برای اینکه بتوانیم خوب زندگی کنیم و از جسم و روان خود خوب مراقبت کنیم لازم است « فکر کردن » را به خوبی به یاد داشته باشیم ، باید بتوانیم از نیروی فکر خود استفاده کنیم و برای خود یک زندگی سالم و شاد بسازیم . هر فردی در زندگی خود با مسائلی روبرو می شود که آنها را نمی شناسد و یا با مشکلاتی روبرو می شود ولی راه حل آنها را نمی داند ، اما اگر از سن کم یاد بگیرد خوب فکر کند می تواند مشکلات و مسائل خود را خوب حل کند ، تا وقتی بزرگتر شد کمتر اشتباه کند .
- روان ما نیز همچون جسم ما نیاز به مراقبت و نگهداری دارد .
- بهداشت روان ) سلامت روان ( یعنی حال خوب ، فکر خوب و رفتار خوب .
- برای اینکه بدانیم حالمان چطور است ، باید بدانیم چه احساسی داریم ، با شناخت احساساتمان می توانیم به بهداشت روانی خود کمک کنیم .
- انسان ها احساسات مختلفی دارند بعضی از این احساسات خوشایند و بعضی از آنها ناخوشایند هستند .
- احساساتی که ما از آنها لذت می بریم مانند شادی ، موفقیت ، محبت ، امیدواری و ... احساسات خوشایند هستند .
- احساساتی که ما از آنها لذت نمی بریم مانند عصبانیت ، حقارت ، ترس ، شکست و ... احساسات ناخوشایند هستند .
- برای داشتن روان سالم بایستی سعی کنیم احساسات خوشایند بیشتری را تجربه کنیم و با احساسات ناخوشایند ، به شیوه ای درست برخورد کنیم .
- انسان ها با یکدیگر متفاوت هستند بنابراین چیزهایی که در یک نفر احساس خوشایند ایجاد می کند ممکن است در دیگری احساس خوشانید ایجاد نکند . ولی چیزهایی هست که در بیشتر انسانها احساس خوشایند یا ناخوشایند ایجاد می کنند . - دوستی ، موفقیت ، حل یک مشکل ، بازی ، فیلم جالب ، موسیقی دلپذیر و ... چیزهایی هستند که در اکثر انسانها احساس خوشایند ایجاد می کنند .
- خشم ، حقارت ، بی حترامی ، شکست و ... چیزهایی هستند که دراکثر انسانها احساس ناخوشانید ایجاد می کنند .
ارزشمند بودن
- یکی از احساسات بسیار خوشانید « احساس ارزشمند بودن » است .
- انسان ها گوناگون هستند هیچ فردی کاملاًشبیه یک فرد دیگر نیست ،خصوصیات ، احساسات ، افکار و توانایی ها و استعدادهای هر شخصی با دیگران متفاوت است
- هر یک از ما انسانها می توانیم عضو مفید و با ارزشی برای جامعه باشیم ، فقط کافی است خودمان را بهتر بشناسیم ، خودمان را بپذیریم و از توانایی هایمان به خوبی استفاده کنیم درست مثل اعضای بدن که با هم متفاوتند و وظایف مخصوصی دارند و در عین حال همه آنها مفید ، با ارزش و لازم هستند .
- گاهی ممکن است به خود بگوییم «من هیچ ارزشی ندارم » احساس بی ارزشی یکی از احساسات ناخوشایند است که اگر این احساس مدت طولانی ایجاد شود ، سلامت روان به خطر می افتد .
- با شناخت خصوصیات ، تواناییها و استعدادهای خود به نکات باارزش خود پی می بریم .
- همه ما زیبایی ها و نکات ارزشمند و استعدادهایی داریم که باید آنها را کشف کنیم تا از وجود خودمان راضی باشیم و به وجود خودمان افتخار کنیم ، به این ترتیب احساسی خوشایند خواهیم داشت .
دوستی
- انسانهایی که با دیگران دوست می شوند می توانند دوستی های خوبی داشته باشند و از نظر روانی سالم تر و شاداب تر هستند .
- برای اینکه دوستی های خوبی داشته باشیم ، ابتدا باید خودمان دوست خوبی باشیم .
