تحقیق و بررسی در مورد شیوه‌نامه اجرایی پرونده‌های مطالبه مهریه و اعسار

اختصاصی از اینو دیدی تحقیق و بررسی در مورد شیوه‌نامه اجرایی پرونده‌های مطالبه مهریه و اعسار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 30

شیوه‌نامه اجرایی پرونده‌های مطالبه مهریه و اعسار

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در شیوه‌نامه‌ی اجرایی پرونده‌های مطالبه مهریه و اعسار آمده است: نظر به اصل دهم قانون اساسی که مقرر می‌دارد: از آنجا که خانواده واحد بنیادی جامعه اسلامی است، همه قوانین و مقررات و برنامه‌ریزی‌های مربوط باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده و پاسداری از قداست آن و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی باشد و به استناد مواد ۲۷۷ و ۶۵۲ قانون مدنی و ماده ۲۴ قانون اعسار و ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و رای وحدت رویه شماره ۶۲۲ مورخ ۲۹ مهر ۱۳۸۲ هیات عمومی دیوان عالی کشور و با توجه به این که در شرایط فعلی، مهریه که فلسفه وجودی آن تحکیم مودت و تعمیق روابط محبت‌آمیز و ارتقای جایگاه والای خانواده بوده است، در برخی موارد به عامل تهدید کننده بنیان و قوام خانواده‌ها، به ویژه در روابط بین زوج‌های جوان تبدیل شده است. ضرورت اتخاذ راهکار‌هایی به منظور رفع این معضل و ارتقای جایگاه مهریه به ابزاری در جهت استواری و پایداری کانون خانوادگی و تسریع در احقاق حق بانوان احساس شده و بر این اساس موضوع در بند (و) از فصل اول دستور العمل شماره ۲ طرح جامع رفع اطاله دادرسی پیش‌بینی شده است و در نهایت تمایز این گونه پرونده‌ها از سایر موارد مطرح شده در محاکم و رسیدگی تخصصی به دعاوی موصوف شیوه‌نامه‌ای به شرح مواد آتی ابلاغ می‌شود. * ارشاد و معاضدت قضایی ماده ۱- در مراجعات مربوط به دعاوی خانواده، بر اساس دستورالعمل شماره یک طرح جامع رفع اطاله دادرسی ابتدا باید از طریق واحد ارشاد و معاضدت قضایی اقدامات مقتضی صورت پذیرد. ماده ۲- واحد ارشاد و معاضدت قضایی با دعوت از طرفین به صلح و سازش و تلاش در جهت رفع مشکل از روش‌های غیر قضایی و با تکیه بر نقاط قوت نهاد خانواده اقدام خواهد نمود. ماده ۳- در صورت عدم تمایل زوجین به صلح و سازش یا اصرار زوجه بر دریافت مهریه، کارشناس ذیربط در واحد ارشاد و معاضدت قضایی با برشمردن مزایای اقدام از طریق اجرای ثبت، مشارالیها را به واحد اجرای سازمان ثبت دلالت می‌کند و در کنار این امر از بیان مزایای سایر روش‌های حل مشکل نظیر دلالت به شورا‌های حل اختلاف، توصیه به استفاده از داور و یا بهره‌مندی از نهاد‌های مشاوره دولتی و خصوصی نیز استفاده می‌شود. ماده ۴- در صورت اصرار طرفین یا زوجه بر اقدام قضایی، مراتب عدم تمایل وی به اقدام از طریق واحد اجرای ثبت به صورت کتبی ثبت شده و به امضای وی رسیده، آنگاه دادخواست مربوط پذیرفته می‌شود. * نحوه ارجاع و رسیدگی و صدور حکم ماده ۵- مقام قضایی مسوول ارجاع با توجه به بند (و) از فصل اول دستور العمل شماره ۲ طرح جامع رفع اطاله دادرسی، موضوع ارجاع تخصصی پرونده‌ها دقت نظر لازم را مبذول داشته و پرونده وارد شده را به شعبه خاص رسیدگی به دعاوی و مهریه ارجاع کند. ماده ۶- دادگاه پیش از صدور حکم محکومیت راجع به مهریه باید مباشرتا یا از طریق نهاد‌های شبه قضایی مانند شورا‌های حل اختلاف و داوری و نهاد‌های مشاوره دولتی و خصوصی، سعی در صلح و سازش و حصول توافق بین طرفین داشته و مراتب اقدامات خود را اعم از آن که منتهی به رفع اختلاف شده یا نشده باشد در پرونده صورتجلسه نماید. تبصره ـ داوران منتخب علاوه بر این که راجع به اصل اختلاف اظهار نظر می‌کنند، در صورت عدم حصول سازش در مورد تمکن مالی زوج به پرداخت مهریه نیز اظهار عقیده خواهند کرد. ماده ۷- وقت رسیدگی به ادعای اعسار و تقسیط پرداخت مهریه به صورت فوق العاده و خارج از نوبت و حداکثر با تعیین وقت ۱۰ روزه می‌باشد. ماده ۸- در صورت عدم حصول صلح و سازش، چنانچه زوج دین را قبول نموده؛ اما تقاضای مهلت برای پرداخت یا تقسیط و ادعای اعسار داشته باشد، با استناد به رای وحدت رویه شماره ۶۲۲ مورخ ۲۹ مهر ۱۳۸۲ هیات عمومی دیوان عالی کشور این درخواست در همان دعوای اصلی قابل استماع بوده و دادگاه مکلف به رسیدگی صدور حکم می‌باشد. * اقدامات اجرایی ماده ۹- بلافاصله پس از صدور احکام اعسار و تقسیط، اقدامات اجرایی لازم آغاز می‌گردد. اعتبار قانونی این حکم تا زمانی است که در مرحله اعتراض و تجدید نظر حکم دادگاه بدوی نقض نشده باشد. ماده ۱۰- با توجه به ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، بعد از قطعیت حکم دادگاه، پس از صدور اجراییه و ابلاغ آن در صورتی که محکوم علیه، مالی برای اجرای حکم معرفی نکند، ابتدا بایستی جهت احراز عدم وجود اموال قابل توقیف متعلق به محکوم علیه از طریق مقتضی و با اطلاع محکوم علیه از طریق مقتضی و با اعلام محکوم له، اقدام به حبس محکوم علیه می‌نماید. * اقدامات مربوط به زندانیان مهریه ماده ۱۱- در صورتی که محکوم علیه بابت بدهکاری مهریه در اجرای ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در حبس باشد، بلافاصله پس از صدور حکم تقسیط یا اعسار آزاد می‌گردد. ماده ۱۲- افزایش قیمت اقلام موضوع مهریه بعد از ثبوت اعسار

