دانلود مقاله ی نقش حجاب و پوشش در زنان در شکل گیری و پیروزی هشت سال دفاع مقدس بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 17
چکیده
اگر کارهایی که زنان، در جنگها و صحنه‌های سیاسیِ اسلام کردند، دهها بار گفته میشد، به صورت فیلم تبلیغی درمیآمد و کتابها در این زمینه نوشته میشد، آنگاه مشخص میگشت که زن‌ها در پیشبرد دین چه در صدر اسلام و چه پس از آن همچون اباذر و مالک اشتر بودند. زن هم می‌تواند مسأله جهاد را به عهده بگیرد، چرا که جهاد، تنها در سنگر بودن و تیراندازی کردن نیست. کمکهای تدارکاتی پشت جبهه و متن جبهه، امور مربوط به نقشه برداری، دیده بانی و ... بخشهای مهمی از جهاد به شمار می‌رود، که زنان میتوانند آنها را به عهده بگیرند. زن از فیض جهاد محروم نیست. اگر کشوری در حال جنگ و دفاع است، و از طرف بیگانگان تهدید می‌شود، زن نیز باید دفاع کند و لازمه دفاع آموزش دیدن است. در هیچ یک از این مسائل، زن را محروم نکردهاند، بلکه در اکثر دشواریها و امانتداریها، در بسیاری مصائب و مشکلات، زن همتای مرد است. حتی اگر شرایط ایجاب کند، واجب است که زن، فرمانده لشگر هم باشد. چنانکه هنگام ظهور حضرت امام عصر (عج) طبق روایات، پنجاه تن از سیصد و سیزده نفر یاران امام، زن هستند و البته تنها اینان نیستند، بلکه این 50 نفر فرمانده دیگر زنانِ یاورِ حضرت هستند. مشارکت بانوان در دفاع مقدس، از اهمیت به سزایی برخوردار است، زیرا از جهت کمیّت، حدود نیمی از آحاد جامعه را زنان تشکیل میدهند و مشارکت زن، یعنی هماهنگی نیمی از نیروهای جامعه در راستای یک هدف. در مقاله حاضر به بررسی نقش حجاب و پوشش در زنان در شکل گیری و پیروزی هشت سال دفاع مقدس پرداخته و ابعاد مختلف این موضوع را مورد بررسی قرار می دهیم. کلید واژه : دفاع مقدس،حجاب و عفاف،پوشش زنان،جنگ تحمیلی مقدمه در متون تاریخی، اغلب از نقش حرمسرایی زنان درباری و از تأ ثیر زنان غرب و شرق زده یا به اصطلاح روشنفکر بر تحولات اجتماعی سخن به میان آمده، ولی زنانی که در حادثه گریبایدف ، جنبش تنباکو ،نهضت مشروطه ، کشف حجاب ، قیام 30 تیر 1331 و ... مشارکت داشته اند ،توده زنان مسلمانی بوده اند که گوش به فرمان مراجع تقلید و به منظور انجام تکلیف شرعی و الهی پا به میدان مبارزه گذاشتند. از دهه 1340 تا پیروزی انقلاب اسلامی ،این زنان حضور گسترده تر و مستمرتری از خود نشان دادند ، علت آن ، اولا : خودباوری بیشتری بوده که امام خمینی )ره( در زنان پدید آورد.ثانیا: لبیک آنان به دعوت امام برای حضور سیاسی اجتماعی بوده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، زنان هنوز نیاسوده و خستگی یک مبارزه طولانی علیه رژیم پهلوی را از تن بیرون نکرده بودند که بار دیگر بر خود تکلیف دیدند برای دفاع از انقلاب، به ایفای نقش‌های تازه‌تر و مؤ‌ثرتر در عرصه‌های جدیدتر بپردازند، از این رو، شرکت در بحران‌هایی که در گوشه و کنار کشور،بویژه در کردستان و بر پا شد، را جزء وظیفه خود دانستند، ولی آنچه بعد از حدود 1/ 5 سال پس از پیروزی، زنان را به کمک و مساعدت بیشتر طلبید، دفاع مقدس است که هشت سال نظاره‌گر رشادتهای زنان و مردان این مرز و بوم بود،بنابراین،و به علت گستردگی فداکاری زنان در عرصه دفاع مقدس، احصأ همه آن