اختصاصی از
اینو دیدی پایان نامه کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات- ارتباطات اجتماعی از منظر قرآن کریم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 165 صفحه می باشد.
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد(M.A) رشته:علوم ارتباطات اجتماعی گرایش تحقیق در ارتباطات
فهرست مطالب
فصل اول – کلیات
مقدمه ۲
بیان مسئله ۲
ضرورت پژوهش ۳
اهداف پژوهش ۶
اهداف فرعی ۶
سوالات تحقیق ۶
تعاریف عملیاتی و واژه های کلیدی ۷
تعریف و مفهوم جامعه و اجتماع ۷
تعریف و مفهوم ارتباط ۸
انواع ارتباطات اجتماعی ۹
انواع ارتباطات انسان ۱۰
فصل دوم- مطالعات نظری
مقدمه ۱۲
جامعه گرایی از دیدگاه عقلی ۱۳
اهمیت ارتباطات اجتماعی ۱۵
مفهوم ارتباط ۱۶
مفهوم ارتباط اجتماعی ۱۶
ارتباط اجتماعی از نگاه قرآن ۱۷
مفهوم جامعه در قرآن ۱۸
رابطه انسان با اجتماع ۲۱
فصل سوم- چهارچوب نظری
مقدمه ۲۳
۳-۱روش تحقیق ۲۳
۳-۲ جامعه آماری مورد پژوهش ۲۳
۳-۳ حجم نمونه ۲۴
۳-۴ ابزار جمع آوری اطلاعات ۲۴
۳-۵ روش تجزیه و تحلیل داده ها ۲۵
فصل چهارم-تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش
مقدمه ۲۷
الف-توصیف یافته های پژوهش ۲۸
ب-بررسی سوالات تحقق ۲۹
ب-۱ بررسی سوال اول تحقیق ۳۰
تبیین اصول ده گانه ۳۱
اصل اول-عدالت ۳۱
اصل دوم-احسان و محبت ۳۵
اصل سوم-ادب ۳۷
اصل چهارم-صبر و استقامت ۴۱
اصل پنجم-صداقت ۴۳
اصل ششم-تواضع ۴۵
اصل هفتم –رعایت قانون و منطق ۴۹
اصل هشتم-حفظ عزت ۵۱
اصل نهم-آگاهی و عقلانیت ۵۲
اصل دهم-رعایت حدود شرعی ۵۴
ب-۲ بررسی سوال دوم تحقیق ۵۷
تبیین ده الگوی بهنجار ارتباطی از منظر قرآن کریم ۵۹
تشکیل خانواده ۵۹
ارتباط با خویشاوندان ۶۲
تعاون در امور پسندیده ۶۴
ایجاد پیوند دوستی و همدلی(وحدت مطلوب) ۶۵
ارتباط در نتیجه هم آیین بودن ۶۹
ارتباط با هم نوع ۷۴
ارتباط در نتیجه اطاعت و پیروی سودمند ۷۶
ارتباط در فرایند یاد دهی و یاد گیری(تعلیم و تعلم) ۷۹
ارتباط در اثر مشورت کردن ۸۱
ارتباط در فرآیند تبلیغ ۸۳
شرح و تفضیل ده الگوی نابهنجار ارتباطی از منظر قرآن ۸۴
رابطه سلطه جویانه ۸۴
رابطه منافقانه ۸۷
رابطه متعصبانه ۹۹
رابطه متکبرانه ۱۰۸
نمامی کردن(سخن چینی،نجوا) ۱۱۱
غیبت کردن ۱۱۵
بخل و حسد نسبت به دیگران ۱۱۹
سوء ظن به دیگران ۱۲۴
شایعه پراکنی و فتنه انگیزی در جامعه ۱۲۸
رابطه خصمانه ۱۳۴
ب-۳ بررسی سوال سوم تحقیق ۱۳۵
جدول شماره ۱-داستان های تاریخی ۱۳۶
ادامه جدول شماره ۱-چهره های تاریخی ۱۳۷
