فرمت فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 140
فهرست مطالب:
چکیده
بررسی معاملات آتی نفت که مکانیسم آن بر اساس موازین اسلامی باشد، از مسائل مستحدثه در اسلام می‌باشد. نفت یک کالای استراتژیک و سیاسی است، اقتصاد و صنعت دنیا به نفت وابستگی شدید دارد. قراردادهای آتی، قراردادهایی هستند که بین دو طرف خریدار و فروشنده و طرف ناظر، که طرفین متعهد می‌شوند در تاریخ مشخص‌شده در قرارداد، خریدوفروش یا دادوستدی را به انجام برساند. هدف از انعقاد قرارداد آتی در روابط تجاری اشخاص، پوشش ریسک و خطر ناشی از نوسانات قیمت و جلوگیری از هزینه های اضافی همانند هزینه انبارداری از سوی تولیدکننده و مصرف کننده و به طورکلی سرمایه گذار می باشد. قیمت این کالا در بازارهای بین‌المللی دارای بی‌ثباتی بالایی است و این بی‌ثباتی قیمت، به اقتصاد کشورهایی که اقتصاد آن‌ها به درآمدهای نفتی وابستگی شدید دارد ؛ خسارت بالایی وارد می‌کند. از طرفی بازارهای معاملات آتی نفت دارای ابزارهایی می‌باشد که قیمت نفت را برای معاملات آینده، تثبیت می‌کند، این نوع معاملات که تعهداتی برای انسجام معامله در آینده است، دارای شبهات زیادی از دیدگاه حقوق می‌باشد. لذا کشورهای اسلامی که غالباً صادرکننده نفت هستند و اقتصاد آن‌ها غالبا اقتصاد نفتی است، به دلیل وجود این شبهات و چالش‌ها از این ابزارها بهره نمی‌برند. لذا به نظر می‌رسد مطالعات امکان‌سنجی تأسیس و راه‌اندازی بورس آتی نفت برای کشورهای اسلامی، ضروری می‌باشد. این تحقیق، درصدد شناختن وضعیت حقوقی این قراردادها است و لذا به بررسی و اوصاف قراردادی این معاملات و نیز اعتبار آن‌ها پرداخته است. این تحقیق ضمن شناختن ماهیتی مستقل برای قراردادهای آتی حوزه نفت ذیل اصل آزادی قراردادی به‌عنوان قراردادی لازم، عهدی، تشریفاتی، چالش‌هایی که این قراردادها با آن روبرو است را پاسخ داده و اعتبار این معاملات را نتیجه گرفته است. مهم‌ترین این چالش‌ها در خصوص قماری بودن، غرری بودن و کالی به کالی بودن این‌گونه قراردادهاست. شبهه غرری بودن با در نظر گرفتن عدم وجود خطر نکول و تنازع ناشی از آن در معاملات آتی و شبه کالی به کالی بودن با عنایت به عدم شمول حکمت بطلان بیع کالی به کالی و نیز ماهیت قرارداد آتی مورد معامله در بازار بورس نفت.
کلمات کلیدی: قرارداد آتی، نفت،غرر،کالی به کالی،بورس معاملات آتی انرژی.
فهرست مطالب
عنوان
موضوع شناسی معاملات آتی نفت و تحلیل فقهی آن 14
فصل اول: موضوع شناسی معاملات آتی نفت 17
مبحث اول) تاریخچه ایجاد بورس 17
گفتار اول: تاریخچه بورس معاملات آتی نفت 18
ج: بازارهای نفت و مشخصات آن 21
2- بازارهای معاملات آتی نفت 22
د: معرفی قراردادهای آتی نفت در بزرگترین بورس های جهان 22
1- قرارداد آتی پروپن(PROPANE) 23
2-قرارداد نفت حرارتی شماره دو بورس نیویورک 23
گفتار دوم: سیر تاریخی قرارداد آتی 25
الف- تاریخچه پیدایش قرارداد آتی 26
ب) سابقه تاریخی قرارداد آتی در فقه 27
ج) سابقه تاریخی قرارداد آتی در حقوق موضوع ایران 29
مبحث دوم: مفهوم شناسی معاملات آتی نفت 30
گفتار دوم: معاملات آتی ویژگی‌های آن 31
الف: معنای لغوی و اصطلاحی قراردادهای آتی 31
1- میزان شده بودن قراردادهای آتی 36
2- بورس محوری قراردادهای آتی 36
2-3- حساب ودیعه(وجه‌الضمان) 37
د- مفاهیم مرتبط با قراردادآتی 38
1-1-3- وضعیت حقوقی بیع العربون در فقه اهل سنت 43
2-1-3- وضعیت حقوقی بیع العربون در فقه امامیه و حقوق ایران 44
1-5- مفهوم بیع کالی به کالی 47
فصل دوم: تحلیل فقهی قرارداد آتی نفت و اوصاف حقوقی آن 50
مبحث اول: دلایل فقهی و حقوقی اعتبار قرارداد آتی 50
