مشخصات این فایل
عنوان: برخورد یا گفتگوی تمدن ها
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 35
این مقاله درمورد برخورد یا گفتگوی تمدن ها می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله برخورد یا گفتگوی تمدن ها می خوانید :
نظریه گفتگوی تمدنها
با توجه به انتقادات عدیده ای که به نظریه برخورد تمدنها وارد شده ، زمینه برای نظریات رقیب آن آماده می شود یکی از این نظریات توسط رئیس جمهور ایران ، سید محمد خاتمی ، ارائه شده ،«گفتگوی تمدنها » نام دارد . این نظریه در سطح وسیع مورد قبول دولتها و ملتهای جهان قرار گرفت . به قول توین بی ، پویایی یک تمدن از طریق برقراری ارتباط فعال و گفتگو مراوات فرهنگی می تواند از زوال و انحطاط آن جلوگیری کند ، شایان ذکر است که گفتگوی تمدنها قبلاً توسط متفکران دیگر نیز مطرح شده بود :
شایگان یکی از معدود روشنفکران ایران یاست که علاقه خود را به فلسفه غربی با توجهی همسان به فلسفه آسیایی متعادل ساخته است و وی برای بنیان گذاری واداره مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها صلاحیت کامل داشت هدف این مرکز آشنا ساختن ایرانیان با تمدنهای شرقی و آسیایی مانند چین ، ژاپن هند و مصر بود مرکز در راستای این هدف در سال 1356 ( 1977) در تهران میزبانی سمپوزیومی را تحت عنوان « آیا تسلط تفکر مغربی ارکان گفتگو میان فرهنگها را میسر می سازد ؟ به عهده گرفت . نزدیک به دو دهه پیش نیز ، روژه گارودی طرحی را مورد گفتگوی تمدنها ارائه کرد این طرح فراخوانی برای ایجاد زمینه تفاهم ملتها و دارای ویژگی نقد سلطه غرب بر جهان امروز بود وی غرب را عنصری آسیب رسان به بشریت و نویده دهنده نیستی و نابودی می داند که در دوره ای از حیاتش است که به آرامی به سوی فروپاشی و پرتگاه می رود .
به هر حال ، حجت الاسلام و المسلمین خاتمی در مقابل نظریه برخورد تمدنها ، ابتدا گفتگوی ملتها و سپس گفتگوی تمدنها را مطرح کرد و در سطح جهانی موقعیت بارزی برای جمهوری اسلامی ایران به همراه آورد . خاتمی در مصاحبه ای تمدن را پاسخی دانست که انسان نسبت به هستی و جهان وانسان دارد و آن را تلاشی برای برآودن نیازهای انسان معرفی کرد . وی اظهار داشت سیاستمداران آمریکا از زمان خود عقب افتاده اند زیرا جهان به سمت چند قطبی شدن پیش می رود و آنها هنوز سعی دارند نظام تک قطبی را تحمیل کنند . وی در مصاحبه معروف خود با تلویزیون CNN عقلانیت مفاهمه ای را به جای عقلانیت ابزاری پیشنهاد نمود و اظهار امیداواری کرد که دیوار بی اعتمادی بین ایران و آمریکا به تدریج برداشته شود . پیشنهاد ایشان در خصوص گفتگوی تمدنها از ابتدا از طرف پارلمان اروپا و سپس از طرف مجمع عمومی سازمان ملل متحد پذیرفته شد . مجتمع عمومی در تاریخ 13/8/77 به اتفاق آراء پیشنهاد رئیس جمهوری ایران را در مورد نامگذاری سال 2001، از سوی سازمان ملل به عنوان سال «گفتگوی تمدنها »تصویب کرد .
سید محمد خاتمی در سال 1372 در کتابی به نام بیم موج که مشتمل بر پنج مقاله می باشد تحلیل خود را دربارة‌تأثیر تمدنها نسبت به یکدیگر و بحران در غرب ارائه نموده است او دربارة بحث تمدنها می نویسد :
تمدنها زاده می شوند ، می بالند و می میرند و. امروز تمدن غالب ، تمدن غربی است . تمدنها بر یکدیگر اثر می گذارند مگر اینکه رابطه میان دو تمدن کاملاً منقطع باشد در پیدایش تمدن و نیز اعتلا و انحطاط آنها دو عامل از همه مهمتر و اساسی تر است : یکی پویایی ذهن آدمی و دیگری پیدایش نیازهای جدید در زندگی او . هر تمدنی دوبار ، یکی به گاه تولد و دیگر به هنگام مرگ، جامعه را دچار بحران می کند .
به اعتقاد خاتمی اکنون غرب با بحرانی جدی مواجه است :
بحران در تفکر و همه شوؤن زندگی چهار قرن برای یک تمدن عمر کمی نیست . بنابراین ادعای پیری این تمدن ، ادعای گزافی نمی باشد .وی در پاسخ به این سئوال که آیا بحران موجود نشانه احتضار تمدن غرب است می گوید :
به طور قطع نمی توان در این باب پیشگویی کرد .غرب در مرحله فعلی تدبیری را به کار گرفته است که با تجربه او در اوایل این قرن شباهت هایی دارد تجربه ای که سبب نجاتش از بحران قبلی شد . آن تمدن با تبدیل استعمار کهنه به استعمار نو توانست از سقوط نجات پیدا کند نظم نوین جهانی – که آمریکا سعی می کند میان دار آن باش با استعمار نو همان نسبتی را دارد که استعمار قدیم با استعمار جدید داشت قدرتهای استکباری به خصوص آمریکا می کوشند از این موقعیت تاریخی و بشری سوء استفاده کنند و فریبکارانه ، حاکمیت تباه کنند خود را با صورتی ظاهر الصلاح استمرار بخشند قدر مسلم این است که تمدن فعلی دوران پیری را می گذارند .
