گزارش کارآموزی در صنعت شوگا
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی
دانشکده بهداشت
گروه بهداشت حرفه ای
گزارش کارورزی جهت اخذ دانشنامه لیسانس بهداشت حرفه ای
عنوان:
بررسی مسائل ایمنی و بهداشت حرفه ای کارخانه شوگا
فهرست مطالب:
فصل اول: مقدمه
فصل دوم: بررسی عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار
· صدا
· دزمیتری
· ادیومتری
· ارتعاش
· روشنایی
· پرتوها
· شرایط جوی محیط کار
فصل سوم: بررسی عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار
· عوامل شیمیایی
· ارزیابی آلاینده های ذره ای
· ارزیابی آلاینده های گازی
· اسپیرومتری
· تهویه صنعتی
فصل چهارم: ارگونومی (مهندسی عوامل انسانی)
فصل پنجم: ایمنی محیط کار
· ایمنی عمومی
· ایمنی ماشین آلات
· ایمنی حمل و نقل
· ایمنی ساختمان
· ایمنی انبار
· ایمنی برق
· ایمنی حریق
· ایمنی فردی
فصل ششم: حوادث ناشی از کار
فصل هفتم: بهسازی محیط کار
فصل هشتم: چکیده مطالب و منابع
پیشگفتار:
کارورزی Training
مفهوم کارورزی عبارت از پروراندن و تعلیم است و هدف آن ایجاد مهارت در کار می باشد. با توجه به اینکه اساسی ترین هدف هر دوره آموزشی تربیت افراد بر اساس نیازهای کاری است، کارورزی به عنوان یک فاکتور تکمیل کننده از اهمیت بسزایی در رسیدن به این هدف برخوردار می‌باشد. از جمله مواردی که در کارورزی، فرد کارورز به آنها آگاهی پیدا می کند عبارت است از:
- ایجاد مهارت تخصصی
- آشنایی با معیارهای سازمانی
- برانگیختن حس خلاقیت
- آشنایی با محیط کار
- آماده شدن جهت پذیرش مسئولیت
با توجه به این مسئله اهمیت موضوع کارورزی بیشتر نمایان می شود. پیداست که رسیدن به موارد ذکر شده فوق در گرو تلاش و همت شخص کارورز می باشد.
آشنایی با بهداشت حرفه ای
بهداشت حرفه ای روند پیش بینی، تشخیص، ارزیابی و کنترل مخابرات، تندرستی در محیط کار، با هدف تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت کلیه کسانی است که کار می کنند و همچنین به منظور حفظ محیط زیست می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، هرچه نظام ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه ای بیشتر با نیازهای کارکنان همسو و هماهنگ باشد، احتمال توفیق آن بیشتر بوده و در نتیجه جامعه تولید کننده کشور، سالم تر خواهد بود. این نظام نباید فقط به مراجعه کنندگان به درمانگاه به علت ابتلا به بیماریهای شغلی و غیر شغلی یا مصدومین حوادث ناشی از کار توجه کند بلکه باید با حضور مستمر در کارگاه ها، توان شناسایی و حل مشکلات واقعی بهداشتی و ایمنی کارکنان را داشته باشد. یکی از مهمترین اصول ارائه خدمات بهداشت حرفه ای که باید همواره مورد بازنگری قرار گیرد، بهره مندی از فن آوری مناسب است. این مسئله ابعاد مختلفی از جمله فرهنگ جامعه و مدیریت، تجهیزات و امکانات، نیروی انسانی متخصص، منابع مالی و ... را در بر می گیرد. در سال های اخیر این علم پیشرفت های سریع و گسترده ای داشته، اما این پیشرفت ها شامل همه کشورها نشده است زیرا استانداردهای کار و پژوهش در زمینه بهداشت حرفه ای در کشورهای مختلف جهان، متفاوت بوده است. علاوه بر آن ارزش کار و کارگر، انسانیت یک اجتماع، ثروت عمومی، وضع اجتماعی کارگران، جایگاه تشکل های کارگری در میزان پیشرفت بهداشت حرفه ای در توسعه صنعتی، شناخته نشده است، لذا این واحد را واحدی تشریفاتی می دانند. این در حالی است که هر ساله مقادیر قابل توجهی از منابع مالی کشور در مرکز بهداشتی – درمانی صرف معالجه بیماری ها یا درمان مصدومین حوادث می شود و به علت بروز حوادث گوناگون، خسارات مالی سنگینی به بار آمده و سرمایه های کشور از بین می روند. در صورتی که با ارائه خدمات بهداشت حرفه ای به طور موثر هم منابع یاد شده از بین نمی روند و هم کارگران سالم، تولید بیشتری خواهند داشت.
