نوع فایل: word
قابل ویرایش 157 صفحه
چکیده:
پژوهش حاضربا هدف مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از منابع اینترنتی و با روش پیمایشی صورت گرفته است . نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی است که به روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشگاههای جامع و فنی شهر تهران انتخاب شده اند . به منظور گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی و روایی که از نظر اساتید محترم و صاحب نظرانIT مورد تایید بوده استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و خی دو استفاده شده است .
یافته های پژوهشی نشان می دهد که اکثر دانشجویان دوره ارشد از طریق سایت کتابخانه و دوره دکتری از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند. میزان استفاده دانشجویان رشته فنی مهندسی از اینترنت بیشتر از گروه علوم انسانی است و همچنین توانایی این گروه نیز در مقایسه با گروه علوم انسانی بیشتر است و یافته ها نشان می دهد که توانایی استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است.
همچنین یافته ها تفاوت معناداری بین دوره های تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت نشان می دهد
نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد.بعبارتی گروه فنی مهندسی زمان بیشتری را صرف جستجوی اطلاعات از اینترنت می کنند . همچنین این گروه اولویت اول خود برای کسب اطلاعات از منابع اطلاعاتی را ، اینترنت و سپس کتاب معرفی کردند درحالی که در گروه علوم انسانی ، اولویت اول کتاب و سپس اینترنت می باشد.
دانشجویان هدف ازجستجوی اطلاعات از اینترنت را پژوهش سپس کسب اطلاعات آموزشی اعلام کردند هدف از کسب اطلاعات برای انجام فعالیت های پژوهش و آموزشی را ،مرور پیشینه و سپس روز آمد کردن اطلاعات درسی اعلام کردند.
دانشجویان گروه فنی ،نحوة آشنایی خود با امکانات اینترنت را در اولویت اول آزمون و خطا و در وهله دوم از طریق همکاران و دوستان می دانند در حالی که در گروه علوم انسانی آشنایی اول از طریق دوستان و آشنایان سپس از طریق آزمون و خطا می باشد. هر چهار گروه ترجیحا" ، منابع اینترنتی مورد نیاز خود را از طریق موتور جستجوی وب شناسایی می کنند بررسی دلایل استفاده از اینترنت نیز تفاوت معناداری را بین دو گروه نشان می دهد و دانشجویان مشکلاتی مانند عدم تسلط به زبان خارجی و پایین بودن سرعت شبکه و هزینه بالا را از موانع موجود بیان کردند.
همچنین بررسی ها ، نشان داده که رفتار صحیح جستجو در رشته های مختلف ، همچنین در دوره های تحصیلی مختلف متفاوت است.
هر چهارگروه خواستار یادگیری جستجو و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی هستند و پیشنهاداتی در جهت بهبود دستیابی استفاده از اینترنت بیان کردند.
مقدمه:
اطلاع یابی فعالیت مهمی در جامعه بشری است . هر چند می توان ادعا کرد که اطلاع یابی همواره چنین بوده است . اما این موضوع در جامعه اطلاعاتی متداول تر است . همانگونه که قبل از پیدایش صنعت چاپ در قرن 15 ، انتقال اطلاعات بصورت شفاهی یا دست نوشته انجام می شد . پس از اختراع چاپ توسط گوتنبرگ ، اطلاعات بیشتری روی کاغذ تولید گردید و به شکل های مختلفی چون کتاب جزوه ، گزارش و مجله علمی ذخیره شد . اطلاعات در طول قرن بیستم و قرن حاضر از طریق رادیو و تلویزیون و بطور فزاینده ای از طریق ارتباطات الکترونیکی و به ویژه اینترنت نیز منتقل شده است .
تخمین زده می شود که اطلاعات تولید شده بین سالهای 1970 تا 2000 بیشتر از کلیه اطلاعات تولید شده در 5 هزار سال قبل بوده است (لارج ، آندرو 1382 : 27).
