این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در370 صفحه می باشد.
چکیده
مطالعات و پژوهش های حوزه ی علوم انسانی و تاریخ بویژه در دهه های گذشته رابطه ی بین اقوام و فرهنگ های مختلف را بیش از پیش به هم نزدیک کرده است . این نزدیکی به خاطر تشابهات روحی نوع بشر است . به آن معنا که انسانها در ادوار مختلف بن مایه های فکری ، سوالات کلیدی ، دغدغه های ذهنی و در بعضی موارد حتی اعتقادات مشابه داشتند . در این میان یکی از حوزه های وسیع مطالعاتی که بسیار مورد توجه قرارگرفته اسطوره شناسی است . اسطوره ، جهان متصور انسان بدوی و آبشخور اصلی تفکرات بشر بوده است . تفکراتی که اگرچه در طول هزاره ها بسیار دگرگون شده اند ، اما با کمی دقت در آنها همچنان می توان ردپایی از اساطیر نخستین را یافت . یکی از اسطوره های بسیار قوی و مؤثر در میان جوامع مختلف " اسطوره ی قربانی " است . ماهیت این اسطوره از تفکر انسان بدوی نسبت به آفرینش جهان نشأت می گیرد . بدوی اعتقاد داشت جهان مادی از کشته شدن و در نتیجه تجزیه ی یک غول - خدای اولیه پدید آمده است . یعنی تکثیر یک موجود واحد . لذا در این راستا و برای بازگشت به اصل و رسیدن به مقام قرب ، در یک مراسم آیینی ، انسان باید همانند خدایش به شکلی فجیع قربانی شود تا با فنا و پیوستن به هستی با حقیقت واحد یکی گردد . هرگاه این چرخه کامل شود یعنی از کثرت دوباره به وحدت بازگردد ، انسان به تکامل رسیده است . وجود این اسطوره در میان اقوام مختلف و حتی ادیان گوناگون و نحوه ی اجرای تقریباً مشابه این آیین نشان از اهمیت این اسطوره دارد . به طوری که بر اثر مرور زمان این اسطوره نه تنها از بین نرفت بلکه به شکلی تعدیل یافته در میان اقوام باقی ماند . پیامبران و مصلحان اجتماعی سعی کردند تفکر قربانی ، یعنی جدا کردن عزیزترین چیز از فرد در راه خدا را زنده نگه دارند و در عوض شکل ظاهری قربانی انسانی را به انجام قربانی های حیوانی و سپس به انجام اعمال مذهبی تغییر دهند . وجود اعمال مذهبی همچون نماز و روزه،انفاق و حتی ذکر و زاری به درگاه الهی و اظهار عجز در برابر قدرت او تماماً از این نمونه اند.در این میان حوزه ی عرفان به دلیل ظرفیت مناسب خود برای پرورش هر اندیشه ای که به دنبال کمال است ، بستر خوبی برای گسترش و پرورش این اسطوره بود و مولوی به عنوان یکی از بهترین عرفای شناخته شده از کسانی است که به این اسطوره و اشکال مختلف تعدیل شده ی آن در قالب مفاهیم عرفانی پرداخته است .
در این پژوهش به بررسی سیر تاریخی این اسطوره در ادیان و تمدن های مختلف و تحلیل ریشه های این اسطوره در مثنوی معنوی مولانا پرداخته شده است .