اهداف بهداشت حرفه ای:
کمیته مشترک سازمان بهداشت جهانی و سازمان بین المللی کار که در سال 1953 در ژنو تشکیل شد، هدف های بهداشت حرفه ای را چنین بیان نمود:
الف) تأمین، حفظ و ارتقای سطح سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی کارکنان در هر پیشه ای که هستند.
ب) پیش گیری از بیماری ها و حوادث ناشی از کار
ج) انتخاب کارگر یا کارمند برای محیط شغلی که از نظر جسمانی و روانی توانایی انجام آن را دارد و یا به طور اختصار تطبیق کار با انسان و در صورت عدم امکان، تطبیق انسان با کار به منظور حفظ نیروی انسانی و تأمین سلامت و بهداشت کارگران که در توسعه و پیشرفت واحدهای صنعتی نقش بسزایی دارند روز به روز به ضرورت بهداشت حرفه ای و قوانین کار در مورد حفاظت و بهداشت جهت تقلیل حوادث ناشی از کار و بیماری های شغلی و ایجاد حس علاقه مندی در کارفرمایان و صاحبان صنایع بیشتر پی برده می شود.
این ضرورت باعث گردیده که این رشته در ایران به پیشرفت هایی نایل آید. اهم این پیشرفته شامل موارد زیر است:
- تحقیق و بررسی عوامل فیزیکی نظیر صدا، ایمنی معدن، ایمنی ساختمان، آتش نشانی، مکانیک، الکتریسیته و تحقیق در مورد عوامل شیمیایی و وسایل حفاظت فردی به طور استاندارد و گسترده
- آموزش و تعلیمات در امر بهداشت حرفه ای از طریق مختلف با تأسیس دانشکده های بهداشت، انتشار نشریات حفاظت و بهداشت کار جهت بالا بردن سطح اطلاعات کارفرمایان و کارگران مختلف و بطور کلی اشاعه فرهنگ بهداشت و ایمنی در صنعت که اثرات هر یک از این فاکتورها بر روند تولید بسیار مهم، حساس و قابل تعمیق و بررسی می باشد.
به هر ترتیب آنچه که در ذیل آورده شده مجموعه ای است که حاصل چند ماه کوشش در جهت جمع آوری و کسب اطلاعات در زمینه و ابعاد مختلف و در محدوده ایمنی و بهداشت می باشد. با امید به اینکه حتی الامکان بعضی از کنترل ها و پیشگیریهای ممکنه در آینده در محیط کار صورت پذیرد.
عوامل مورد بحث در کارخانه که در طی کارورزی مورد بررسی قرار گرفته است عبارتند از:
1- عوامل فیزیکی زیان آور محیط کار: مانند صدا، ارتعاش، شرایط جوی، روشنایی، پرتوها و میدان های الکترومغناطیس.
2- عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار که تقریباً تمام مواد شیمیایی مورد مصرف در سطح کارخانه تا حد ممکن شناسایی و در مورد اثرات سوء آن تحقیق و بررسی به عمل آمد. این بررسی شامل شناسایی خواص فیزیکی و شیمیایی این مواد، موارد مصرفی، نقطه تماس، اندازه گیری و ارزیابی و تحقیق در مورد نحوه پیشگیری و رعایت نکات کنترلی و ایمنی و بهداشت هر یک از مواد.
3- عوامل ارگونومیک زیان آور مانند وضعیت نامطلوب بدنی در هنگام کار، وارد شدن فشار بیش از حد بر روی اندام های خاص، نبود تناسب جسمانی و روانی میان انسان و کار.