ب-۴ بررسی سوال چهارم تحقیق ۱۳۸
جدول شماره ۲- سظح جهت گیری و مضمون ارتباطی ۱۳۹
فصل پنجم-نتیجه گیری
مقدمه ۱۵۰
۵-۱ چند مصداق ارتباطی در قرآن کریم ۱۵۰
۵-۲ ابعاد ارتباطی در قرآن کریم ۱۵۱
۵-۳ ابعاد اجتماعی قرآن کریم ۱۵۳
فهرست منابع ۱۵۷
الف- منابع قرآنی ۱۵۷
ب- سایر منابع ۱۵۸
فهرست منابع
الف- منابع قرآنی
۱- قرآن کریم
۲- ترجمه تفسیر المیزان ، علامه محمد حسین طباطبایی، محمد باقر موسوی همدانی، دفتر تبلیغات اسلامی،سال ۱۳۶۸
۳- تفسیر نمونه ، ناصر مکارم شیرازی و دیگران دارالکتب الاسلامیه،سال۱۳۷۲
۴- تفسیر نور ، محسن قرائتی ، مرکز درسهایی از قرآن ، سال ۱۳۸۲
۵- جامعه در قرآن ، عبدالله جوادی آملی ،مرکز نشر اسراء ،سال ۱۳۸۷
۶- جامعه و تاریخ ، محمد تقی مصباح یزدی
۷- یکصد و پنجاه موضوع از قرآن کریم و احادیث اهل بیت (ع) ، اکبر دهقان ، مرکز درسهایی از قرآن ، سال ۱۳۸۲
۸- فهرست موضوعی قرآن کریم ، دکتر محمود رامیار ، نشر صابرین ، سال ۱۳۸۵
۹- المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم ، محمد فواد عبد الباقی ، نشر سبحان ، ۱۳۷۸
۱۰ – ارزشها و ضد ارزشها، ابوطالب تجلیل ، دفتر انتشارات اسلامی ،سال ۱۳۸۲
۱۱- یکصد موضوع اخلاقی در قرآن و حدیث ،ناصر مکارم شیرازی ، تدوین سید حسین حسینی ، دارالکتب الاسلامیه،سال۱۳۸۴
۱۲- هزار موضوع هزار آیه ، جواد محدثی ، دفتر انتشارات اسلامی ،سال ۱۳۷۸
ب -سایر منابع
۱- تکامل اجتماعی انسان، شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، سال ۱۳۶۵
۲- نبوت، شهید مرتضی مطهری، انتشارات صدرا، سال ۱۳۶۹
۳- مبانی ارتباطات جمعی، سید محمد دادگران، نشر فیروز ، سال ۱۳۸۱
۴- ارتباطات انسانی ، علی اکبر فرهنگی ، نشر رسا، سال ۱۳۸۲
۵- جامعه شناسی ارتباطات، دکتر ساروخانی
۶- ارتباط شناسی ، مهدی محسنیان راد ، انتشارات سروش ، سال ۱۳۸۰
مقدمه
قرآن ، پیام روشن الهی است که همه ی انسان ها را به راستی و رستگاری دعوت می کند.
انسان در قرآن موجودی اجتماعی و مسئول است ؛ موجودی اجتماعی که بر او فرض شده در همه ابعاد زندگی ، مسائل انسانی را که جایگاه خلیفه اللهی او را تثبیت می کند رعایت کند . شخصیت وی در جامعه شکل می گیرد و هویت واقعی اش در اجتماع ظهور و بروز می یابد ، بنابراین قرآن کریم نه تنها به جامعه و اجتماع انسانی اهتمام دارد ، بلکه بهترین شکل جامعه و متمدن ترین صورت آن را بیان و معرفی می کند و به شئون اجتماعی انسان توجهی جدی دارد .