دوست خوب برای شادی ما بسیار با اهمیت است . وقتی ما ساعات خوبی را با دوستانمان می گذرانیم احساس بسیار شاد و خوبی داریم . اگر چه گذراندن ساعات خوب با دوستان بسیار لذت بخش است ،ولی همیشه باید مراقب باشیم که شادی های ما باعث ناراحتی دیگران نشود ، یا به انسانهای دیگر و گاه به حیوانات آسیب نرساند مسخره کردن دیگران و یا آزار رساندن به حیوانات ، یا حتی گاهی اوقات شادی های زودگذری وجود دارند که بعد از آن نارحتی پیش می آید یعنی عاقبت خوبی ندارد ممکن است از قدم زدن در یک روز بارانی و سرد لذت ببریم ولی بعد به سرماخوردگی سختی مبتلا شویم ، پس عاقلانه نیست آدم هر کار لذت بخشی را انجام دهد و به مشکلات بعدی آن فکر نکند . دوستی بهترین هدیه ای است که ما می توانیم به خودمان اهدا کنیم .
راهنمای دوستیهای خوب :
۱ به همدیگر احترام بگذاریم .
۲ حرفها و درددل یکدیگر را گوش کنیم .
۳ نسبت به هم مهربان باشیم .
۴ نسبت به هم وفادار باشیم .
۵ در کارهای خوب همدیگر را تشویق کنیم .
۶ زمان شادی و زمان ناراحتی درکنار یکدیگر باشیم .
۷ برای یکدیگر وقت بگذاریم .
۸ - نکات مثبت یکدیگر را بشناسیم و یکدیگر را تحسین کنیم .
۹- راز دار باشیم .
۱۰- به همدیگر اعتماد کنیم .
۱۱- به فکر یکدیگر باشیم .
۱۲- همدیگر را ببخشیم .
۱۳- به یکدیگر توجه داشته باشیم .
۱۴- در حل مشکلات به هم کمک کنیم .
۱۵- چیزهای جدیدی به هم یاد دهیم .
فکر کردن
برای اینکه بتوانیم خوب زندگی کنیم و از جسم و روان خود خوب مراقبت کنیم لازم است « فکر کردن » را به خوبی به یاد داشته باشیم ، باید بتوانیم از نیروی فکر خود استفاده کنیم و برای خود یک زندگی سالم و شاد بسازیم . هر فردی در زندگی خود با مسائلی روبرو می شود که آنها را نمی شناسد و یا با مشکلاتی روبرو می شود ولی راه حل آنها را نمی داند ، اما اگر از سن کم یاد بگیرد خوب فکر کند می تواند مشکلات و مسائل خود را خوب حل کند ، تا وقتی بزرگتر شد کمتر اشتباه کند . موضوع مهم این است که یاد بگیریم چگونه مشکلاتمان را حل کنیم و برای این که مسأله و مشکل را حل کنیم باید خوب فکر کنیم . رمز موفقیت و خوشحالی در فکر کردن است زیرا اگر قبل از گفتن هر حرفی و انجام هر کاری خوب فکر کنیم در کارهایمان کمتر اشتباه می کنیم و موفق تر و خوشحال تر می شویم . در مورد راه حل مسائل و مشکلات راه حلهای خوب زیادی وجود دارند که ما را به موفقیت می رساند و همین طور راه حلهای نادرست زیادی که باعث می شود مشکلات و ناراحتی ما بیشتر شود ، هر قدر بتوانیم راه حلهای بیشتری پیدا کنیم موفق تریم ، برای اینکه راه حلهای زیادی به دست بیاوریم باید خوب فکر کنیم . برای پیدا کردن راه حلهای یک مشکل می توانیم با دوستان مشورت کنیم .