4- مسأله ایمنی در صنعت شامل ایمنی عمومی، ایمنی ماشین آلات، ایمنی ساختمان و انبار، ایمنی فردی، ایمنی برق، ایمنی حریق و حوادث ناشی از کار.
5- بهسازی محیط کار مانند بررسی آب آشامیدنی کارخانه از لحاظ میکروبی و فیزیکوشیمیایی، بررسی فاضلاب کارخانه از لحاظ BOD ، COD و PH ، مبارزه با حشرات و جوندگان و بررسی تسهیلات بهداشتی کارخانه.
هر یک از عوامل یاد شده اگر از حد تحمل فیزیولوژیک بدن انسان پیشی گیرد، عوارض و آسیبهایی را ایجاد خواهد نمود. در بهداشت حرفه ای عمده کوشش ها بر ارزیابی این عوامل، اندازه گیری آنها و در صورت نیاز کنترل آنها می باشد.
امید است این تلاش های ناچیز به حل مسائل ایمنی و بهداشت این واحد صنعتی کمک نموده و نیروی پرتوان کارگران این کارخانه را با توکل به قدرت خداوند نیرومندتر گردد.
مقدمه و تاریخچه بهداشت حرفه ای:
بشر در ابتدای تمدن خویش زندگی ساده و فاقد صنعت و حرفه های گوناگون داشت اما به تدریج با رشد جوامع بشری انسان برای رفع نیازهای حیاتی زندگی خویش را بسمت تولید که لازمه آن مصرف انرژی و بکارگیری فکر و اندیشه بود آغاز کرد. بتدریج با رشد روزافزون جمعیت نیازهای انسان نیز رو به فزونی نهاد. اهمیت رفع این نیازها برای انسان و کنجکاوی و هوشیاری وی باعث گردید که بشر هر روز بتواند رازی از طبیعت را بگشاید و به یکی از قوانین آن آشنا گردد که این امر باعث گردید که بشر هر روز بتواند به کمک قدرت خلاقیت خویش دست به اختراعات و اکتشافات بسیارند که نتیجه آن خلق دستگاه های اولیه صنعتی بود. بدنبال اینگونه تحولات در زندگی بشر مفهوم صنعت به شکل معمولی تری وارد زندگی وی گردید. و هر روز با تحولاتی جدید در آن گویی پای در راهی بی‌نهایت می نهاد. اما صنعت را که بشر آفریده بود خود در کنار عامل مهمی بنام نیروی کار جان گرفت.
بدنبال انقلاب صنعتی که در قرن نوزدهم در جهان بوقوع پیوست که خود نقطه عطفی در تاریخ بشر به حساب می آید. موجی از نیروهای کار راهی مراکز صنعتی شدند که چرا معنای صنعت را با بازوان خویش به حرکت در می آورند.
اما صنعتی که انسان آنگونه به آن غره شده بود که آن را راهی و وسیله ای در رسیدن به تکامل و رفع نیازهای بی پایانش می دید خود به جولانگاهی برای انواع خطرات برای خود وی بدل گردید.
هر روز انسانهای بسیاری که اغلب از طبقه پایین جامعه بودند قربانی دستگاه ها و ابزارآلاتی بودند که همنوعشان ساخته بودند و این در حالی بود که هیچ قانون مدونی جهت حمایت از این قشر افراد وجود نداشت.
بتدریج این امر اهمیت بیشتری یافت که در نتیجه دولتمردان را بر آن داشت تا با تدوین قوانین لازم اجرا، طبقه کارگر را مورد حمایت قرار دهند. بدنبال این امر و بدنبال جهانی شدن این امر، سازمان های گوناگون از جمله ILO (سازمان بین المللی کار) بوجود آمدند. که رسماً متصدی حمایت از کارگران را در سطح جهانی به عهده گرفتند.
به دنبال گسترش و اهمیت موضوع کار و کارگر بتدریج علمی به نام بهداشت حرفه ای بوجود آمد که هدف آن بررسی علمی مسائل مختلف بهداشتی افرادی است که به کار گماشته می شدند.