پیشرفت در فن آوری های اطلاعات و ارتباطی مسئول چنین انفجار اطلاعاتی می باشد و اساس بسیاری از این تغیرات ، توانایی نظام رایانه ای برای ذخیره زیادی از اطلاعات ، پردازش سریع و قابل دسترسی ساختن آنها برای کاربران در سراسر دنیا از طریق شبکه های ارتباطی راه دور می باشد .
بدین گونه ارتباطات رایانه ای ( شبکه اینترنت ) ، ارتباطات راه دور و وسایل ارتباط جمعی ، نوعی " مثلث ارتباطات " را بوجود آورده اند که دگرگونی های فن آوری پر اهمیتی در عرصه های اجتماعی ، علمی و فرهنگی و ... حاصل آن است . و اصطلاحاتی همچون عصر ارتباط ، انفجار اطلاعات انقلاب ارتباطات ، جامعه اطلاعات و اسطوره یا ایدولوژی جامعه اطلاعات و نظایر آنها ، که آنها ، که در سال های اخیر در کتاب ها و آثار پژوهشی محققان در حوزه های جامعه شناسی و فلسفه و علم ، و ارتباطات و علوم کتابداری و اطلاع رسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند ( معتمد نژاد 1371 ) .
در حال حاضر بحث های گسترده ای بدنبال تغییرات شگرفی که اینترنت در اطلاع یابی و فعالیتهای پژوهشی در جوامع علمی ایجاد کرده است وجود دارد و آن گویای این حقیقت است که دراین سالها استفاده افراد بخصوص دانشجویان نحصیلات تکمیلی از شبکه های الکترونیکی به سرعت افزایش یافته و اینترنت بعنوان یکی از مجراهای قابل دستیابی به اطلاعات برای دانشجویان جهت انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی تبدیل شده است . این فن آوری در حال تغیر شیوه های دانشجویان را در جستجوی اطلاعات ، ارتباط با همدیگر ، هدایت پژوهش و آموزش و توزیع نتایج تحقیق تحت تاثیر قرار داده است. چنین به نظر می رسد که سواد اطلاعاتی در جامعه ای که دائم در معرض تغییرات فناوری و همچنین در معرض تغییرات اطلاعاتی بی شماری قرار دارد ، لازم است سواد اطلاعاتی شامل توانایی در تشخیص نیاز ، توانایی ذخیره اطلاعات و توانایی باز یابی و ارزیابی انتقادی اطلاعات بازیابی شده و استفاده مناسب در زمان لازم ، می باشد . سواد اطلاعاتی باعث رفتار اطلاعاتی مناسب در شناسایی ، کسب و اشاعه اطلاعات از طریق هر مجرا و رسانه ای می شود . رفتار اطلاعاتی مناسب ، فرآیند جستجو ، بازیابی ، شناخت و کاربرد منطقی محتوا است . ( فتاحی 1382 ، 276 ) .
در نتیجه نیاز به شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی احساس می شود چرا که با شناخت رفتار اطلاع یابی و ارزیابی تاثیرات فناوری بر رفتار جستجو و نیز شناخت چگونگی استفاده دانشجویان از اینترنت و عوامل موثر در استفاده از آن ، جایگاهی برای پژوهش و آموزش و توسعه بوجود می آید و آن باعث افزایش پژوهش دانشگاهی و بهبود آموزشی می شود .