گفتار اول: شرایط کلی قراردادها 50
الف: تعریف و بررسی اشکال قمار در حوزه معاملات آتی 50
1-تحلیل معاملات آتی با عنایت به بطلان معامله غرری 54
1-1-تحلیل موضوع بر اساس مفهوم جهل 54
1-2-تحلیل موضوع بر اساس مفهوم خطر 54
الف)بررسی شبهه فقهی معامله کالی به کالی در بورس معاملات آتی نفت 55
1- اقسام بیع به اعتبار موعد تسلیم بیع و ثمن 56
2- مقایسه تطبیقی بیع کالی به کالی و قراردادهای آتی 56
ب: بررسی شبهه فقهی عملیات بورس‌بازی 59
2-مقایسه غرر و عملیات بورس‌بازی 60
3-مقایسه عملیات بورس‌بازی و قمار 61
ج:مقایسه قراردادهای آتی و قراردادهای قماری از جنبه‌های گوناگون 62
3- محتوای قرارداد (احتمال برد و باخت) 64
مبحث دوم: اوصاف قراردادی در قرارداد آتی نفت 66
گفتار اول: وصف قرارداد آتی از حیث تشریفاتی یا رضایی بودن 66
گفتار دوم- وصف قرارداد آتی از حیث عهدی یا تملیکی بودن 67
گفتار سوم: وصف قرارداد آتی از حیث جواز و لزوم 69
شرایط انعقاد قرارداد آتی نفت و ماهیت حقوقی آن 71
فصل سوم شرایط انعقاد قرارداد آتی 74
مبحث اول: شرایط عمومی واختصاصی انعقاد قرارداد آتی نفت 74
گفتار اول) شرایط عمومی صحت تشکیل قرارداد آتی 74
الف) قصد و رضا در قرارداد آتی 74
ب) اهلیت طرفین در قرارداد آتی 75
ج) مورد معامله در قرارداد آتی 75
2)عقلایی بودن منفعت مورد معامله 76
3) مشروع بودن منفعت مورد معامله 77
4) مقدور التسلیم بودن مورد معامله 77
د) جهت معامله در قرارداد آتی 81
گفتار دوم) شرایط اختصاصی قرارداد آتی نفت 82
الف) انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس به‌واسطه کارگزار 82
1 ) لزوم انعقاد قرارداد آتی در تالار بورس 83
2 ) ضرورت انعقاد قرارداد توسط کارگزار 84
1-2) کارگزار به‌عنوان نماینده طرفین 85
2-2) کارگزار به‌عنوان حق‌العمل کار 87
ب) نقش اتاق پایاپای در انعقاد قرارداد آتی 88
ج) ضرورت تأدیه سپرده حسن انجام تعهد 90
مبحث دوم : ماهیت حقوقی قراردادهای آتی نفت 95
گفتار اول: الگوهای قابل انطباق با قرارداد آتی 97
الف: انطباق قراردادهای آتی بر شرط ابتدایی 97
ب: انطباق قرارداد آتی بر وعده بیع 98
ج: انطباق قراردادهای آتی بر بیع العربون 100
د: انطباق قراردادهای آتی بر بیع الاستصناع 101
ه: انطباق قرارداد آتی با بیع کالی به کالی 101
گفتار دوم: اعتبار قراردادهای آتی در پرتو اصل آزادی قراردادی 102
مبانی اصل آزادی قراردادی در حقوق اسلامی 102
ب- انطباق قرارداد آتی با اصل آزادی قراردادی 104
فصل چهارم: آثار ناشی از قرارداد آتی نفت و ضمانت اجرای آن 107
مبحث اول) آثار قرارداد آتی نفت 107
گفتار اول) اثر قرارداد آتی نسبت به‌طرفین 107
الف) جبران کسری حساب سپرده اولیه 108
ب)تهیه و تحویل کالای مورد تعهد 109
گفتار دوم: اثر قرارداد آتی نسبت به قائم‌مقام طرفین 111
الف) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه در انتقال قهری 111
ب) اثر قرارداد آتی نسبت به منتقل الیه ارادی 113
مبحث دوم: تخلف از مفاد قرارداد و ضمانت اجرای آن 114
گفتار اول) تخلف از قرارداد 114
گفتار دوم) ضمانت اجرای تخلف قرارداد 121
الف-الزام و اجبار به انجام تعهد 121
مبحث سوم) انحلال (تسویه) قرارداد آتی 125
گفتار نخست: تحویل فیزیکی کالا 125
گفتار دوم: تسویه نقدی قرارداد آتی 129
الف) نحوه تسویه نقدی قرارداد آتی 130
این تنها بخشی از متن پژوهش حاضر با عنوان موصوف (بنحو نمونه) می باشد. جهت دسترسی به ادامه مطالب و متن کامل، می توانید از طریق زیر آن را با 50 درصد تخفیف در پرداخت، دانلود آنی نمایید...
تحلیل فقهی و حقوقی قرارداد آتی نفت در بورس انرژی