دانلود مقاله و تحقیق درباره خطبه عقد و مهریه

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله و تحقیق درباره خطبه عقد و مهریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

خطبه عقد و مهریه

مشهور آن است که خواستگارى و خطبه عقد بوسیله ابوطالب‏عموى رسول خدا(صلى الله علیه و آله)انجام گردید و پذیرش وقبول آن نیز از سوى عمرو بن اسد-عموى خدیجه-صورت گرفت.

و در برابر این گفتار مشهور،اقوال دیگرى نیز وجود دارد...

مانند اینکه خطبه عقد بوسیله حمزة بن عبد المطلب یا دیگرى‏از عموهاى آنحضرت انجام شد...

و یا اینکه پدر خدیجه-خویلد بن اسد-و یا پسر عموى‏خدیجه ورقة بن نوفل از طرف خدیجه قبول کرده و آن بانوى‏محترمه را به عقد رسول خدا درآورد...

و بلکه در پاره‏اى از روایات گفتار نابجاى دیگرى نیز نقل‏شده که خدیجه به پدر خود خویلد شرابى داده و او را مست کرد.

و او در حال مستى این ازدواج را پذیرفت چون به حال عادى‏بازگشت و از جریان مطلع گردید بناى مخالفت‏با این ازدواج راگذارده و بالاخره با وساطت و پا در میانى برخى از نزدیکان به‏ازدواج مزبور تن داده و آنرا پذیرفت... که پاسخ آن را چند تن از راویان و اهل تاریخ عهده‏دار شده‏که ما متن گفتار ابن سعد را در طبقات براى شما انتخاب کرده ونقل مى‏کنیم که پس از ذکر چند روایت‏بدین مضمون‏مى‏گوید:

«و قال محمد بن عمر:فهذا کله عندنا غلط و وهم،و الثبت‏عندنا المحفوظ عن اهل العلم ان اباها خویلد بن اسدمات قبل الفجار،و ان عمها عمرو بن اسد زوجها رسول‏الله-صلى الله علیه و آله-» (1) .

یعنى:محمد بن عمر گفته است که تمامى این روایات درنزد ما ناصحیح و موهوم است و صحیح و ثابت نزد ما ودانشمندان آن است که پدر خدیجه یعنى خویلد بن اسد پیش ازجنگ فجار از دنیا رفته بود و عمویش عمرو بن اسد او را به‏ازدواج رسول خدا(ص)درآورد...