فهرست مطالب:
فصل اول
مقدمه
بیان مساله
اهمیت و ضرورت
اهداف پژوهشی
سوالات پژوهشی
فرضیه های پژوهشی
تعریف مفاهیم
تعاریف عملیاتی مفاهیم
فصل دوم
مقدمه
رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی
تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی
تاثیر دانشگاه در توسعه اجتماعی / سیاسی
تاثیر دانشگاه در توسعه فرهنگی
رسالت ، وظایف و خدمات دانشگاه
اینترنت
تاریخچه اینترنت
ابزارها و خدمات اینترنت
رفتار اطلاع یابی
خاستگاه مفهوم اطلاع یابی
جست و جوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن
انتخاب یک بانک اطلاعاتی برای انجام جست و جو
فرمول جست و جو
ترکیب فرمول جست و جو با استفاده از عملکرد های موجود
انجام جست و جو
مدل های رفتار اطلاع یابی
مدل رفتار اطلاع یابی الیس
مدل رفتار اطلاع یابی کالتو
مدل رفتار اطلاع یابی بلکین
مدل رفتار اطلاع یابی مار چینونین
مدل رفتار اطلاع یابی ویلسون
مهارت باز یابی اطلاعات
رفتار اطلاع یابی مورد نیاز در فرآیند پژوهش
فصل سوم
مقدمه
روش پژوهش
جامعه پژوهشی و روش نمونه گیری
ابزار پژوهش
روش تجزیه و تحلیل داده ها
فصل چهارم
مقدمه
تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم
مقدمه
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادها
پیشنهادات برای پژوهش آتی
محدودیت ها
خلاصه
منابع فارسی
منابع انگلیسی
چکیده انگلیسی
فهرست جداول:
جدول 2-1 : تحقیقات الیس وهمکاران
جدول 2-2 : مدل آگویلار
جدول 2-3 : چهار حالت اصلی جستجوی اطلاعات در وب
جدول 3-1 : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب رشته تحصیلی
جدول 4-1 : عنوان : توزیع فراوانی دانشجویان بر حسب جنس
جدول 4-2 توزیع فراوانی سنی دانشجویان
جدول 4-3 توزیع فراوانی میزان استفاده دانشجویان از اینترنت
جدول 4-4 : توزیع فراوانی شیوه دسترسی دانشجویان به اینترنت
جدول 4-5 : توزیع فراوانی میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت
شماره 4-6 : جدول خی دو مربوط به استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی دانشجویان
جدول 4-7 : جدول خی دو مربوط به توانایی استفاده از اینترنت و دوره های تحصیلی
جدول 4-8 : توزیع فراوانی مدت زمان استفاده از اینترنت توسط دانشجویان
جدول 4-9 : خی دو مربوط به مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی
جدول 4-10 : توزیع فراوانی اولویت استفاده از ابزارها و خدمات اینترنت
جدول 4-11 : توزیع فراوانی استفاده دانشجویان از منابع اطلاعاتی
جدول 4-12 : توزیع فراوانی اهداف دانشجویان از جستجوی اطلاعات
جدول 4-13 : توزیع فراوانی اهداف پژوهشی دانشجویان
جدول 4-14 : توزیع فراوانی اهداف آموزشی دانشجویان
جدول 4-15 : توزیع فراوانی مربوط به شناسایی منابع اینترنتی
جدول 4-16 : توزیع فراوانی نحوه آشنایی دانشجویان با اینترنت
جدول 4-17 توزیع فراوانی دلیل استفاده از اینترنت
جدول 4-18 :جدول فی دو مربوط به دلایل استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی
جدول 4-19 : بررسی رابطه یبن رفتار های صحیح جستجو و رشته تحصیلی
جدول 4-20 بررسی رابطه بین رفتار صحیح جستجو و دوره های تحصیلی
جدول 4-21 : توزیع فراوانی مربوط به فراگیری خدمات اینترنت
جدول 4-22 : توزیع فراوانی مربوط به عوامل عدم استفاده از اینترنت
جدول 4-23 : توزیع فراوانی میزان رضایت دانشجویان از وضعیت موجود اینترنت
فهرست نمودارها
شکل 4-1 :نمودار مربوط به جنس پاسخ دهندگان
شکل 4-2 : نمودار سنی پاسخ دهنده گان
شکل 4-3 : نمودار مربوط به میزان استفاده دانشجویان
شکل 4-4 : نمودار مربوط به نحوه دسترسی دانشجویان
شکل 4-5 : نمودار مربوط به میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت
شکل 4-6 : نمودار مربوط به مدت زمان استفاده دانشجویان از اینترنت
شکل 4-7 : نمودار مربوط به اولویت استفاده از ابزارها و خدمات
شکل 4-8 : نمودار مربوط به اولویت دانشجویان در استفاده از منابع اطلاعاتی
شکل 4-9 : نمودار مربوط به اهداف دانشجویان در استفاده از اینترنت