ایثارگری‌ها ممکن نیست، و در هر نوشته‌ای و در این نوشته تنها می‌توان به بخش کوچکی از آن اشاره کرد پرداختن به مساله حجاب در عصر کنونی، از عمده ترین ضرورت های فکری و فرهنگی است، زیرا حجاب و حفظ پوشش اسلامی، مهم ترین نماد دینداری و پایبندی به ارزش های الهی در جامعه دینی ما به شمار می رود. پوشش و لباس انسان در حکم پرچم تفکر و عقیده اوست، پرچمی که برافراشته داشته تا اعلام کند که از کدام فرهنگ تبعیت می کند و به کدام دین و آیین گرایش دارد. شهیدان نیز که در راه حفظ آرمان های ناب اسلام و انقلاب اسلامی جان خود را نثار کرده اند بر رعایت این قانون الهی توسط آحاد جامعه تأکید کرده اند. بیان مسئله اهمیت حجاب و پوشش اسلامی تا جایی است که خداوند متعال در بسیاری از سوره های قرآن از آن به عنوان یک ضرورت یاد می کند و آن را حافظ انسان در برابر بسیاری از بیماری های جسمی و روحی می داند. هدف اسلام از حجاب آن است که زن مسلمان با فراغت کامل بتواند وظایف و رسالت اساسی خویش را انجام دهد که حفظ نسل انسان، پرداختن به شوون خانه و خانه داری، تربیت کودک و اهمیت دادن به آن است. دین مبین اسلام حجاب را به عنوان عامل مهم حفظ و اعتلای شخصیت فردی و تحکیم بنیان خانواده، عفت و اخلاق اجتماعی بر زن واجب فرموده و اسوه های عفاف و پاکی را نیز معرفی کرده است، رعایت حجاب از توصیه های همیشگی شهدای ما در دوران هشت ساله جنگ تحمیلی است که از آن به عنوان سنگری برای حفظ ارزشها و ضامن بقای جامعه اسلامی یاد کرده اند. توده زنان مسلمان در طول تاریخ یک صد سال گذشته، با حفظ حجاب و پوشش، حرکت‌های عظیم آفریدند، حتی حوادث سال‌های پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن، شاهد حضور زنان چادری بوده است. برای امروز و فردا هم این پوشش بر پایه تعالیم قرآن و تجارب انسان یک ضرورت است. امام خمینی (ره) هم بر این حضور با پوشش اسلامی زنان تأکید ورزیده است: " امروز باید خانم‌ها وظایف اجتماعی خودشان را، وظایف دینی خودشان را باید عمل بکنند و عفت عمومی را حفظ بکنند ،و روی آن عفت عمومی، کارهای اجتماعی و سیاسی را انجام دهند زن‌ها هم باید در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، هم دوش مردها باشند، البته با حفظ آن چیزی که اسلام فرموده است. یکی از چیزهایی که اسلام در این باره بر آن تأکید دارد رعایت حجاب و پوشش اسلامی است لذا امام خمینی (ره)بر حضور زنان در دفاع مقدس با حفظ کامل حجاب اسلامی اصرار ورزیده اند و این مسأله در سیره امام و در استفتای زیر مشهود است: "سئوال: آیا امدادگری خواهران در جبهه‌ها از نظر شرع اسلام اشکال دارد؟ جواب: با مراعات کامل حجاب واجب و )با)اجتناب از محرمات اشکال ندارد." اشتغال در کارهای متناسب: این که زنان از نظر اسلام مجاز به فعالیت مفید تولیدی، فرهنگی، خدماتی و غیر آن در بیرون از محیط خانه‌اند، تردیدی وجود ندارد،با این وصف، قرآن بر متناسب بودن مشاغل با توانایی‌های روحی و جسمی زنان تأکید می‌ورزد: امام خمینی )ره) در این مورد فرمودند: " زنان از نظر اسلام نقش حساسی در بنای جامعه اسلامی دارند و اسلام زن را تا حدی ارتقأ می‌دهد که او بتواند مقام انسانی خود را در جامعه بازیابد و از حد شیء بودن بیرون بیاید و متناسب