- بهداشت حرفه ای:
علم بهداشت حرفه ای به بهداشت کار و محیط کار مربوط می گردد. در اصل دامنه این علم از بیماریهای شغلی و صدمات ناشی از کار تا شرایط کاری و محیط کار گسترده است. واضح است که شرایط کاری محیط کار یکی از فاکتورهای تأثیرگذار در میزان ضایعات انسانی ناشی از کار می‌باشد. بهداشت حرفه ای دارای تعاریف متعددی است. اولین تعریف آن بوسیله کمیته WHO-ILO در دمای 1950 به این صورت بیان گردید:
«بهداشت حرفه ای باید به ارتقاء و حفظ بالاترین درجه سلامتی فیزیکی، روحی اجتماعی و رفاه کارگران در همه مشاغل فکر کند. حفظ سلامتی کارگران در همه مشاغل فکر کند. حفظ سلامتی کارگران در قبایل شرایط کاری آنها حفاظت کارگران از خطرات ناشی از فاکتورهای ضد سلامتی، قرار دادن و نگهداری کارگر در یک محیط شغلی مطابق با توانایی های روحی و فیزیکی وی تنظیم کار برای افراد و در نظر گرفتن هر فرد برای شغل مشخص از جمله وظایف بهداشت حرفه ای است.»
بر اساس تعریف، بهداشت حرفه ای دارای دامنه گسترده ای است. در واقع لازمه این علم داشتن اطلاعات از خیلی علوم چون پزشکی، مهندسی، شیمی، سم شناسی، روان شناسی، فیزیولوژی و آمار می باشد.
در اینجا این نکته قابل ذکر است که تفاوت بهداشت حرفه ای و بهداشت عمومی آن است که بهداشت حرفه ای در ارتباط با انسان و محیط کار وی چه از لحاظ روحی و چه از جنبه جسمی می باشد. در حالی که بهداشت عمومی در ارتباط با انسان و محیط اطرافش در جامعه و خارج از محیط کارش می باشد.
- طب حرفه ای یا پاتولوژی شغلی:
در ارتباط با بیماریهای شغلی ناشی از عوامل شیمیایی مثل مسمومیت، پنوموکونیوز و سایر بیماریهای ریوی حاصل از استنشاق گردوغبار و بیماریهای پوستی و نیز بیماریهای ناشی از عوامل فیزیکی از قبیل کری ناشی از سروصدا و اثرات مهلک ناشی از پرتوهای یونساز می باشد.
- مهندسی بهداشت حرفه ای:
مطالعه مواجه با خطرات شغلی باعث ایجاد یک رشته به نام مهندسی بهداشت حرفه ای شده است این علم شامل روشهای اندازه گیری خطرات شغلی از قبیل غلظت گازها و گردوغبارها و شدت و فرکانس صوت دار متأثر می باشد. مهندس بهداشت حرفه ای یا بهداشت صنعتی یک بخش مهم و جدید از علم بهداشت حرفه ای نوین است. در ضمن پیشگیری از حوادث ناشی از کار باعث ایجاد یک رشته تخصصی از ایمنی شده که نه تنها فاکتورهای مکانیکی بلکه فاکتورهای انسانی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بهداشت حرفه ای به مطالعه فاکتورهای مربوط، کار، روشهای کار و شرایط کاری و محیط کار که ممکن است باعث بیماری صدمه یا اختلال در سلامت کارگران شود مثل ناسازگاری با کار نسبت به خطرات شیمیایی و فیزیکی چون مسمومیت ناشی از استنشاق گردوغبار، گازها و بخارات می‌پردازد.
از نمونه های بارز این اختلافات می توان به سیلیکوزین ناشی از گردوغبار کوارتز، بیماریهای پوستی حاصل از مواد محرک و حساسیت زا، کری شغلی ناشی از سروصدا خطرات بالقوه مکانیکی ناشی از ماشین ها و فشارهای فیزیکی و روانی ناشی از کار سنگین و یکنواخت و کار سریع و...
نـوع فایـل : Word
حجم فایل : 364 کیلوبایت
تعداد صفحات : 267
گزارش کارآموزی مسائل ایمنی و بهداشت حرفه ای کارخانه شوگا