شکل 4-10 : نمودار مربوط به اهداف پژوهشی دانشجویان
شکل 4-11: نمودار مربوط به اهداف آموزشی دانشجویان
شکل 4-12 : نمودار مربوط به شناسایی منابع اینترنتی
شکل 4-13: نمودار مربوط به نحوه آشنایی دانشجویان با منابع اینترنتی
شکل 4-14 : نمودار مربوط به دلایل استفاده از اینترنت
شکل 4-15 : نمودار مربوط به دلایل عدم استفاده از اینترنت
منابع ومأخذ:
ـــ ابراهیمی ، مهدی (1380) . "اینترنت ". تهران نشر کتابدار
ـــ ارجمند ، تاج الملوک (1374) . "گزیدۀ مقالات ایفلا" . تهران کتابخانه ملی جمهوری ایلامی ایران
ـــ ادهمی ، اعظم (1380) . "نگاهی بر مدل های رفتار اطلاع یابی و رفتار اطلاع یابی" پیام کتابخانه ش 3 :51ــ 43
ـــ استبروک نوئل (1377) . "راهنمای جامع و کاربردی اینترنت" ترجمه احمد علی نژاد. محمود زیبابی. تهران مرکز آموزش مدیریت دولتی
ـــ اسدی ، مریم (1382) . "مطالعه تأثیر استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی ــ پژوهشی اعضا هیات علمی رشته های مختلف دانشگاه تهران با تأکید بر سه شاخه علوم انسانی ، علوم پایه و فنی مهندسی" پایان نامه کارشناسی ارشد . علوم کتابداری و اطلاع رسانی . دانشگاه تهران
ـــ آیین نامه مقررات دوره های تحصیلات تکمیلی دفتر آموزش و تحصیلات تکمیلی 1376
ـــ پریرخ و فتاحی رحمت الله (1384) "راهنمای نگارش و مرور نوشتارها و پیشینیه پژوهش"تهران نشر چاپار
ـــ حاجی ، رابعه (1371)"میزان آگاهی پژوهش گران علوم پزشکی کشور از منابع اطلاعاتی" پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه علوم پزشکی ایران.
ــ داور پناه محمد رضا (1382) ."جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی الکترونیکی" تهران نشر چاپار
ــ دیلقمانی ، میترا (1375) "بررسی رفتار اطلاع یابی اعضا هیات علمی رشته مهندسی مکانیک در کسب اطلاعات تخصصی در 5 دانشگاه شهر تهران" پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
ـــ رضایی شریف آبادی سعید (1373)"شبکه کامپیوتری اینترنت در خدمت اطلاع رسانی" پیام کتابخانه سال 4 ش 1و2 :47-46
ـــ رضایی شریف آبادی ، سعید (1381) "اینترنت ". دایرة المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ویراستار عباس حری تهران. کتابخانه ج 1
ـــ زمانی میاندشتی ناصر (1382) "بررسی عوامل موثر بر رفتار اطلاع یابی مدیران و کارشناسان ترویج" پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس
ـــ سلیمی (1380) "بررسی رفتار اطلاع یابی کارکنان متخصص راه آهن جمهوری اسلامی ایران" پایان نامه کارشناسی ارشد
ــ صفری راد (1379) "بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز و نقش کتابخانه در تامین این نیازها" پایان نامه کارشناسی ارشد
ـــ فتاحی رحمت الله (1383) . آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مشهد. سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی
ـــ کاظمی زهرا(1379) "بررسی رفتار اطلاع یابی اساتید ، دستیاران و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی اهواز" پایان نامۀ کارشناسی ارشد ، علوم کتابداری و اطلاع رسانی واحد علوم و تحقیقات اهواز
ـــ کنز ، ویلیام (1378) "اینترنت و خدمات مرجع" ترجمه سعید رضایی شریف آبادی کتابداری و اطلاع رسانی ج 2 ش : 2 104-77
ـــ گزنی علی (1379) "جستجوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن" فصل نامه کتاب ش 80 : 112-102
ـــ لارج آندرو تروریچارد هارتلی جستجوی اطلاعات در عصر اطلاعات : اصول و مهارتها :ترجمه زاهد بیگدلی تهران نشر کتابدار
ــ لیمونی صفیه (1381) "بررسی رفتار اطلاع یابی اعضا هیات علمی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاههای شهرسازی" پایان نامه کارشناسی ارشد . فصل نامه پیام کتابخانه ش 4: 85-80
ــ معتمد نژاد ، کاظم (1371) "وسایل ارتباط جمعی" تهران . دانشگاه علامه طباطبایی ج1
ـــ مقدم ، حسین (1382) "بررسی نیازهای اطلاعاتی اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز" پایان نامه کارشناسی ارشد.
