اندیشه دینی و سکولاریسم و غرب شناسی 21ص

اختصاصی از اینو دیدی اندیشه دینی و سکولاریسم و غرب شناسی 21ص دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 19

عنوان:

اندیشه دینی و سکولاریسم و غرب شناسی

Religious Thought and secularism

(در جهان اسلام و ایران)

تهیه کننده:

استاد راهنما:

درس مربوطه:

سیر اندیشه سیاسی و اجتماعی امام خمینی

بهار85

فهرست

فصل اول غرب شناسی

_ اهمیت مطالعات غرب شناسی در عصر حاضر

_ هدف از مطالعات غرب‌شناسی (خلاصه از اهداف)

فصل دوم سکولاریسم

_ واژه‌شناسی سکولاریسم

_ بحران دینی، سکولاریسم فراگیرترین شاخص فرهنگی مدرنیسم

_ نارسایی‌ها و محدودیت‌های تناقض آفرین سکولاریسم

_ رابطه سکولاریسم و دین حق

سکولاریسم نوعی از تهاجم فرهنگی

درمان ضعف و عقب ماندگی

پاسخ سکولاریسم‌ها و هدفشان

لاف زنی سکولاریت‌ها

فصل سوم: سکولاریسم و زمینه ورود آن به ایران

_ ضرورت غرب‌شناسی و زمینه‌های ورود آن به ایران

_ شرایط تاریخی ایران و توجه به غرب

_ نگرش به غرب از تقلید تا نقد

_ تأثیر مواجهة تفکر دینی با سکولاریسم در حوزه معرف سیاسی

_ تأثیر تفکرات تاریخی در حیات فکری _ سیاسی عصر حاضر

_ اشتراکها و اختلافهای عصر مشروطیت و بازتاب آن در سدة اخیر

1_ اشتراک

2_ اختلاف

فصل چهارم: آینده‌ از آن کیست؟

فصل اول

اهمیت غرب شناسی در عصر حاضر

اهمیت و ضرورت مطالعات غرب‌شناسی به اهمیت و ضرورت آگاهی از جهان سیاسی و فرهنگی روز باز می‌گردد.

گسترش روز افزون حجم اطلاعات و سرعت شگفت‌انگیز ارسال و انتقال پیام‌های فرهنگی، سیاسی و بازرگانی، همچنین تأثیر شگرف شگردهای اطلاعاتی _ تبلیغاتی رسانه‌های عمومی غرب در عصر ارتباطات و اطلاعات، بر کسانی که با اوضاع سیاسی _ فرهنگی جهان آشنایی دارند پوشیده نیست. اینکه در جهانی بس پهناورتر از جهان سده‌های گذشته زندگی می‌کنیم. با وجود این، به هر اندازه که دنیای ما گسترده‌تر می‌گردد، ارتباط میان آحاد و جوامع بشری وسیع‌تر می‌شود. به موازات ارتباطی که روز به روز با عمق بیشتری صورت می‌پذیرد لازم است سطح آگاهی ما از خط‌مشی‌ها، شیوه‌ها و جهات ارتباطی با دیگران ارتقا یابد.

هدف از مطالعات غرب‌شناسی

در مباحث غرب‌شناسی بر آن هستیم تا دریابیم چه چیزی محور اندیشة سیاسی و فرهنگی غرب را تشکیل می‌دهد؛ به عبارت دیگر در صددیم بدانیم هویت سیاسی و فرهنگی غرب براساس چه اصول و مبانی ویژه‌ای صورت پذیرفته است. مباحث مزبور ما را با این واقعیت آشنا می‌سازد که حاکمیت غرب اصولاً بر مبنای ماتریالیسم و سکولاریسم شکل گرفته است. در این راستا، غرب همواره با ابراز تعصب شدید نسبت به حفظ اصول ماتریالیستی، در اندیشة جلب منافع خود بوده، هیچ‌گاه در مورد اصول و مواضع خود ذره‌ای کوتاه نیامده است. بدیهی است اندیشة سکولاریستی، تفکر ماکیاولیستی و جهان‌بینی ماتریالیستی غرب هرگز از جلب منافع و مصالح غرب فراتر نرفته است. غرب با این حساب تنها در مواردی نسبت به اصول خود تساهل ورزیده است که امید داشته منافع بیشتری را جذب و جلب کند.

خلاصه‌ای از آنچه می‌تواند هدف ما از شناسایی غرب را تبیین کند، به صورت زیر نشان داده شده است:

1_ عبرت آموزی از حوادث و رویدادهایی که به انحطاط غرب و جدایی آن از اصول و موازین اخلاقی غرب گردیده است.

2_ شناخت راه‌ها و ابزارهای مناسب و کارآمدی که به گونه‌ای منجر به پیشرفت علمی و صنعتی غرب گردیده است.

