برای دفع صحیح و بهداشتی زباله ها، بایستی زباله ها را با توجه به جنس اجزاء تشکیل دهنده آن جدا سازی کرد. زباله ها شامل زباله های تر و خشک است.زباله های تر مثل پوست میوه، سبزیجات، پسمانده های فضای سبز و ... زباله های خشک و فساد ناپذیر مانند انواع فلزات، پلاستیکها، پارچه، شیشه، چوب و کاغذ است.
پس مانده های گیاهی و حیوانی برای ساخت کود و کمپوست استفاده می شود. به کود تهیه شده از مواد آلی موجود در زباله، کمپوست گفته می شود. شیشه را برای تبدیل و بازیافت آن، کاغذ را برای استفاده مجدد در ساخت کاغذ و مقوا باید در محل های جداگانه گذاشت. از این مواد بی مصرف می توان با انجام اعمال و تغییراتی بر روی آنها، دوباره استفاده کرد.
بازیافت ضایعاتی مثل آلومینیم، شیشه و کاغذ و لحاظ اقتصادی بسیار با صرفه است.
بازیافت فلزات
جستجو درباره بازیافت فلزات در نشریات چاپ شده می تواند بسیار مشکل باشد زیرا منابع جداگانه زیادی با اطلاعات مربوطه موجودند.گروه هایی که با این موضوع سر و کار دارند عبارتند از:مهندسین متالورژی.مهندسین شیمی.مهندسین معدن.شاغلان مدیریت زباله.مهندسان محیط زیست و دانشمندان و هر کدام از این ها با بحث هایی که به منابع انرژی و آلودگی اشاره دارند ارتباط نزدیک دارند.مانند بحث های اجتماعی.اقتصادی و سیاسی.بنابراین نتایج مطالعات و اطلاعات علمی می تواند در شمار عظیمی از مجله ها.گزارش ها و کتاب ها ظاهر شود.هدف این فصل عبارت است از: بررسی مختصر بحث های مهمتر این موضوع .معین کردن نشریات مهم و معرفی کردن واژگان و تعریفاتی که برای صنعت فلزات ثانوی استفاده می شوند.یکی از اهداف اصلی این کار مهیا کردن شرح کامل تکنولوژی مدرن فلزات ثانوی است.
بقای منابع به وسیله استفاده دوباره و بازیافت مواد شاید به هزار سال افزایش یابد که بازیافت فلزات و آلیاژها می تواند نمونه ای از این فعالیت ها باشد.به طوری که تخمین زده می شود از زمانی که تمدن شکل گرفته تا سال 1900 یک میلیارد تن فلز تولید شده است.این رقم تا سال 1950 به پنج میلیارد تن افزایش یافته است و در سال 1980 به تنهایی ۵.۸ میلیارد تن فلز تولید شده است.این افزایش سرسام آور تولید فلزات گروه های مربوط به محیط زیست و جنگل ها را برانگیخت که در طی بیست سال اخیر برای کاهش آلودگی مقدار مصرف اولیه را تعدیل کنند و سطح بازیافت را افزایش دهند.به گونه ای که به ازای هر تن فلزی که بازیافت می شود زباله هایی که از تولید مواد اولیه به وجود می آید کاهش می یابد:
چهار تن برای آهن
دویست تن برای مس
دویست هزار تن برای پلاتین
در مجموع 50 الی 90 درصد کاهش مصرف انرژی
به علاوه با توجه به آمارهای بالا سالانه دویست الی سیصد میلیون تن فلز قراضه کاهش می یابد.
در سال 1974 در ایالت کینگ دام نشریه ای با عنوان "جنگ با زباله و سیاست بازیافت" چاپ شد.که گر چه فقط شامل چند توصیه بود ولی باعث شد که امر بازیافت به طور عمومی و سیاسی افزایش یابد. به دنبال آن در سال 1976 اولین گزارش انجمن مدیریت زباله (W.M.A.C) منتشر شد تحت عنوان "یک مدیریت فراگیر زباله باید در کنار علم و اقتصاد به عنوان یک هدف مطرح شود به گونه ای که از تولید بیشتر زباله جلوگیری شود و از موادی که تولید می شوند در تمام مراحل استفاده بهینه شود."مهمتر عمل "کنترل آلودگی" در سال 1974 و عمل "حفاظت محیط زیست" در سال 1990 بود که موجب شد بسیاری از نوشته ها به سیاست بازیافت به عنوان تنها راه چاره بنگرند.