و نظیر همین عبارت از واقدى نقل شده (2) و هم چنین اقوال غیر مشهور دیگر را نیز پاسخ داده و نیازى‏بذکر آنها نیست... (3)

یک اشتباه تاریخى دیگر

و نیز در پاره‏اى از روایاتى که در مورد این ازدواج فرخنده‏رسیده ظاهرا یک اشتباه دیگرى نیز رخ داده که بجاى عموى‏خدیجه-یعنى عمرو بن اسد-ورقة بن نوفل بن اسد(بعنوان عموى‏خدیجه)آمده که این مطلب گذشته از آنکه در اصل،خلاف‏مشهور است از نظر نسبى هم اشتباه است.

زیرا ورقة بن نوفل پسر عموى خدیجه است،نه عموى‏خدیجه...

و بعید نیست که اینکار از تصرفات ناقلان حدیث‏بوده که‏چون نام عموى خدیجه در حدیث آمده بوده و ورقة بن نوفل هم‏شهرتى افسانه‏اى داشته،آن عنوان را با این نام منطبق دانسته و به‏اینصورت درآورده‏اند.

خطبه عقد

مرحوم صدوق در کتاب من لا یحضره الفقیه و شیخ کلینى درکتاب شریف کافى با مقدارى اختلاف خطبه عقدى را که‏بوسیله ابو طالب ایراد شده نقل کرده‏اند که متن آن طبق روایت‏شیخ صدوق(ره)اینگونه است:

«الحمد لله الذى جعلنا من زرع ابراهیم و ذریة اسماعیل،و جعل لنا بیتا محجوجا و حرما آمنا یجبى الیه ثمرات کل شى‏ء، و جعلنا الحکام على الناس فى بلدنا الذى نحن‏فیه،ثم ان ابن اخى محمد بن عبد الله بن عبد المطلب‏لا یوزن برجل من قریش الا رجح،و لا یقاس باحد منهم‏الا عظم عنه،و ان کان فى المال قل،فان المال رزق حائل‏و ظل زائل،و له فى خدیجه رغبة و لها فیه رغبة،و الصداق‏ما سالتم عاجله و آجله،و له خطر عظیم و شان رفیع و لسان‏شافع جسیم‏». (4)

یعنى:سپاس خدایرا که ما را از کشت و محصول ابراهیم وذریه اسماعیل قرار داد،و براى ما خانه مقدسى را که مقصودحاجیان است و حرم امنى است که میوه هر چیز بسوى آن گردآید بنا فرمود،و ما را در شهرى که هستیم حاکمان بر مردم قرارداد.

سپس برادر زاده‏ام محمد بن عبد الله بن عبد المطلب مردى‏است که با هیچ یک از مردان قریش هم وزن نشود جز آنکه از اوبرتر است،و به هیچیک از آنها مقایسه نشود جز آنکه بر او افزون‏است،و او اگر چه از نظر مالى کم مال است ولى مال پیوسته درحال دگرگونى و بى‏ثباتى و همچون سایه‏اى رفتنى است،و اونسبت‏به خدیجه راغب و خدیجه نیز به او مایل است،و مهریه او را نیز هر چه نقدى و غیر نقدى بخواهید آماده است،و محمد راداستانى بزرگ و شانى والا و شهرتى عظیم خواهد بود.

و در کتاب شریف کافى اینگونه است که پس از این خطبه‏عموى خدیجه خواست‏بعنوان پاسخ ابوطالب سخن بگوید ولى به‏لکنت زبان دچار شد و نتوانست،از اینرو خدیجه خود بسخن‏آمده گفت:

عموجان:اگر چه شما بعنوان گواه اختیاردار من هستى‏ولى در اختیار انتخاب من خود شایسته‏تر از دیگران‏هستم،و اینک اى محمد من خود را به همسرى تو درمى‏آورم و مهریه نیز هر چه باشد بعهده خودم و در مال‏خودم خواهد بود،اکنون به عموى خود(ابوطالب)

دستور ده تا شترى نحر کرده و ولیمه‏اى ترتیب دهد وبنزد همسر خود آى!

ابوطالب فرمود:گواه باشید که خدیجه محمد(ص)رابهمسرى خویش پذیرفت و مهریه را نیز در مال خودضمانت کرد!

برخى از قریشیان با تعجب گفت:شگفتا!که زنان‏مهریه مردان را بعهده گیرند؟!

ابوطالب سخت‏بخشم آمده روى پاى خود ایستاد وگفت: آرى اگر مردى همانند برادر زاده من باشد زنان باگرانبهاترین مهریه خود خواهانشان مى‏شوند و اگرهمانند شما باشند جز با مهریه گرانبها حاضر به ازدواج‏نمى‏شوند!