3_ ایجاد مصونیت در برابر پیامدهای نامطلوب و ناخوشایند تولیدات فرهنگی غرب.

4_ شناسایی راهکردها و خط‌مشی‌های استراتژیک، اصولی و عملی که غرب در راستای گرفتار ساختن ما در دام‌های سیاسی، فرهنگی و احیاناً اقتصادی خود و در نتیجه بی‌هویت ساختن ما، طرح‌ریزی و دنبال می‌کند.

5_ تعالی اندیشه‌ها و بالا بردن میزان و سطح آگاهی‌ها نسبت به غرب به نحوی که بتوان براساس آن دشمن را از دوست باز شناخت.

6_ از جنبة انسانی، عواطف و انفعالات انسانی اقتضا می‌کند که ما از اوضاع و احوال مجموعه‌های انسانی که در بخش‌های دیگری از کرة زمین از جمله در غرب زندگی می‌کنند با خبر باشیم.

تحقیق و بررسی در مورد سکولاریسم و کشف حجاب در ایران

اختصاصی از اینو دیدی تحقیق و بررسی در مورد سکولاریسم و کشف حجاب در ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 212

چکیده

مصطفی کمال آتاتورک در اثراقدامات تدریجی و آشکار توانسته بود به عمر امپراطوری

عثمانی پایان دهد و کشور کوچک ترکیه را بنیان نهد ، برآن شد تا کشور ترکیه را در مسیر

نوسازی قرار دهد ؛ نوسازی که مصطفی کمال خواستار آن بود ، در واقع غربی سازی بود و

در این راستا می بایست تمام سنتها از بین می رفت . وی برای رسیدن به این هدف، مبارزه

گسترده با مذهب و نیروهایی مذهبی انجام داد و اسلام رسمی را بطور کامل از جامعه ترکیه

پاک کرد . در کنار اقدامات مصطفی کمال ؛ وابستگی روحانیون سنی به دولت و عدم استقلال

سیاسی و مالی این زمینه را برای مصطفی کمال فراهم آورد تا بتواند با ترکیب سیاست پنهان و

آشکار ترکیه را به یک کشور سکولار تبدیل کند .

از طرف دیگر در ایران نیز رضاشاه به زعم خود برآن شد تا جامعه ایران را همانند

ترکیه بسوی تمدن و نوسازی هدایت کند . در راستای چنین اقدامی طبیعی بود که از طرف

روحانیون که به عنوان ترویج دهندگان دین در جامعه محسوب می شدند ،در مقابل چنین اقدامی

مقاومت صورت گیرد ، استقلال سیاسی، اقتصادی به روحانیون این کمک را می کرد تا در مقابل

سیاستهای نوسازی رضاشاه که توأم با دین زدایی بود مقاومت کنند .

استقلال یکی از بزرگترین امتیازات روحانیت شیعه درمقایسه با روحانیت سنی است .چه

در دوره صفویه، چه در دوره هایی افشاریه و زندیه و قاجاریه و چه در دوره پهلوی، روحانیت

اگر چه متفاوت اندیشیدند ولی هیچ گاه زیر بار زور و دستور و ابلاغیه و فرمان شاهی

نرفت. نتنها این وضعیت و آرمان را حفظ کرد بلکه در شرایط مقتضی با قدرت ظالمانه مبارزه

کرد و برای ایجاد فضایی مساعد تر برای دینداری و دین مداری ، با حاکمان در افتاد و نهایتاً

کوشید تا نظامی اسلامی برمبنای دین و مردم تأسیس کند . از دوره های بسیار سخت و طاقت-

فرسا برای روحانیت ، دوره حکومت بیست ساله رضاخان بود . در این دوره روحانیت با

شدیدترین برخوردها وعمیق ترین موانع مواجه شد . رضاخان که سودای ترقی و پیشرفت ایران

به مانند کشورهای اروپایی را درسر داشت ، سعی می کرد مهمترین موانع را که به زعم او

مذهب و روحانیت بود ، از میان بردارد . او علاوه بر مقابله های خشن و زورمندانه با

روحانیت ، بر آن بود تا تمام نمادهای مذهبی را از جامعه حذف کند . رضاشاه برای از بین

بردن مذهب و نیروهایی مذهبی از تمام امکانات استفاده می کرد تا هرچه زودتر به زعم خویش

کشور را به دروازه های ترقی برساند .

در پژوهش حاضر با مطالعه اقدامات ضد دینی در ایران و ترکیه که نهایتاً جامعه را به

سوی سکولاریسم هدایت می کرد ، آشنا خواهیم شد . و همچنین در این پژوهش سیاست های

رضاشاه و آتاتورک را در مقابل مذهب و نیروهایی مذهبی بصورت مقایسه ای بررسی خواهیم

کرد .

