائلى که در بررسى تاریخ معاصر ایران کمتر بدان توجه شده وضعیت زنان فرهیخته و هنرمند در دوره قاجار است. تنها درکتابهاى معدودى چون خیرات حسان، تاریخ عضدى و تذکره نقل مجلس زندگینامه هایى کوتاه وگذرا از برخى زنان دانشمند و ادیب این‏دوره ذکر شده است، به همین علت جایگاه زنان فرزانه ایران در عصر قاجارناشناخته و مبهم است.

غالباً به سبب عدم تحقیق و تتبّع لازم در دوره قاجار چنین تصور مى‏شود که این دوره دوران زنان فرزانه پرور نبوده است، حال آنکه‏این دوران با وجود تعداد زیادى از زنان ادیب و شاعر و هنرمند و خوشنویس از دوره‏هاى زاینده و بارور در تاریخ فرزانگى زنان ایران به‏شمار مى‏آید، چیزى که هست بر اثر برخى از شرایط عصر که معمولاً تمایلى به ابراز هنر زنان وجود نداشت بسیارى از بانوان فرزانه‏معرفى نشده و گمنام باقى ماندند. چنانکه گاه با زنانى شاعر و نویسنده مانند مؤلف کتاب معایب الرجال از آثار مهم نقد اجتماعى دردوره قاجار، مواجه مى‏شویم که آثارشان را بى نام و عنوان به جامعه عرضه مى‏کردند.

گزارشهاى سیاحان خارجى و تذکره‏نویسان ایرانى از شرح حال زنان سخنور و هنرمند این دوره چه در دربارها و خانواده‏هاى رجال وچه در دیگر طبقات جامعه به روشنى بیان کننده کثرت این عده است،(1) لیدى شل (Sheil) همسر وزیر مختار انگلیس در ایران در دوره‏حکومت ناصرالدین شاه در این باره مى‏نویسد: «زنان طبقه مرفه معمولاً باسواد و با شعر و ادب مملکت خویش آشنایى دارند...»(2)

از میان زنان فرهیخته و ادب‏ور دوره قاجار مى‏توان به کسانى چون طاووس‏خانم، دلشاد و آغاباجى اشاره نمود که هر سه از زنان‏فتحعلى‏شاه قاجار و اهل شعر و ادب بودند. نمونه‏هایى از اشعار آنان در کتابهاى مختلف تذکره آمده است.(3) از میان دختران فتحعلى‏شاه‏کسانى چون ماه تابان خانم ملقب به قمرالسلطنه‏(4) و حسن جهان‏خانم‏(5) طبع شعر داشتند و برخى مانند عصمت، ام سلمه و ضیاءالسلطنه‏علاوه بر شاعرى هنرمند و خوشنویس نیز بودند چنانکه به گفته اعتمادالسلطنه عصمت در خط نسخ استاد بود.(6)

در دوره قاجار اغلب بانوانى که به کسب دانش روى آوردند و باسواد شدند از طبع‏شعر و قریحه ادبى نیز برخوردار بودند و در این‏زمینه آثارى از خود باقى گذاشتند. عده‏اى دیگر از زنان نیز استعداد خود را در فنون ظریفه و هنرهاى زیبا به کار گرفتند و چون‏خوشنویسى و استنساخ قرآن از هنرهاى مورد توجه این عصر بود اغلب زنان هنرمند در جرگه خوشنویسان درآمدند.(7)

از دیگر زنان صاحب نام جهان خانم ملقب به مهد علیا است وى به گفته دوستعلى‏خان‏معیّرالممالک، خط ریز و درشت را خوش مى‏نوشت، نقاشى و گلدوزى مى‏دانست، در نظم و نثردستى داشت و صاحب کتابخانه خصوصى بود.(8)

عفت‏السلطنه همسر ناصرالدین شاه و مادر مسعود میرزا ظل‏السلطان نیز از بانوان هنرمنددوره قاجار است بنابر نقل اعتمادالسلطنه، وى خط شکسته را نیکو مى‏نوشت، در علم نجوم وهیئت ماهر بود، شعر مى‏گفت و به تصوف و عرفان نیز گرایش داشت.(9)

در بین دختران ناصرالدین شاه فخرالدوله بیش از دیگران صاحب نام و آوازه است. وى که‏نویسنده کتابهاى زرین‏ملک و امیر ارسلان است در هنرهاى نقاشى، موسیقى، خوشنویسى وشاعرى مهارت بسیار داشت.(10)

