لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 19
فرش اراک
مقدمه:
سابقة تاریخی شهر فعلی اراک به 200 سال نمیرسد ولی لفظ اراک قبل از ظهور اسلام به بخشی از ماد بزرگ ، یعنی جبال (کوهستان ) گفته می شده . از قرن دوم بعد از ظهور اسلام ناحیة بین همدان، ری و اصفهان ، عراق (احتمالاً اراک) نامیده شد.
در زمان سلاطین دیالمه ، غزنویان ، سلجوقیان و اتابکان منطقة عراق همواره حکمرانی جدا داشته است .
از زمان مغول لفظ عراق عجم برای تشخیص از عراق عرب متداول شد .قدمت این شهر به دورة مادها می رسد . این منطقه در زمان حملة اعراب به ایران ویران شد و به صورت ده کوچکی در آمد که ابتدا الکرج و سپس کرج نام گرفت .در زمان معتصم خلیفه ،خانوادة ابودلف العجلی در این منطقه ساکن شدند و باعث گسترش آن شدند و این منطقه ابتدا به بوئین کرج و سپس به کرج ابودلف مشهور شد . در اوایل سلطنت قاجار ، بلوک عراق ( نواحی بین شهرهای قم ، ساوه ، همدان ، ملایر، بروجرد، گلپایگان و اصفهان ) به علت وسعت زیاد ( نزدیک به 9000 کیلومتر مربع ) در حدود 1000 روستا و جمعیتی فراوان داشت . بافت روستایی و کشاورزی منطقه و کمبود آب و فشارهای مالیاتی و طاقت فرسای حکام و قوانین غالبأ باعث درگیریهای خونین در این منطقه می شد که از جملة آنها شورش مالیاتی اهالی دولت آباد و مشک آباد از توابع فراهان است که در زمان فتحعلی شاه موجب لشکرکشی سپهدار و ویرانی این مناطق شد .به همین دلیل فتحعلی شاه در سال 1224 ه.ق وادار به تشکیل قشونی به نام قشون عراق شد. در این منطقه که دژ سلطان آباد در آنجا ساخته شد بعد از افزایش جمعیت در آنجا مجددأ نام شهرستان عراق به آن اطلاق شد که در سال 1316 ه.ش مجددأ به اراک تبدیل شد .
دروازه های قدیم شهر اراک شهر جرد در شرق ، رازان در شمال ، دروازة حاج علی نقی در غرب و دروازة قبله در جنوب بود که بازار کنونی اراک شبکة ارتباط داخل این دروازه ها بود . شهر جدید اراک به هنگام تاسیس دارای نقشة شهرسازی کاملی بود که ادارات ، مساجد ، حمام، ارک دولتی و ... در آن پیش بینی شده بود .
اگر چه مناطقی از استان مرکزی نظیر قم و ساوه ، تولید فرش در حد قابل توجهی دارند ولی آنچه مورد نظر ماست فرشهای خاصی است که در دوره ای خاص در نقاط مختلف این منطقه نظیر ساروق ، لیلیان ، مشک آباد ، سرابند ، و غیره و با ویژگیهایی شناخته شده در این مراکز بافته شده و به بازارهای جهانی عرضه می گردیده است .
سوابق قالیبافی در اراک:
همانطور که اشاره شد اراک مابین شهرهایی نظیر قم ، کاشان و اصفهان می باشد بنابر این با توجه به قدمت قالیبافی در این شهرها نمی توان متصور شد که فرش اراک قدمتی کمتر از فرش همسایگان خود داشته باشد . نیز در تاریخ اشاره شده که هنگام عبور شاپور ذوالاکتاف از فراهان در ساروق فرشی به او هدیه داده شده است که مشخصأ نشان دهندة وجود فرشبافی در آن دوران است .
ناصرالدین شاه در سال 1287 ه.ق در سفرنامة خود اشاره به این نکته دارد که اراک دارای تجارت پر رونقی بوده و اکثر در آمد خود را از راه فرش تامین می کندکه نشان دهندة آنست که اراک در آن زمان فرش مرغوبی داشته و نیز از زمانهای پیشتر در آن منطقه رایج بوده است. در واقع از اواسط حکومت ناصرالدین شاه است که فرش اراک حضوری قابل لمس یافته و فرشهای منطقه بعضأ شهرتی جهانی می یابند .
در شهر جدید اراک پس از تاسیس بانیان این شهر به فراخوان صاحبان حرفه و صنایع از نقاط مختلف کشور پرداختند و در صدد کمک و ایجاد تسهیلات برای تولیدات مختلف برآمدند . بر اساس برخی شواهد در تجدید حیات فرش در منطقه ، طراحان و بافندگان کرمانی ، کاشانی و اصفهانی دخالت مستقیم داشتند و آثار حضور طرحهای بومی آن مناطق را در فرشهای اراک می توان پی گرفت .
موقعیت اداری این شهر و قرار گرفتن آن بر سر راههای بازرگانی و تجاری کشور شرایط مناسبی برای استقرار تجار و بازرگانان فراهم آورد .
صادرات فرآورده های اراک برای اولین بار توسط بازرگانان تبریزی در سال 1254 ه.ش در زمان ناصرالدین شاه انجام گرفت .
به خاطر ارزش اقتصادی این قضیه در سال 1266 ه.ش شرکت سوئیسی الاصل زیگلر راسأ اقدام به گشودن دفتری در این شهر می کند که به زودی محوطة‌عظیمی را در سلطان آباد به محل کار و استقرار کارمندان ، رنگرزخانه و انبار کالا اختصاص داد .
بر اساس گفته های سیسیل ادواردز کارمندان شرکت زیگلر برای اولین بار کلافهای رنگ شده و آماده در اختیار بافندگان قرار دادند .
به دنبال شرکت زیگلر کارخانه های فراوانی در اراک شروع به فعالیت کردند از آن جمله می توان به شرکتهای زیر اشاره کرد :
1. تاوسهندچیان نیویورک 2. کمپانی شرق (ازمیری) 3. کمپانی غازان
4. تلفنیان 5.قراگوزیان 6.سلیم شاهنیان 7.قاراپت شاهنیان
8 . خیاطان 9. سوچکیان 10 . هواسائیان 11. پاپازیان
فرش اراک