پایان نامه کارشناسی ارشد
(رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی)
عنوان
بررسی رابطه بین برخی ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل در سطوح متفاوتی از دشواری
چکیده
کنترل تعادل برای اجرای کلیه مهارت های حرکتی ضروری به نظر می رسد. یکی از فاکتورهای بسیار مهم در ثبات و تعادل، شاخص های آنتروپومتریک نظیر قد، وزن، شاخص توده بدن و اندازه های اندام تحتانی می باشد. از این رو هدف تحقیق، بررسی ارتباط بین برخی ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل در سطوح متفاوتی از دشواری بود.
تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی می باشد. در این تحقیق، 102 نمونه شامل 50 دختر و 52 پسر به روش تصادفی از جامعه در دسترس شرکت داشتند. ویژگی های آنتروپومتریک نظیر: قد ، وزن ، شاخص توده بدن ، اندازه های اندام تحتانی شامل: طول اندام تحتانی، طول ران و طول ساق، اندازه های کف پا شامل: طول کف پا، پهنای پنجه و پهنای پاشنه؛ برای هر نمونه جداگانه اندازه گیری شد. سپس تعادل در سه وضعیت ایستادن روی دو پا، ایستاده پاها در یک راستا و ایستادن روی یک پا با استفاده از دستگاه تعادل سنج دیجیتال اندازه گیری شد.
داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد: تنها در شرایط ایستادن معمولی روی دو پا، بین طول کف پا، پهنای پاشنه و پهنای پنجه با تعادل ارتباط معنی داری یافت شد. در صورتی که بین سایر ویژگی ها و تعادل رابطه معنی داری مشاهده نشد. همچنین در سایر شرایط ایستادن (پاها در یک راستا و ایستادن روی یک پا) هیچ ارتباطی بین ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل ایستا یافت نشد(P>0/05) .
نتیجه گیری: در جامعه جوان مورد بررسی ارتباطی بین ویژگی های آنتروپومتریک نظیر قد، وزن، شاخص توده بدن، اندازه های اندام تحتانی و اندازه های کف پا با تعادل در حالت ایستا مشاهده نشد. به نظر می رسد در این جامعه به جز ویژگی های آنتروپومتریک، فاکتورهای دیگری نظیر حس بینایی، سیستم دهلیزی و حس عمقی در ثبات تعادل نقش داشته باشند. با این وجود، از آن جایی که تعادل اساس هر فعالیت حرکتی است، به خصوص در رشته های ورزشی که نیاز به تعادل دینامیک و ایستا دارند، به مربیان توصیه می شود در گزینش و انتخاب ورزشکارن علاوه بر ویژگی های آنتروپومتریک به شاخص های تعادل نیز توجه کنند.
کلیدواژه ها: آنتروپومتریک، شاخص نوسان بدن، تعادل ایستا
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : طرح تحقیق
1-1) مقدمه .......................................................................................................................................2
1-2) بیان مسأله..................................................................................................................................4
1-3) ضرورت و اهمیت تحقیق.........................................................................................................7
1-4) اهداف تحقیق............................................................................................................................9
1-4-1) هدف کلی.............................................................................................................................9
1-4-2) اهداف اختصاصی.................................................................................................................9
1-5) فرضیه های تحقیق..................................................................................................................10
1-6) پیش فرض های تحقیق...........................................................................................................12
1-7) محدودیت های تحقیق............................................................................................................12
1-8) نحوه رعایت نکات اخلاقی.....................................................................................................13
1-9) تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی..........................................................................................13
فصل دوم : پیشینه تحقیق
2-1) مقدمه......................................................................................................................................17
2-2) مبانی نظری تحقیق..................................................................................................................18
2-2-1) کنترل پوسچرال..................................................................................................................18
2-2-2) سیستم های کنترل پوسچر..................................................................................................21
2-2-3) کنترل حرکتی وضعیت ایستا...............................................................................................23
2-2-4) راست قرار گرفتن بدن.......................................................................................................24
2-2-5) تون عضلانی.......................................................................................................................25
2-2-6) تون پوسچرال.....................................................................................................................25
2-2-7) محدوده تعادل در زمان ایستادن..........................................................................................27
2-2-8) راهبردهای فعال..................................................................................................................28
2-2-9) تعادل قدامی- خلفی...........................................................................................................29
2-2-10) راهبرد لگن.......................................................................................................................31
2-2-11) راهبرد گام برداشتن..........................................................................................................32
2-2-12) تعادل داخلی- خارجی.....................................................................................................34
2-2-13) سازگاری راهبرد حرکتی..................................................................................................34
2-2-14) بیومکانیک های تعادل......................................................................................................36
2-2-15) فیزیولوژی تعادل..............................................................................................................37
2-2-16) سیستم بینایی و کنترل تعادل............................................................................................39
2-2-17) سیستم دهلیزی و تعادل...................................................................................................41
2-2-18) سیستم حس عمقی و تعادل.............................................................................................44
2-2-19) نقش سیستم عصبی در کنترل تعادل.................................................................................45
2-2-20) تکامل اطلاعات وضعیت بدنی با حفظ تعادل..................................................................50
2-2-21) تغییرات تعادل ناشی از افزایش سن.................................................................................51
2-3) رابطه تعادل و دشواری تکلیف...............................................................................................52
2-4) تأثیر تعادل در فعالیت های ورزشی........................................................................................53
2-5) ارزیابی ترکیب بدنی................................................................................................................57
2-5-1) شاخص توده بدن...............................................................................................................58