اهمیت بازیافت مواد از زباله ها از چند لحاظ است:
۱.افزایش بهای بعضی از سنگ های معدنی.
۲.این حقیقت که بهره برداری طولانی از منابع سبب تمام شدن آن ها خواهد شد اگر بازیافت صورت نگیرد.
۳.تلاش ملی و بین المللی برای حفظ بهای معادن مانند اعمال سازمان OPEC
۴.حفظ واردات (فلزات و انرژی)
۵.افزایش فشار بر کشورها برای خود کفایی در استراتژیک کالا
۶.افزایش اهمیت کنترل آلودگی
۷.افزایش پس اندازها
۸.و اینکه افزایش بهای موادی که مستقیم از سنگ معدن به دست می آیند موجب استفاده بیشتر از مواد بازیافتی می شود.
قابل توجه است که هر جامعه به طور کلی هنگامی که دارای تجهیزات کمی است متوجه منابع خود نیست و هنگامی که در خطر و تهدید است به محیط زیست خود توجهی نمی کند.
برای استفاده بهتر از منابع باید با بقای مواد و هزینه انرژی تعادل برقرار کنیم.بحران انرژی 1973 باعث شد که بسیاری از پروژه ها به بقای انرژی توجه کنند.اما بعد از آن به نظر می رسد که مصرف انرژی و مواد اولیه افزایش یافته است.یکی از دلایل کاهش بهره برداری از معادن و سنگ های معدنی تولید بیشتر زباله است که این باعث توجه بیشتر به زباله ها نیز شده است.به علاوه احساس نیاز به زمین جمع آوری زباله در حال افزایش است.در بعضی کشورها زمین جمع آوری خود یک منبع کمیاب است.چنین عواملی باعث شده است که بهره برداری از منابع محدود شود.
مباحثه های زیادی در این مورد و موضوع های وابسته وجود داشته است که بعضی از مناسب ترین مشاهدات به طور خلاصه اینگونه است:
"ممکن است روزی بیاید که سیاستمداران ما منابعی را که در طی 350 سال به وجود آمده اند مصرف کنند.که به خاطر این گناه نسل آینده هرگز ما را نخواهند بخشید."
"جامعه مدرن بیشتر به انهدام تاکید دارد تا کنترل و بازیافت.و اینکه منابع ما محدود هستند و از آن جایی که روش های دفع زباله هنوز خیلی ابتدایی است. از قبیل سوزاندن. دفن کردن.ریختن در رودخانه ها و دریاها که اینها توام شده اند با تکنیک های پیشرفته فشردن و سوزاندن که به عنوان انهدام زباله به کار می روند. "
" تقریبا خیلی دیر است برای بیدار شدن از کابوسی که ممکن است جهان ما در میان زباله های خود غرق شود."
"دستاوردهای محیطی حاصل از افزایش بازیافت کاهش می یابند به خاطر استخراج ته مانده های معدنی و افزایش آشغال ها و آلودگی ها که خود اینها سبب کاهش انرژی و گسترش زمین های زباله دانی می شوند."
از این ملاحظات مختصر می توان چنین دریافت کرد که بازیافت نقش مهمی در مورد محیط زیست.انرژی.منابع و آلودگی ایفا می کند که در مورد هر کدام ذیلا توضیح داده شده است.
انرژی:بقای درست به این معنا است که از منابع حداکثر استفاده شود با حداقل تلفات هم برای مواد و هم برای انرژی.به طور متوسط مصرف کننده به مشکلات دفع زباله فکر نمی کند.بی مقدمه می توان گفت شیئی که به سطل زباله انداخته می شود فراموش شده است.مثلا دور انداختن یک ظرف نوشیدنی آلومینیومی معادل است با اتلاف انرژی برابر با دور ریختن بنزین به اندازه نصف همین ظرف.(ساختن یک پوند آلومینیوم از مواد اولیهBTU 95000 انرژی مصرف می کند در مقایسه با ساختن یک پوند آلومینیوم به وسیله بازیافت که BTU 4300 انرژی مصرف می کند) جدول زیر به وضوح کاهش انرژی را که به وسیله بازیافت حاصل می شود برای بعضی از مواد معمولی نشان می دهد.
