این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 130 صفحه می باشد.
مقدمه
حسابداری بهای تمام شده[1] دارای پیشینه ای بیش از سه قرن است، اما عصر حسابداری بهای تمام شده به شکل مدون در سال 1885 آغاز شد.
در آستانه قرن بیستم انجمن مهندسین محاسب آمریکا متعاقب ترویج اصول مدیریت علمی، علاقه وافری به حوزه حسابداری بهای تمام شده نشان داد که باعث گسترش این رشته شد. آثار الکساندر همیلتون چرچ در مورد سربار تولید در همین دوره، باعث توسعه بیشتر درک عمومی از عوامل هزینه گردید.
در دهه های1920 تا 1950 موضوعاتی از قبیل بودجه بندی[2]، هزینه یابی استاندارد، [3]، مفاهیم ظرفیت و هزینه یابی متغیر[4] وارد مباحث حسابداری شد. هزینه یابی مستقیم[5] مهمترین تحول از تحولات مختلف دهه های 1950 تا 1980 بود. در دهه 1960 اصطلاح حسابداری مدیریت رفته رفته جایگزین حسابداری بهای تمام شده شد. در دهه 1990 حسابداری بهای تمام شده جزئی از حسابداری مدیریت محسوب می شد. ضعفها و کاستی های هزینه یابی جذبی منجر به معرفی هزینه یابی بر مبنای فعالیت، توسط پرفسورجانسون و پرفسور کاپلان شد. آنان در کتابی بنام اطلاعات نامربوط: ظهور و سقوط حسابداری مدیریت[6] فعالیتها را منشاء ایجاد هزینه دانستند و پیشنهاد کردند محصولات )یا مشتریان) به میزان استفاده از فعالیتها، بایستی هزینه های مربوط را متحمل شوند. معرفی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت[7] به ارائه سیستم مدیریت بر مبنای فعالیت و همچنین بودجه ریزی بر مبنای فعالیت منجر گردید.
سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت، مهمترین نیاز واحدهای اقتصادی، یعنی اطلاعات صحیح و طبقه بندی شده را آنچنان تدارک می کند که امکان بهبود دائمی و دسترسی به کیفیت جامع[8] را تسهیل نماید. این سیستم به جای پرداختن به عوارض، نشانه ها و معلول، به علت وقایع می پردازد و علت ایجاد هزینه و تولید فعالیت را کالبدشکافی می کند. اگر فعالیتی دارای فلسفه توجیهی، متقاضی و حتی ارزش افزوده نباشد، زمینه حذف، تعدیل یا بهبود آن را فراهم می کند. در حالی که چنین خواصی در سیستمهای بهای تمام شده ای که حول محور واحدهای سازمانی، مراحل تولید )نه فعالیتها) طراحی شده است، موجود نیست. طبقه بندی هزینه ها به مستقیم و غیرمستقیم و رویارویی با مقادیر متنابهی به عنوان هزینه سربار که تسهیم آنها به نحو صحیح اگر غیرممکن نباشد، بسیار دشوار است، تنها یکی از دلایل این امر است. موجب و دلیل بهتر، نحوه ی نگاه به کلیت پدیده هاست که در هزینه یابی بر مبنای فعالیت دارای تفاوتی ماهوی با سایر سیستمهای رقیب و سنتی است.
بهره گیری از سیستم مدیریت و هزینه یابی بر مبنای فعالیت، فرصتهای کلانی را برای خلاقیت، نوآوری، نوسازی و پیشرفت در سطوح مختلف واحدهای اقتصادی فراهم می آورد. برای باقی ماندن در صحنه ی رقابت و توسعه و رشد واحد اقتصادی باید به گونه ای عمل شود که هر کار در اولین مرتبه، به بهترین وجه انجام شود. برای تحقق این منظور کلیه اجزای فرایندها، اعم از برنامه ریزی، هماهنگی، اجرا، نظارت و بازخورد، بایستی در هماهنگی با سیستم حسابداری نمایی شده قرار گیرد.