قاسم رضایی یونجالی

فصل اول : کلیات

معرفی روش و ماهیت تحقیق که معمولاً به شکل طرح تحقیق یا طرح پژوهش ارائه

می شود موجب می شود که محقق و خواننده بر محتوا و شکل تحقیق تسلط و احاطه داشته

باشند . با معرفی روش و ماهیت تحقیق است که ارزیابی و قضاوت در توفیق یا عدم توفیق

نتایج علمی تحقیق براساس هدف و روش اعلامی میسر می شود براساس چنین ضرورتی در

بخش ابتدایی این پژوهش طرح مسأله - تاریخچه موضوع - هدف و قلمرو تحقیق - بیان

فرضیه - روش گردآوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها – سازماندهی تحقیق و سایر مسائل

به منظور تبین و تحدید و تدقیق و تعمیق موضوع مورد بررسی قرارمی گیرد .

1-1) بیان مسأله

تاریخ بزرگترین منبع شناخت ، سرشارترین ذخیره تجربه اندوزی و مؤثرترین وسیله

عبرت گیری برای گام برداشتن در حال و روشن نمودن تصویر آینده است . تاریخ بستری

است که ما را با منابع اصلی اندیشه ها و ریشه تحولات آشنا می سازد . از این رو درمراجعه

به تاریخ بایستی بسیار دقیق بود و به ابعاد و زمینه های فکری – سیاسی – اقتصادی و

فرهنگی و بین الملی حوادث و تحولات توجه نمود .

تاریخ معاصر ایران و ترکیه نیز از نظرمحتوا و مضمون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

و کیفیت تحولات و فراز و فرودهای آن به خصوص در زمینه تعامل دین و دولت دربردارنده

حوادث و تجربیات مهمی است که آگاهی دقیق از آنها میتواند برای ما در پیمودن راه دشوار

در مقطع حساس کنونی مفید باشد و بی توجهی به آن موجب ضرر و زیان خواهد شد .

جنبش ها و انقلاب های مهم در تاریخ اسلام و بویژه در ایران و ترکیه با رهبری و

حمایت روحانیون همراه بوده است . تحریم تنباکو – انقلاب مشروطیت و جنبش های

مقطعی در شهرهای مختلف ایران عموماً به رهبری روحانیت و تحت تأثیر مستقیم عنصر

دین صورت گرفته است ؛ در تاریخ اجتماعی ، سیاسی عثمانی و سپس ترکیه هم دین و

روحانیت نقش مهمی داشته اند .

اعلان جنگ عثمانی به مصر در سا ل 1516 با فتوای شیخ الاسلام علی جمالی

صورت گرفته است . در دولت عثمانی شماری از پادشاهان براساس فتوای شیخ الاسلام ها

از قدرت و سلطنت خلع شده اند .سلطان سلیم سوم و سلطان عبدالعزیز دوم و سلطان عبد-

الحمید دوم با فتوا خلع شده اند .

همچنین قیام شیخ رجب و شورش شهر سیواس درمرکز ترکیه و قیام شیخ سعید در

شرق ترکیه ( پس از تشکیل ترکیه جدید) با رهبری وهدایت روحانیون صورت گرفته است .

مقاله سکولاریسم

اختصاصی از اینو دیدی مقاله سکولاریسم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"

فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحات 21

تعریف سکولاریسم به زبان ساده :

در فلسفه بدین معناست که فرد می تواند بدون ارجاع به خدا یا خدایان یا دیگر مفاهیم ماوراطبیعی به بهترین وجه شیوه ی زندگانی خود و نظام عالم را دریابد.

- در علوم اجتماعی به طیفی از شرایط گفته می شود که در آنها صور مختلف اعتقادات دینی مبنای حل مشکلات فعلی قرار نمی گیرد.

- درمورد دولت به سیاستی گفته می شود که در آن از تداخل میان حوزه های دولت و دین احتراز می شود.

 همچنین سکولاریسم به معنای تلاش جهت تحقق هر یک از این صور سه گانه سکولاریسم به کار می رود. 

در مطالعه ی ادیان معمولا جوامع مدرن غربی سکولار شمرده می شوند چرا که در آنها:

 - آزادی کامل دینی وجود دارد (هر کس می تواند به هر دینی معتقد باشد یا اصولا بی دین باشد بدون اینکه دچار محرومیت های اجتماعی شود.

- دین در تصمیم گیری های سیاسی دخیل نیست گرچه دیدگاه های برگرفته از دین در بحث های اجتماعی که در برخی کشورها مانند امریکا در می گیرد دخیل می شوند.در کشورهای دیگر مانند فرانسه مراجع دینی در جهت دهی سیاست های کلان نقشی ندارند.