احساس خشم
احساس خشم یک احساس طبیعی است در زندگی گاهی اتفاقاتی پیش می آید که خشمگین می شویم ، کسی از خشمگین شدن لذت نمی برد زیرا احساس خوشایندی نیست . هنگام عصبانیت و خشم گاهی اوقات ضربان قلب تند می شود ، دستها عرق می کند ، تنفس تندتر می شود گاهی صورت برافروخته و قرمز می شود و ماهیچه های بدن ( مثل گردن ، قفسه سینه ، ... ) منقبض می شود . در چنین مواقعی آدم ها احساس می کنند فکرشان کار نمی کند و رفتارشان تحت کنترل خودشان نیست .اگر چه خشم و عصبانیت احساسهای طبیعی هستند ولی گاهی خطرناک می شوند . چون بعضی آدم ها نمی دانند چگونه خشم خود را کنترل کنند . آنها وقتی خشمگین می شوند به راحتی عصبانیت خود را بیرون می ریزند و دیگران را بسیار ناراحت می کنند ، حتی خود این افراد هم گاهی پس از آرام شدن ، از رفتار خود پیشیمان می شوند . کسانی که یاد می گیرند چطور خشم خود را کنترل کنند و رفتار مناسب نشان دهند سلامت روانی بهتری خواهند داشت ولی کسانی که بیش از حد عصبانی می شوند یا برای هر چیز کوچکی عصبانی می شوند و عصبانیت خود را سر دیگران خالی می کنند کم کم سلامت روانی خود را از دست می دهند . منظور از کنترل عصبانیت این نیست که عصبانیت خود را فراموش کنیم یا عصبانیت خود را پنهان کنیم . چون این کار نیز خطراتی دارد . منظور این است که عصبانیت خود را درک کنیم و با مشکلی که ما را عصبانی کرده به شیوه درست برخورد کنیم . اولین گام برای اینکه بتوانیم خشم خود را کنترل کنیم این است که خودمان آگاه باشیم که در آن زمان عصبانی هستیم ، یعنی بتوانیم به خودمان بگوییم که « من الان عصبانی هستم » و آن را بیان کنیم . دومین گام این است که خودمان را آرام کنیم . برای آرام کردن خود کارهای زیادی است که می توانیم انجام دهیم .
برای مثال :
۱ نفس عیمقی بکشیم و از ۱ تا ۵ بشماریم .
۲ با خود صحبت کنیم و خود را به آرامش دعوت کنیم ، بگوییم « آرام باش ، تو الان عصبانی هستی »
۳ یک لیوان آب سرد بخوریم .
۴ از محلی که اتفاق عصبانی کننده در آنجا پیش آمده دور شویم ، یا از فردی که ما را عصبانی کرده دوری کنیم .
۵ ورزش کنیم ( فعالیت بدنی ) ، ورزش شدیدترین عصبانیت ها را آرام می کند .
۶ با دوستی درباره موضوعی که ما را عصبانی کرده درددل کنیم .
۷ کارهایی انجام دهیم که به ما احساس خوبی می دهند و از انجام آنها لذت می بریم .
* به یاد داشته باشیم :
هنگام عصبانیت با حرف ها و کارهای نادرست ، دیگران را ناراحت نکنیم . قبلاً ذکر شد که یکی از علائم خشم و عصبانیت انقباض ماهیچه هاست ، برای اینکه بتوانیم بهتر درک کنیم که وقتی ماهیچه های بدن ما منقبض است چه احساس ناخوشایندی داریم و وقتی ماهیچه های بدن ما شل و راحت است چه احساس خوشایندی پیدا می کنیم ، می توان فعالیتی انجام داد که به این فعالیت تمرین آرام سازی هم می گویند . برای مثال :شانه های خود را تا جایی که می توانیم بالا ببریم و در همان وضعیت نگه داریم و تا ۵ بشماریم ، سپس شانه های خود را رها کنیم ، این تمرین ، باعث رها شدن ماهیچه های سر ،شانه و گردن می شود . و یا دستهای خود را صاف نگه داشته و مشت خود را گره کنیم و تا ۵ بشماریم سپس مشت خود را به آرامی رها کنیم وبا حرکت دادن انگشتان دست خود را شل کنیم ، تمرین را دوباره تکرار کنیم و در حین انجام آن به احساس خود در هر دو موقعیت توجه کنیم ، هنگام رها شدن ماهیچه ها مطمئناً احساس بهتری خواهیم داشت . بنابراین اولین گام به هنگام خشم و عصبانیت آگاه شدن از آن و بیان عصبانیت است ، گام دوم آرام کردن خود و گام سوم فکر کردن است .
