دعوای جمعی در نظام حقوقی ایران
بصورت ورد ودر139صفحه
چکیده
دعاوی جمعی، یک رویه قانونی برای طرح دعاوی تعداد زیادی از افراد، علیه خوانده واحد در یک دادرسی می¬باشد. در این شکل اقامه دعوا یک نفر یا بیشتر به عنوان خواهانِ نماینده از سوی خود و تعدادی از افراد، در خصوص ادعای مشترک اقامه دعوا می¬کند. اعضای گروه اگر چه در بیشتر موارد نقش فعالی در دادرسی ندارند، اما به نتیجه حاصل از دادرسی ملزم می شوند. این شیوه اقامه دعوا ابزاری کارآمد برای احقاق حق تعداد زیادی از افراد با هدف کاهش هزینه¬ها و افزایش کارآیی قضایی محسوب می شود. ریشه¬های طرح دعاوی جمعی به حقوق انگلستان بازمی¬گردد، اما حقوق ایالات متحده آمریکا بستر رشد و بالندگی این شیوه اقامه دعوا بوده و الگویی منسجم برای سایر نظام¬های حقوقی به¬شمار می¬رود. در حال حاضر در قوانین برخی کشورها، دعوای جمعی و یا تاسیس¬های مشابه آن دیده می¬شود؛ برخی از آن¬ها با تقویت انجمن¬ها و تشکل¬های حمایتی، اجازه طرح دعاوی جمعی توسط این انجمن¬ها و به نمایندگی از تعدادکثیری از افراد را در قواعد خود فراهم نموده¬اند و برخی از نظام¬های حقوقی نیز سال¬هاست در تلاش هستندکه دعاوی جمعی را سازگار با سنت و فرهنگ حقوقی خود ایجاد نمایند. در حقوق ایران علی رغم وجود موانعی برای پذیرش دعاوی جمعی به خصوص با سبک و سیاق آمریکایی¬آن، بسترهایی- هرچند اندک- برای اقامه این¬گونه دعاوی از طریق سازمان¬های دولتی و یا غیردولتی دیده¬می¬شود که مقررات¬گذاری شفاف¬تر در این زمینه و همچنین تقویت سازمان¬ها و تشکل¬های غیردولتی می¬تواند تا حدودی اهداف دعاوی جمعی را برای نظام حقوقی ما به همراه داشته¬باشد. بنابراین در این تحقیق پس از مطالعه دعاوی جمعی، مزایا و معایب و آیین دادرسی مربوط به آن، به بررسی امکان طرح و پذیرش این دعاوی و نیز راهکارهای مشابه آن در حقوق ایران خواهیم پرداخت.
دعوای جمعی در نظام حقوقی ایران