 - دین از حیطه ی عمومی حذف شده یا نقش آن به حداقل رسانده شده است.

• دین به مانند سابق در زندگی مردم نقشی ندارد

تعریف لیبرالیسم به زبان ساده :

لیبرالیسم را می توان (1) یک سنت سیاسی، (2) یک فلسفه ی سیاسی و یا (3) یک نظریه ی جامع فلسفی، شامل یک نظریه ی ارزش1، مفهومی از شخص2  و نظریه ای اخلاقی همراه با فلسفه ای سیاسی دانست. لیبرالیسم به عنوان یک  سنت سیاسی،  در کشورهای مختلف شکل های گوناگونی یافته است. در انگلستان – که از بسیاری جهات زادگاه  لیبرالیسم است – تأکید سنت سیاسی لیبرال بر تساهل دینی، دولت توافقی3، و آزادی های فردی، و به ویژه، آزادی اقتصادی است. در فرانسه،  لیبرالیسم تداعی کننده ی سکولاریسم و دموکراسی است. در ایالات متحده، لیبرالیسم اغلب ترکیب هواداری از آزادی های فردی  با ناسازگاری با کاپیتالیسم است؛

دانلود معنویت و سکولاریسم

اختصاصی از اینو دیدی دانلود معنویت و سکولاریسم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 فرمت فایل:  ورد ( قابلیت ویرایش و آماده چاپ ) 

---

  قسمتی از محتوای متن 

تعداد صفحات : 18 صفحه

معنویت‏ و سکولاریسم ترجمه سکولاریزم‏ براى سکولاریزم (secularism) و مشتقات مربوط به آن در زبان فارسى معادل‏هاى فراوانى به کار برده شده است.
در ترجمه سکولاریزم: دنیاپرستى، اعتقاد به اصالت امور دنیوى، غیر دین گرایى، نادینى‏گرى، جدا شدن دین از دنیا، دنیویت، دنیوى‏گرى، روشنفکرى غیر مذهبى، مذهب جدائى دین از سیاست (حکومت) لائیسم، بى دینى، لامذهبى، علمانیّت .
.
.
در ترجمه سکولار (secular): بى‏حرمت، ناسوتى، بشرى، زمینى (غیر معنوى)، دنیوى، این دنیایى، غیر مذهبى، این جهانى، عرفى، گیتیانه (در برابر دنیوى یا اخروى)، روشنفکر، لائیک، بى‏دین، .
.
.
و در ترجمه سکولاریزاسیون: (Secularization)نادینى، دنیوى کردن، جدا انگارى دین و دنیا، دین زدایى، علمانیت، عرفى شدن .
.
.
.
معادل‏هاى متکثر و فراوانى که در برابر سکولاریزم و مشتقات مربوط به آن به کار برده شده است با صرف نظر از صحت و سقم آنها، نشان دهنده ‏دشوارى ترجمه این لفظ در ادبیات فارسى است.
دشوارى ترجمه‏ مفاهیم کلیدى و محورى هر فرهنگ و تمدن به سهولت قابل انتقال و قابل ترجمه در حوزه‏هاى فرهنگى رقیب نیست، دشوارى ترجمه این مفاهیم‏به معادل یابى الفاظ محدود نمى‏شود، بلکه ریشه در دو امر دارد.
اول: بار معنایى این مفاهیم و بیگانه و نامأنوس بودن معناى آنها براى فرهنگى‏که ترجمه در آن واقع مى‏شود و دوم: اثر مخرب و ساختار شکنانه برخى از این مفاهیم و معانى براى فرهنگ‏هاى رقیب و در نتیجه موضع‏گیرى‏فرهنگ رقیب در قبال آنها.
موضع‏گیرى در قبال مفاهیم فرهنگى رقیب موجب مى‏شود تا برخى عوامل و انگیزه‏هاى اجتماعى و سیاسى مانع از تبیین شفاف آنها شود، زیرا کسانى که در متن فرهنگ رقیب، شیفتگى نسبت به آن مفاهیم دارند، در هنگام انتقال آن مفاهیم با رویکردى ترویجى و تبلیغى از ترجمه‏هایى‏پوشش مى‏گیرند که با ابهام خود مانع از برانگیخته شدن حساسیتهاى اجتماعى و فرهنگى گردد، و بلکه در صورت امکان در اثر ابهام و عوامل‏عارضى مورد استقبال عموم قرار گیرند.
هر یک از عوامل یاد شده در ترجمه سکولاریزم به گونه‏اى تأثیر داشته‏اند و مجموعه این امور وضعیت موجود را در ترجمه آن پدید آورده‏اند.

