فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 61 صفحه
مقدمه
تعاون یک کار و کمک طرفینی است، تعاونی مشارکتی یا چند منظوره برای مدتی نامحدود است به منظور پاسخگویی به نیازهای مادی و معنوی اعضاء خود، شاید در ظاهر اصطلاح تعاون و تعاونی ساده تلقی شود اما در واقع ممکن است چندان چیزی از دو اصطلاح فوق به مفهوم منظم و محققانه ندانیم، شاید باور نداشته باشیم که تعاون در پاره ای موارد ریشه در مجموعه های زیستی، عصبی و رابطه ای نظاممند طبیعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و تربیتی هم داشته باشد.
بنابراین لازم است که مباحث تعاون و تعاونی از همه لحاظ بررسی شود تا تگناها و موانع و مسائلی که فرا راه شناخت آن قرار دارد برطرف شود. بی شک پژوهش درباره امور تعاونی و علل و عوامل توفیق تعاونی ها یکی از ضرورت های حیات تکاملی آنهاست. حوزه مطالعه یا جامعه آماری این پژوهش اعضاء تعاونی ها در سن کار شهرها و روستاهای خراسان شمالی تشکیل می دهد. و موضوع پژوهش اندکی کوچک (محدود) شده و صرفاً به بررسی تگناها و موانع موجود فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در توسعه بخش تعاون در این استان پرداخته می شود.
مقدمه
فرش دستباف محصولی است آسیب پذیر و حساس که این حساسیت از همان لحظه ای که تولیدکننده تصمیم به تولید آن می گیرد، آغاز شده و تا سالها بعد از آن که به دست مصرف کننده می رسد ادامه دارد. این محصول از تمام جهات مورد هجوم بلایا و آفات خواسته و ناخواسته قرار دارد که اگر مشخص و متعهدی نباشد که از آن در فرایند تولید و توزیع، آفت زدایی نماید زاینده مشکلاتی خواهد شد که پیامدهای ناگواری برای جمع زیادی و صد البته برای کشور به بار خواهد آورد. ایجاد و گسترش فرهنگ تعاون و نهادینه کردن آن زمینه ساز تحقق اصل مهم مشارکت در جامعه است. تعاون تنها شیوه ای است که فعالیتهای را از آسیب های دنیای سرمایه داری مصون نگه می دارد. در این تحقیق سعی داریم راههای توسعه تعاونی های فرش دستباف در استان را مورد بررسی قرار دهیم.
بیان مسئله
وجود نهادها و سازمانهای مختلف در بخش تولید فرش دستباف و انتظارات مسئولین در بخشهای اجتماعی، اقتصادی و اجرایی در زمینه های اشتغال زایی فرش، تولید و صادرات و بلاخده اخذ عوارض و مالیات و عدم حمایت مناسب از تولیدکنندگان مواد اولیه، بافندگان فرش و تولیدکنندگان فرش دستباف و نبودن هماهنگی و ارتباط سازمان یافته بین دستگاههای مرتبط با فرش مشکلاتی را برای این صنعت به وجود آورده است و به این مجموعه مسائل، نداشتن آمار و ارقام کامل مربوط به فرش دستباف نیز اضافه می گردد. (ستوده بقا،1377)
مشکلات و تنگناهای فرش دستباف پیش از آنکه در ابعاد کیفیت تولید، بازاریابی، مسائل اقتصادی، تجاری، اجتماعی، اشتغال و حتی مدیریت آن نهفته باشد، ریشه در خلاء عظیم منابع علمی و پژوهشی دارد. (شم آبادی،1382)
مسائل و مشکلات فرش دستباف در دو طبقه سخت افزاری و نرم افزاری خلاصه می شود. بعد سخت افزاری شامل: تقلید از روش ها و طرح ها و ارائه با قیمت نازلتر، ارائه طرح ها به اندازه و سبک های تکراری، وجود برخی نارسائی ها در معاملات و مشکلات نرم افزاری فرش دستباف شامل: تعدد مراکز تصمیم گیری، عدم تبلیغات مناسب از فرش دستباف، عدم ساماندهی و برنامه ریزی به علت عدم وجود متولی خاص، کاهش کیفیت تولیدات، عدم اطلاع رسانی،عدم ثبت طرح و نقش هر منطقه، که با پیوستن فرش دستباف به تعاونی ها بسیاری از این معضلات مرتفع می گردد و بهترین راه برای اعتلاء و ارتقاء جنبه های ارزشمند هنر- صنعت فرش دستباف، تکیه و اعتماد به تعاونی ها می باشد که اهداف زیر را نیز به دنبال دارد:
- متشکل شدن قشر عظیمی از بافندگان فرش دستباف که همواره از محروم ترین و مظلوم ترین اقشار جامعه بوده و هیچ گاه مدافعی نداشته اند.