و در روایت‏خرائج راوندى است که چون خطبه عقدبپایان رسید و-محمد صلى الله علیه و آله-برخاست تابهمراه عمویش ابوطالب بخانه برود خدیجه به‏آنحضرت عرض کرد:

«...الى بیتک فبیتى بیتک و انا جاریتک‏». (5)

یعنى:بسوى خانه خود بیا که خانه من خانه تو است ومن هم کنیز توام!

و از کتاب المنتقى کازرونى نقل شده که چون مراسم عقدبپایان رسید خدیجه به کنیزکان خود دستور داد الت‏شادى‏بخود گرفته و دفها را بزنند و سپس به رسول خدا عرض کرد:

«...یا محمد مر عمک ابا طالب ینحر بکرة من بکراتک‏و اطعم الناس على الباب و هلم فقل (6) مع اهلک،فاطعم الناس و دخل رسول الله(ص)فقال مع اهله خدیجه‏». (7) یعنى اى محمد به عمویت ابوطالب دستور ده شتر جوانى ازشترانت را نحر کند و مردم را بر در خانه اطعام کن و بیا در کنارخاندانت چاشت را به استراحت‏بگذران،و ابوطالب اینکار راکرد و رسول خدا(ص)بنزد خدیجه آمده و در کنار او به‏استراحت روزانه پرداخت.

دانلود مقاله کامل درباره مهریه

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله کامل درباره مهریه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 53

بررسی احکام فقهی و حقوقی مهر

گفتار 1: تبیین مفهوم مهر

2

معنای لغوی مهر

2

معنای اصطلاحی مهر

3

مهر در آیات و روایات

3

1- کتاب

3

2- سنت

5

تاریخچه مهر

6

فلسفه حقیقی مهر

8

اهمیت مهر از نظر اسلام

10

آثار روانی مهر

10

چه چیزهایی را می توان مهر قرار داد؟

11

گفتار 2: اقسام مهر

12

1-2 مهرالمسمی و شرایط آن

12

2-2 مهرالسنه و مقدار آن به قیمت روز

17

3-3 مهرالمثل

18

4-2 مهرالمثله

21

5-2 ازدواج موقت و مقایسه مهریه درنکاح دائم و نکاح منقطع

31

6-2- مهریه سنگین و نکوهش اسلام

36

نتیجه

39

پیشگفتار

یکی از حقوق مالی زن ازنقد نکاح در نظام حقوقی اسلام مهر می باشد. مهر از اختصاصات حقوقی اسلام است که در صورت تعیین مهریه به محض انشاء عقد زن مالک مهر می شود و می تواند هرگونه تصرف مالکانه در آن بنماید و مرد نیز ملزم به پرداخت آن به همسرش می شود.مهراز ارکان دائم محسوب می شود و عدم تعیین آن نیز خللی به صحت عقد وارد نمی کن و زن در این مورد درصورت وقوع نزدیکی مستحق مهرالمثل خواهد شد.

ولی در صورت تعیین مهرالمسمی بوده و بعنوان یک قرارداد مالی رعایت شرایط آن لازم و ضروری است این حقوق مالی دارای ضمانت اجرایی می باشد و در صورت مطالبه زن و امتناع شوهر از پرداخت آن زن می تواند با مراجعه به دادگاه و طرق قانونی حق خود را دریافت نماید.

البته مهر ضمانت اجرای دیگری به نام« حق حبس» نیز دارد که در خلال بحث به آن و سایر احکام فقهی و حقوقی این حق مالی خواهیم پرداخت.

قبل از ورود به بحث مهر لازم است مفهوم لغوی و اصطلاحی و ادله وجوب مهر از آیات و روایات ذکر شود.

گفتار اول: تبیین مفهوم مهر

معنای لغوی مهر

دانشمندان علم لغت برای واژه مهر که ظاهراً رایج ترین اصطلاح برای این حق مالی است معنای را ذکر کرده اند.

واژه مهر در المنجر اینگونه معنا شده است.

« مهر مهراً المراه» به او عطا کرد یا برای او مهری قرار داد.

« المهر مهور مهوره» صداق و آن چیزی است که قرار می دهند برای زن مالی را که شرعاً از آن سود ببرد. واژه های الصداق، الصداقة، حله، الاجر، الفریضه ، الطول نیز در معرفی این حق مالی زن بکار رفته است.

البته واژه« اجر» بیشتر در حق استمتاع فقه( نکاح منقطع) بکار می رود.

در قرآن مجید واژه مهر بکارنرفته است و از لغات معادل آن ذکر شده استفاده شده است.

معنای اصطلاحی مهر

مهر عبارت از مالی است که به مناسبت عقد نکاح مرد ملزم به دادن آن به زن می باشد. برخی نیز چنین بیان می دارند که :

مهر مقدار مالی است که مرد به هنگام ازدواج به او می دهد.