دانلود مقاله کامل درباره سکولاریسم

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله کامل درباره سکولاریسم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل: Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :95

بخشی از متن مقاله

“ واژه شناسی سکولاریزم و سکولاریزاسیون ”

• ریشه لغوی سکولاریزم
• معادل های واژة سکولار
• معادله ی فارسی

1-3- سکولاریزم

2-3- سکولاریزاسیون

3-3- سکولار

• تفاوت سکولاریزم و سکولاریزاسیون
• تطور تاریخی اصطلاح سکولاریزم و سکولاریزاسیون .
• “ریشه لغوی”

واژة سکولار “Secular” برگرفته از اصطلاح لاتینی

2)معادل های واژة سکولار ؛

در زبانهای اروپایی ،‌بنا به تحققهای تاریخی متفاوت سکولاریزم ، اصطلاحات مختلفی شکل گرفته است . معروفترین اصطلاحی که بویژه در کشورهای پروتستان رواج یافته ، واژة Secularism  است که بر گرفته از واژة لاتینی Saeculum  ( به معنای نسلی از انسانها )‌می باشد. اما در کشورهای کاتولیک عبارت Laicite 1 به کار می رود . این واژه ریشه یونانی “ Laos  ” به معنای مردم و Laikos  به معنای عامه مردم در برابر طبقه کاهنان و روحانیان ، اشتقاق یافته است . [1]

دو اصطلاح “ سکولار ” و “ لائیک ” [2] ، چه در زبان فارسی و چه در زبانهای اروپایی ، در بسیاری از موارد به صورت مترادف به کار برده می شوند . هر چندکه اصطلاح سکولار اعم از لائیک می باشد و برای آن معنایی وسیع تر از لائیک در نظر می گیرند .

برخی ،در مقایسه با واژة لاتینی “ Saecularis  ” ، اصطلاح آلمانی “ Weltlich  ” به معنای “ دنیوی ” یا “ این جهانی ” را معادلی برای اصطلاح Secular  ، و همینطور اصطلاح “ Veweltichen ” به معنای “ دنیوی کردن ”‌یا “ این جهانی کردن ” را معادلی برای اصطلاح “ Secularization ” قرار دادند.2

در فرهنگ زبان و ادبیات عرب ، سکولاریزم به “ علمانیت ” ترجمه گشته است . البته باید خاطرنشان نمود که علی رغم قطعیتی که در زبان عربی در مورد علمانیت به عنوان معادل سکولاریزم ـ و نیز علمنه در برابر سکولاریزاسیون 3 وجود دارد ، اما در این میان دوابهام جدی در کار است که هنوز راه حل قطعی و مورد اتفاقی نیافته است : 1- برای نخستین بار چه کسی این اصطلاح را در فرهنگ و ادبیات عرب وارد ساخت ؟

2ـ و نیز منشأ اشتقاق این واژه چیست ؟

پاسخ به دو ابهام فوق ، مورد بررسی این مبحث نمی باشد زیرا زبان شناسان و علمای عرب پاسخهای متعدد و گوناگونی در این باره ارائه نمودند و به یک راه حل قطعی و مسلم دست نیافتند . این مطلب که آیا علمانیت از علم برگرفته شده و به نوعی معنای Scientism  در آن ، تصمین شده است ، یا اینکه از عالم برگفته شده و با حذف الف به علمانیت تبدیل شده است ، میان زبان شناسان عرب به تواقی کلی دست نیافته است از اینرو در ادبیات عرب مبدأ و منشأ این واژه نیز مانند بسیاری از اصطلاحات دیگر همچنان نامعلوم می ماند .[3]

بنا به عقیده برایان ویلسون 2 ، بر اساس وجوه کارکردی اصطلاح سکولاریزم و سکولاریزاسیون تعابیر دیگری نیز می توان از آنان داشت ، وی می گوید :“ تعابیر دیگر و کمابیش محدودتری که به برخی از تحولات سکولاریزم و فرایندسکولاریزاسیون اشاره دارند ، عبارتند از :

تقدس زدایی 3 ، غیر روحانی کردن 4 ، و مسیحیت زدایی5  .6

خصوصی شدن دین 7 ، به حاشیه رانده شدن دین ، تبدیل شدن دین به نوعی فعالیت و سرگرمی اوقات فراغت ، نیز از مفاهیمی هستند که گاه از سوی جامعه شناسان دین به عنوان معادلهایی برای اطصلاح ارائه شده اند . 8

3) “ معادل های فارسی ”

در مورد برابر نهادة فارسی سکولاریم ، قطعیتی وجود ندارد و همچنان نویسندگان و اندیشمندان ایرانی برای رساندن این مفهوم از تعابیر متعددی استفاده می کنند . به اختصار به چند نمونه از این تعابیر اشاره می کنیم .