از دیگر بانوان سخنور و هنرمند عصر قاجار مى‏توان به کسانى چون رشحه کاشانى دخترهاتف اصفهانى، مریم خانم دختر میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانى، فاطمه سلطان از نوادگان‏قائم مقام فراهانى، ملک قاجار دختر محمدمیرزا حسام‏السلطنه، ام‏هانى یزدى و حیاتى کرمانى‏اشاره نمود که شرح حال برخى در کتب تذکره آمده است. (11)

در همین دوره در بختیارى نیز زنانى فرزانه و ادیب و تاریخ‏دان ظهور کردند که غالباً درکتابهاى تذکره و سفرنامه‏هاى سیاحتگران اروپایى ذکرى از آنها به میان آمده است.(12) ظهور زنان‏دانشمند و ادب‏ور در بختیارى به سبب توجه بسیار بختیاریها به آموختن علم و ادب و استعدادفوق‏العاده آنان در تحصیل علم است چنانکه دکتر الیزابت مکبن روز (E. Macben Ross)در این‏باره مى‏نویسد: «زنهاى بختیارى استعداد فوق‏العاده‏اى در سواد آموزى دارند و تنها ترس من آن‏است که اگر آنها به دنبال کسب دانش بروند از کار اصلى خود که همان خانه‏دارى و فراگیرى‏حرفه‏هاى محلى است باز مى‏مانند».(13)

از میان بانوان فرهیخته و تاریخ‏دان بختیارى مى‏توان به کسانى چون بى‏بى‏مریم و حاج بى‏بى‏نیلوفر از دختران حسینقلى‏خان ایلخانى مشهور بختیارى، حاج بى‏بى‏زینب و بى‏بى‏خانم همسرامامقلى‏خان حاجى ایلخانى و شاخصتر از همه بانوان حاج بى‏بى‏کوکب دختر نصیرخان سردارجنگ اشاره نمود.(14) در این میان مثلاً وسعت اطلاعات و آگاهى بى‏نظیر بى‏بى خانم درباره‏اوضاع سیاسى و اجتماعى ایران در دوره قاجار تا بدانجاست که سر آرنولد ویلسون A.Wilson)(Sir که از ایرانشناسان و کارشناسان بزرگ خاورمیانه در عصر خود بود و تا ریاست شرکت‏نفت ایران و انگلیس نیز رسید در خاطرات خود درباره او مى‏نویسد: «در اینجا باید گفت که من‏در بین مردم ایران از هر طبقه اعم از ذکور و اناث، حتى در میان رجال سیاسى این کشور کمترکسى را دیده‏ام که به اندازه این بى‏بى وسعت اطلاعات داشته باشد.»(15)

چنانکه اشاره شد از دیگر زنان فرزانه و ادیب بختیارى بى‏بى‏کوکب است. حاج بى‏بى‏کوکب‏بختیار دختر نصیرخان سردار جنگ ایلخانى بختیارى و همسر فتحعلى خان سردار معظم در سال‏1271 ه .ش متولد شد و تحصیلات خود را به راه و رسم قدیم زیر نظر معلم‏هاى سرخانه که‏غالباً از بین مدرسان زبده اصفهان برگزیده مى‏شدند با توجه و مراقبت خاص پدر انجام داد و بعدبا مطالعه مستمر آثار ادبى و متون تاریخى و دینى و مراوده با علما و اهل ادب تکمیل نمود.

بى‏بى‏کوکب از بانوان فرهیخته و کتاب دوست عصر به شمار مى‏رفت و نخستین بانوى‏ایرانیست که به نگارش سفرنامه فرنگستان پرداخته و سفرنامه وى، که نسخه دستنویس آن نزددکتر مظفر بختیار نوه پسرى آن مرحومه موجود است، نمودار وسعت اطلاع و دقت نظر وقدرت و قریحه ادبى و نگارش و انشاء استوار و ادیبانه اوست. بى‏بى کوکب با اهتمام و مراقبتى‏که در انجام فرائض مذهبى داشت در سال 1327 ه .ش به مکه مشرف گردید.

آقاى عبدالعلى خسروى از مورخان بختیارى درباره ایشان مى‏نویسد: «بى‏بى کوکب ازخانواده خوانین بختیارى و از زنان فاضله روزگار خود بود. او با سنت شکنى‏هاى خود تمام‏کارهاى سیاسى و اجتماعى مردان را انجام مى‏داد و خاطرات خود را نیز یادداشت کرده که‏متأسفانه هنوز چاپ و منتشر نگردیده است.»(16) در کتابهاى تاریخ ایل بختیارى و بختیاریها وقاجاریه هم ضمن شرح احوال بى‏بى کوکب در مقام یکى از بانوان دانشور و با فرهنگ به سفرنامه‏ایشان نیز اشاره شده است.(17)