در قانون مدنی تعریفی از مهر ارائه نشده ولی ماده 1078 ق.م در مورد مهر چنین می گوید:

( هر چیزی را که مالکیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد).

و ماده 1080 ق.م مقرر می دارد:

( تعیین مهر منوط به تراضی طرفین است).

وطبق ماده 1082 ق.م

( به مجرد اینکه زن مالک مهر می شود و می تواند هرنوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.)

بنابراین با توجه به تعاریف ذکر شده و موارد قانونی می توان مهر را اینگونه تعریف کرد:

« مهر عبارت از مقدار مالی است که با توافق زوجین مشخص می شود و به محض وقوع عقد به ملکیت زن درمیآید. و مرد به صورت نقد یا تعهد به ذمه ملزم به پرداخت آن می شود. البته باید توجه داشت که اگر مهر عین معین باشد از لحظه عقد به ملکیت زن درمی آید ولی اگر مهر کلی باشد یعنی مال در ذمه شوهر باشد برای مثال: 5 سکه طلا باشد مالکیت زن مستقر نمی شود مگر اینکه شوهر مشخص نماید و بگوید این

دانلود مقاله مهریه یا شیربها

اختصاصی از اینو دیدی دانلود مقاله مهریه یا شیربها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مشخصات این فایل
عنوان: مهریه یا شیربها
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 32

این مقاله درمورد مهریه یا شیربها می باشد.

خلاصه آنچه در مقاله مهریه یا شیربها می خوانید :

امّا اگر ازدواج،ازدواج دائم باشد،که نفقه زن به عهده مرد است و یا زن وجود نفقه را در ازدواج موقت شرط کرده باشد،و یا زن به علت برخورداری از ملک یا شغل دیگری،نیازی به وجه مهر خود نداشته باشد،این بحث پیش می آید که زن با مهر خود چه کند؟که ما در این جا به عنوان مشورت مواردی را ذکر می کنیم:

1- اگر دارای شوهر مسلمان و باایمان و منصف باشد،مصلحت زندگی ایجاب می کند که برای ایجاد الفت و محبت بیشتر،زن قبل از آمیزش و یا بعد از آن مهر را به شوهرش ببخشد که روایات بسیاری در ثواب آن وارد شده است.
2- اگر بخشش مصلحت نباشد،بهتر است منافع مهر خود را در زندگی مشترک صرف کند.مثلاً اگر مهریه اش خانه ای است،اجازه دهد در آن خانه سکونت کنند و اجاره ای از بابت آن از شوهر خود نگیرد،و یا به کس دیگر اجاره دهد و وجه آن را در زندگی مشترک صرف کند.
3- و اگر از آن در زندگی مشترک استفاده نکند،بهتر است اختیار آن را به شوهر خود دهد تا آن را به کار اندازد و ضمن برخورداری از اجر معنوی به سود حاصله نیز برسد.و به این طریق در رشد اقتصادی جامعه نیز سهیم باشد. اصولاً اخراج یک مال از گردونه صنعت و تجارت یک کار باطلی است و به اقتصاد یک کشور ضربه می زند،و اسلام به شدّت با آن مخالف است.ناگفته نماند در چنین مشارکتی که بین زن و مرد انجام می گیرد،تعیین میزان سود بین زن و شوهر حتّی به صورت ربا به قول برخی از فقهاء‌اشکالی ندارد.
4- و اگر سپردن آن به دست مرد مصلحت نباشد،خود رأساً از آن استفاده‌صحیح بکند و سود ببرد.مثلاً شخصاً تجارت کند و ... .
5- و اگر چنین امکانی برایش مقدور نباشد،یا پس انداز می کند و یا هدیه می کند و صدقه می دهد.و یا در مصارف شرعی نظیر حج،و مایحتاج مازاد بر نفقه خرج می کند.
به هر حال زن،مالک حقیقی مهر است و به هر صورتی که تشخیص دهد می تواند در آن تصرف کند.و ناگفته نماند که سخت گیری زن در اخذ مهر مصلحت نیست

