فرمت فایل : word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 15 صفحه
چکیده:
«اخلاق، معجزه دوم نبوی است»؛ این نظریه جدیدی است که یکی از اسلام‌پژوهان معاصر ارایه کرده است. این نظریه، اخلاق رسول خدا(ص) را برحسب مفهوم‌سازی رایج از معجزه در منابع کلامی، معجزه می‌داند که در میان معجزه‌های پیامبر(ص) منزلتی فروتر از قرآن و فراتر از سایر معجزات آن حضرت دارد. این معجزه مانند قرآن، خاص پیامبر اسلام(ص) است و برخلاف قرآن، فعل باری تعالی نیست، بلکه فعل یداللهی نبی است. این نظریه به دلیل اهمیت و تأثیر ژرفی که بر فهم ما از نبوت و دین دارد، محتاج تحلیل مبانی و نقد لوازم و شناخت آثار و نتایج آن است. مقاله حاضر، نخستین مطالعه‌ای است که دیدگاه یاد شده را به عنوان نظریه‌ای قابل دفاع، مورد تحلیل و نقد قرار می‌دهد.
1ـ طرح مسأله
تردیدی نیست که دعوت به اخلاق، حتی اخلاق مشاغل، جایگاه زیرساختی و مهمی در آموزه‌های قرآنی و سیره نظری و عملی رسول خدا(ص) و ایمه اطهار(ع) دارد و همین امر، منشأ نگارش متون فراوان و باارزش اخلاق اسلامی با رهیافت درون‌دینی و مأثور در تاریخ اسلام شده است. (ر.ک: احمدی‌پور و همکاران، 1385) به دلیل همین بهره‌مندی از میراث گرانقدر قرآن و سنت، در جوامع روایی و فقهی، قبل از ورود به احکام و فقهِ مشاغل از آداب و اخلاق مشاغل سخن به میان می‌آید.[1] در این امر هم تردیدی نیست که رسول گرامی خدا(ص) در مسند رهبری جامعه و به عنوان دعوت‌کننده به ارزش‌ها و اخلاق در تعامل اجتماعی، خود به رعایت اخلاق در همه ابعاد رفتاری، پای‌بند بوده است. آن حضرت جهت‌گیری بعثت خود را اتمام مکارم اخلاق می‌دانند (قمی، 1416 : 1، 411؛ فیض کاشانی، 1403: 4، 2) و خود به عنوان اسوه نیکویی در رفتار و اخلاق معرفی می‌شود. (احزاب، 21) آنچه بیان شد، امروزه از باورهای بدیهی و غیرمحتاج به دلیل است و همه اسلام‌پژوهان و مورخان بی‌غرض در آن هم‌داستانند.
بحث جدیدی که به منزله یک مسأله نو، قابل طرح است هویت و منزلت اخلاق نبوی در نگرش کلامی است. اخلاق نبوی در امر نبوت چه جایگاهی دارد؟ آیا متخلق بودن نبی، همانند سایر فضایل و اوصاف کمالی اوست؟ نظریه معجزه‌انگاری اخلاق نبوی، برای نخستین بار چنین مسأله‌ای را طرح می‌کند و به آن چنین پاسخ می‌دهد که جایگاه اخلاق نبوی در امر نبوت، در حدّ جایگاه معجزات اوست؛ اخلاق رسول خدا(ص) معجزه اوست، معجزه‌ای فروتر از قرآن و فراتر از سایر معجزه‌ها.
نگاه به اخلاق نبوی به عنوان معجزه
تحقیق درباره مبانی نظریه معجزه انگاری اخلاق نبوی
