ابتدا می توان این سوال را طرح کرد: آیا امکان پرورش خلاقیت وجود دارد؟ تورنس (Torranc) تحقیقی انجام داد که سوال مزبور فرضیه آن را تشکیل می داد. بر اساس این تحقیق، تورنس نتیجه گیری می کند که می توان دسته ای از اصول را به کودکان یاد داد که به آن ها اجازه می دهد تعداد بسیار زیادی عقیده، آن هم عقایدی خیلی بهتر نیست به زمانی که هیچ گونه تربیتی در این مورد ندیده باشند، از خود ابراز دارند.
بنابراین در این مورد که خلاقیت را می توان پرورش داد تردید وجود دارد. روان شناسان از مدت ها قبل این اعتقاد را که هر استعدادی را می توان با تمرین تربیت نمود و پرورش داد، پذیرفته اند.
را جزر وجود شرایطی را برای خلاقیت ضروری می داند. وی آن ها را تحت عنوان «شرایط درونی آفرینندگی» به شرح زیر بیان کرده است:
- ایمنی روان شناختی
این مرحله را می توان به سه فرآیند به هم پیوسته تقسیم کرد:
الف: پذیرش فرد به عنوان ارزش نامشروط وقتی با فردی به گونه ای رفتار نماییم که نشان دهیم او در حقوق خود و در آشکار ساختن خویش ارزش دارد – صرف نظر از اینکه شرایط فعلی با رفتار او چگونه است- در حال پرورش آفرینندگی هستیم.
ب: فراهم آوردن فضایی که در آن ارزشیابی بیرونی وجود ندارد. هنگامی که داوری های ما در خودمان بر معیارهای بیرونی نباشد، ما داریم به پرورش آفرینندگی می پردازیم؛ جایی که فرد خویشتن خود بیندیشد، احساس کند و همان باشد. این امر ادراک های مفاهیم و معانی را که در بخشی از آفرینندگی به شمار می روند پرورش می دهد.
برخی دیگر از روش های پرورش خلاقیت عبارتند از: بازیابی های فکری، حل معما و جدول، سرگرمی ها و هنرهای زیبا، نویسندگی به عنوان یک تمرین خلاقیت، تمرین در حل خلاق مسائل و مطالعه چنان که بیکن، فیلسوف و نویسنده انگلیسی قرن16 اظهار داشته است مطالعه انسان را کامل و قدرت و تصور را تغذیه می کند لیکن برای آنکه از مطالعه حداکثر استفاده را ببریم باید مطالب مناسبی برای مطالعه انتخاب کنیم.
الگوهای پرورش خلاقیت
- جستجوی عدم شباهت
مثلاً پس از ایجاد یک ایده محتمل، جستجوی جایگزینی ها بپردازیم که منطقی هستند، اما با ایده اول فرق دارند ویا حتی متناقض اند.
- پیش بینی کردن (مطلوب اندیشی)
بسیاری اوقات ما از فرضیات معین بی اطلاعیم و یا نمی خواهیم بپذیریم که این فرضیات ممکن است به طور تدریجی رفتار و افکار ما را بدون آگاهی خود هدایت کند. یکی از راه های روشن کردن این فرضیه ها تمرین وادار کردن افراد به پیشگویی کردن است که نوعی آزمایش در فکر است.
- جستجوی نقد دیگران
راه دیگری برای تشخیص فرضیات نادرست، در خواست از دیگران برای انتقاد از ایده های ماست. بسیاری از مردم از چنین چیزی گریزانند. برخی آن را می پذیرند و برخی با روبه رو شدن با آن دفاعی برخورد می کنند.
- تحلیل مسائل در جزئیات
هدف این است که ایده های خود را به اجزای ترکیب کننده آن ها خرد نماییم و بدین سان، خود را از قید فرضیات محدود کننده متنوع رها سازیم این راهبرد به توجه کردن به کنش ها و مایه هایی که نوعاً با اشیاء همراه نیستند توجه دارد. مثلا در رابطه با کاربردهای متنوع یک تکه آجر می توان به ویژگی هایی همچون رنگ، وزن، سنگینی، شکل و اینکه دارای منافذی است و الکتریسیته را منتقل نمی کند، اشاره نمود.
- استفاده از تمثیل
این مورد نیز تفکر خلاق را تسهیل می کند. تمثیل نقش کلیدی در تحول علم و فناور داشته است، مثل اختراع چاپ توسط گوتنبرگ که بر اساس شبیه سازی بود.
- استفاده از موقعیت گروهی برای افزایش تولید ایده های خلاق
یکی از مهم ترین ویژگی های چنین جلساتی ایده های تند تشویق می شوند.
- توقف کار روی مسئله برای مدتی و سپس بازگشت به آن
شامل 19 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله عوامل موثر در رشد خلاقیت