سیستمهای مدیریت و هزینه یابی در یک راستا و بر مبنای فعالیت طراحی می شوند. فعالیتها در قلب سیستم حسابداری مدیریت قرار دارند. تجزیه و تحلیل واحد اقتصادی براساس فعالیتها، امکان ارتباط سطوح مختلف سازمانی به نحوی که براساس برنامه ها، هر واحد بتواند اقدام مورد نظر را انجام دهد، فراهم می آورد، دستیابی به اهداف را تسهیل می نماید، محرکها و منشاء هزینه و فعالیت را شناسایی می کند و لذا فرایند بهبود و پیشرفت مستمر و سیستمهای پیشیبانی تصمیم گیری را تقویت می نماید.[9]
2-1- موضوع تحقیق
موضوع مورد بررسی در این تحقیق عبارت است از » بررسی امکان کاربرد سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) در صنعت تراکتور سازی ایران« که در ادامه به تشریح و بیان آن پرداخته شده است.
3-1- تشریح و بیان موضوع
امروزه بسیاری از شرکتها به منظور ادامه بقاء در بازارهای رقابتی که با تغییرات سریع تکنولوژی همراه است ناگزیرند با استفاده از روش های نوین در جهت بهبود مستمر کیفیت و کنترل و کاهش بهای تمام شده محصولات خود بکوشند.
در چنین شرایطی شرکتهای بسیاری در حال تغییر و تحول در سیستم های اطلاعاتی خود و دوری جستن از سیستم های سنتی و حرکت به سوی مدیریت هزینه ها[10] با دیدگاه کنکاش گرایانه هستند. جدی شدن بحث رقابت در صنایع ایجاب می کند که به بحث کنترل هزینه ها نگاه جدی تری به عمل آید.
کیفیت[11] به عنوان پیش شرط و بلیط ورود به میدان رقابت جهانی نقش مهمی را ایفا می کند. مشتریان به دنبال قیمت پایین تر، تأمین کنندگان به دنبال قیمت بالاتر، اتحادیه های کارگری به دنبال دستمزدهای زیادتر و سها مداران به دنبال سهم بیشتری هستند. رقابت برای تولید محصولی بهتر با خصوصیاتی مطلوبتر و قیمتی پایین تر صورت می گیرد. موفقیت تجاری به نحوه ی مدیریت تمام این عوامل و دیگر عوامل دخیل، بستگی دارد.
سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت تولیدی، فعالیتهای عمده ی فرایند تولید را شناسایی و سپس در یکی از چهار طبقه زیر طبقه بندی می کند:
الف) فعالیتهای سطح واحد محصول
ب) فعالیتهای سطح دسته محصول
ج) فعالیتهای سطح محصول
د) فعالیتهای سطح کارخانه
هزینه های سه طبقه اول از فعالیتها، با استفاده از محرکهای فعالیت که تابع گرایش و تغییرپذیری هزینه های مورد تخصیص است. به محصولات تخصیص داده می شود، اما هزینه های فعالیتهای سطح کارخانه به عنوان هزینه های دوره تلقی شده یا بر مبنای اختیاری [12] به محصولات تسهیم می شود.[13]
هزینه یابی بر مبنای فعالیت را می توان بسط تکامل یافته ای از روش تخصیص دو مرحله ای هزینه تلقی کرد که شالوده ی سیستمهای نوین حسابداری بهای تمام شده است. در مرحله اول این روش، هزینه های غیرمستقیم منابع به مخازن هزینه[14] تخصیص می یابد و در مرحله دوم، هزینه های انباشته شده در مراکز هزینه[15] به محصولات)یا به سایر موضوعات هزینه) تخصیص داده می شود. تخصیص معمولاً برای ارزیابی عملکرد مدیر مسئول مرکز هزینه و برای تعیین بهای تمام شده ی محصولات بکار می رود.
4-1- اهمیت موضوع تحقیق
با توجه به اینکه درصد بسیار بالایی از مدیران امور مالی سازمانها و شرکتهای کشور ما از سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت ( ABC) هیچگونه اطلاعی ندارند و از طرفی تعیین قیمت فروش متأثر از قیمت تمام شده می باشد و کاملاً منطقی است که برای فروش یک محصول مدیر نیاز به داشتن هزینه ی ترکیبات بکار رفته در محصول داشته باشد.