آهن و فولاد آلومینیوم کاغذ
7۰-60% 95-90 % 55-30% کاهش انرژی مصرفی
95% 100% 130% کاهش زباله های جامد
30% 95% 95% کاهش آلودگی هوا
انرژی مورد نیاز برای تولید آلومینیوم بیشتر در سلول های کاهش مصرف می شود.به همین دلیل هزینه کل انرژی مانند بیشتر فلزات به قیمت سنگ معدن وابسته نیست.با وجود این انرژی مورد نیاز برای برای استخراج آلومینیوم به وسیله معدن کاری بوکسیت تا رسیدن به شمش نهایی حدود 300000 مگاژول بر تن است.در مقایسه با انرژی مورد نیاز برای آلومینیوم ثانوی که 9288 مگاژول بر تن برای قطعات و صفحه ها و 17996 مگاژول بر تن برای سیم ها و کابل های کهنه است.از این رو حتی کاهش قیمت ها تاثیر چندانی در هزینه نهایی تولید از سنگ معدن ندارد و این خود مزیتی است که گرایش را به سوی مواد ثانوی (قابل بازیافت) افزایش می دهد.
بازیافت کاغذ
معمولاً به نامه ها و دست نوشته های به درد نخور و آگهی های تبلیغاتی به عنوان خطری زیست محیطی فکر نمی کنیم، فقط وجود آنها را مزاحم به حساب می آوریم. ولی اگر یک سال تمام کاغذهای ناخواسته (به ازای هر نفر) جمع آوری شود معادل 5/1 اصله درخت خواهد بود اگر همه این کار را انجام دهند مجموع کل آن به 100 میلیون اصله درخت در سال می رسد. کاغذ بازیافت شده می تواند به سهولت و بدون افت کیفیت، جانشین کاغذ تازه شود. روزنامه ها، راحت ترین مواد برای بازیافت کاغذ هستند. کاغذهای بازیافتی که معمولاً در رنگ های تیره تر موجود هستند از نظر بهداشتی با کاغذهای سفید تفاوتی ندارند.
کاغذهای تحریر سفید، کاغذ روزنامه، دفتر مشق، کاغذ دستگاه تکثیر، مجله و مقوا برای بازیافت مناسب هستند. کاغذهایی مانند کاغذهای قدیمی زرد شده، کاغذ فاکس، کاغذ کاربن، کاغذ گلاسه و براق، کاغذ برچسب دار از کاغذهای نامناسب برای بازیافت هستند.
آیا می دانید برای تولید یک تن کاغذ جدید باید پانزده درخت تنومند را قطع کنیم، در حالی که برای تهیه همین مقدار کاغذ از کاغذ بازیافتی احتیاج به چوب نیست. در روش بازیافتی، میزان انرژی مورد نیاز به یک چهارم کاهش می یابد و همچنین آب مورد نیاز در این فرآیند به کمتر از یک صدم تقلیل می یابد.
بازیافت پلاستیک و شیشه
در حال حاضر می توان مانند گذشته به جای کیسه های پلاستیکی از کیسه های پارچه ای و یا کیف های با دوام برای خرید کردن استفاده کرد. برای صرفه جویی در مصرف کیسه پلاستیک، می توان از کیسه پلاستیکهای مصرف شده به جای کیسه زباله استفاده کرد.
برای نگاهداری مواد غذایی می توانیم از ظروف آلومینیومی، لعابی و یا پلاستیکی در دار به جای کیسه های فریزر و یا طلق های پلاستیکی چسبان استفاده کنیم.
بهتر است بطری ها و شیشه ها پس از مصرف محتویات آن شسته شود.
در موقع خریدن وسایل پلاستیکی، هرگز پلاستیک های رنگی را انتخاب نکنید و تا آن جایی که ممکن است از مصرف ظروف یک بار مصرف اجتناب کنید.