2-5-2) درصد چربی.......................................................................................................................58
2-6) تیپ بدنی................................................................................................................................59
2-6-1) فربه پیکری.........................................................................................................................59
2-6-2) عضلانی پیکری..................................................................................................................59
2-6-3) لاغر پیکری........................................................................................................................60
2-7) ویژگی های آنتروپومتریک دخالت کننده در تعادل.................................................................61
2-8) ویژگی های آنتروپومتریک و تیپ بدنی ورزشکاران و غیرورزشکاران...................................63
2-9) تحقیقات انجام شده در داخل کشور.......................................................................................65
2-10) تحقیقات انجام شده در خارج کشور....................................................................................65
فصل سوم : روش شناسی تحقیق
3-1) مقدمه......................................................................................................................................71
3-2) نوع تحقیق..............................................................................................................................72
3-3) جامعه آماری...........................................................................................................................72
3-4) نمونه آماری............................................................................................................................72
3-5) متغیرهای تحقیق.....................................................................................................................72
3-6) جمع آوری اطلاعات مربوط به اندازه های بدنی....................................................................73
3-7) جمع آوری اطلاعات مربوط به تعادل ایستا............................................................................77
3-8) دستکاری دشواری تکلیف......................................................................................................83
3-9) روش جمع آوری اطلاعات و داده های تحقیق......................................................................84
3-10) روش تجزیه و تحلیل داده های تحقیق..................................................................................84
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش
4-1) مقدمه.......................................................................................................................................86
4-2) بررسی توصیفی داده ها...........................................................................................................87
4-3) آزمون فرضیه های پژوهش.....................................................................................................90
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
5-1) مقدمه....................................................................................................................................119
5-2) خلاصه تحقیق........................................................................................................................119
5-3) تفسیر نتایج...........................................................................................................................120
5-4) نتیجه گیری..........................................................................................................................126
5-4) پیشنهادهای برخاسته از تحقیق.............................................................................................126
5-5) پیشنهادهای آتی برای محققین...............................................................................................127
فهرست منابع...................................................................................................................................128
پیوست..................................................................................................................................................
فهرست شکل ها
صفحه
شکل (2-2-4-1): عبور خط جاذبه در وضعیت ایستاده............................................................26
شکل (2-2-6-1): عضلات شرکت کننده در تون پوسچرال.......................................................26
شکل (2-2-9-1): راهبرد حرکت مچ پا در تعادل....................................................................31
شکل (2-2-10-1): راهبرد لگن درتعادل..................................................................................32
شکل (2-2-17-1): بخش های مختلف سیستم دهلیزی............................................................42
شکل (2-2-19-1): بخش های مختلف دستگاه عصبی مرکزی.................................................46
شکل(2-2-19-2): خروج اعصاب نخاعی مربوط به اندام ها....................................................49
شکل (2-2-19-3): مسیرهای عصبی دهلیزی............................................................................50
شکل (2-7-1): ویژگی های آنتروپومتریک دخالت کننده در تعادل............................................62
شکل (3-6-2-1): کولیس جهت اندازه گیری پهنای پنجه و پاشنه.............................................75
شکل (3-6-3-1): نحوه اندازه گیری پهنای پنجه.....................................................................76
شکل (3-6-3-2): نحوه اندازه گیری پهنای پاشنه....................................................................76
شکل (3-7-1-1): نمای اصلی دستگاه تعادل سنج...................................................................78
شکل (3-7-1-2): نمونه ای از داده ها و گراف های خروجی دستگاه.........................................79
شکل (3-7-3-1): اندازه گیری تعادل در وضعیت ایستاده معمولی..................................................81
شکل (3-7-3-2): اندازه گیری تعادل در وضعیت ایستاده با پاها در یک راستا................................82
شکل (3-7-3-3): اندازه گیری تعادل در وضعیت ایستاده روی یک پا............................................82
شکل (4-2-1): نمودار فراوانی شرکت کنندگان به تفکیک جنسیت.................................................87
شکل (4-2-2): نمودار اطلاعات توصیفی نمره تعادل شرکت کنندگان درشرایط مختلف................89
شکل (4-3-1): نمودار پراکنش بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................91
شکل (4-3-2): نمودار پراکنش بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................92
شکل (4-3-3): نمودار پراکنش بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................93
شکل (4-3-4): نمودار پراکنش بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................94
شکل (4-3-5): نمودار پراکنش بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................95
شکل (4-3-6): نمودار پراکنش بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................96
شکل (4-3-7): نمودار پراکنش بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................97
شکل (4-3-8): نمودار پراکنش بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................98
شکل (4-3-9): نمودار پراکنش بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی روی دوپا....................................................................................................................................................99