با چنین رشدی می‌تواند در ساختمان حکومت اسلامی مسئولیت‌هایی را برعهده بگیرد." در این سخن امام، تأکید بر رشد معنوی زنان است، ولی کسی شک ندارد که امام‌خمینی (ره) در طول پس از انقلاب اسلامی،مسئولیت سیاسی اجتماعی زنان‌راتنهابارعایت‌وحفظنقش‌مادری‌پذیرفته‌است: "شماهاموظف‌هستیدکه‌اولادخودتان راخوب‌تربیت کنید. به نظر می‌رسد امام خمینی (ره)بر این عقیده بوده اند که باید مشاغل و مأموریت‌های متناسب با وضعیت روحی و جسمی زنان به آنان در جبهه‌های جنگ واگذار شود، لذا زمانی که بانویی از ایشان می‌پرسند که آیا رفتن زنان به جبهه برای کارهای امدادی و فرهنگی اشکال دارد؟ معظم له پاسخ داده اند:شرکت زنان در خدمات فرهنگی و اجتماعی با مراعات کامل حجاب شرعی مانع ندارد توجه به حقوق همسر و فرزند: رهبری انقلاب به تأثیر از اسلام بر حضور سیاسی و اجتماعی زنان با حفظ و رعایت حقوق همسر صحه گذاشته، و آن را مقدم بر کار بیرون از خانه خانم‌ها می‌داند: " وقتی راجع به مسئولیت داخلی زن صحبت می‌کنیم، منظورمان این نیست که باید مسئولیت اجتماعی از دوش زن برداشته شود، بلکه مسئولیت اجتماعی هم بردوش اوست، و آن غیر این است، ولی اینجا تقدم وجود دارد، هم‌چنان که در مورد مرد هم تقدم وجود دارد....)خانم‌ها( با حفظ مسئولیت (خانوادگی) هر مقدار که توانایی دارند،برای مسئولیت اجتماعی سیاسی صرف کنند. البته معظم له بار دیگر بر این نکته تأکید ورزید که رعایت و حفظ حقوق همسر مشروط است به این که عدم حضور سیاسی اجتماعی زنان،لطمه‌ای به اساس دین وارد نکند، و زمانی که حاضر نبودن زنان بیم لطمه خوردن به اسلام را درپی‌داشته‌باشد،اذن‌شوهربرای‌درخانه‌ماندن زنان، ضرورت شرعی نخواهد داشت درباره تربیت کودکان، هر یک از والدین، نقش اساسی و تعیین کننده دارند، ولی نقش تربیتی مادر با اهمیت‌تر است، زیرا، مادر به لحاظ احساسات و عواطف خود، روابط نزدیک‌تر و عاطفی‌تر با فرزندان دارد. امام خمینی )ره( در تأیید این موضوع فرمود: " عواطفی که در بانوان هست مخصوص خودشان است و در مردهااین عواطف نیست همین عواطف پاک مادرانه، ابزار اصلی در تربیت اخلاقی کودکان است، مشروط به این که زن از مسئولیت کارهای بیرون منزل، فارغ باشد، در غیر این صورت، زن هم نمی‌تواند در انجام چنین مسئولیتی بزرگ، موفق شود. ویل دورانت در تأیید این مسأله نوشته است: " اگر زن امروز غرب در حفظ خانواده و تربیت کودک ناتوان به نظر می‌رسد برای آن است که او مدتی است طبیعت خود را که همان ایفای نقش همسری و تربیت کودک در خانه است را از یاد برده است . مقام معظم رهبری بر نقش مهمی که زن در این راستا (تربیت فرزندان)دارد، تأکید می‌ورزد و حضور سیاسی اجتماعی زن را منوط به انجام خوب تربیت فرزندان و کودکان می‌داند: " مادر به لحاظ رنج‌های طاقت‌فرسا برای پرورش فرزندان و مهر خالصانه، در مرتبه‌ای بالاتر از پدر قرار دارد.کم‌رنگ شدن محبت میان مادران و اطفال، ارتباط عاطفی آنان را رو به زوال می‌برد، و این وضع در بروز ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی دخالت مهمی دارد،از آن‌جاکه مادر نمونه مهرورزی و عواطف سرشار است، مظهر رحمت الهی می‌باشد و رضایت و دعای او سبب جلب رضایت پروردگار و غفران الهی خواهد بود.