استفاده از سلول هاى زنده یا قسمتى از آنها، به منظور تولید یا اصلاح محصولات غذایى یا مواد افزودنى به غذا به معنى بیوتکنولوژى غذایى است.از دیدگاه دیگر مى توان کاربرد بیوتکنولوژى در صنایع غذایى را به دو بخش کاربرد بیوتکنولوژى سنتى و کاربرد بیوتکنولوژى مدرن تقسیم کرد. در کاربرد بیوتکنولوژى سنتى در صنایع غذایى، از فناورى تخمیر براى تغییر مواد خام غذایى تخمیرى شامل پنیر، ماست، خمیر نان و غیره استفاده کرد. استفاده از ریز سازواره ها و آنزیم ها در این فرآیندها باعث ایجاد تغییرات در طعم، عطر و بافت مواد خام غذایى یا افزایش قابلیت نگهدارى آنها مى شود.
در به کارگیرى بیوتکنولوژى نوین در صنایع غذایى، از ژنتیک مولکولى و آنزیم شناسى کاربردى به همراه فناورى تخمیرى، براى بهبود خواص مواد افزودنى غذایى استفاده مى شود. بیوتکنولوژى مى تواند براى تغییر مواد خام غذایى نظیر شیر، گوشت، سبزیجات و غلات به محصولات با طعم، عطر مطلوب و قابلیت نگهدارى بیشتر استفاده شود. تولید این نوع محصولات در جهان سابقه بسیار طولانى دارد و هم اکنون این محصولات در مقیاس صنعتى در سطح دنیا تولید مى شوند. براساس گزارشات موجود، حدود یک سوم رژیم غذایى در اروپا از غذاهایى تشکیل مى شود که تخمیر شده اند، در حالى که این رقم در سایر نقاط دنیا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد است.
به عنوان مثال: محصولات لبنى تخمیرى مانند ماست و پنیر، سوسیس تخمیر شده خشک و نیمه خشک، سبزیجات تخمیر شده مانند کلم و زیتون، نان، قارچ خوراکى، مشروبات الکلى و انواع غذاهاى تخمیرى آسیاى شرقى مانند سس، سویا، میسو، سفا و تمپه مى توان اشاره کرد. برخى از این محصولات از قبیل فرآورده هاى لبنى تخمیرى، نان و قارچ خوراکى، در ایران نیز در مقیاس صنعتى تولید مى شوند. اخیراً در رابطه با تولید محصولات دیگر نظیر زیتون تخمیر شده و سس سویا پروژه هاى تحقیقاتى در ایران انجام گرفته است. توده میکروبى نیز به عنوان یک ماده غذایى غنى از پروتئین، مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال، آلمانى ها در جنگ جهانى دوم براى جبران کمبود پروتئین، مخمرها را در مقیاس صنعتى کشت داده و به عنوان منبع غذایى در خوراک انسان مورد استفاده قرار دادند.
همچنین از دهه شصت میلادى تولید محصولاتى به نام پروتئین تک یاخته (SCP) ابتدا از مواد هیدروکربنى و بعدها از مواد کربوهیدراتى ارزان قیمت در مقیاس صنعتى آغاز شد. این محصولات به عنوان افزودنى پروتئین در خوراک استفاده شدند. استفاده از پروئین میکروبى به عنوان غذا براى انسان مضر است، SCP به دلیل بالا بودن درصد اسیدهاى هسته اى در اواسط دهه ۸۰ میلادى، پروتئین میکروبى تحت نام ICI با همکارى شرکت RHM شرکت انگلیسى Fusarium تولید کرد که ساختارى شبیه به گوشت داشته و توسط رشد کپکى به نام Quom تجارتى بر روى مواد نشاسته اى تولید مى شود.
مطالعات صورت گرفته نشان داده است که جمعیت جهان تا اواسط قرن حاضر، دو برابر خواهد شد و این در حالی است که اکنون نیمی از کودکان جهان از غذای کافی محروم هستند. همچنین فشار از طرف مصرف‌کنندگان، خصوصاً در کشورهای صنعتی، باعث شده است که تولید محصولات غذایی بطرف استفاده از مواد افزودنی "طبیعی" و بکارگیری روشهای فرآوری نزدیکتر به روشهای طبیعی، جهت پیدا کند. نکات، به همراه سایر مزایایی که وجود داشته‌اند، روشهای بیوتکنولوژی در صنایع غذایی را گسترش داده‌اند. با توجه به گسترش صنایع غذایی در کشور ما، آشنایی مختصر با کاربردهای بیوتکنولوژی در صنایع غذایی مفید به نظر می‌رسد:
تعریف بیوتکنولوژی غذایی:
تولید محصولات نهایی غذایی با استفاده از بیوتکنولوژی
تولید مواد افزودنی غذایی با استفاده از بیوتکنولوژی
اصلاح مستقیم مواد غذایی یا مواد افزودنی به غذا
تولید مواد کمک فراوری
کاربردهای تجزیه‌ای
تصفیه پسماند
تعریف بیوتکنولوژی غذایی در ارتباط با صنایع غذایی میتوان بیوتکنولوژی را به‌صورت زیر تعریف کرد:
"استفاده از سلولهای زنده یا قسمتی از آنها، به منظور تولید یا اصلاح محصولات غذایی یا مواد افزودنی به غذا"
شامل35اسلایدpowerpoint
دانلود پاورپوینت کاربرد بیوتکنولوژی در صنایع غذایی