بی تردید ، انسان نیازمند زندگی گروهی و حیات اجتماعی است ، چون اجتماعی بودن لازم حیات او ست . ممکن است کسی در دیر یا صومعه ای زندگی انفرادی داشته باشد ؛ اما چنین زیستی برای وی زندگی انسانی یعنی حیات مسئولانه نخواهد بود ، زیرا زندگی واقعی انسانی آن است که بکوشد اولاً خود هدایت شود و ثانیاً در مقام هدایت دیگران برآید . اگر از علوم و فنون بهره ای ندارد ، از دیگر همنوان خویش یاد گیرد و چنانچه عالم است ، دانش خویش را به دیگران تعلیم دهد و اگر همگان عالم اند ، با تضارب آرا به مقام برتر علمی شان افزوده شود و به فن آوری و ابتکار موفق شوند . چنانکه در حال ضلالت وگمراهی هستند از راهنمایان ، هدایت جوید و در مقام هدایت ، هادی گمراهان گردد . در این گونه از جوامع انسانی ، فرد گوشه گیر یافت نمی شود ، چون چنین اموری لازم حیات انسانی است ؛ ولی زندگی فرد منزوی ، حیات به معنای مصطلح و واقعی نیست .
قوانین و مقررات قرآن به گونه ای تشریع شده است که می تواند جامعه انسانی را به کمال و سعادت رهنمون سازد و همه افراد جامعه را به فضیلت انسانی ارتقا دهد . روش اجتماعی قرآن همانند شیوه جوامع امروزی بر اساس بهره وری مادی و اجتماعی بر مبنای تقوای الهی است ؛ یعنی در جامعه دینی ، عدالت اجتماعی و شئون عبادی با هم پیوند خورده اند تا روح توحید و وحدانیت را در جامعه احیا کنند . لازمه حیات انسانی ، توجه به فضای جمعی و اجتماعی است ، زیرا ادامه حیات فردی برای او مقدور نبوده و ضرورت یا طبیعت ، وی را به سمت جامعه می کشاند ،از این رو لازمه خلقت آدمی ، ادامه حیات در نظام اجتماعی است .
بر این اساس ، دور از حقیقت و صواب است که گفته شود انسان ذاتاً تمایلی به جمع ندارد و ذات و طبیعت او انفرادی است و برای فرار از این نابسامانی ذاتی ، انسان ها دور هم گرد آمده و جوامعی را با اداره یک قدرت قانونی مرکزی تشکیل می دهند .
بیان مساله
انسان از بدو خلقت برای آنکه به زندگی و حیات خویش معنا ببخشد ، نیازمند شناخت بوده است و این شناخت بدون ایجاد ارتباط باخود و پیرامون خود امکان پذیر نبوده است به عبارت بهتر ارتباط انسان با خود ، اجتماع ، طبیعت و بالاخره منشاء و مبدأ خلقت ،خداوند متعال عینیت می یابد ، در پرتو این شناخت و ارتباط است که می تواند بیندیشد و به واقعیت های هستی دست یابد و بر این اساس ، نقشی تعیین کننده در رسیدن به کمال و سعادت دارد .
قرآن یگانه معجزه جاویدان پیام آور رحمت و راهنمای انسان از سوی خداوند است . راهنمایی که راه ورسم چگونه زیستن و چگونه تعامل داشتن با دیگران را می آموزد با توجه به شرایط دنیای امروز و ضرورت ارتباط اجتماعی بین انسانها، بهره گیری از قرآن کریم به عنوان منشور هدایت و آگاهی بخشی به توده ها بشریت بسیار اهمیت دارد.
بهتر است برای توصیف نقش هدایت گری قرآن از خودش مدد بگیریم . خداوند متعال در سوره اسراء آیه۹ هدف و کارکرد قرآن را اینگونه بیان می فرماید :
انّ هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم . «قطعاً این قرآن شما را به استوارترین راه هدایت می کند .» اسراء /۹
از این رو بررسی شرایط ارتباطی مطلوب بین انسان ها از منظر آیات قرآن کریم با تاکید بر مضامین ارتباطی بسیار حایز اهمیت است. و بطور مشخص باید به دنبال پاسخ این پرسش باشیم که؛ نگاه قرآن کریم درباره ارتباطات انسانی در عرصه اجتماع چیست ؟ برای پاسخ به این سوال با توجه به آنچه در تقسیم انواع ارتباط انسان با پیرامون بیان گردید ارتباط با خدا ، خود ، محیط زیست (طبیعت) و اجتماع چهار حوزه ارتباطی انسان است .