احکام مهر
قوانین حقوقی و مدنی اسلام تصریح دارد که:مرد پیش از انجام عروسی و زفاف،موظّف است تمام «مهریّه»را به همسرش بپردازد،و زن حق دارد قبل از تحویل مهریّه از نزدیکی و عروسی ممانعت نماید،و بر این اساس در کتب فقهی بحث شده،و مراجع عالی قدر فتوی صادر کرده،و افراد آگاه و اهل فضل و دانش نیز در جریان این امر می باشند.و اگر به سیره و سنّت پیامبر خدا و امامان معصوم و احادیث آنان مراجعه کنیم،خواهیم دید که آن بزرگوار نیز قبل از پرداخت «صداق»زنی را به خانه خویش نیاورده، و «بُضْع» او را تصرّف نکرده اند.
و چنانچه سخنان آنان را در این مورد بررسی کنیم،به این نتیجه خواهیم رسید که همه مسلمانان وظیفه دارند پیش از انجام عروسی همه مهریّه یا اقلاًّ بخشی از آن را تحویل عروس خود بنمایند،تا جایی که «تصرّف و دخول»بدون این دستور مذکور مکروه و نامطلوب است،و شما عزیزان می توانید در باب«مُهور»بدون اغراق،به دهها حدیث معتبر و صحیح دسترسی داشته باشید،که اینک به جهت روشن بودن قضیّه به نمونه ای از آنها اشاره می کنیم:
زراره که از موثّق ترین راویان و فقهای زمان امام صادق(ع) است،از آن حضرت سؤال کرد:مردی که با زنی ازدواج نموده،آیا می تواند قبل از پرداخت مهریه و یا بخشی از آن، عروسی نماید؟حضرت فرمودند:نه،مگر این که چیزی از مهریّه پرداخت کند.
و در حدیث دیگر آمده است:
امام جعفر صادق می فرمایند:هر گاه کسی با زنی ازدواج کند،زفاف و عروسی وی جائز نیست،مگر این که برای همسرش چیزی از مهریّه تقدیم کند.
از این دو حدیث به طور صریح استفاده می شود که زفاف بدون پرداخت مهریّه سزاوارنیست هر چند منع آن را حمل به کراهت نموده اند.یعنی اگر به هیچ مقدار مهریه ندهد و عروسی کند مکروه است.
مهر می تواند پول نقد یا ملک باشد که در هنگام خطبه خوانی تحویل زن داده شود،و می تواند نسیه باشد که شوهر یا پدر یا مادرش آن را بر عهده بگیرند.در صورت امکان ملک و پول نقد بر نسیه ترجیح دارد.
وقتی حضرت علی علیه السلام برای خواستگاری زهرا علیهاالسلام خدمت رسول خدا رسید حضرت از امیر مومنان سؤال کرد از مال دنیا چه داری؟ عرض کرد یا رسول الله:یک شتر دارم و یک شمیشر و یک زره. فرمود: تو مرد جنگ و جهاد هستی و بدون شمشیر نمی توانی زندگی کنی، شتر نیز حیوان سواری و وسیله کار و کسب تو است،اما بدون زره می توانی زندگی کنی،زره را از بابت مهر از تو می پذیریم.
در اینجا رسول خدا صلّی الله علیه وآله از اول پرسید چه چیزی موجود داری؟و بعد از اطلاع زره را به عنوان مهر قبول کرد، نفرمود:مانع ندارد فلان مبلغ مهر و بر ذمه تو باشد.چنانکه گویا تشریع مهر در اصل باید به صورت نقد باشد،و نسیه بودن آن در حال ضرورت می باشد.جالب اینجاست که رسول خدا قبل از عروسی زره را از حضرت علی گرفت و فروخت و با مقداری از آن پول،جهاز و اسباب و لوازم ساده ای برای آن خانواده نوبنیاد خریداری کرد.بعد از آن،مراسم عروسی انجام گرفت.
در این داستان سه نکته مهم مشاهده می شود:اول اینکه رسول خدا صلّی الله علیه وآله آن چنان سؤال می کند که گویا مهر باید به صورت نقد باشد.دوم اینکه پدر عروس در تعیین مهر تمکن مالی داماد را رعایت می کند و همان زره را به عنوان مهر می پذیرد.نمی گوید فلان مبلغ هم بر ذمّه تو باشد.سوم اینکه پدر زن، زره یعنی تمام مهریه زهرا را از داماد می گیردو با اجازه عروس به فروش می رساند و با پول آن،اسباب و لوازم زندگی برایشان خریداری می کند و وسیله عروسی آنها را فراهم می سازد.چه جالب و زیبا؟!اگر در ازدواجها از این برنامه تبعیت می شد چقدر جالب و زیبا بود؟و بطور قابل ملاحظه مقداری از مشکلات حل می شد.
جداً توصیه می شود که قبل از عروسی تکلیف مهر را روشن کنید،اگر ملک است در دفاتر به نام زن ثبت شود،و اگر پول است و شوهر تمکن مالی دارد آن را به طور نقد به همسرش بپردازد.این عمل هم به نفع عروس است هم داماد.و از وقوع رنجشها و اختلافات آینده مانع می شود.
حضرت صادق علیه السلام فرمود:«وقتی مرد با زنی ازدواج کرد نباید مراسم عروسی را برگزار کند مگر اینکه قبلاً چیزی از مهر را برایش بفرستد،درهم باشد یا هدیه دیگری از قبیل قاووت و غیره.»
حضرت صادق علیه السلام درباره زنی که خودش را بدون مهر به نکاح مردی درآورده بود فرمود:«این موضوع فقط برای رسول خدا جایز است،اما برای مرد دیگری جایز نیست مگر اینکه قبل از عروسی چیزی را به عنوان مهر برایش بفرستد،کم باشد یا زیاد،گر چه یک لباس یا یک درهم باشد.»
اما در صورت عدم تمکن،نسیه هم جایز است.شخصی از حضرت صادق علیه السلام سؤال کرد که مردی با زنی ازدواج می کند ولی چیزی ندارد که نقداً به او بدهد آیا می تواند عروسی کند؟حضرت فرمود:«مانع ندارد مهر به عنوان دین بر ذمه اش خواهد بود.»
مهر اگر ملک باشد بعد از اجرای صیغه عقد،از ملکیت صاحب اولش خارج شده کنیزوبنده زن می گردد.این ملکیت یک امر واقعی است نه تشریفاتی.بعد از آن،مالک واقعی مهر،زن است و هر گونه تصرفی باید با اجازه او باشد.خرید و فروش و اجاره و هر گونه استفاده دیگری باید با اجازه زن باشد.نه پدر و مادر دختر حق دارند در ملک او تصرف نمایند نه شوهر.غصب مهر زن از گناهان بزرگی است که مورد بخشش قرار نخواهد گرفت.
رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود:«خداوند سبحان هر گناهی را در قیامت می بخشد جز سه گناه را:اول کسی که همسرش را غصب کند،دوم کسی که مزد اجیری ر ا غصب کند،سوم کسی که انسان آزادی را بفروش برساند. »
از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام سؤال شد:«مردی دخترش را شوهر می دهد آیا می تواند از مهر او استفاده کند؟فرمود:نه،چنین حقی را ندارد.»