آیا می دانید با به کاربردن شیوه های صحیح و ساده زندگی، می توان مصرف پلاستیکها را محدود کرد. پلاستیک ها از نفت که منبعی غیر قابل تجدید است، ساخته می شود. پلاستیکها به علت اینکه غیر قابل تجزیه هستند از زباله های پایدار آلودة محیط زیست محسوب می شوند.
در ضمن یادتان باشد شیشه های حاوی مواد شیمیایی، داروها و ... را در داخل جعبه های مخصوص جمع آوری شیشه برای بازیافت قرار ندهید.
شیشه ای که امروز دور انداخته می شود، ممکن است پس از هزار سال دیگر هم روی زمین قرار داشته باشد. برای تولید شیشه مقدار زیادی انرژی به مصرف می رسد و این در حالی است که با بازیافت شیشه های قدیمی علاوه بر استفاده از شن و ماسة کمتر، انرژی کمتر نیز مصرف خواهد شد.
بازیافت آلومینیم
برای حفظ بهداشت محل نگهداری قوطی های مصرف شده آلومینیمی و بازیافت صحیح تر وبهداشتی تر می توان آنها را شسته و در جایی معین جمع آوری نمود. ظروف وضایعات آلومینیم به هر شکلی که باشد قابل بازیافت است، بنابراین فویل آلومینیمی قوطی های نوشابه و کنسرو، بشقاب، چارچوب پنجره ها و حتی تراشه های آلومینیم در کارگاهها و حلقه های بازکننده قوطی نوشابه ها را می توان جمع آوری و بازیافت کرد.
آیا می دانید تولید آلومینیم از آلومینیم بازیافت شده به 90 درصد انرژی کمتری از تولید آن از سنگ معدن نیاز دارد و همچنین بازیابی آلومینیم، آلودگی های مربوطه را 95 درصد کاهش می دهد.
بیایید با جمع آوری و بازیافت آلومینیم، آلودگی های زیست محیطی را به مقدار زیاد کاهش داد و در مصرف انرژی صرفه جویی نماییم.
کاهش زباله از طریق پیروی از الگوی صحیح مصرف و بهبود رفتارها چگونه است؟
1- حتی الامکان باید از مصرف نایلون خودداری کنیم زیرا پلاستیک هایی که مورد استفاده ما هستند اغلب قابل استفادة مجدد نیستند. پلاستیک ها از مواد غیر قابل تجزیه هستند و محیط زیست را به شدت آلوده می کنند.
2- تا جایی که امکان دارد باید از ظروف یک بار مصرف استفاده نکنیم.
3- بهتر است خریدهای هفتگی یا روزانه را محاسبه کرده و به اندازه نیاز خود و خانواده خرید کنیم تا مواد غذایی سالم را به خاطر کهنه شدن و فساد به زباله تبدیل نکنیم.
4- در خریدهای روزانه، غالباً بیش از حد لزوم از پاکت، نایلکس، مقوا و ... برای حمل جنس های خریداری شده استفاده می شود. باید از مصرف بی مورد این موارد خودداری کنیم.
5- از ظروف پلاستیکی با دوام و در دار برای نگهداری مواد غذایی در یخچال و یا مواد غذایی خشک مانند قند و شکر و یا ادویه استفاده کنیم.
6- از تمام قسمتهایی کاغذ و همین طور دوروی کاغذ استفاده کنیم.
7- بهتر است به همراه دستمال کاغذی، یک یا دو دستمال پارچه ای نرم وقابل شستشو به همراه داشته باشیم تا به این ترتیب مصرف دستمال کاغذی را کاهش دهیم.
8- از لامپ های کم مصرف و یا لامپ های مهتابی که برق کمتری نسبت به لامپ های معمولی مصرف می کنند، استفاده کنیم.
9- باید غذا را به اندازه ای که می خواهیم بخوریم در ظرف بریزیم تا به این ترتیب مواد غذایی را تبدیل به زباله نکنیم.
10- از خرده نان، پس مانده های سبزی ها، می توانیم برای تغذیه طیور خانگی و پرندگان استفاده کنیم.
11- به پس مانده های غذایی، آب اضافه نکنیم و آنها را به صورت خشک در ظرف مخصوص زباله و پس مانده مواد غذایی قرار دهیم.