برای نمونه به برخی از این نوع ارتباطات که در تقسیم بندی کلی از آیات قرآن برداشت می شود اشاره می کنیم :
۱- ارتباط انسان با خدا موضوعاتی مانند : خداشناسی،نیاز انسان به خدا ، پرستش
۲- ارتباط انسان با خود : خلقت و آفرینش انسان ، از کجا آمده ام ، آمدنم برای چیست ؟ و به کجا می روم ؟
۳- ارتباط با طبیعت : شناخت طبیعت و محیط زیست ، زیبای آفرینش ،تعامل با محیط زیست ، منابع و نعمت های خدادادی
۴- ارتباط انسان با اجتماع : تعامل و ارتباط بین فردی ، گروهی و اجتماعی ، شناخت افراد جامعه ، ارتباط موثر و سودمند و ارتباط مخرب و مضر و …
آنچه دراین تحقیق مد نظر است ارتباطات از نوع اجتماعی است . که انسان با ایجاد ارتباطات انسانی آن را محقق می نماید.
قرآن کریم در آیات متعددی به این نکته اشاره دارد که برای انسان نازل شده است و اساساً مخاطب اصلی آن و به عبارت واضح تر تنها مخاطب انسان است. قرآن کتاب هدایت انسانهااست
«هدیً للناس»(سوره بقره۱۸۵) ، «هذا بیان للناس»(سوره آل عمران ۱۳۸) ، «هذا بصائر للناس»(سوره جاثیه۲۰) و «هذا بلاغ للناس» (سوره ابراهیم۵۲) از جمله عبارات قرآنی است که به این موضوع تاکید دارد .
از این رو ضروری است به ابعاد ارتباطات انسانی از منظر کتاب انسان ساز قرآن پرداخته شود . تا از این رهگذر توشه برگیریم و در مسیر زندگی گام برداریم . صداقت ، زیرکی و دقت ، احترام متقابل ، مشورت کردن ، کنترل رفتار و عصبانیت ، صلح و دوستی ، اتحاد و همدلی ، ارتباط منافقانه ، ارتباط با خانواده شیوه های تربیت فرزند ، تعامل با همسر ، پرهیز از گمان بد یا سوء ظن ، پرهیز از غیبت ، تهمت ، تفرقه افکنی و تعاون و همدلی داشتن و… از جمله مواردی هستند که به عنوان موضوعات ارتباط اجتماعی در قرآن مطرح شده است .
آنگونه که بررسی می شود این نوع ارتباطات به دو محور کلی قابل تقسیم هستند . برخی از این ارتباطات جنبه مثبت و دارای بار ارزشی بوده و در واقع به نوعی هنجارهای اجتماعی را شکل می دهند و دسته دیگر جنبه ضد ارزشی و پایه گذار ارتباطات غلط و نابهنجار درجامعه می شوند .
می توان مسئله را این گونه طرح کرد که آیا انسان با طبع اولی خود متمدن است و به دیگران می پیوندند تا از آن ها نفع ببرد و متقابلاً سود رساند؛ یا طبعاً متوحش است و با دیگران می جوشد تا فقط از آنان نفع ببرد و به سخن دیگر ، آیا انسان متمدن بالطبع است یا متوحش و مستخدم بالطبع ؛ رفتار انسان با کدام یک از امور پیوند خورده است .
شایان ذکر است که نظام اجتماعی بر مبنای این امور و رفتارها می تواند متفاوت باشد ، به همین جهت بسیاری از دانشمندان به این فکر افتاده اند که با وضع چه قوانینی می توان سلوک راه کمال را برای انسان رسم کرد ، زیرا با اختلاف مبانی زندگی اجتماعی ، نظام های اجتماعی نیز گوناگون می شوند .
با چنین نگرشی در این تحقیق به « گونه شناسی آیات قرآن کریم از منظر ارتباطات اجتماعی » می پردازیم.اما با توجه کثرت آیات قرآن کریم این تحقیق در محدوه بیست مضمون ارتباطی انجام می گیرد.
