دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 9
شوک حرارتی اولیه و مکمل ویتامین C وE بر عملکرد جوجه های گوشتی تحت شرایط تنش گرمائی
چکیده
به منظور بررسی اثر شوک حرارتی اولیه همراه با افزودن مکمل ویتامینی C و Eدرکاهش استرس گرمائی، از576 قطعه جوجه سویه راس استفاده شد. در ابتدا جوجه ها به دو گروه مساوی تقسیم شدند. در سن 5 روزگی یک گروه شوک حرارتی (ºC1± 36)را به مدت 48 ساعت تجربه کردند. سپس همه پرندگان تا سن 35 روزگی در شرایط معمولی پرورش داده شدند. از سن 35 روزگی مکمل های ویتامینی شامل ویتامین C (250 میلیگرم اسید اسکوربیک به ازای هر کیلوگرم جیره) ، ویتامین E (250 میلیگرم α- توکوفرول استات به ازای هر کیلوگرم جیره) و یا ترکیبی از هر دو ویتامین (به همان میزان ویتامین C و ویتامین E) تا پایان دوره (49 روزگی)به پرنده های هر گروه داده شد. در طی دو هفته پایانی (هفته های ششم وهفتم) آزمایش، همه جوجه ها بمدت 6 ساعت در روز تحت تنش گرمائی مجدد (ºC1± 31) قرار گرفتند. افزودن مکمل ویتامینی به خصوص ویتامین C در طی دو هفته آخر و در طی دوره تنش گرمائی دوم بطور معنی داری سبب بهبود خوراک مصرفی(01/0P<)، افزایش وزن روزانه(05/0P<) و وزن سینه (05/0P<) شد. حال آنکه تاثیر مکمل ویتامین E تنها بر خوراک مصرفی معنی دار بود(05/0P<). این آزمایش نشان داد که اعمال شوک حرارتی اولیه در 6-5 روزگی و استفاده از مکمل ویتامینی C و یا مخلوط با ویتامین E می تواند منجر به بهبود عملکرد پرنده در شرایط تنش گرمائی شود.
واژه های کلیدی: تنش گرمائی، جوجه های گوشتی، شوک حرارتی اولیه، ویتامین C، ویتامین E.
مقدمه
رشد روز افزون صنعت طیور متاثر از افزایش ظرفیت ژنتیکی جوجه های گو شتی منجربه افزایش حساسیت پرنده به شرایط محیط پرورش گردیده است. از آنجا که اکثر مناطق ایران دارای شرایط آب و هوائی گرم و خشک می باشد، بروز تنش گرمائی در سالنهای پرورش به ویژه در تابستان، امری اجتناب ناپذیر است. تنش گرمائی موجب تغییر در سیستم هورمونی شده و سبب کاهش مقاومت بدن طیور در مقابل عوامل بیماریزا می گردد(1). از طرفی مرغ و بوقلمون فاقد غدد عرقی می باشند و شش‌ها و کیسه‌های هوایی بعنوان مهمترین خنک کننده‌های تبخیری عمل می‌نمایند (3 و30) و به هنگام تنش گرمائی ابتدا پرنده از طریق سیستم خنک کننده تبخیری بهره گرفته سپس با افزایش بی رویه دمای محیط، مصرف خوراک کاهش می یابد تا بدین طریق میزان تولید بار حرارتی حاصل از متابولیسم مواد غذایی در دستگاه گوارش کاهش یابد(1، 5و30). از طرفی همزمان با افزایش دما، طیور بخشی از انرژی دریافتی را صرف اعمالی از قبیل له له زدن نموده و در ادامه به دلیل کمبود موادغذایی میزان عملکرد کاهش می یابد(7). مشخص شده که شوک حرارتی در سنین اولیه منجر به افزایش مقاومت پرنده در شرایط تنش حرارتی بعدی می گردد. مکانیزم احتمالی برای این پدیده احتمالا بدلیل عدم تکامل مکانیسم خود تنظیمی دما در بدن و مربوط به فعالیت طبیعی سیستم سمپاتیک وتکامل اطلاعات دما در هیپوتالاموس می باشد(5و9). دی باسیلو و همکاران(10) در آزمایشی گزارش نمودند که با ایجاد شوک حرارتی در طی 24 ساعت اولیه عمر جوجه، میزان مقاومت حیوان در زمان بروز تنش گرمائی آخر دوره افزایش و تلفات کاهش می یابد. از طرفی راهکارهای فراوانی نیز در جهت تغییر جیره غذائی طیور تحت تنش گرمائی ارائه شده است(2،3،9و25).