- تدوین یک برنامه مدون و پیوسته جهت تأمین مواد اولیه مورد نیاز بافندگان.
- برنامه ریزی جهت ارتقاء کیفیت فرش دستباف.
- حمایت از بافندگان فرش دستباف به منظور بازاریابی.
- بهبود کیفی تولیدات و جلوگیری از تولید نامرغوب.
- مساعدت در رفع مشکلات اجتماعی قالیبافان نظیر: بیمه و..
مطرح نشدن فرش دستباف در خلال احکام و مفاد برنامه های اول تا سوم کشور و یا عدم اقدام اساسی برای ساماندهی و تعیین متولی فرش تا سال 1381 ریشه در فقدان شناخت اصولی، علمی و واقع بینانه راجع به این هنر، صنعت دارند.
در حوزه هنری و طرح و نقش، علیرغم تنوع و تاریخچه غنی و با اینکه تأثیرگذارترین بخش در فرآیند تولید و صادرات محسوب می شود، لیکن در شرایط کنونی فاقد اصول و مبانی مطالعه و ثبت شده در زمینه ها و عرصه های طراحی، رنگ بندی، سبک شناسی، زیباشناسی و نوآوری است.
در حوزه امور و مسائل اقتصادی، بازرگانی و کسب ضرورت رقابتی در صادرات فرش، چالش ها، تنگناها،کمبودها و کاستی های فراوان و ناشناخته ای وجود دارد که از جمله آنها فقدان و خلاء آماری و اطلاعاتی، خلاء مطالعات لازم پیرامون قوانین و مقررات اقتصادی، تجاری و ضعف عقب ماندگی در به کارگیری روشهای نوین بازاریابی، عرصه ها و زمینه های گسترده ای هستند که بر اقتصادی و رقابتی کردن تولید، هرم توزیع درآمد، تعیین جایگاه فرش دستباف در نظام اقتصادی کشور اثرات تعیین کننده ای دارند.
فرش دستباف زیبای ما اسیر قوانین وحشتناک دنیای مادی امروز نگاه سودجویانه غیرمعقولی که بر آن سایه افکنده است، از آن حال و هوای احساسی و لطیف که ایرانیان نسبت به آن داشتند، فاصله گرفته و ساخته پرداخته ذهن کسانی شده که فرش را مطابق خواسته و نفع خویش می خواهند. (صور اسرافیل،1385)
در زمان صفویه و قاجاریه فرش ایران جایگاه ویژه ای داشت. ولی از سال 1374 به دلیل رکود بازار، صادرات فرش دستباف که ناشی از عدم شناخت سلائق بازار، کپی برداری افراد مبتدی از طرح های قدیمی، اعمال سلیقه های شخصی بدون داشتن اطلاعات کافی از فنون طراحی، تولید انبوه فرش با کیفیت پایین و استفاده از مواد اولیه نامرغوب بوده است، تولید فرش دچار مشکلات زیادی شده است و باعث شده این صنعت دیرینه و کالای نفیس ایرانی که یادگار ارزشمند و حاصل دسترنج زنان و مردان سختکوش ایران زمین و تعاونگران زحمتکش است، علیرغم برتری هنری و تاریخی در جهان در معرض ورشکستگی و نابودی قرار گیرد. (شم آبادی،1382)
فرش دستباف به دلیل رویکرد سنتی و احیاناً با این تفکر که آن را کالایی با منابع فراوان داخلی، فناوری ساده و دارای مشتری آماده در سطح جهان تلقی می کردند، کمتر به آن با نگاهی عملی و روزآمد به ابعاد متنوع انسانی، اجتماعی، تجاری و بازاریابی آن در فرآیند تولید، حین تولید و در زمان عرضه در بازار پررقابت و پیچیده جهانی توجه شده است. (شریعتمداری،1382)
رشد صنایع و رقابتی شدن بازارها در تمامی عرصه ها که صنعت فرش ایران از آن مستثنی نیست، توجه به تولید، بهره وری و راهکارهای افزایش آن را ضروری می سازد و تعاونی ها می توانند نقش سازنده ای در این زمینه ایفا نمایند.