شکل (4-3-10): نمودار پراکنش بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................100
شکل (4-3-11): نمودار پراکنش بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................101
شکل (4-3-12): نمودار پراکنش بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................102
شکل (4-3-13): نمودار پراکنش بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................103
شکل (4-3-14): نمودار پراکنش بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................104
شکل (4-3-15): نمودار پراکنش بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................105
شکل (4-3-16): نمودار پراکنش بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................106
شکل (4-3-17): نمودار پراکنش بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................107
شکل (4-3-18): نمودار پراکنش بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................108
شکل (4-3-19): نمودار پراکنش بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................109
شکل (4-3-20): نمودار پراکنش بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................110
شکل (4-3-21): نمودار پراکنش بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................111
شکل (4-3-22): نمودار پراکنش بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................112
شکل (4-3-23): نمودار پراکنش بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................113
شکل (4-3-24): نمودار پراکنش بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................114
شکل (4-3-25): نمودار پراکنش بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................115
شکل (4-3-26): نمودار پراکنش بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................116
شکل (4-3-27): نمودار پراکنش بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................117
فهرست جداول
صفحه
جدول (4-2-1): توزیع فراوانی شرکت کنندگان به تفکیک جنسیت................................................87
جدول (4-2-2): اطلاعات توصیفی نمره تعادل شرکت کنندگان......................................................88
جدول (4-2-3): اطلاعات توصیفی نمره تعادل شرکت کنندگان در شرایط مختلف.........................89
جدول (4-3-1): میزان همبستگی بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا........................................................................................................................................................91
جدول (4-3-2): میزان همبستگی بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا........................................................................................................................................................92
جدول (4-3-3): میزان همبستگی بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا........................................................................................................................................................93
جدول (4-3-4): میزان همبستگی بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا........................................................................................................................................................94
جدول (4-3-5): میزان همبستگی بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا........................................................................................................................................................95
جدول (4-3-6): میزان همبستگی بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا...................................................................................................................................................96
جدول (4-3-7): میزان همبستگی بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا...................................................................................................................................................97
جدول (4-3-8): میزان همبستگی بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا...................................................................................................................................................98
جدول (4-3-9): میزان همبستگی بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن معمولی بر روی دو پا..........................................................................................................................................99
جدول (4-3-10): میزان همبستگی بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................100
جدول (4-3-11): میزان همبستگی بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................101
جدول (4-3-12): میزان همبستگی بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................102
جدول (4-3-13): میزان همبستگی بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا................................................................................................................................................103
جدول (4-3-14): میزان همبستگی بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................104
جدول (4-3-15): میزان همبستگی بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا....................................................................................................................................105
جدول (4-3-16): میزان همبستگی بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا....................................................................................................................................106
جدول (4-3-17): میزان همبستگی بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا.........................................................................................................................................107
جدول (4-3-18): میزان همبستگی بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی پاها در یک راستا....................................................................................................................................108
جدول (4-3-19): میزان همبستگی بین وزن و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................109
جدول (4-3-20): میزان همبستگی بین قد و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................110
جدول (4-3-21): میزان همبستگی بین BMI و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................111
جدول (4-3-22): میزان همبستگی بین طول پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................112
جدول (4-3-23): میزان همبستگی بین طول ران و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................113
جدول (4-3-24): میزان همبستگی بین طول ساق پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................114
جدول (4-3-25): میزان همبستگی بین طول کف پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................115
جدول (4-3-26): میزان همبستگی بین پهنای پاشنه و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................116
جدول (4-3-27): میزان همبستگی بین پهنای پنجه پا و میزان تعادل در شرایط ایستادن بر روی یک پا......................................................................................................................................................117
بررسی رابطه بین برخی ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل در سطوح متفاوتی از دشواری
