مقاله عقده مادر (کمپلکس مادر) و پیامدهای آن برای رشته روانشناسی شامل 14 صفحه با فرمت word و قابل ویرایش
مقدمه
اولین و نزدیکترین فردی که پس از تولدمان ملاقات می‌کنیم و با او تماس برقرار می‌کنیم مادرمان است. اما جنس این تماس از جنس نیاز است و رابطه ما با مادر رابطه حمایت گیرنده با حامیست.
مادر به حکم طبیعتش و بر اساس عشق و علاقه درونی که نسبت به فرزند دارد، بیدریغ و بدون چشمداشتی حتی ابتدایی ترین کارهای وی را انجام میدهد و از وی حمایت میکند. معمولا این حمایت که از بدو تولد فرزندان آغاز میشود تا آخر عمر مادر نیز ادامه خواهد داشت. با این توضیحات طبیعیست که تمام فرزندان آدم در روند رشد و تربیت کم کم به این باور برسند که کسی از بیرون مسئول انجام کارهایشان است.
اکثر مادرهای جهان حداقل در دوران شکل گیری شخصیت فرزندانشان تمام قد در خدمت حمایت و پشتیبانی از فرزندانشان هستند و تاب دیدن کوچکترین سختی آنها را ندارند.
در فرآیند تربیت فرزند توسط والدین که کمی بی رحمی یا کم رحمی لازم است، پدران و مادران و بویژه مادران می‌خواهند سراسر مهر و عطوفت باشند و به فرزندانشان بالاتر از گل چیزی نگویند.
تمام این موارد زمینه ظهور عقده مادر در فرزندان را فراهم میکند. عقده ای که به مسئولیت پذیری و تعهدمان لطمه میزند و فقط به مادر خلاصه نمیشود که حس طلبکار بودن و انتظارات بیجا از دیگران را نیز در ما برمی انگیزد. لذا ما نمیتوانیم از تمام پتانسیل درونیمان استفاده کنیم، تنبل و اهمالکار می‌شویم، از سختیها و چالشهای کار و زندگی فراری می‌شویم و همیشه از درون انتظار حمایت دیگران را داریم!
در داستان سفر زندگی و بیداری قهرمان درون، انسان باید از مراحل مختلف عبور کرده و مواهب آن مرحله را درک کند. یکی از این مراحل، مشخص نمودن عقده مادر در افراد است. همه انسانها به نوعی با این عقده درگیر هستند و بواسطه انتظاری که از دنیا و اطرافیان دارند، آنرا فرافکنی می کنند. کودک از بدو تولد در آغوش مادر قرار میگیرد و محل امنی میابد که بواسطه مادر خود، میتواند به امنیت خاطر برسد. او در دامان مادر تغذیه میکند و از خطرات بدور است. اما گاهی همین مادر نیز برای او میتواند بعنوان تهدید یا منبعی غیر از احساسات ناب مادری تلقی شود.
شرایطی را در نظر بگیرید که کودک مورد تمسخر دوستان قرار گرفته و یا تنها میماند، در این حالت از خوردن غذا پرهیز میکند و چون مادر بعنوان حامی نتوانسته از او حمایت کند، او را مقصر میداند. در نوجوانی هم اگر در امتحان نمره بدی را کسب کند، بازهم مادر خود را مقصر میداند. این شرایط ادامه پیدا میکند تا اینکه در بزرگسالی هم بدنبال ناجی می گردیم که بار سفر زندگی مارا حمل کند. این انتظار در محیط کار و ازدواج هم دیده میشود. فردی که از همسر خود انتظار دارد که اورا به بهشت برین هدایت کند و در آن تا آخر عمر به خوبی زندگی کنند و هیچ تنشی در کار نباشد، یا رئیسی که هیچوقت از او انتقاد نکند و همیشه او را حمایت کند.
چنین فردی وقتی وارد دنیای واقعی میشود، ابتدا شوکه شده و بعد ناامید میشود. او توقع دارد پس از دانشگاه، بلافاصله وارد کار شود و تا دوران بازنشستگی، زندگی خوبی را ادامه دهد. اگر بخواهیم از چنین مرحله ای عبور کنیم، باید رنج زیادی را تحمل کنیم زیرا در بسیاری از رفتارهای خود باید تجدید نظر کنیم، اما پس از آن بدون داشتن توقع بیجا از اطرافیان، میتوانیم از موهبات خود استفاده کنیم.
عقده مادر به اینجا ختم نمیشود و ابعاد گوناگونی به خود میگیرد. عقده ماد مثبت و منفی در زنان و مردان نیز متفاوت است. تشرف مرد به دنیای واقعی با جدا شدن بندناف عاطفی او از خانواده آغاز میشود. این واقعه میتواند سربازی، دانشگاه و یا ازدواج باشد. در این حالت او با تجربه کردن مرحله یتیمی به منزل بعد که کشف قدرت خود است میپردازد. اما مردی که نتواند از این مرحله عبور کند، مجبور میشود بصورت خشم و توقع بیجا آنرا تخلیه کند. گویی اژدهاای در درون است که با آن به جنگ پرداخته است. پس از تشرف به بلوغ و دانستن این بعد از وجود است که میتوان در مقابل حوادث زندگی ایمن بود.
از مهمترین جنبه های "کمپلکس مادر"، در ارتباط شخصی فرد با مادر خود، نوع رابطه ای است که بر انگیزاننده ِ آرکی تایپ "مادرکبیر" است. "مادرکبیر" یا مادر اعظم، یک نماد جهانی است و به جهانشمول بودن رابطه مرد با مادرش و همینطور وابستگی به این زن، به مثابه " چشمه حیات" اطلاق میشود. این بستگی شدید به مادر ، به شیوه آئینی، بویژه در فرهنگهائی مثل هندوستان دیده میشود.. خدابانو "کالی" که به او مامان کالی هم میگویند مظهر خلاقیت و ویرانگری است و طبیعت دوگانه ای دارد. هم زندگی می بخشد و زندگی را می بلعد و مرگ می آفریند (Terrible Mother) ناآگاه جمعی میتواند در تصویر "مادر کبیر" که ایدهء تولد بخشی ایگو و در عین حال بلعندگی ایگوست نشان داده شود. تصویر جادوگر ، اژدها ، جانواران بلعنده، گور، آب های عمیق، مرگ، کابوس و پریان افسونگر مرگ زا، از دیگر تصویرهای این آرکی تایپ هستند.
در اسطوره های هندی، کالی سیاه رنگ و با زبان بیرون آمده آماده بلعیدن است و به نوی سویه تاریک ناآگاهی را نشان میدهد. اینجا مادر بظاهر رفتار مادرانه ای دارد اما اشتغال بیش از حد و مداخله در امور زندگی فرزند و وابسته کردن او به خود و تصاحب اوبطور کلی، نوعی بلعیدنِ فرزند محسوب میشود. مادرانی که عصبانی مزاج و نمایشی هستند و اشیا خانه را درهنگام خشم می شکنند و پرت می کنند از نمونه مادرانی که آرکی تایپ "مادر بد" را فعال کرده اند می باشند
و درست برعکس در فرهنگ های غربی ( و امروزه در ایران که از فرهنگ غربی تقلید کرده است) "روز مادر " را جشن میگیرند به نوعی ابراز احساسات به مادر شخصی است. اینجا این مادر شخصی فردی مهربان و دلسوز است که بخش تاریک اش در این فرهنگ ها پوشانیده میشود.
مقاله عقده مادر (کمپلکس مادر) و پیامدهای آن - روانشناسی - word