طرح مدیریت زباله های جامد
اهداف
به علت سرویس دهی نا کافی جهت جمع آوری زباله جامد و همچنین عدم آگاهی زیست محیطی ساکنین، برخی زباله های جامد تولید شده به داخل رودخانه ها رها شده و سپس وارد تالاب می شوند. همچنین مکانی جهت دفن زباله های خطر ناک موجود نمی باشد و ظرفیت دستگاههای زباله سوز جهت سوزاندن زباله های بیمارستانی کافی نمی باشد. بنابر این دیدگاه این طرح کاهش میزان زباله های کنترل نشده و کاهش آلودگی ناشی از زباله های خطرناک کارخانجات است.
آموزش زیست محیطی برای مشارکت در امر بازیافت زباله
حتی در مناطق شهری نیز که زباله های جامد هر روزه جمع آوری می شوند، زباله ها درون رودخانه تخلیه می شوند این مشکل ریشه در عادت ساکنان منطقه دارد و در طویل المدت باعث استمرار درانجام این کار شده است. بنا براین ارتقای آگاهیهای زیست محیطی ساکنان منطقه امری ضروری است. در این فعالیتها، مردم به بازیافت همگانی زباله های قابل بازیافت نظیر بطری ها، قوطیها و کاغذ تشویق می شوند. این فعالیتهابه صورت ماهانه هماهنگ شده و سپس پس از جمع آوری زباله های قابل بازیافت، آنها را به کارخانه های بازیافت زباله می فروشند.
معرفی سیستم جمع آوری زباله جامد با صرف حد اقل هزینه
به منظور توسعه سرویس دهی سیستم جمع آوری زباله لازم است که باز دهی این سیستم را در مناطق شهری بهبود بخشیم. سیستم زیر بر اساس شبیه سازی گزینه ها پیشنهاد می شود و بستگی به موارد زیر دارد:(1) جمع آوری مداوم زباله(2) تعداد مکانهای جمع آوری(3) نوع و میزان زباله جمع آوری شده و تفکیک زباله از مبدأ
• زباله های قابل بازیافت توسط گروههای مردمی جمع آوری شده و به بازیافت کنندگان فروخته شود.
• دفعات جمع آوری زباله باید سه بار در هفته باشد نه بصورت جمع آوری هر روزه کنونی
• بجای جمع آوری زباله از خانه ها ، مکانهایی برای 20 خانوار در نظر گرفته شده و از آنجا جمع آوری گردد.
این تغییرات هزینه جمع آوری زباله فعلی را تا 70 % کاهش خواهد داد. هزینه کاهش یافته باعث می شود که سیستم جمع آوری زباله تمامی نواحی روستایی رانیز پوشش دهد . به شرط آنکه زباله ها یکبار در ماه جمع آوری شوند و هرجامعه روستایی فقط یک مکان جمع آوری زباله داشته باشد.
مدیریت همگانی زباله جامد در جوامع روستایی
با یک دید واقع گرایانه در می یابیم که اصلا لازم نیست سیستم جمع آوری زباله در روستاها کاملا مشابه نقاط شهری باشد. بنابر این یک سیستم مدیریت همگانی زباله جامد معرفی شده است.(به تصویر زیر توجه کنید).
• زباله های قابل بازیافت توسط گروههای مردمی جمع آوری شده و به باز یافت کنندگان فروخته می شود.
• پسماند های مواد غذایی باید توسط جوامع مردمی به کمپوست تبدیل شود .
• سایر زباله ها ماهانه یکبار توسط شهرداری یا دیگر موسسات محلی جمع آوری می شوند.
احداث محل دفن بهداشتی زباله
زباله های جمع آوری شده باید با استفاده از تسهیلات مناسب نابود گردند. اولین مرحله احداث مکانهایی برای دفن بهداشتی زباله می باشد به طوری که بتوان شی را به های حاصله را کاملأ کنترل نمود. یک شبیه سازی رایانه ای از انتخابهای انجام گرفته نشان می دهد که هزینه جمع آوری زباله، بیشتر ازهزینه احداث و راه اندازی مرکز دفن زباله می باشد و هزینه ای بیشتراز مدیریت زباله جامد می طلبد. بنابراین توصیه می شود که سه مکان دفن زباله مشترک در بندر انزلی، رشت، خمام، سنگر و د یگر نواحی احداث گردد.