همچنین اگر مهر، پول نقد باشد،باید پول در اختیار زن قرار گیرد و هیچکس حق ندارد بدون اجازه او در آن پول تصرف نماید.
اگر مهر نسیه و بر ذمه شوهر قرار گرفته باید آن را به عنوان یک بدهی واقعی محسوب بدارد،و از اول قصد پرداخت آن را داشته باشد.اگر مدتی برای آن تعیین شده واجب است در رأس مدت پرداخت شود و اگر وقت معینی برای آن تعیین نشده هر وقت زن مطالبه کرد و شوهر قدرت ادای آن را داشت واجب است بدون تأخیر ادا کند.
حضرت صادق علیه السلام درباره مردی که با زنی ازدواج نموده،و از اول قصد نداشته مهر او را ادا کند،فرمود:«این شخص زناکار محسوب می شود.»
امام صادق علیه السلام فرمود:«هر کس که برای زن مهری را قرار دهد لیکن قصد ندارد آن را بپردازد،چنین شخصی به منزله دزد خواهد بود.»
مهر یک دِیْن واقعی است و باید مانند سایر دیون ادا شود.اینکه معروف است می گویند:مهر را کی داد و کی گرفت، مطلبی است بر خلاف حق و عدالت و منطق اسلام.مهر را باید شوهر به همسرش بپردازد و اگر نداد در قیامت مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.غصب حق زن از گناهان بزرگی است که حتی در قیامت هم مورد عفو قرار نخواهد گرفت.مگر اینکه زن از حق خودش بگذرد.خداوند در قرآن می فرماید:«مهر زنها را ادا کنید پس اگر از روی رضای باطن چیزی از آن را به شما بخشیدند بخورید که گوارایتان باد.»
تفاوت نمی کند ازدواج رسمی باشد یا غیر رسمی.به هر حال مهر بر ذمه مرد است و باید آن را ادا کند.مگر اینکه قدرت بر ادا نداشته باشد.در این صورت زن باید صبر کند تا مرد قدرت مالی پیدا کند.
البته زن هم نباید در گرفتن مهر نسبت به شوهرش سختگیری کند و اسباب مزاحمت او را فراهم سازد،اگر شوهرش کاملاً در رفاه است می تواند مهر را مطالبه کند ولی اگر می بیند که از جهت زندگی درمضیقه است صداقت خانوادگی اقتضا می کند که اسباب مزاحمت و خجالت او را فراهم نسازد.بلکه مستحب است که زن، تمام مهر یا مقداری از آن را به شوهرش ببخشد،این امر بر محبت و صفای خانوادگی می افزاید.
رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود:«هرزنی که قبل از عروسی مهرش را به شوهرش ببخشد خدا در برابر هر دیناری ثواب آزادکردن یک بنده به او عطا خواهد کرد.گفته شد:یا رسول الله!بخشش بعد از عروسی چطور است؟ فرمود:وسیله مودت و الفت می شود.»
زمان پرداخت مهر قبل از انجام آمیزش است و زن می تواند تا زمانی که مهر خود را تماماً و کمالاً دریافت نکرده باشد،از رفتن به خانه‌شوهر خودداری کند.و از انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع ورزد و این امتناع،عدم تمکین محسوب نمی شود و نشوز نمی آورد و اگر زن نفقه خود را در ازدواج موقت شرط کرده باشد،شوهر نمی تواند با استناد به این نوع امتناع،از پرداخت نفقه خودداری کند.البته با تراضی طرفین می توان پرداخت مهر را به تعویق انداخت و یا برای پرداخت تمام یا قسمتی از آن،مدت یا اقساطی قرار داد.ولی اصل این است که مهر در حین عقد،نقداً پرداخت شود،کما این که در صدر اسلام چنین بود،
البته زن در ازدواج موقت،با گرفتن مهر مالک آن نمی شود،بلکه هر مقدار از زمان را که تمکین دهد مالک می شود. و این که برخی تصور کرده اند که مهر وثیقه است.در اثر عملکرد فعلی مسلمین است،زیرا آنان مهر را به عهده می گیرند و زن نیز آن را مطالبه نمی کند،مگر آن که کار به اختلاف و نزاع و خدای نخواسته طلاق کشیده شود و لذا هم اکنون مهر به صورت وثیقه درآمده که کاملاً سنت غلطی است و اثرات مطلوب مهر را ندارد و شاید علت سنگین شدن مهریه ها هم همین موضوع باشد.