مدیران به هزینه های صحیح برای تصمیمات استراتژیک در مورد محصول مانند طراحی تولید و بازاریابی دارند. هر تصمیم استراتژیک مانند کنکاشی در مورد طرح جدید محصول، معرفی محصول جدید و تلاشی جهت بازاریابی محصول یا خط تولید، متأثر از هزینه و سودآوری مورد انتظار محصول خواهد بود. بالعکس اگر به نظر برسد که سودآوری محصول کاهش می یابد، مسئله توقف مطرح می شود.
هزینه های محصول نقش مهمی را در تعیین قیمت، بخصوص در مورد محصولات سفارشی کم فروش و بدون قیمت بازار ایفا می نماید.
اطلاعات ناصحیح می تواند باعث شود شرکت از استراتژی نامناسب و بدون سودآوری پیروی کند، هزینه های صحیح شانس تصمیم گیریهای غلط را کاهش می دهند.
مدیران از سیستم هزینه یابی محصول به اطلاعاتی در سطوح فعالیت نیاز دارند تا بتوانند بهبود مداوم را رهبری کنند. هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) حاصل طبیعی محیط رقابتی و پیچیده امروزی است و با توجه به شرایط اقتصادی موجود که در بعضی از بخش ها منجر به فراوانی تولید نسبت به تقاضا شده است، به منظور کمک به مدیران در چنین شرایط رقابتی، این امید هست که با اجرا نمودن سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت در عمل به قیمت تمام شده ی واقعی تری دست یافته تا هم به مدیران در اتخاذ تصمیمات صحیح کمک موثری شده باشد و هم به جامعه علمی و دست اندرکاران امور مالی سازمانهای کشورمان آگاهی بیشتری نسبت به سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت داده شده باشد.
صنعت تراکتورسازی ایران به عنوان یکی از مهمترین محورهای حرکت به سمت توسعه و شکوفایی کشور که با مسائل پیچیده ورود و بکارگیری تکنولوژی های جدید روبروست، از این واقعیت به دور نیست. لذا هر گونه تلاش در شناسایی و بکارگیری سیستم های مدیریتی نوین در شرایط کنونی اقتصاد ایران می تواند گامی به سمت توسعه و پیشرفت کشور باشد.
فهرست
عنوان صفحه
تشکر و قدردانی
چکیده
پیشگفتار
فصل اول:کلیات تحقیق
1ـ1ـ مقدمه....................................... 1
2ـ1ـ موضوع تحقیق................................. 2
3ـ1ـ تشریح و بیان موضوع.......................... 3
4ـ1ـ اهمیت موضوع تحقیق........................... 4
5ـ1ـ هدف و علت انتخاب موضوع...................... 5
6ـ1ـ فرضیه های تحقیق............................. 6
7ـ1ـ قلمرو تحقیق................................. 7
8ـ1ـ جامعه ی آماری............................... 7
9ـ1ـ خلاصه ی فصل.................................. 8
10ـ1ـ تعاریف واژه ها و اصطلاحات................... 8
فصل دوم: ادبیات و مبانی نظری تحقیق
1ـ2ـ گفتار اول: مفاهیم حسابداری و حسابداری سنتی
1ـ1ـ2ـ مقدمه..................................... 10
2ـ1ـ2ـ تاریخچه ی حسابداری........................ 11
3ـ1ـ2ـ حسابداری از دیدگاه های گوناگون............ 12
4ـ1ـ2ـ حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی........ 13
5ـ1ـ2ـ تعریف حسابداری بهای تمام شده.............. 15
6ـ1ـ2ـ عوامل موثر بر سیستم حسابداری بهای تمام شده 21
7ـ1ـ2ـ دلایل استفاده از سربار جذب شده به جای سربار واقعی 23