ویتامین ها اهمیت زیادی در حفظ سلامت و عملکرد اکثر موجودات زنده دارند. به خوبی مشخص شده است که کمبود ویتامین ها سبب بروز نابسامانی در سیستم ایمنی بدن می شود(15). معمولا نیازهای ویتامینی طیور در شرایط پرورش ایده ال تعیین می گردد(19). از آنجا که در سالن های پرورش، طیور تحت تاثیر تنش های مختلف قرار می گیرند از این رو برای مقابله با عوامل تنش زا میزان نیاز به ویتامین ها افزایش می یابد(27). از مدت ها پیش نقش ویتامینها بمنظور بهبود عملکرد پرنده‌ها در خلال تنش گرما مورد مطاله قرار گرفته است (11،13و15) اما بر اساس پژوهشهای صورت گرفته، مقدار نیاز به ویتامین های خاص در شرایط تنش گرمائی به نتیجه گیری واحدی منجر نشده است، چنین به نظر می رسد که افزودن ویتامین C در خلال تنش گرمائی دارای اثرات مفیدی بوده است(15). همچنین افزودن ویتامین های E ، 3D و A به جیره طیور تحت تنش گرمائی می تواند در شرایط خاصی سودمند باشد (1و11).
ویتامین C بیشترین ماده مغذی مطالعه شده در رابطه با تنش گرمائی میباشد ولی هنوز اثرهای آن بطور کامل شناسایی نشده است. شواهدی مبنی بر اینکه برخی از پستانداران و پرندگان در شرایط تنش گرمائی قادر به سنتز ویتامین C نیستند وجود دارد(4، 6 و12). گرمای زیاد میزان ویتامین C پلاسما را به شدت کاهش می‌دهد. به همین دلیل استفاده از مکمل ویتامین C در جیره غذایی و یا آب آشامیدنی می‌تواند از کاهش پلاسمائی ویتامین C جلوگیری کند (14، 17، 18 و 23). مکی و هاریسون(14) جوجه های گوشتی را در معرض تنش های مختلفی از جمله تنش گرمائی، نوک چینی و کوکسیدیوز قرار دادند و با استفاده از ppm150 مکمل ویتامین C توانستند عملکرد جوجه های گوشتی را بهبود بخشند. بینز و براک(6) پیشنهاد کردند که 24 ساعت قبل از شروع تنش گرمائی، مکمل ویتامین C به خوراک و یا آب آشامیدنی اضافه شود.
مشخص شده که میزان نیاز به ویتامین E همراه با طولانی شدن تنش افزایش می یابد. روی هم رفته ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان فیزیولوژیکی از راه غیر فعال کردن رادیکالهای آزاد عمل کرده و از این طریق در نگهداری تمامی سلولهای آندوتلیال سیستم گردش خون مشارکت می کند(1و29). لذا استفاده از ویتامین E در جیره غذایی طیور می تواند اثرات مضر تنش گرمائی را کاهش دهد. در همین رابطه ساهین و همکاران(23) مشاهده کردند که استفاده از مکمل ویتامین E در جیره غذایی جوجه ها در شرایط تنش گرمائی منجر به افزایش میزان مصرف خوراک، وزن بدن و بهبود ضریب تبدیل غذایی شد. این محققین نتیجه گرفتند که استفاده از مکمل ویتامین E به میزان 250 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم جیره، می تواند باعث بهبود عملکرد در جوجه‌های گوشتی تحت شرایط تنش گرمائی گردد.
هدف از این آزمایش بررسی اثراعمال شوک حرارتی در سنین اولیه و استفاده از مکمل ویتامینی C و Eمازاد بر مقدار توصیه شده توسطNRC (20) و یا ترکیبی از هر دو ویتامین بر عملکرد جوجه های گوشتی تحت تنش گرمائی بود.