مکی زاده تفتی (1376) "بررسی نیازهای اطلاعاتی استادان محقق دانشگاه شیراز" پایان نامه کارشناسی ارشد
ـــ نادری ، سیف نراقی (1376 )
نجفی علی (1381) "مطالعه رفتار اطلاع یابی کاربران سایت اینترنت دانشکده پزشکی تهران" پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی
ــ نصیری ماریا ( 1384 ) : " بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان و تاثیر استادان بر الگوی اطلاع یابی " مجله کتاب داری . ش 43 : 181-153
ـــ نوروزی چالکی علیرضا (1379) "رفتارهای اطلاع یابی پژوهش گران مراجعه کننده به .www از طریق تماس با شبکه جهانی مستقر در دانشگاه تربیت مدرس پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس
ـــ هارلی هان (1376) "راهنمایی جامع اینترنت " ترجمه محمد رضا آیت الله شیرازی . تهران کانون نشر علوم :22-21
منابع انگلیسی
Abels , elieenh: Denman, Danied , liebscher , peter , ( 1996 )
“ factors that influence that use of electronic networks by science and engineering facwlty at small institwtions : part ii : preliminary use in dicators . “ journal of the american society for information science , 48 (6) : 496-507
Ashley, n.w( 1995 ) . Diffusion of network information
Netrieval in acddenic . phd thesis . The university of Arizona , Tucsoin
Bane , A , F. and milheim , W.D ( 1995 ) “ Internet insights : how academics and usuing the Internet “ computers in libraries 15:32-36
Bruce , H ( 1995 ) “Internet serrices and academie work : an
Australicun invisibal college of the humun dimensions of global chang “ . clobal enriromental chang . 9 :385 – 307
Boissin , florence bonod . (2005 ) Information – seeking beaharviour and use of the Internet by french general paractitioners : aqualitative tudy “ Health Information and libaries journal , vol zz : 173 – 181
Chun wei choo , Brian Detlor , Don Turn bull . ( 1998 ) “ A behavioral Model of Information seeking on the Web – perliminary Results of a study of How managers and specialits use the web “ wnirersoty of Toronto , Toronto to ,
ontavio , canada
Graya , Nicola ( 2005 ) “ Health information – seeking behaviour in adolescence : the place of Internet . “ social scienc a Medicive 60 : 147 – 1478
Merit, Inc ( 1995 ) “Internet monthly neport “ . ( on line ) . Avaiableat . FFP : // mevit . edu / internet ) newsletters / internet monthy neport/ im 95 – 10 TXT :12
Rinaldi , A . H ( 1995 ) . Internet guidelines and cutune . ( on line ) .
Availiable at http :// www.vir.com/neti.culture.htm1.
Rezaei, saeed ( 1997 ) . the use of Internet by psychologistis :
The university school of newsowth wales .
Wilson . T .D ( 1994 ) “information nede and uses : fifty years of progress . “ fifty years of information progress . In B.C . vickery ( eds ) . Aslib : 15 – 57
Zach lise , ( 2006 ) “ using a multiple – case studies Design to Investigata the information seeking Behavior of Arts
Administrators . “ library Trends . vol 55 : 21 - 18
پروژه مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی مهندسی در استفاده از اینترنت. doc