پس از آرام شدن باید فکر کنیم و به سئوالاتی از قبیل سئوالات زیر پاسخ دهیم :
- از چه چیزی عصبانی هستم یا چه چیز موجب عصبانیت من شده است ؟
- آیا عصبانیت من بجاست یا نابجا ؟
- اگر عصبانیت من بجاست بهترین راه بیان آن چیست ؟
گاهی اوقات انتظارات نابجای ما باعث عصبانیت نابجا می شود و در این مواقع بهتر است ما انتظارات خود را اصلاح کنیم و از دیگران انتظارات بیهوده نداشته باشیم . یکی از بهترین راههای برخورد با عصبانیت این است که پس از آرام کردن خود ، درباره موضوعی که ما را عصبانی کرده با فرد مقابل صحبت کنیم ، به یاد داشته باشیم که این صحبت ها باید آرام و مؤدبانه باشد ، هیچوقت نباید فرد مقابل را سرزنش کنیم یا به او حرفهای نامربوط بزنیم بهتر است سعی کنیم موضوعی که باعث عصبانیت ما شده را با لحن آرام بیان کنیم و منتظر پاسخ او باشیم در نظر داشته باشیم که بعضی مواقع ما با کارهای اشتباه خود موجب عصبانیت یکدیگر می شویم و اگر رفتارهای نادرست خود را اصلاح کنیم می توانیم دوستی های بهتری داشته باشیم .
تعریف بهداشت روان :
بهداشت روان عبارت است از تامین، حفظ سلامت جسمی، روانی و اجتماعی هر فرد به طوری که افراد قادر باشند فعالیتهای روزمره خود را به خوبی انجام دهند، با افراد خانواده و جامعه خود ارتباط مناسب برقرار نمایند و رفتار و گفتار غیر عادی ند اشته باشند.
پنج گروه ازبیماریهای اعصاب و روان در این برنامه مد نظر هستند که عبارتند از:
1- بیماران شدید روانى:
بیمارانی هستند که رفتار و گفتار غیر طبیعی دارند، توهمات بینایی و شنوایی دارند، یعنی چیزهای را می بینند و صداهایی می شنوند که وجود ندارند و افراد سالم آنها را احساس نمی کنند، به بیماری خود آگاهی ندارند و خود را بیمار نمی دانند، احتمال حمله به دیگران و آسیب به خود دارند، بعضی مواقع احساس می کنند افراد مهم و بزرگی شدند.
این بیماران با درمانهای دارویی قابل کنترل و درمان هستند. هم زمان با مصرف دارو در مواردی هم درمانهای غیردارویی مثل روان درمانی برای آنها موثر است، درمان آنها می تواند بصورت سرپایی یا بستری انجام شود و با مراجعه به پزشکان عمومی، روانپزشکان (متخصص اعصاب و روان) و روانشناسان بالینی از پیشرفت این بیماری جلوگیری شده و به بهبود آنها کمک می شود.
2- بیماران خفیف روانى:
علامت های مهم این بیماری عبارت است از: دلهره، ترس، اضطراب و بی قراری های زیاد، احساس افسردگی، وسواس های فکری وعملی، کاهش لذت از زندگی، عصبانیت و پرخاشگری، احساس ناامیدی و یاس، احساس غصه اندوه و گریه های بی دلیل، احساس سستی و خستگی مداوم، میل به تنهایی و گریز از جمع، بی میلی نسبت به کار و زندگی، شکایت‌های زیاد از دردهای جسمانی، افزایش یا کاهش خواب، افزایش یا کاهش اشتها
بیماریهای خفیف روانی قابل درمان هستند، بهتر است که درمانهای دارویی و غیر دارویی را با هم بگیرند، درصد کمی از این بیماران نیاز به بستری دارند و در اکثر موارد به صورت سرپایی قابل درمان هستند. برای درمان این بیماران می توان از پزشکان عمومی، روانپزشکان(متخصص اعصاب وروان) و روانشناسان بالینی کمک گرفت.
3- بیماران صرعى:
صرع یک بیماری عصبی مغزی است که به دلیل اختلال در کار سلول‌های مغزی بوجود می آید که مردم آن را به نام غش می شناسند.