مواد و روشها
نمونه ها و اعمال شوک حرارتی
برای اجرای این تحقیق از 576 قطعه جوجه یکروزه سویه راس 308 استفاده شد. در ابتدا جوجه های یکروزه بطور مساوی در دو قفس گروهی قرار داده شدند. بمنظور اجرای شوک حرارتی، یک گروه در سن 6-5 روزگی شوک گرمائی1( 36 درجه سانتی گراد را به مدت 48 ساعت تجربه کردند. سپس به تدریج هر هفته 3 درجه سانتی گراد از دمای اولیه سالن کاهش یافت و جوجه ها تا پایان هفته پنجم در شرایط یکسان پرورش داده شدند که در نهایت در هفته پنجم دمای سالن به 1±22 درجه سانتی گراد رسانیده شد. از آغاز هفته ششم تا پایان هفته هفتم کلیه جوجه ها فقط بین ساعتهای 16-10 به مدت 6 ساعت در روز مجددا″ تحت تنش گرمائی دوم قرار گرفتند (1±31درجه سانتی گراد).
جیره های آزمایشی
جیره‌های غذایی مورد استفاده مطابق با توصیه های NRC(20) تنظیم شد(جدول 1). از سن 35روزگی جوجه ها در هر کدام از گروههای تحت تنش گرمایی و یا عدم آن به بصورت انفرادی توزین و در گروههای هیجده تائی به گونه ای تخصیص یافتند که میانگین وزن در گروههای فوق تقریبا یکسان باشد. برای هر تیمار چهار تکرار (قفس) در نظر گرفته شد و سپس واحدهای آزمایشی به طور تصادفی در کل سالن تقسیم شدند. تیمار های مورد آزمایش شامل 4 جیره غذائی حاوی مقادیر مختلف ویتامین بشرح زیر بود: الف) جیره پایه بر اساس توصیه هایNRC(20)، ب) جیره پایه + 250 میلی گرم ویتامین C به ازای هر کیلو گرم جیره، ج) جیره پایه + 250میلی گرم ویتامین E به ازای هر کیلو گرم جیره، د) مخلوط جیره های ب و ج. مکمل های ویتامینی فوق الذکر از سن 35 روزگی به جیره غذایی اضافه شدند.
نحوه اجرای آزمایش
در طی آزمایش شاخص های اضافه وزن و مصرف خوراک به ازای جوجه در روز در هر هفته تعیین گردید و ضریب تبدیل غذایی بر اساس داده های بدست آمده از خوراک مصرفی و افزایش وزن محاسبه و برای هر هفته تعیین گردید. در پایان دوره آزمایش بمنظور تعیین بازده لاشه، دو نیمچه از هر تکرار که حداقل اختلاف وزن با میانگین آن واحد را داشتند، انتخاب و پس از شماره زنی به پای آنها، جهت تخلیه محتویات دستگاه گوارش، بمدت 24 ساعت ازغذا محروم شدند. بعد از پایان دوره گرسنگی، جوجه ها مجددا توزین و از ناحیه اولین مهره گردن ذبح و به روش پر کنی خشک، پر کنی کامل صورت پذیرفت سپس پاها و بالها از ناحیه مفصل قطع و لاشه همراه با امعا و احشا توزین گردید. همچنین امعا و احشا جدا و راندمان لاشه (شکم خالی) و وزن ران، سینه، کبد و طحال اندازه گیری شد.
4- تجزیه وتحلیل آماری
پس از اتمام دوره آزمایش (49روزگی) داده های صفات تولیدی مربوط به هر تیمار به صورت هفتگی با استفاده از نرم افزارMinitab (نسخه13) داده پردازی (16) و توسط مدل آماری زیر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. میانگین های حاصل از روش حداقل مربعات با استفاده از نرم افزارSAS و روش GLMمورد مقایسه قرار گرفتند(28). برای کاهش اثر تفاوت در وزن جوجه ها، وزن شروع آزمایش به عنوان عامل کووریت در نظر گرفته شد.