با توجه به تعاریف بسیار بهره وری به منظور اجرایی کردن آن می بایست تعریفی هماهنگ و سازگار با شرایط و نیازهای معین سازمان به کاربرد و از طریق مشارکت کلیه کارکنان قدمهای مؤثری در این راه برداشت. استمرار یک سیستم بهره وری مستلزم اقداماتی چند نظری تسهیم منافع، اصلاح ساختار سازمانی، توسعه صنایع انسانی و... است. راهکارهای افزایش بهره وری مستلزم شناخت کافی وضعیت موجود و فرهنگ کاری شرکت هاست. با توجه به تفاوت های مهم در فرهنگ کاری شرکت ها و وضعیت موجود در آنها می توان گفت که راهکارهای افزایش بهره وری نیز در آنها متفاوت خواهد بود. (احدی نیا،1385)
بهره وری در یک تعریف که از سوی سازمان بین المللی کار ارائه شده است عبارت است از: رابطه بین ستاده حاصل از یک سیستم تولیدی با داده های به کار رفته مانند سرمایه، زمین، نیروی کار و... به منظور تولید آن ستاده است.
تلاش بشر همواره در راستای ایجاد امکانات بهبود زندگی، بهره مندی از شرایط عادی، فرهنگی و اجتماعی بهتر و بیشتر بوده و برای رسیدن به آن تولید بیشتر و بهینه را هدف اصلی خود قرار داده است. از طرفی تولید بیتشر حاصل نمی شود مگر از طریق تولید بهره ور. افزایش بهره وری ضمن اینکه سبب افزایش کیفیت محصول شده و قیمت تمام شده آن را کاهش می دهد، بازدهی سرمایه را نیز افزایش می دهد و توان پرداخت دستمزدهای بالا برای شرکت ها را فراهم می سازد که این هر دو از عوامل اصلی ایجاد ثروت ملی محسوب می شوند. افزایش بهره وری شرکت ها موجب افزایش بهره وری ملی شده و آن نیز به بالا رفت قدرت خرید مردم، رونق اقتصادی، افزایش درآمد ملی، کاهش تورم و همچنین افزایش اشتغال در درازمدت منجر خواهد شد. (احدی نیا،1385)
گسترش نهضت نعاون، علاوه بر آن که حمایت های دولت جهت بسترسازی مناسب و رشد و نمو نیاز دارد، برای موفقیت بیشتر آن بایستی بر گسترش فرهنگ تعاون همت گماشت. اگرچه آموزش اصول تعاون و معرفی آن از وسایل ارتباط جمعی می تواند در آشنایی مردم با نظام تعاون مؤثر باشد، لیکن بایستی با اتخاذ راهکارهایی اندیشه کارآمدی نظام تعاون را در فرهنگ مردم نهادینه ساخت و این جز از طریق رفع مشکلات تعاونی ها، جلوگیری از استفاده های ابزاری از تعاونی و نشان دادن موفقیت های شرکت های تعاونی فرش از طریق آمار و ارقام می باشد. چرا که هیچ عاملی در نهادینه کردن فرهنگ تعاون به اندازه اطلاع تولیدکنندگان فرش از توانائی ها و عملکرد بخش تعاون نمی تواند مؤثر واقع شود.
تحقیق درباره بررسی تنگناها و موانع موجود فرهنگی اجتماعی و اقتصادی در توسعه بخش تعاون