فهرست
چکیده ی پایان نامه
فصل اول
کلیات طرح
1 – 1 بیان مسأله
1 – 2 اهداف تحقیق
1 – 3 اهمیت موضوع تحقیق و انگیزه ی انتخاب آن
1 – 4 سؤالات و فرضیه های تحقیق
1 – 5 مدل تحقیق
1 – 6 تعاریف عملیاتی متغیر ها و واژه های کلیدی
1 – 7 روش تحقیق
1 – 8 قلمرو تحقیق
1 – 9 جامعه و حجم نمونه
1 – 10 محدودیت و مشکلات تحقیق
فصل دوم
متدولوژی تحقیق
2 – 1 روش تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها
2 - 2 مندرجات تحقیق
فصل سوم
مطالعات نظری و پیشینه تحقیق
3 – 1 مطالعات نظری
3 – 2 پیشینه ی تحقیق
3 – 3 مبانی نظری پژوهش
فصل چهارم ؛ اسطوره ی قربانی
گفتار اول : کلیات قربانی
4 – 1 – 1 مقدمه
4 – 1 – 2 لغت قربانی
4 – 1 – 3 آیین قربانی
4 – 1 – 4 انواع قربانی
4 – 1 – 5 اهداف قربانی
4 – 1 – 6 اشکال تعدیل یافته ی قربانی
4 – 1 – 7 سابقه ی قربانی
پی نوشت
گفتار دوم : خاستگاه اسطوره ی قربانی
4 – 2 – 1 مقدمه
4 – 2 – 2 قربانی " تیامت " در اساطیر آسیای غربی
4 – 2 – 3 قربانی " پان گو " در اساطیر چین
4 – 2 - 4 قربانی " ایزانامی " در اساطیر ژاپن
4 – 2 - 5 قربانی " پوروشا " در اساطیر هند
4 – 2 - 6 قربانی " اورانوس " در اساطیر یونان
4 – 2 – 7 قربانی " یمیر " در اساطیر اسکاندیناوی
4 – 2 – 8 قربانی موجودی عظیم الجثه در اساطیر آمریکای لاتین
4 – 2 - 9 قربانی دیوان در اساطیر مانوی
4 – 2 – 10 قربانی " زروان" در اساطیر زروانی
- جابجایی کیومرث با غول - خدای نخستین
پی نوشت
فصل سوم : تجلی اسطوره ی قربانی در جوامع برزگری
4 – 3 – 1 مقدمه
4 – 3 – 2 قربانی ایزد نباتی
4 – 3 – 3 قربانی ایزد نباتی در آسیای غربی
4 – 3 – 4 قربانی ایزد نباتی در هند
4 – 3 – 5 قربانی ایزد نباتی در ایران
پی نوشت
گفتار چهارم : آیین قربانی در تمدن های مختلف
4 – 4 – 1 مقدمه
4 – 4 – 2 آسیای غربی( تمدن سومر و بابل و ... )
4 – 4 – 3 آمریکای لاتین (آزتک ، اینکا ، مایا )
4 – 4 – 4 مصر باستان
4 – 4 – 5 یونان باستان
4 – 4 – 6 روم باستان
4 – 4 – 7 چین کهن
4 – 4 – 8 عرب جاهلی
4 – 4 – 9 آریایی
4 – 4 – 10 عیلامی
پی نوشت
گفتار پنجم
4 – 5 – 1 مقدمه
4 – 5 – 2 دین زرتشتی
4 – 5 – 3 مهر پرستی
4 – 5 – 4 دین یهود
4 – 5 – 5 دین مسیح
4 – 5 – 6 دین اسلام
- انواع قربانی در اسلام
- اهداف قربانی در اسلام
- قربانی اسماعیل (ع) در قرآن
- تفسیر قربانی اسماعیل (ع)
- اشکال تعدیل یافته ی قربانی در اسلام
- داستان یعقوب و ارتباط آن با اشکال قربانی
- داستان یونس و ارتباط آن با اشکال قربانی
پی نوشت
فصل پنجم : قربانی در عرفان
5 – 1 – 1 مقدمه
5 – 1 – 2 قربانی جسم
5 – 1 – 3 قربانی نفس یا فنا
5 – 1 – 4 مراتب قربانی نفس ( نفس )
5 – 1 – 5 بقا نتیجه ی قربانی نفس
5 – 1 – 6 مراحل سلوک
5 – 1 – 7 مراتب نفس
5 – 1 – 8 ریاضت ، شکلی از قربانی
5 – 1 – 9 شرایط ریاضت
5 – 1 – 10 سرچشمه ی ریاضت های افراطی ؛ اشکال قربانی در آیین تشرف
5 – 1 – 11 اعمال قلندری
5 – 1 – 12 انواع مرگ عرفانی
5 – 1 – 13 نقش پیر در قربانی نفس
5 – 1 – 14 عشق ، محرک قربانی
5 – 1 – 15 شهادت ( بهترین نوع قربانی )
5 – 1 – 16 قربانی نفساز دیدگاه روانشناسی
5 – 1 – 17 تجلی قربانی در حماسه
فصل ششم : قربانی در مثنوی
6 – 1 – 1 مقدمه
6 – 1 – 2 اسطوره ی آفرینش
6 – 1 – 3 زندان های انسانی
6 – 1 – 4 نکوهش زندان دنیا
6 – 1 – 5 ربانی جسمانی
6 – 1 – 6 قربانی نفسانی یا مرگ اختیاری ( فنا )
6 – 1 – 7 قربانی حیوانی
6 – 1 – 8 قربانی صفات ؛ تبدیل صفات ذمیمه به حسنه
6 – 1 – 9 قربانی کننده ی حقیقی
6 – 1 – 10 نقش پیر یا شمن در مراسم قربانی
6 – 1 – 11 عنایت
6 – 1 – 12 انواع تعدیل یافته ی قربانی ( ریاضت )
پایان نامه بررسی سیر تاریخی اسطوره ربانی در ادیان و تمدن های مختلف