از دیدگاه ارزشی اسلام، مادر سهم اصلی و اساسی را در تربیت کودک ایفأ می‌کند و افراد دیگر، حتی پدر، معلم و استاد در مقایسه با نقش مادر، جنبه ثانوی دارند.از این رو، امام خمینی )ره( فرمود: دامن مادر، بزرگ‌ترین مدرسه‌ای است که بچه در آن‌جا تربیت می‌شود...(31)این نظر اسلام است...در عین حال میدان...سیاسی برروی او باز شده است. تنها در شرایط عادی رعایت حقوق همسر و فرزند بر زنان لازم و واجب نیست بلکه در دوره و زمان جنگ نیز این وظیفه بر دوش بانوان است. به همین دلیل امام خمینی در پاسخ به یک استفتأ فرمودند: "بزرگ ترین وظیفه زن کوشش در انجام وظایف شوهرداری و تربیت صحیح و اسلامی فرزندان است و شرکت در خدمات اولیه درمانی )جبهه‌ها(با مراعات کامل حجاب شرعی و در صورتی که شوهر داشته بلاشد با اجازه شوهر،مانع ندارد." **نقش رزمی اولین مسئولیتی که زنان در دفاع مقدس، به صورت خودجوش و همپای مردان بر عهده گرفتند، جنگیدن با دشمن بعثی در جنوب و مزدوران داخلی در کردستان بود. حتی آنان، کوکتل مولوتف ساختند تا به جنگ تانکهای عراقی بروند که قصد داشتند از مرز شلمچه بگذرند. البته تهیه و به کار بردن کوکتل مولوتف، ابتدایی‌ترین کار رزمی خواهران و زنان به شمار می‌آمد، بعدها آنها خود را به سلاح مجهز کردند تا مردانه با دشمن بجنگند. خانم فاطمه نواب صفوی، به همراه گروه چریکی شهید چمران و در ناحیه سوسنگرد، اسلحه به دست می‌گرفت و می‌جنگید. صحنه‌های رزم زنان، تا پایان دفاع مقدس ادامه یافت و تاثیر عمیقی بر روحیه رزمندگان داشت. به علاوه، زنان نقش‌های اطلاعات رزمی فراوانی را انجام دادند. خانم حورسی از مدافعان خرمشهر در این باره می‌گوید: ما از آن لحظه‌ای که به نیروهای شناسایی ملحق شدیم، کار شناسایی دشمن، خنثی کردن بمب، شناسایی ضد انقلاب و پیدا کردن رد پای آنها در شهر و روستاها را دنبال کردیم. از این رو، دفاع مقدس، نمونه‌های بی شمار و در عین حال، کم نظیری از پشتیبانی‌های معنوی زنان ایرانی را به ثبت رسانده است. در گیلان غرب، فرمانده یک گردان رزمی با دیدن رشادتهای یک زن روستایی، از عقب‌نشینی منصرف می‌شود و نیروهای خود را علی رغم فرمان بنی‌‌صدر، به شهر بازمی‌گرداند. فهیمه باباییان پس از شهادت همسر اولش، چنان بر همسر دوم خود تاثیر روحی می‌گذارد که همسرش به جبهه می‌رود. یک مادر تهرانی، وقتی تزلزلی در فرزند رزمنده‌اش می بیند، به سومار می‌رود و به فرزندش می‌گوید: اگر از جبهه برگردی، شیرم را حلالت نمی‌کنم. رزمنده‌ای می‌گفت: خواهرم به من آموخت که چگونه می‌توانم به تنهایی یک لشکر باشم. رزمنده دیگری می‌گفت: مادر همسرم به من خبر داد اگر تو به جبهه بروی، من بچه‌هایت را نگه می‌دارم و افتخار کن که در این زمان به سربازی می‌روی. مادری خطاب به فرزندش می‌نویسد: علیجان! می‌دانی چه قدر دوستت دارم، اما صلاح میدانم پس از مراسم چهلم برادرت، به جبهه برگردی. جانبازی می‌گفت: خانمی وضع جانبازی مرا دید و پذیرفت به همسری من در آید و سختی‌های زندگی با یک جانباز را به جان و دل خرید. جانباز دیگری می‌گفت: تشویقها و طرز تفکر همسرم باعث شد فشارهایی را که به واسطه نبودن دست و پا، بر من وارد می‌شود را به خوبی تحمل کنم.
مقاله ی نقش حجاب و پوشش در زنان در شکل گیری و پیروزی هشت سال دفاع مقدس