• “ سکولاریزم ” ؛
• “ دنیا پرستی و اعتقاد به اصالت امور دنیوی ،‌ غیر دین گرایی ، نادینی گری ، دنیویت ، نادینی ، دین زدایی ، این دنیایی و غیر مذهبی ، دنیاگرایی ، گیتیانه[4] ( در برابر مینوی یا اخروی) ” .

برخی نیز ترجمة‌ “ این جهانی ” را برای اصطلاح سکولاریزم بکار می برند . 2 و همینطور در نظر برخی دیگر از نظریه پردازان “ علمی بودن ” یا “ علمی شدن ” ، دقیق ترین ترجمة سکولاریزم است .3

2-“ سکولاریزاسیون ” :

رایج ترین معادل فارسی واژة‌ سکولاریزاسیون “ جدا انگاری دین و دنیا ” 4 است . اما در تعابیر دیگر اصطلاح نیز بصورتهای مختلف ترجمه شده است از آن جمله؛ غیر دینی

شدن ، دنیوی ، نامقدس شدن [5] ، از قید کشیشی یا رهبانیت رها شدن ، دنیا پرست شدن و مادی شدن 2 که وجه مشترک همه آنها قداست زدایی و دین زدایی است . اما با وجود تمام این تعابیر متعدد و گوناگون ،‌بنظر می رسد که اصطلاح “‌ عرفی شدن ” در برابر سکولاریزاسیون و “‌ عرفی گروی ” در برابر سکولاریزم در حال تمکن یافتن است . و در رساله فوق نیز ، هر جا که از سکولاریزم و سکولاریزاسیون ، نام برده می شود ، مرا همان “ عرفی گروی ” و “‌ عرفی شدن ” می باشد . 3

3ـ “ سکولار ”: 4

سکولار به کسی می گویند که علاقه و گرایشی به امور معنوی و مذهبی ندارد . 5 در زبان فارسی این واژه را به “ دنیوی ” ، “ مادی “ ، “ غیر دینی ” ، ‚ غیر مقدس ”‌، و “‌عرفی ” ترجمه کرده اند . 6

به هر حال با توجه به تمامی تعابیر متعددی که در ارتباط با ترجمه فارسی اصطلاحات سکولار ،‌سکولاریزم و سکولاریزاسیون  بیان گردید ، لازم به یادآوری است که این اصطلاحات نه تنها در زبان فارسی دقیق تعریف نشده و برداشت های نسبتاّ گوناگونی از معانی آنها وجود دارد ، بلکه در غرب هم تعریف آنها ، به ویژه سکولاریزم ، بحث بر انگیز و غیر روشن است . زیرا کاربر و تعریف آنها ، در طول زمان تغییر کرده و مثل بسیاری از مفاهیم علوم انسانی تعریف آنها با توجه به حرکت تاریخی و جغرافیایی آنها معلوم می شود . در بحث تطور تاریخی مفهوم سکولاریزم ، این مسائل روشنتر خواهند شد .

4) “ تفاوت سکولاریزم و سکولاریزاسیون ”‌ :

بین سکولاریزم و سکولاریزاسیون تفاوتهایی موجود می باشد که مانع از این می گردد که این دو را به یک معنا و یک جهت بکار گیریم . اما دستاورد این دو پدیدة اجتماعی یک چیز است و آن حذف دین و آموزش های مذهبی ازمتن برنامه های مدیریتی و کشورداری است ؛ با این تفاوت که سکولاریزم به عنوان یک ایدئولوژی و طرز تفکر خاص ،‌ آگاهانه برای نیل به این مقصود تلاش می کند ، ولی سکولاریزاسیون صرفاّ یک فرایند و پدیده ای اجتماعی است که در شرایط خاص و بر اثر یک سلسله عوامل اجتماعی به جداسازی دین از دنیا می انجامد. سکولاریزه شدن دین ، جریانی است که در متن جامعه رخ داده و از سنخ فکر و معرفت نمی باشد . برایان ویلسون دربارة تفاوت این دو چنین گفته است : “ سکولاریزاسیون اساساّ به فرایندی از نقصان و زوال فعالیتها ، باورها ، روش های اندیشه و نهادهای دینی مربوط است که عمدتاّ‌ با سایر فرایندهای تحول ساختاری اجتماعی یا به عنوان پیامد  ناخواسته یا ناخودآگاه فرایندهای مزبور رخ می دهد ؛ درحالی که سکولاریزم یا دنیوی گری یا اعتقاد به اصالت دنیا ، یک ایدئولوژی است . قائلان و مباغان این ایدئولوژی همه اشکال اعتقاد به امور و مفاهیم ماورای طبیعی و وسایط و کارکردهای مختص به آن را طرد و تخطئه می کنند و از اصول غیر دینی و ضد دینی به عنوان مبنای اخلاق شخصی و سازمانی حمایت می کنند.”[6]