در ازدواج دائم یا موقت فوت زن در خلال مدت زوجیت موجب سقوط مهر نمی شود.یعنی شوهر نباید مهری را که داده است پس بگیرد و بلکه اگر نداده باشد باید تمام (در صورت نزدیکی) و یا نصف آن را (در صورت عدم مقاربت)پرداخت نماید.و همین طور است اگر مرد مدت را ببخشد و یا تا انقضای مدت،مرد با میل خود با همسر موقت مقاربت نکند.یعنی باید مهر را بدهد و یا مهر داده شده را پس نگیرد.
امّا اگر عدم مقاربت به دلیل امتناع زن باشد،مرد می تواند به نسبت امتناع،از پرداخت مهر خودداری کند.اگر امتناع، نصف مدت باشد، نصف مهر را ندهد و اگر ثلث مدت باشد،ثلث مهر را ندهد.
البته ناگفته نماند که در این نسبت سنجی نباید ایّام حیض را که زن از مرد دوری می جوید،به حساب امتناع گذاشت.
عمر بن حنظله می گوید:به امام صادق(ع) عرض کردم:با زنی در مقابل مهریه ای به مدت یک ماه ازدواج می کنم. اما ایشان خود را در بخشی از آن در اختیار من قرار می دهد و بخشی را نمی آید.فرمود:«شما هم به همان مقداری که خودداری نموده است، از مهریه اش کم کن،مگر ایّام حیضش را که متعلّق به ایشان است»
مهر در ازدواج، در چه صورتی واجب است؟
وجودمهربه شرطی درازدواج،ضروری است که ازدواج،یک ازدواج کاملاً شرعی ومنطبق برموازین شرعی باشد.مثلاً صیغهعقدبه وجه صحیح خوانده شود وطرفین ازدواج بارضایت کامل وطیب نفس اقدام به ازدواج کنند و جنبه محارم رعایت شده باشد،و الاً در ازدواج هایی که صورت شرعی ندارد، مهری تعلّق نمی گیرد.
مثلاً اگر دو نفر که محرم یکدیگرند(خواهرو برادر، مادر و پسر...) بخواهند ازدواج کنند، مهری تعلّق نمی گیرد. و یا اگر دونفر را به صورت اجباری زن و شوهر قرار دهند،مهری تعلّق نمی گیرد و یا اگر شرایط صحّت عقد را در خطبه عقد مراعات نکنند،مهری تعلّق نمی گیرد. زیرا اصل ازدواج،باطل و خلاف شرع است.

بخشی از فهرست مطالب مقاله مهریه یا شیربها

 . مهر چیست؟
 . اهمیت مهر از دیدگاه اسلام
 . مهر نشانه استقلال اقتصادی زن
 . چه چیز می تواند مهر قرار بگیرد؟
 . میزان و مقدار مهر
 . مهر از آن کیست؟
 . زن با مهر خود چه کند؟
 . احکام مهر
 . مهر در ازدواج، در چه صورتی واجب است؟