در هر شرایطی ممکن است بیمار دچار حمله مغزی ( تشنج ) شود؛ در خواب، بیداری، هنگام کار، رانندگی و... زمانی‌که این بیماران دچار حمله می‌شوند ناخود آگاه به زمین می افتند، بیهوش می‌شوند، اعضای بدن آنها سفت می‌شود، دست و پا می زنند، ممکن است از دهان آنها کف خارج شود، به همین دلیل احتمال خفگی در آنها زیاد است، دهان آنها قفل مى شود و ممکن است زبان خود را گاز بگیرند، معمولا " پس از به هوش آمدن به یاد نمی آورند که برای آنها چه اتفاقی افتاده است.
با مراجعه به پزشکان عمومی، روانپزشکان(متخصص اعصاب وروان) و متخصصان داخلی مغز و اعصاب میتوانید به این بیماران کمک کنید. با تشخیص و درمان به موقع این بیماری قابل درمان است، اما در بعضی از موارد لازم است که برای همیشه دارو مصرف کنند. توصیه می شود این بیماران از کار هایی مثل رانندگی، کار در ارتفاع، کار با ابزار واشیاء تیز وبرنده خودداری کنند.
4- بیماران عقب مانده ذهنی:
بیماری عقب ماندگی ذهنی یک بیماری مغزی است که اغلب از هنگام تولد یا در دوران کودکی افراد به آن مبتلا می‌شوند، این بیماری ارثی است، اما می‌تواند به دلیل زایمان سخت، ضربه سر در دوران نوزادی وکودکی، بیماریهای عفونی مثل مننژیت، سرخجه یا تشنج بوجود آ ید.
کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند مراحل رشد آنها مثل: نشستن، راه رفتن، حرف زدن، کنترل ادرارو مدفوع و یادگیریهای آنها نسبت به کودکان هم سن خودشان با تاخیر وکندی صورت می‌گیرد. معمولا سن عقلی یا هوشی آنها کمتر از سن شناسنامه ایشان است.
این گروه ازبیماران معمولا قابل درمان نیستند، اما می‌توان با تعیین میزان هوش آنها در حد توانشان به آنها آموزش های ویژه داد بعضی از این کودکان که آموزش پذیر هستند می‌توانند در مدارس استثنایی درس بخوانند، بعضی از انها قادرند کارهای ساده دستی را بیاموزند.
5- اختلالات رفتاری کودکان:
اختلالات رفتاری در کودکان بسیار شایع و متنوع است مثل: لکنت زبان، شب ادراری، ناخن جویدن، انگشت مکیدن، تیک، بیش فعالی یا پرتحرکی، اختلال در توجه، تمرکز ویادگیرى.
این اختلالات اغلب قابل درمان هستند، در مواردی استفاده از درمانهای دارویی وغیر دارویی بطور هم زمان ضروری است، بیشترین خدمات برای این بیماران آموزش به خانواده و خود کودکان است که بهتر است توسط روانشناسان ارائه شود.
با مراجعه به پزشکان عمومی، روانپزشکان (متخصص اعصاب و روان) و روانشناسان بالینی می توان از پیشرفت این اختلالات در کودکان جلوگیری نمود و آنها را به سادگی درمان کرد.
گروههایی که در مراکز دولتی خدمات بهداشت روان را ارائه می دهند عبارتند از:
بهورزان: درخانه های بهداشت، بهورزان بیماران اعصاب روان را شناسایی می‌کنند و درصورت نیاز به درمانهای دارویی به پزشک معرفی می‌کنند. بیمارانی که توسط پزشک ویزیت شده اند را پیگیری نموده و به خانواده بیمار و خود بیماران در خصوص نحوه رفتار با او و مصرف داروها آموزش می دهند.
پزشک عمومی: در مراکز بهداشتی درمانی روستایی و شهری پرشکان عمومی وظیفه پذیرش بیماران معرفی شده از خانه های بهداشت و پایگاه های بهداشتی را بعهده دارند، پرونده تشکیل می‌دهند در صورتی‌که در تشخیص و درمان بیمار مشکل نداشته باشند برای آنها درمان دارویی شروع می‌کنند.