5 ) “ تطور تاریخی اصطلاح سکولاریزم و سکولاریزاسیون ” :

بی تردید بسیاری از صاحبنظران بر آنند که پدیدة سکولاریزم پدیده ای است که موطن آلو ، غرب و بویژه غرب مسیحی می باشد و ریشه هایش نیز در اروپای مسیحی سده های میانه نهفته است . لذا در بحث تطور تاریخی این پدیده ـ که البته مقصود ، تطور تاریخی “‌ اصطلاح ” سکولاریزم و سکولاریزاسیون می باشد ـ سعی بر آنست که این مسأله از منظر غربی ـ مسیحی و در نظر اندیشمندان آنان بررسی گردد .

در ارتباط با جریان شکل گیری سکولاریزم و سکولاریزاسیون منابع مختلف غربی نظریات خاص خود ارائه کردند. در این مبحث بیشترین تکیه گاه ما برای تبیین شکل گیری این پدیده ،نظریات برایان ویلسون می باشد . اما پیش از ورود به بحث ، باید خاطر نشان نمود که روند سکولاریزاسیون پیش از سکولاریزم بوده است ، از اینرو لازم است که ابتدا به جریان سکولاریزاسیون و شکل گیری آن در اروپا ، اشاره شود و سپس به تعریف سکولاریزم برایان آر . ویلسون در ذیل مدخل سکولاریزاسیون، در مورد پیدایش این واژه چنین می گوید :

“ واژة سکولاریزاسیون در زبانهای اروپایی ، نخستین بار در مذاکراتی که منجر به صلح و “ستفالی ” [7]در سال 1648 میلادی شد ، به کار برده شد ؛ در این معاهده از واژة عرفی شدن 2 برای وصف انتقال سرزمینهایی که قبلا تحت کنترل کلیسا بودند ، استفاده شد ؛ که این سرزمینها به مراجع سیاسی غیر روحانی انتقال می یافتند .

پیش از این معاهده ، از واژة سکولاریس 3 استقاده می شد و اهل کلیسا از تمایز میان امور دینی و مقدس 4 و امور عرفی 5 برای طرح ادعای برتر بودن امور مقدس بهره می گرفتند. تمایز فوق تا حدی معادل با تمایز مفاهیم مسیحی امور ماوراء طبیعی از امور دنیوی 6 و غیر مقدس است . همچنین کلیسا از مدتها پیش ،میان کشیشهای ((دینی )) و کشیشهای عرفی ، یا میان روحانیونی که در چارچوب مراتب دینی عمل می کردند و آنها که در سطح گسترده تر جامعه فعالیت داشتند ، قائل به تفاوت بود . پس از آن ، واژة عرفی شدن به مفهومی متفاوت گرچه مرتبط با همان مفهوم اولیه ـ به معاف و مرخص کردن روحانیان از قید عهد و پیمانشان برای خدمت به کلیسا اطلاق شد. این واژه در آن دوره ، دایرة مفهومی گسترده تری نسبت به دلالت ضمنی و جامعه شناختی آن ، در قرن بیستم داشت .

جامعه شناسان از این واژه برای دلالت بر فرایندهای گوناگون خارج شدن کنترل فضا ، زمان ،تسهیلات ومنابع ، از دست مراجع دینی و جایگزینی اهداف ومقاصد این جهانی و روشهای تجربی به جای الگوهای آیینی و نمادین کنش که متوجه غالات ماوراء طبیعی و دیگر جهانی بودند ،‌ بهره می بردند. این تعبیر بعدها برای دلالت بر الگوی توسعه اجتماعی که جامعه شناسان اولیه مانند آگوست کنت ( 1857-1798 ) آن را پیش از رواج تعبیر سکولاریزاسیون در کاربردهای جامعه شناختی مطرح کرده بودند اختصاص یافت . در این فرآیند ،‌نهادهای گوناگون اجتماعی ، کم کم از یکدیگر تمایز یافته ، از چارچوبهای دینی رها شدند . این نهادها پیش از این ، از حیث عمل ، تحت مقررات دین بوده و تحت سلطه و الهام آن قرار داشتند . قبل از این تحول ، کنش اجتماعی ( شامل کار ، تصمیم گیری ، روابط اجتماعی و روابط میان اشخاص ، مراحل قضاوت ، اجتماعی شدن ، نمایش ، پر کردن شکافها و مراحل گذار در دور حیات ) بر اساس ادراکات ماوراء طبیعی ، تنظیم می یافت .