احداث تسهیلات پیش تصفیه ای برای زباله های جامد خطر ناک کارخانجات
زباله های خطر ناک که حاوی فلزات می باشند، باید ابتدا با سیمان مخلوط شده و به شکل جامد در آیند و سپس به صورت بهداشتی در محل دفن زباله دفن شوند .
احداث دستگاه زباله سوز برای زباله های عفونی بیمارستانی
زباله های عفونی بیمارستانی باید سوزانده شوند. دانشگاه علوم پزشکی گیلان در حال تحقیق در مورد تهیه دستگاههای مجهز زباله سوز برای سوزاندن زباله های عفونی بیمارستانی در بیمارستانهای مهم می باشد. ظرفیت پیشنهادی تقریبأ 3 تن در روز می باشد.
هماهنگی بین موسسات و سازمانها
به منظور ایجاد سیستم مدیریت پایدار زباله جامد در زمینه مالی، توصیه شده است که جهت جمع آوری زباله ، از مردم شهریه دریافت شود. بر طبق محاسبات صورت گرفته، هزینه مدیریت زباله جامد(شامل مبلغ سرمایه گذاری) پس از کسر هزینه مربوط به جمع آوری زباله ، به میزان 000/50 ریال/تن بر آورد شده است. این میزان برای هر خانوار 4 نفره برابر با 000/70 ریال در سال می باشد.
برپایی جلساتی به منظور بهبود وضعیت زباله جامد
یک یا دوبار در طول سال باید جلساتی با حضور افراد تأثیر گذار و تأثیر پذیر در خصوص بهبود وضعیت زباله جامد و تبادل تجارب بر پا گردد. جلسه بهبود زباله جامد باید شامل سه جلسه فرعی باشد. این جلسات فرعی شامل جلسه مربوط به زباله های شهری( که توسط اداره کل حفاظت محیط زیست هماهنگ می شود)، جلسه مربوط به زباله های بیمارستانی ( که توسط دانشگاه علوم پزشکی هماهنگ می شود) و جلسه مربوط به زباله های خطر ناک است( که توسط سازمان صنایع و معادن هماهنگ خواهد شد). این جلسات باید در صورت لزوم بر پا شوند.
مدیریت زباله جامد
سا زما ن
شهر داری ها مسوول مدیریت زبا له های شهری می با شند. در حوزه آبخیز 9 شهر داری وجود دارد.( رشت، انزلی، فومن، صومعه سرا، خمام، شفت، سنگر، ما سا ل، ما سوله). از این میا ن 4 شهرداری با سه شهرداری دیگر بطور مشترک از محل تخلیه زبا له سراوان استفا ده می کنند. در حا لیکه شهرهای دیگر هر کدام از محل جداگا نه ای برای تخلیه زبا له استفا ده می کند. مدیریت زبا له های صنعتی و بیما رستا نی بر عهده کا رخا نجا ت و بیما رستا نها می با شد.
جمع آوری زبا له
نمودار زیر تخلیه زبا له را در حوزه آبخیز نشا ن می دهد. در کل به میزان 664 تن زبا له در روزاز سطح حوزه آبخیز جمع آوری می شود. 53% از جمعیت حوزه خدما ت جمع آوری زبا له را دریا فت می نما یند. میزان زبا له جمع آوری شده در منا طق شهری (در رشت به میزان 67% ودر انزلی 82%) بیشتر ودر منا طق روستا یی کمتر ( در خما م 17%، در شفت 7% ، در سنگر 13% و در ماسوله 0%) می با شد.
، زباله جامد توسط ماشینهای حمل زباله جمع آوری شده و به محل تخلیه نهایی منتقل می شود. جهت جمع آوری زباله در کوچه ها ی باریک از چرخ دستی های مخصوص جمع آوری زباله استفاده میشود.
در حومه شهرها که امر جمع آوری زباله به خوبی انجام نمی پذیرد. زباله ها اغلب در رودخانه ها تخلیه می شوند و در نهایت وارد تالاب می شوند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 20 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله زباله های جامد و بازیافت آن