8ـ1ـ2ـ تخصیص هزینه های دوایر خدمات پشتیبانی...... 27
2ـ2ـ گفتار دوم : سیستمهای هزینه یابی نوین ( ابزارهای نوین در مدیریت هزینه )
1ـ2ـ2ـ مقدمه..................................... 35
2ـ2ـ2ـ حسابداری مدیریت........................... 35
3ـ2ـ2ـ هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)......... 39
2ـ3ـ2ـ2ـ تاریخچه ی هزینه یابی بر مبنای فعالیت.... 40
1ـ2ـ3ـ2ـ2ـ نخستین نسل سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت 41
2ـ2ـ3ـ2ـ2ـ دومین نسل سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت 45
3ـ2ـ3ـ2ـ2ـ سومین نسل سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت 46
4ـ2ـ3ـ2ـ2ـ چهارمین نسل سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت 49
3ـ3ـ2ـ2ـ هزینه یابی بر مبنای فعالیت برای کمک به تصمیمات مدیریت 50
4ـ3ـ2ـ2ـ تمرکز برای فعالیت ...................... 51
5ـ3ـ2ـ2ـ بازتاب صحت در استعمال منابع ............ 51
6ـ3ـ2ـ2ـ گرایش هزینه تحت روش (ABC) .............. 52
7ـ3ـ2ـ2ـ سطوح فعالیت در سیستم (ABC) ............. 52
8ـ3ـ2ـ2ـ ردیابی هزینه در سیستم (ABC) ........... 56
9ـ3ـ2ـ2ـ طراحی سیستم هزینه یابی بر مبای فعالیت .. 58
10ـ3ـ2ـ2ـ مزایا و محدودیتهای هزینه یابی بر مبنای فعالیت 64
11ـ3ـ2ـ2ـ مقایسه ی سیستم سنتی با سیستم (ABC) ..... 65
3ـ2ـ گفتار سوم: ویژگیهای صنعت تراکتور سازی ایران
1ـ3ـ2ـ تاریخچه مختصر شرکت تراکتور سازی ایران..... 67
2ـ3ـ2ـ هزینه یابی بر مبنای فعالیت در صنعت تراکتور سازی ایران 68
3ـ3ـ2ـ کاربرد هزینه یابی بر مبنای فعالیت......... 69
4ـ2ـ گفتار چهارم: تحقیقات انجام شده در زمینه سیستم حسابداری هزینه یابی برمبنای فعالیت
1ـ4ـ2ـ پیشینه تحقیق ............................. 73
5ـ2ـ تعاریف واژه ها و اصطلاحات.................... 75
فصل سوم: متدولوژی تحقیق
1ـ3ـ روش تحقیق................................... 76
2ـ3ـ اهداف تحقیق................................. 76
3ـ3ـ فرضیات تحقیق................................ 77
4ـ3ـ جامعه ی آماری............................... 78
5ـ3ـ ابزار اندازه گیری و روشهای جمع آوری اطلاعات.. 79
6ـ3ـ اعتبار و روائی ابزار اندازه گیری............ 80
7ـ3ـ روش آماری................................... 81
فصل چهارم: آزمون فرضیات و تجزیه و تحلیل داده ها
1ـ4ـ مقدمه:...................................... 83
2ـ4ـ ارائه جدول و تلخیص اطلاعات .................. 84
3ـ4ـ تجزیه و تحلیل فرضیات و سئوالات پرسشنامه ..... 86
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادهای تحقیق
1ـ5ـ نتیجه گیری ................................. 128
2ـ 5ـ پیشنهادات پژوهش............................ 129
3ـ 5ـ پیشنهاد برای تحقیقات آتی .................. 130
4ـ5ـ محدودیتهای تحقیق ........................... 130
فصل ششم: جداول و پیوستها
1ـ6ـ اطلاعات پرسشنامه
2ـ6ـ جداول و نمودار مقایسه ای شرکتهای تراکتور سازی
3ـ6ـ جدول آزمون آلفای کرونباخ
منابع و مآخذ
مقاله حسابداری بررسی امکان کاربرد سیستم هزینه یابی بپر مبنای فعالیت (ABC) در صنعت تراکتور سازی ایران
