لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه8
حمام در فرهنگ ایران زمین
کاشیهای معرق ، هفت رنگ و کاشیهای خشتی ، با تصویر انسانی از زیباییهای از ویژگی حمامها می باشد. از دیگر نکات فنی و هنری حمام می توان از چگونگی شبکه آبرسانی به خزینه ، گرمخانه ، سربینه ، حوضها ، حوضچه ها و فواره های متعدد آنها ، نحوه گرم کردن هوای داخل حمام ،چگونگی آب بندی مخازن آب و گرم کردن آب ، ارتفاع کم و باریک و طولانی بودن راهروها ، هشتی های میانی و سردرها ، تناسبات فضایی ورودیها و خروجیها ، ارتفاع زیاد رختکن ، گود بودن حمام ، بهره گیری از آب قنات ، نگهداشتن حرارت ، ضدزلزله بودن و کاهش ارتعاشات لرزشی در اثر قرارگیری در درون زمین ، که بدون آنها کارکرد حمام ممکن نمی شد ، نام برد.
زمان استفاده از حمامها در قدیم
سابقاً در همه جای ایران حمام عمومی وجود داشت و اهالی محل اقلاً هفته ای یک بار به منظور نظافت به حمام می رفتند. با این تفاوت که مردان قبل از طلوع آفتاب تا ساعت هشت صبح حمام می گرفتند و از آن ساعت تا ظهر و حتی چند ساعت بعد از ظهر حمام در اختیار زنان بود. امروز هم حمام عمومی در غالب نقاط ایران وجود دارد، منتها فرقش با حمامهای قدیم این است که در حمامهای قدیم از خزینه استفاده می شد؛ ولی در حمامهای عمومی جدید دوشهای متعدد جای خزینه را که به هیچ وجه منطبق با اصول بهداشتی نبود گرفته است. در حمامهای عمومی خزینه دار که امروزه در ایران کمتر وجود دارد سنن و آدابی را از قدیم رعایت می کردند که بعضاً جنبه ضرب المثل پیدا کرده است.
مصالح حمام
سنگ مرمر: ستون های حمام و کفبوش و لبه حوضها
کاشی : ازاره ها ,حوضها وسکوها
اجر : دیواره حمام و سقف
سنگ لاشه : بایه های حمام
تنبوشه : لوله های سفالی مخصوص سیستم آبرسانی حمام
ساروج : خزینه ,تزیئنات سقف حمام , بوشش داخلی حوضها (ترکیب ساروج : آهک ,خاک رس ,خاکستر ,لوئی نی مرداب ,
سفیده تخم مرغ یا شیر که این دو ماده بروتئینی باعث چسبندگی
بیشترساروج می شده است. تفاوت ساروج با سیمان:هرچه قدمت ساروج بیشترباشد محکم تروسخت ترمی شود)
معماری حمام
حمامهای قدیم معمولاً چند متر از سطح کوچه و بازار پایینتر بود؛ چون اگر غیر از این می بود آب به خزانه سوار نمیشد. سر در حمام شکل دیو و رستم و یا شیطان و مالک دوزخ را نقاشی می کردند و هنوز هم بنده فلسفه آن را نفهمیده ام که نقش شیطان و دیو و رستم، با سر در حمام، چه مناسبت دارد. در هر صورت چندین پله پایین می رفتیم تا به سر بینه یا رختکن می رسیدیم.
علتهای ساخت حمام در دل خاک
1- مهمترین عامل در حمام انتقال آب به داخل حمام بود زمانی که حمام را از سطح معابر بایین تر می ساختن به راحتی آب وارد حمام می شد .
2 – خود خاک عایق خوبی برای جلوگیری از به هدر رفتن گرمای حمام بوده است .
3- از خاکی که برداشت می کردند به عنوان مصالح استفاده مینمودند .
افراد شاغل در حمام
تونتاب : شخصی که وظیفه اش نگهداری از حمام , گرم نمودن آب و همچنین تمیز نمودن حمام بوده است را تونتاب می گفتند.
دلاک : فردی که با کیسه کشی و شستشوی افراد در حمام امرار معاش می نموده است .
مشتمالچی : شخصی که در حمام به اشخاص مشت مال می داده وجهت صدا زدن او در سربینه فرد بلند میگفته ”خش ”
حمامی : مالک حمام خصوصی که درحمام عمومی نقش مدیریت
حمام رابعهده داشته است .
بادو : این فرد وظیفه اش جفت کردن کفش اشخاص و گاهی اوقات جابجایی اسباب حمام مابین حمام تا خانه اشخاص .
افرادی که در سربینه حضور داشتند
علاوه بر استاد حمامی یک نفر به نام "جامه دار" یک نفر به اسم "مشت و مالچی" و یک نفر هم به عنوان "پادو" در سر بینه حضور داشتند و تا مشتری وارد می شد، پادو کفش مشتری را زیر سکو می گذاشت و یک لنگ خشک روی سکو پهن می کرد. مشتری که لخت می شد، پادو یک لنگ دیگر به او می داد. مشتری آن لنگ دوم را به کمر می بست. لباسهایش را توی آن لنگ اول می پیچید و از سکو پایین می آمد
قسمتهای مختلف حمام
1- سربینه
” سربینه" یک فضای سرپوشیده ای بود که وسط آن حوض بزرگی قرار داشت . اطراف سربینه سکوهای بلندی دیده می شد که در آنجا رخت می کندند. استاد حمامی در کنار یکی از آن سکوها یا بالای یکی از سکوها می نشست و جعبه دخل را هم بغل دستش می گذاشت. از سقف سربینه چراغ بزرگ گرد سوز و گاهی هم چهلچراغ
تحقیق در مورد حمام در فرهنگ ایران زمین