فرایند انفکاک ساختاری که نهادهای اجتماعی (اقتصاد ، سیاست ، اخلاق ، قضاء ،تعلیم و تربیت ، باز آفرینی ، حفظ بهداشت و سازمان خانواده )‌در آن به صورت اموری متمایز از هم به رسمیت شناخته می شوندو با استقلالی قابل توجه عمل می کنند ، فرایندی است که مفاهیم ماوراء طبیعی در آن ، تسلط بر امور انسانی را از دست می دهند و این الگویی است که به عنوان عرفی شدن شناخته شده است . مفاهیم ماوراء طبیعی کم کم از همه نهادهای اجتماعی به جز آنها که به توسعة معرفت اختصاص دارند و روابط خود را با مراتب ماوراء طبیعی حفظ می کنند ، کنار گذاشته شدند . این نهادها به دنبال تأثیر گذاری بر دیگر قلمروهای حیات اجتماعی بوده ، از آنها منفک می شوند و به صورتی فزاینده ، نهادهای دینی را احاطه می کنند . [8]  

ویلسون در ادامه از دشواری به دست دادن تعریفی جامع از سکولاریزاسیون خبر می دهدو یکی از دلایل این دشواری را وابسته بودن تعریف این مفهوم به تعاریف متکثر و گوناگون دین می داند ، وی پس از یادآوری این نکته که مفهوم سکولاریزاسیون فاقد یک تعریف قطعی و مورد اتفاق است ، چنین گفته است :

“ پدیده های هم بسته ای که این مفهوم به آنها اشاره دارد ، طیف اجتماعی گسترده ای را در بر می گیرند . وجه مشترک همه آنها عبارت است از توسل هرچه کمتر به توضیح و تبیین های ماوراء طبیعی ، توسل هر چه کمتر به منابعی که برای تأمین اهداف ماورأ طبیعی به کار می آید ، و حمایت هر چه کمتر از اعمال یا فعالیت هایی که رابطه با قوای ماورأ طبیعی یااتکا به این نیروها را تشویق و تبلیغ می کند ”‌ . 2 

وی در پایان تعریف سکولاریزاسیون چنین می نویسد :

“ اگر بخواهیم سکولاریزاسیون را به اجمال تعریف کنیم ، می توانیم بگوییم : فرایندی است که طی آن وجدان دینی ، فعالیت های دینی و نهادهای دینی ، اعتبار و اهمیت اجتماعی خود را از دست می دهد ، و این بدان معناست که دین در عملکرد نظام اجتماعی به حاشیه رانده می شود و کرکرد اساسی در عملکرد جامعه با خارج شدن از زیر نفوذ و نظارت عوامل که اختصاصاّ به امر ماوراء طبیعی عنایت دارند ، عقلانی می شود[9].”

علاوه بر کاهش نقش کارکردی و نهادی دین که بواسطه جریان سکولاریزاسون صورت می پذیرد ، باید از کاهش نقش فرهنگی دین نیز نام برد . در این زمینه برخی از متفکران همچون پیتر برگر 2  سکولاریزاسون را به عنوان ؛ (( جریانی که از آن طریق بخشهایی از جامعه و “ فرهنگ ” از اقتدار نهادها و سمبلهای دینی خارج می شوند . )) ، تعریف می کنند . بنابراین تعریف ، سکولاریزاسیون ، در کنار جنبه نهادی و قضایی ، شامل یک جنبه فرهنگی نیز می شود که ویژگیهای ذیل را از خود نشان میدهد:رهایی یک عده بازنماییهای جمعی از هر مرجع مذهبی ، ساخت و تشکیل معارفی که از دین مستقل می باشند ، ایجاد استقلال و خودرأیی در وجدان و رفتار فردی ، نسبت به آئینها و مقررات مذهبی . 3

از اینرو ، قطعاّ سکولاریزاسیون را باید به عنوان یک تغییر و تحول اجتماعی ـ فرهنگی کلی دانست که به محدودیت نقش نهادی و فرهنگی دین منجر می شود . 4

پس از گذری اجمالی بر تطور اصطلاح سکولاریزاسیون ، حال لازم می آید که ببینیم سکولاریزم به چه معناست و زمان بوجود آمدنش چه وقت بوده است .

همانگونه که کمی پیشتر اشاره شد ، در طی فرایند سکولاریزاسیون ، نقش نهادی و کارکردی دین در صحنة اجتماع کاهش یافته و عملاّ دین به حاشیه رانده شد . اما تا پیش از قرن نوزده با وجود تمام جریانات سکولاریزاسیون دین ، اصطلاح سکولاریزم به عنوان یک مکتب و ایدئولوژی هنوز وضع نشده بود.

متن کامل را می توانید بعد از پرداخت آنلاین ، آنی دانلود نمائید، چون فقط تکه هایی از متن به صورت نمونه در این صفحه درج شده است.

دانلود فایل