وی سپس وارد بحث «بحران و جامعه انقلاب ما » می شود و تفاوت آنرا بحران غرب توضیح می دهد علت عمده بحران ما این است که با انقلابمان کوشیدیم از ذیل تمدن غرب خارج شویم و به اعتقاد خاتمی ، غرب دو چهره دارد ، یکی وجه سیاسی ( که روبنای تمدن غرب است ) و دیگری وجه فکری که زیربنای این تمدن است غرب گو اینکه پیر شده است اما همچنان از لحاظ سیاسی ،اقتصادی ، نظامی ، اجتماعی و امکانات زندگی و نیز از حیث قدرت تبلیغی و القایی نیرومند است در اینجا ما با دشمن سرسخت روبرو هستیم . جنگ ما در این عرصه با غرب ، جنگ مرگ و زندگی است ما از نفی غرب ، نفی سلطه سیاسی و فکری و فرهنگی و اقتصادی آنرا مرداد می کنیم اگر باید تجربه دوستاورد مثبت تمدن حاظر را گرفت و جنبه های منفی آن را رها کرد ، پس چاره ای نداریم که غرب را به درستی بشناسیم .
توجه به این نکته لازم است که اگر واحد تحلیل خود را «تمدن » در مفهوم عام قرار دهیم ،همچون تحلیل فوق ممکن است به برتری سیاسی ، اقتصادی ، نظامی واجتماعی غرب قائل شویم و در عین حال آنرا رو به افول بدانیم . چرا که زیربناهای فکری و فرهنگی آن رو به زوال است ، به اعتقاد ما این تحلیل دور از واقع است ، زیرا اولویت فرهنگ ( نزد ما مسلمانان )الزاماً به معنای تأثیر بیشتر آن بر دیگر حوزه ها نیست .از سوی دیگر ، دقت شود که نظریة «گفتگو تمدنها » با سخن از « دشمن سرسخت»، «جنگ مرگ و زندگی » (بین دو تمدن ) و بحث از استعمار جهان سوم توسط غرب چندان سازگار نیست چه بسا می توان گفت نظرات ایشان در طول زمان دچار تحول و تکامل شده است .
خاتمی در نقادی تمدن غربی معتقد است :
جامعه ای تمدن ساز می شود که از نیرو و انگیزه ذاتی سرشار باشد ، در آغاز دوران جدید ، بشر غربی ، چشم انداز امیدوار کننده‌ای به آینده‌ای سرشار از لذت ، سلامت و برخورداری مادی داشت لیکن به نظر می رسد روز به روز از اعتماد به نفس تمدن جدید کاسته می شود و مشکل کنونی تمدن در خارج از مرزهای جغرافیایی و ملی سرمایه داری به صورت بدبینی مزمن و احیاناً نفرت ملتهای زیر ستم استعمار غربی بروز داشته است به هر حال این تمدن هر حاصلی که داشته است ، ابدی نیست .
تردید نکنیم که آینده ای سوای وضع و حال امروز در انتظار بشر است . اما پرسش مهم این است که آیا ما می توانیم در سرنوشت آینده بشر دست کم خودمان نقشی داشته باشیم .
خاتمی سئوال فوق را قبل از ریاست جمهوری در کلاسهای درس مطرح کرده بود. بنابراین پاسخ سئوال اخیر او شاید ایفای نقش در کرسی ریاست جمهوری ایران اسلامی بوده است و تنها با خدمت در این پست و مقام بود که امکان طرح نظریه گفتگوی تمدنها در سطح جهانی ممکن می نمود و.
ریاست جمهوری ایران در سخنان خود در مجمع عمومی ملل متحد با ارائه این نظریه اظهار امیداوری که جهان در هزارة جدید بتواند از طریق گفت و شنود میان تمدنها و صلح و عدالت و آزادی دست یابد . وی گفت قرن بیستم قرن جنگ و تجاوز بوده است و متأسفانه فرهنگ در خدمت سیاست و منافع اقتصادی قرار گرفت. بیایید دست به دست هم دهیم و سیاست را در خدمت فرهنگ قرار دهیم ، بیایید در قرن آینده با زبان فرهنگ سخن بگوییم و صلح و آرامش را در سراسر جهان آرزو کنیم .
تاریخ تمدن بشر شاهد شکوفایی چندین تمدن بزرگ بوده است و تنوع تمدنها و گفتگوی میان آنها موجد پویایی و قدرت آنها می شود ؛ همان گونه که نتیجه جدایی آنها ضعف و انزواست دراین جا حاصل جمع عددی صفر نیست . تمدن غرب بیشترین تأثیر را در تمدنهای یونان و رومی و اسلامی گرفت . و تمدن اسلامی نیز در دیگر تمدنها تأثیر پذیرفته است . البته اگر در این میان قصد تسلطه بر دیگر تمدنها را داشته باشد ، اصول اولیه گفتگو را زیر سئوال برده است .مقایسه نظریه گفتگوی تمدنها و رویارویی و تمدنها را می توان به شکل زیر ملاحظه نمود :
.....
بخشی از فهرست مطالب مقاله برخورد یا گفتگوی تمدن ها
مقدمه
ظهور و افول نظام دو قطبی
نظم نوین جهانی
نظریه برخورد تمدنها
نقد و بررسی نظریه برخورد تمدنها
نظریه گفتگوی تمدنها
نتیجه :
منابع :
دانلود مقاله برخورد یا گفتگوی تمدن ها