ضرورت پژوهش
بشر با کسب اطلاع و ایجاد ارتباط است که می تواند به کشف واقعیت ها و روابط بین پدیده ها دست یابد. انسان در پرتو ارتباط و شناخت می اندیشید و به واقعیت های آفرینش دست می یابد، و بر این اساس نقش تعیین کننده در رسیدن به کمال و سعادت دارد. پر واضح است که یکی از اساسی ترین و استوارترین راه های کسب کمال و خوشبختی و رسیدن به آرامش همراه با بینش، آشنایی با قرآن کریم و بهره گیری از اقیانوس بیکران معارف نورانی آن است.از این رو ضروری است تا به پژوهش درآیات قرآن کریم بپردازیم. این بررسی و مداقه به ما کمک خواهد کرد تا روابط اجتماعی خود را براساس سفارش وتاکیدات قرآن کریم سامان بخشیم.
اهداف پژوهش
هدف اصلی این تحقیق شناسایی و دسته بندی آیات قرآن کریم با رویکرد اجتماعی در محدوده بیست مضمون ارتباطی می باشد. از این رو گونه شناسی آیات قرآن کریم ازمنظر ارتباطات اجتماعی مد نظر است.
اهداف فرعی
- بررسی آیات قرآن کریم از منظر ارتباطات اجتماعی
- استخراج اهّم اصول ارتباطات اجتماعی درآیات قرآن کریم
- شناسایی و دسته بندی بیست مضمون ارتباطی مطروحه در آیات قرآن کریم
- شناسایی ودسته بندی الگوهای ارتباطی بهنجار ونابهنجار در قرآن کریم از قبیل صله رحم، نیکی کردن ، تعاون، دروغ، اختلافات، نفاق و مواردی ازاین دست در محدوده بیست مضمون ارتباطی .
سؤالات تحقیق
۱- اصول مفاهیم ارتباطی قرآن کریم در چه مضامینی بیان شده است؟
۲- آیا مضامین ارتباطی قرآن کریم در قالب معرفی الگوهای رفتاری مشخص ( اعم از بهنجار و نابهنجار ) بیان شده است؟
۳ – آیا مضامین ارتباطی قرآن کریم در قالب بیان غیر مستقیم ( داستان و حکایت و تمثیل ) مطرح شده است؟ و آیا قرآن کریم برای ارائه مضامین ارتباطی از شیوه بیان حکایات، سنت ها و ادیان پیشین استفاده نموده است یا اینکه فقط بیان مستقیم به کار برده است؟
۴- برای طرح مضامین ارتباطی و نیز برانگیختن دیدگاه مخاطبان، بیشتر آیات قرآن کریم در قالب تبشیر است یا انذار؟
تعاریف عملیاتی و واژه های کلیدی
بسیاری از واژه ها و اصطلاحاتی که در این پژوهش مورد تأکید هستند، تعاریف و کاربردهای متکثّر و متفاوتی در این حوزه دارند.
بنابراین برای هماهنگی و انسجام در ساختار تحقیق, لازم به باز تعریف هستند. از این رو در این تحقیق, اصطلاحات زیر با این تعاریف از سوی پژوهشگر مورد استفاده قرار گرفته است .
تعریف و مفهوم اجتماع و جامعه
لفظ «جامعه» ، از لحاظ لغوی ، اسم فاعل مونث از مصدر «جمع» ، به معنای گرد کردن ، فراهم کردن یا آوردن ، و بر هم افزودن است. بنابراین به معنای گردآوردنده ، فراهم کننده یا آورنده ، بر هم افزاینده ، و در برگیرنده خواهد بود . این واژه عرفاً به معنای «گروه» و علی الخصوص «گروهی از انسان ها» به کار می رود ، خواه آن گروه از مردم که دریک روستا، شهر ، استان یا کشور، یا قاره زندگی می کنند. مثلاً «جامعه ایران» و «جامعه ایرانی» ویا «جامعه آفریقا» و «جامعه آفریقایی» و خواه آن گروه از مردم که دارای یک دین یا مذهب اند. مانند «جامعه مسیحیان» و «جامعه کاتولیکها» و خواه گروهی که حرفه و شغل واحدی دارند. ازقبیل«جامعه معلمان» و «جامعه ورزشکاران» و خواه بالاخره همه انسان هایی که بر روی زمین به سر می برند ، «جامعه بشری» یا «جامعه بشریت» راتشکیل می دهند . به طور کلی ، می توان گفت که در هر موردی که بتوان برای گروهی از مردم «وجه جامع» و «جهت وحدتی» اعتبار کرد اطلاق لفظ «جامعه» بر آن گروه رواست. چه گروه یک مجموعه کوچک باشد و چه گروه انسان هایی که از بدو خلقت تا کنون پدید آمده اند و از میان رفته اند،به معانی لغوبی و عرفی «جامعه» محسوب می شوند.