Yijk=µ + Ai + Bj+ (AB) ij +B( Xijk - X…) + eijk
= Yijk مقدار هر مشاهده
µ= میانگین جامعه
Ai= اثرشوک اولیه
Bj= اثر جیره
(AB) ij= اثر متقابل جیره وشوک اولیه
B( Xijk - X…)= اثر کواریت وزن شروع آزمایش
eijkl= اثر اشتباه آزمایشی
جدول1- ترکیب و اجزاء متشکله جیره های آغازین، رشد و پایانی (همه اجزاء به درصد)
اجزاء متشکله
جیرة آغازین
جیرة رشد
جیرة پایانی
ذرت
00/55
00/55
00/55
کنجاله سویا (44 درصد)
00/25
08/24
47/19
گندم
85/11
52/7
60/1
جو
00/0
00/8
00/8
پودر چربی گیاهی
37/0
81/0
00/3
پودر ماهی
00/3
91/0
82/0
سبوس گندم
00/0
00/0
00/7
پودر یونجه
50/0
50/0
50/0
پودر استخوان
00/1
00/0
00/0
پودر صدف
70/0
08/1
53/1
دی کلسیم فسفات
63/0
30/1
27/2
نمک طعام
25/0
25/0
25/0
مکمل ویتامینی
25/0
25/0
25/0
مکمل معدنی
25/0
25/0
25/0
دی- ال- متیونین
19/0
05/0
06/0
لیزین
01/1
00/0
00/0
ترکیبات محاسبه شده
انرژی قابل متابولیسم*
2900
2900
2900
پروتئین خام
84/20
12/18
31/16
کلسیم
91/0
82/0
18/1
فسفر قابل دسترس
45/0
41/0
60/0
فیبرخام
47/3
69/3
96/3
لیزین
81/1
95/0
77/0
دی- ال- متیونین
54/0
36/0
34/0
سیستین + متیونین
84/0
65/0
54/0
* (کیلوکالری به ازای کیلوگرم)
نتایج و بحث
مصرف هفتگی خوراک
مقایسات مربوط به میانگین خوراک مصرفی در جدول 2 آورده شده است. با توجه به این جدول معلوم شد که شوک حرارتی اولیه تا پایان هفته هفتم اثر معنی داری بر خوراک مصرفی نداشته است. نوع ویتامین تاثیر معنی داری بر مصرف هفتگی خوراک در هفته ششم و هفتم پرورش نداشت در صورتیکه افزودن ویتامین به طور کلی باعث بهبود عملکرد جوجه ها شد(05/0P<). به عبارت دیگر استفاده از مکمل ویتامین C وE در جیره غذایی جوجه های گوشتی تحت شرایط تنش گرمائی باعث افزایش مصرف خوراک شد. این وضعیت احتمالا" به خاصیت آنتی اکسیدانی ویتامین C وE بر می گردد. به نحوی که این ویتامین ها، مانع از تخریب دیواره غشا های سلولی شده و سبب افزایش ایمنی زایی بدن پرنده شده و باعث می گردد که جوجه ها در برابر تنش گرمائی از قدرت بقاء بیشتری بر خوردار باشند. بنابراین احتمالا″ ویتامین C وE در کوتاه مدت مانع از عکس العمل پرنده در برابر تنش گرمائی شده و انرژی دریافتی بیشتری را صرف فرایندهای تولید می کند. این موضوع توسط برخی از محققین (21، 22، 23 و 25) نیز مورد تایید قرار گرفته است .
پرندگان همچون پستانداران، برای مقابله با تنش گرمائی از مکانیزمهای خود تنظیمی استفاده می نمایند که از مهمترین آنها کاهش خوراک مصرفی است. کاهش مصرف خوراک در شرایط تنش گرمائی منجر به کاهش تولید حرارت متابولیک گردیده، در نتیجه ضمن افزایش بقاء پرنده، باعث کاهش وزن بدن می شود(13). وقتی پرنده توانایی از دست دادن حرارت زیاد بدن را نداشته باشد، میزان تولید حرارت ناشی از متابولیسم بدن را از طریق کاهش مصرف خوراک، کاهش داده که در نتیجه راندمان تولید نیز کاهش می‌یابد (5 و8). دباسیلو و همکاران(10) گزارش کردند که کاهش رشد در زمان بروز تنش گرمائی ناشی از کاهش مصرف خوراک است.
میانگین افزایش وزن زنده روزانه
نتایج حاصله از میانگین افزایش وزن زنده روزانه در طی هفته های مختلف پروش در جدول شماره 2 آورده شده است. به طور کلی افزایش وزن زنده روزانه در گروهی که شوک حرارتی اولیه را متحمل شده بودند از نظر عددی بالاتر بود ولی این تفوت معنی‌دار نشد. بعد از اعمال شوک حرارتی دوم در هفته های ششم و هفتم، افزایش عددی رشد را می توان به برداشته شدن عامل محدودیت و جبران وزن از دست داده شده و یا رشد جبرانی در این دوره نسبت داد. نتایج بدست آمده در این دوره مطابق با نتایجی است که دی باسیلو و همکاران(9) و یاهاو و مکمرتری (33) گزارش کرده اند.
جدول 2- میانگین حداقل مربعات خوراک مصرفی، افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی و تاثیر مکملهای ویتامینی برجوجه ها در هفته های ششم و هفتم آزمایش1(جوجه/روز/گرم)