سپس بیمار را تحت نظر قرار می‌دهند به بهورز یا رابط بهداشتی توصیه می‌کنند که درمان آنها را پیگیری کنند.
در صورتی‌که پزشک در تشخیص و درمان بیمار مشکل داشته باشد، موظف است بیمار را جهت بررسی بیشتر به سطح بالاتر ( سطح سوم ) در مرکز شهری ارجاع دهد.
پزشک سطح سوم بهداشت روان: پزشک سطح سوم بهداشت روان، پزشک عمومی است که یک دوره 2 ماهه روانپزشکی را گذرانده است در مراکز بهداشتی درمانی شهری به جای متخصص روانپزشکی بیماران اعصاب و روان را ویزیت می کند. کلیه پزشکانی که در مراکز شهری و روستایی ( سطح دوم ) هستند می توانند بیماران اعصاب و روانی را که در تشخیص و درمان آنها مشکل دارند با فرم ارجاع به پزشک دوره دیده بهداشت روان ( سطح سوم ) معرفی کنند.
توضیح : کلیه بیماران اعصاب و روانی که از طریق فرم ارجاع به پزشک سطح دوم و سطح سوم معرفی می‌شوند رایگان ویزیت می‌شوند.
کارشناس بهداشت روان: در هر مرکز بهداشتی درمانی سطح سوم یک کارشناس روانشناسی حضور دارد که خدمات روانشناسی و مشاوره و راهنمایی را به بیماران ارائه میدهد
امروزه در دنیایی به سر می‌بریم که مشکلات اجتماعی و نوسانات روانی نه تنها بر ارتباطات عاطفی افراد با یکدیگر بلکه بر سلامت جسمی و روحی آنها نیز تاثیر بسیار سوئی گذاشته است. تا آنجا که روانپزشکان خنده درمانی را به عنوان یکی از روش‌های درمانی مؤثر در برطرف کردن اختلالات رفتاری دانسته‌اند.
لبخند زدن تامین کننده شادابی جسم و سلامت روان
به گزارش خبرنگار «بهداشت و درمان» خبرگزاری دانشجویان ایران، عادت به خندیدن و خلق خوش داشتن نه تنها با افزایش پذیرش پیام‌ها در ارتباطات مؤثر اجتماعی، یک آرامش روانی را در تعاملات انسانی تامین می‌کند بلکه با آرامش دادن به عضلات، تقویت سیستم ایمنی بدن، زیباتر کردن چهره، تحریک مرکز خلاقیت و ابداع مغز، ایجاد یک حافظه قوی و سازگاری اجتماعی مطلوب و همچنین افزایش جذب اکسیژن به بدن، سلامت، بهداشت و شادابی جسمی را نیز به دنبال دارد.
خندیدن و خلق خوش کارکرد سیستم ایمنی بدن را افزایش میدهد
تبسم یکی از مهمترین ابزارهای مهرورزی و برقراری ارتباط مؤثرست
یک عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس اظهار کرد: خندیدن و خلق خوش داشتن علاوه بر تامین آرامش روانی و افزایش پذیرش پیام در ارتباطات اجتماعی، آرامش عضلات و تقویت سیستم ایمنی بدن در مقابل عوامل آسیب زا را نیز به همراه دارد.
دکتر پرویز آزاد فلاح در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران با اشاره به مطلب فوق گفت: در ارتباط‌های انسانی معمولا مبادله پیام‌های هیجانی و عاطفی نقشی مهمتر از محتوای کلامی بر عهده دارند. به این صورت که در بحث ارتباط مؤثر علاوه بر اظهار پیام، چگونگی افزایش تاثیرگذاری و پذیرش پیام نیز حائز اهمیت است.
وی حالات خلقی خوش را در افزایش تاثیرگذاری و جذابیت پیام بسیار مؤثر دانست و افزود: یکی از مهمترین ابزارهای مهرورزی داشتن روی خوش و متبسم است و گاهی این ارزش کاملا بی بدیل است و هیچ عنصر دیگر توانایی رقابت با آن را ندارد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 30 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله بهداشت روان ) سلامت روان (
