لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:20
دیات
همانطور که قبلا بیان شد حقوق جزای اسلامی بر پایه‌فقه امامیه در مباحث فقهی حدود، تعزیرات، قصاص،دیات مطرح شده است که این تقسیم بندی بر اساس‌مجازات است به‌خلاف آنچه که در دانشکده‌های حقوق،واحدهای حقوق جزا تقسیم بندی شده است زیرا مبنای‌آن تقسیم‌بندی جرم است لذا جرایم علیه اموال یا جرایم‌علیه اشخاص و... واحدهای جزای اختصاصی را تشکیل‌دادند. بررسی حقوق زنان، طی مباحث حدود، قصاص وادله اثبات جرایم مرتبط با آن مجازات‌ها انجام شد و اکنون‌به مقایسه حقوق جزایی زنان با مردان به لحاظ جنسیت‌متباین این دو نسبت به مجازات دیه می‌پردازیم. مبحث‌دیات در کتاب چهارم قانون مجازات اسلامی طی سیزده‌باب از ماده 294 تا 497 آمده است.
دیه
کلمه دیه مصدر ثلاثی از ریشه «ودی» مثال وادی است‌که فاءالفعل حذف شده و به جای آن در آخر کله تای گرد(ه) آمده است مانند (وصل، صله ـ وهب، هبه) در لغت درمعنای لازم روان و جاری شدن و در معنای متعدی نزدیک‌گردانیدن آمده است، اما وقتی که واژه ودی با قتیل بیاید به‌معنای خونبها را پرداختن است، بنابراین دیه را حق قتیل(مقتول) معنی کردند که جمع آن دیات می‌شود.
اما دیه در اصطلاح و قانون، به مالی گفته می‌شود که به‌سبب جنایت بر نفس یا عضو به مجنی علیه یا به ولی یااولیا دم او داده می‌شود (م 294 ق. م). بنابراین دیه، مالی‌است که پرداخت آن به خاطر جنایت برنفس یا اعضای‌انسان واجب می‌شود چه مبلغ و میزان آن مشخص باشد که‌در اصطلاح آن را دیه می‌گویند و چه مبلغ آن نامعین باشدکه آن را ارش و حکومت می‌نامند.
در خصوص این بحث که ماهیت دیه، مجازات جنایت‌جانی بر مجنی علیه است یا اینکه خسارت ناشی ازصدمات و لطمات جانی بر مجنی علیه است بین فقها وحقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد و در اینجا که موضوع‌حقوق زنان در خصوص دیات است بدان نمی‌پردازیم.
اما نکته حائز اهمیت اینکه دیه، همانند قصاص‌در مورد جنایت برنفس و اعضا مطرح است،بنابراین طرح بحث حقوق زنان در مورد دیه به‌همین دو مبحث کلی و ادله اثبات بزه موجب دیه‌برمی‌گردد و مباحث ابواب دیگر مانند تعریف دیه،میزان کمیت دیه، مهلت پرداخت دیه، مسئول‌پرداخت دیه، موجبات ضمان، اشتراک درجنایت موجب دیه و اجتماع سبب مباشر به‌مطالب کلی و مشترک بین جنس زن و مردپرداخته است که بررسی تفاوت بین حقوق زنان ومردان مطرح نیست.
دیه نفس
اصل مقادیر دیه بین مرد و زن تفاوتی نداردولی کمیت دیه نفس قتل زن مسلمان با مردمسلمان تفاوت دارد یعنی دیه شخص زن مسلمان‌نصف دیه شخص مرد مسلمان است.
ماده 300 قانون مجازات اسلامی می‌گوید:«دیه قتل زن مسلمان، خواه عمدی، خواه‌غیرعمدی نصف دیه مرد مسلمان است».
این تفاوت در دیه به لحاظ شخص زن و مرداست نه جنس آن دو، زیرا به‌طور معمول و غالب،فرضها سنین وقوع بزه قتل مربوط به افراد متاهل‌است که به طور قطع جنس زنی را تحت تکلفل‌خود دادند و از اینکه به ولی زن مقتول که به طورمعمول مرد دیگری نصف دیه را می‌دهد نتیجه‌ای‌به دست آید که نصف دیه پرداخت نشده برای‌زوجه قاتل محفوظ می‌ماند و در این فرمول دیه‌نه تنها جنس زن متضرر نیست بلکه درست و دقیق‌منتفع می‌شود. اگر اشکال شود ممکن است قاتل مجرد باشد ومتاهل نباشد پاسخ دانایان علم حقوق این است که‌قانون به عنوان منبع علم حقوق برای فرد شایع وغالب وضع می‌گردد و براساس چنان فردی،قانون بدون استثنا برآحاد افراد جامعه سیاسی‌مسولیت‌آور است و با لحاظ این قید درقانونگذاری وقوع بزه قتل در سنین تاهل وبزرگسالی است و در چنین وضعیتی باید نسبت به‌جانی و مجنی علیه و خانواده آنان توجه داشت.ا
مقاله درباره دیه