انقلاب اسلامی ایران به عنوان انعکاس جلوه های روشن اندیشه های الهی حضرت امام خمینی (ره) ، حصار اوهام و نظریه های رجعت به قرون جاهلیت را شکافت و باایجاد تحول عمیق در فرهنگ و اعتقادات جامعه اسلامی هویت و شخصیت مستقل سیاسی، فرهنگی و اعتقادی را به جهان اسلامی هدیه کرد . امروز ثمره این نهال برومند ، قامت برافراشته و پر افتخار بسیج است که درسایه پیروی از مقام معظم رهبری و جان فشانی های بسیجیان سلحشور بر تارک انقلاب می درخشید . درخششی که از شرکت مخلصانه و فراگیر در هشت سال دفاع مقدس تلالؤ آن جهانگیر شده و موجبات سرافرازی نظام جمهوری اسلامی ایران ، و ناامیدی و یاس دشمنان اسلامی را در سر تا سر جهان فراهم آورده است . فرهنگ و تفکر بسیج پدیده ای نوظهور است که ریشه در باورهای اسلامی ، انقلابی و ملی مسلمانان ایران دارد .
فرهنگ و تفکر بسیج در سیر تحول و تکوین بسیج در دوران انقلاب ، جنگ تحمیلی و دوران سازندگی و بعد از آن در جامعه حضور داشته و همیشه در لحظات بحرانی ، گره های نظامی ، سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی نظام را به نحو معجزه آسایی باز کرده است . از آنجا که بقای نظام جمهوری اسلامی در گروه توجه به این فرهنگ ناب اسلامی ، انقلابی وایرانی است ، باید شاخصه های این فرهنگ را شناخت . همان شاخصه هایی که از زمان پیدایش تا کنون از آن بهره مند بوده و همگان بر این اساس بسیج را می شناسند و تکریمش می کنند . بر اساس همین شاخصه ها نیز باید از آن وضعیت شناسی و آسیب شناسی کرد و زمینه های ضعف و قوت آن را در اقشار بسیج بررسی کرد و راه کارهایی را برای ارتقای ویژگی های اسلامی ، انقلابی وملی آن به دست آورد .
موضوع پژوهش
بسیج انقلاب اسلامی ایران بیش از آنکه درای سازمان رزمی مشخص باشد ، دارای یک فرهنگ و تفکر است که شالوده اصلی سازمان بسیج را همین فرهنگ و تفکر تشکیل می دهد . در تبیین فرهنگ و تفکر بسیج ویژگیهای آن نظریه های مختلفی ارائه شده است که رد رأس آن فرمایشات حضرت امام خمینی (قدس سره) و حضرت آیت ا… خامنهای (مد ظله) قرار دارد . ایشان بسیج را یک فرهنگ که د ربین مردم ایران قرار دارد معرفی نموده که ریشه در باورهای انقلابی ، اسلامی و ملی ایران دارد . معنویت ، شجاعت ، ولایت ، آگاهی و شناخت ، دشمن شناسی ، حریت و … از شاخصهای این فرهنگ و تفکر محسوب می شود .
در مباحث جامعه شناسی نظرات مختلفی در خصوص فرهنگ و تفکر بسیج ارائه شده است که زاییده نگرش بسیج شناسی آنهاست . اصولا” برخی بسیج را یک پدیده صرفا” اجتماعی و گذرا می دانند و آن را تز کودتا و آشوب های داخلی می دانند و برخی آن تز بسیج توده ای مطرح کرده اند و برخی بسیج را مانع اصلاحات جامعه در روند حرکت بسوی غرب تلقی نموده اند و آن را به عنوان آسیب و مانع توسعه قلمداد کرده اند و برخی آن را نتیجه انقلاب و معادل با جریان انقلاب اسلامی تلقی کرده اند و بدین ترتیب آن را عنصر اصلی نظام اسلامی ایران میدانند . برخی نیز معتقدند که فرهنگ بسیج در جریان تحولات اجتماعی دچار ضعف شده و رو به نابودی است و برخی معتقدند که فرهنگ بسیج متناسب با شرایط و موقعیت ها اهداف ووظایف خاصی یافته است که این تحول را نمی توان ضعف نامید ، بلکه بیانگر توسعه و ارتقاء است .