«اجتماع» در اصطلاح جامعه شناسان و فیلسوفان این فن ، هیئت و ترکیبی است از اشخاص موجود ؛ اما جامعه به وضع و حالت انسان ها یا حیواناتی گفته می شود که بر پایه قانونی مشترک زندگی کنند .
لوکرس می گوید که جامعه یک ابداع انسانی است و هابز معتقد است که جامعه نتیجه قراردادی است که بر اثر جنگ دائمی پدید آمده است . خواجه نصیر طوسی در تعریف جامعه می گوید که چون هر مرکبی حکمی و خاصیتی و هیئتی دارد که بدان متخصص و متفرد می گردد و اجزایش با او در آن مشارکت ندارند ، جمع اشخاص انسانی نیز از روی تالیف و ترکیب ، حکمی و هیئتی و خاصیتی دارد ؛ به خلاف آنچه در هر شخص موجود است و چون افعال ارادی انسان به خیر و شر قسمت می شود ، به تبع آن ، جوامع انسانی به دو قسمت می گردد .(جامعه در قرآن، جوادی آملی)
با توجه به تبیین معنای جامعه و اجتماع تا اندازه ای روشن شد که این دو اصطلاح مفهوم واحدی ندارند . هر چند در عرف عام بنا به تسامح ، تفاوتی میان آن دو نیست و در بسیاری از موارد به گفتار و نوشتار ، آن دو را به جای هم به کار می برند ؛ اما با دقت علمی باید میان آنها فرق هایی قایل شد .
تعریف و مفهوم ارتباط
برای ارتباط تعاریف زیادی کتاب های مختلف آمده است که به برخی از آنان اشاره می گردد . شاید «ارسطو فیلسوف یونانی ، اولین اندیشمندی است باشد که ۲۳۰۰ سال پیش نخستین بار در زمینه ارتباط سخن گفت » او در کتاب مطالعه معانی بیان که معمولاً آن را مترادف ارتباط می دانند. در تعریف ارتباط می نویسد :
ارتباط عبارت است از جست و جو برای دست یافتن به کلیه وسایل و امکانات موجود برای ترغیب و امتناع دیگران .» (ارتباط شناسی ، مهدی محسنیان راد)
شاید بسیاری از تعاریف که برای ارتباط ارائه شده تا حدودی از تعریف ارسطو سرچشمه گرفته باشد ، تعریف دیگر از ارتباط است که توسط ویلبر شرام در کتاب فراگرد و تاثیر ارتباط جمعی می گوید :
در فراگرد ارتباط به طور کلی ما می خواهیم با گیرنده پیام خود در یک مورد و مسئله معین همانندی (اشتراک فکر) ایجاد کنیم . (ارتباط شناسی، مهدی محسنیان راد)
گروهی از اندیشمندان ارتباط در تعاریفی که ارائه داده اند ، مسئله ترغیب و امتناع یا همانندی اشتراک فکر را با ابعاد گسترده تر و به صورت تاثیر مطرح کرده اند . باتوجه به این موضع می توان به تاثیر آیات قرآن کریم در امتناع و ترغیب انسان به فرمانبری از خداوند متعال پی برد.
دانلود با لینک مستقیم
پایان نامه کارشناسی ارشد تحقیق در ارتباطات- ارتباطات اجتماعی از منظر قرآن کریم 