آنچه مد نظر این نگارش است ، بررسی شاخصه های فرهنگ و تفکر بسیج در اقشار بسیجی است که به آسیب شناسی از آن نیز می پردازند . برای آسیب شناسی یک مدل مطلوب از فرهنگ و تفکر بسیج ارایه می گردد . سپس بر اساس مدل مطلوب وضعیت موجود ارزیابی می شود . مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب امکان این آسیب شناسی را فراهم می آورد .
فصل اول: کلیات،تعاریف و مفاهیم 1
فصل اول 10
کلیات ، تعاریف و مفاهیم 10
مقدمه 10
موضوع پژوهش 11
دستاوردهای نظری و عملی پژوهش 12
تعاریف و مفاهیم 15
مفهوم و فرهنگ 15
تعریف لغوی 16
تعریف اصطلاحی 16
عوامل فرهنگ 17
اصول چهار گانه فرهنگ 17
مفهوم تفکر 19
مفهوم بسیج 21
تعریف بسیج در انقلاب اسلامی ایران 23
تعریف فرهنگ و تفکر بسیج 24
فصل دوم 25
رویکردها ویژگی ها 25
فرهنگ و تفکر بسیج در متون اسلامی 25
هدف و فلسفه بسیج 25
فرهنگ و تفکر بسیج در وصایای شهیدان 40
رشد فضایل و محو رذایل اخلاقی 41
عرفان و معنویت 45
اتحادووحدت کلمه 45
آداب برادری و تعاون 52
طرز آشنایی 52
آداب بیماری و مداوا 53
حکمت های کتمان بیماری 53
عیادت و پرستاری 54
آداب فرماندهی و فرمانبری 54
اخلاق فرماندهی 54
عشق و علاقه متقابل 58
آداب قرآن 58
آداب میهمانی و معاشرت 59
آداب خوردن و آشامیدن 60
ادعیه قبل و بعد طعام 62
آداب دعا و مناجات 63
آداب سخن و سکوت 63
نسبت نیکو دادن به هم 64
تکیه کلام ها 65
زبان سکوت 65
قسم یاد نکردن 65
ذکر خوش صلوات 66
ماندن و مقاومت کردن 66
آداب عبادت 67
آداب رفتار با عراقی 70
فرهنگ و تفکر بسیج از نگاه جامعه شناسی 71
فصل سوم 86
خاستگاه و ریشه ها 86
خاستگاه فرهنگ و تفکر بسیج 86
خاستگاه جامعه شناسی 86
رویکرد جامعه شناسی پزوتیویسمی از بسیج 87
شرایط اجتماعی بسیج 88
شرایط اقتصادی 89
شرایط سیاسی 90
نقد مبانی بسیج شناسی در جهان معاصر 91
عدم توجه به اراده الهی در تحقق پدیده های اجتماعی 94
فضیلت جهاد 98
مفهوم رهبری 99
مفهوم حکومت و حاکمیت 99
مفهوم ولایت فقیه 102
قانون اساسی 103
وظایف و اختیار رهبر 104
خاستگاه فرهنگ و تفکر بسیج از دیدگاه ولایت رهبری 105
خاستگاه بسیج در دنیای اسلام 106
خاستگاه بسیج در انقلاب اسلامی 109
خاستگاه بسیج در اراده الهی 111
فصل چهارم 114
چشم انداز ها و عرصه ها 114
عرصه های اجتماعی 114
عرصه سیاست 115
آگاهی و شناخت 117
احساس مسئولیت 118
ایستادگی و مقاومت 118
عرصه فرهنگ 119
تهاجم فرهنگی 120
تولید دانش 123
سطح توسعه 126
سطح کلان 127
سطح خرد 128
عرصه های فردی 129
نظام گرایشی 129
نظام بینشی 131
نظام رفتاری 132
توازون در ابعاد درونی وبیرونی 133
فصل پنجم 136
مقیاس فرهنگ و تفکر بسیج 136
کلیات مقیاس 136
محبت و احسان : 140
پرسشنامه 167
فهرست منابع 177
شامل 182 صفحه فایل word
دانلود پایان نامه شاخصهای فرهنگ، تفکر و نقش آن در بسیج