-تاریخچه
طراحی توربین گازی، به اوائل قرن نوزدهم بر می گردد. اولین توربین گازی را استولز آلمانی در سال 1872 ساخت. این توربین خیلی شبیه به توربینهای امروزی بود اما بعلت پایین بودن راندمان آن، قادر به چرخاندن چیزی جز کمپرسور نبود. در آن زمان پیشرفتهای قابل توجهی در توربینهای بخاری و موتورهای پیستونی صورت گرفته بود و از طرف دیگر به علت عدم اطلاع از دانش آیرودینامیک و عدم گسترش دانش متالوژی در ایجاد آلیاژهای مقاوم به حرارت و تنش، توربینهای گازی راندمان پایین نداشتند و توان رقابت با موتورهای دیگر را نداشتند، بنابراین انگیزه ای برای تحقیقات بیشتر ایجاد نمی شد.
با گسترش جنگ جهانی دوم و نیاز به پرواز هواپیماها با سرعت صوت و بالاتر، قوی ترین انگیزه در ایجاد و ساخت توربینهای گازی برای صنعت هواپیمایی موجود آمد. با افزایش اطاعات در دانش آیرودینامیک و ساخت آلیاژهای مقاوم به حرارت، بالاخره در سال 1933، دکتر مایر به کمک کمپانی براون باوری، پر راندمان ترین توربین گازی صنعتی را ساخت. راندمان این توربین 18 درصد بود. تحقیقات گسترده در این زمینه، پس از جنگ، درد و شاخة صنایع هوایی و تولید برق آغاز شد. و بالاخره در اواخر دهة 50 توربین گاز بصورت گسترده در صنعت برق مورد استفاده قرار گرفت.
2-مزایای توربین گاز
الف- عوامل اقتصادی:
1-نسبت قدرت به وزن بالایی دارد.
2-اجزاء کمکی کم و در نتیجه سرویسهای زیادی نمی طلبد.
3-آماده سازی فونداسیون آن هزینة زیادی نمی طلبد.
4-نیاز به فضای زیادی ندارد.
ب-عوامل از نظر زمان تحویل: 1-نصب آن ساده است 2-قسمتهای کمکی و فرعی آن استاندارد است 3-جابجایی و حمل و نصب آن در نقاط دیگر آسان است.
ج-عوامل بهره برداری:
1-راه اندازی سریع- طی مدت 10 دقیقه می تواند راه اندازی شده به شبکه وصل گردد. 2-زمانی که شبکه بدون برق باشد توسط باطری نیز می توان واحد را روشن کردن(البته واحدهایی که با دیزل روشن می شوند) 3-از راه دور می توان توربین را استارت کرد و به شبکه پارالل نمود و میزان بار کم یا زیاد نمود 4-قسمتهای مختلف آن توسط هوا خنک می شوند و نیاز آنچنانی به آب ندارد
3-معایب توربینهای گازی
الف-از آنجاییکه قطعات توربین عمدتاً از جنس سوپر آلیاژهاست، تهیه و بازسازی آنها مستلزم هزینه های زیادی است. ضمن آنکه به دلیل دمای بالای قطعات، سریعاً تخریب می شوند. ب- راندمان توربین گازی در مقایسه با توربینهای آبی و بخار پایین است. راندمان توربین آبی 90 درصد، توربین بخار 40 درصد و توربین گاز 30 درصد است که به کمک سیکل ترکیبی می تواند تا 50 درصد افزایش یابد. ج- مصرف سوخت آنها بالاست.
همانگونه که ذکر شد، هزینة نگهداری توربینهای گازی بالاست، بنابراین برای رسیدن به بهترین حالت اقتصادی تولید برق، بار پایه توسط نیروگاههای آبی و حرارتی بخار، تولید می شود. چون هزینة اولیة چنین نیروگاههایی بالا و مصرف سوخت آنها پایین است و بار متوسط و پیک توسط واحدهای گازی تولید می شود.
4-طرحهها و مدلهای توربین گاز
طرحهای توربین گازی صنعتی را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول نوع تکامل یافتة توربینهای جهت هستند و از خصوصیات آنها، تعدد اطاقهای احتراق است که باعث تقسیم متعادل گاز داغ در اطراف می گردد. سازندگان اصلی این طرح، جنرال الکتریک (G.E) و وستینگ هاوس می باشند. دستة دوم نوع تغییر یافتة واحدهای بخار می باشند. اطاق احتراق در این توربینها بصورت ایستاده و در طرفین توربین و بعضاً یک اطاق احتراق در کنار توربین است و تعادل گاز داغ بعد از اطاق احتراق و در محفظة ورودی توربین صورت می گیرد. سازندگان عمدة اینگونه توربین ها عبارتند از براون باوری (BBC) و کرافت ورک. BBC یک اطاق احتراق و کرافت دو اطاق احتراق دارد.
شرکتهایی که تحت لیسانس جنرال الکتریک آمریکا فعالیت می کنند عبارتند از:
ALSTOM (فرانسه)، HITACHI (ژاپن)، A.E.G(آلمان)، John Brown(انگلیس) مدلهایی که شرکت جنرال الکتریک طراحی و ساخته است عبارتند از:
1- مدل GEMS 3001 با قدرت 10 الی 15 مگاوات
2- مدل GEMS5001 با قدرت 14 الی 26 مگاوات با راندمان 27 درصد
3- مدل GEMS 6001 با قدرت 30 الی 40 مگاوات با راندمان 30 درصد
4- مدل GESM7001 با قدرت 70 الی 80 مگاوات با راندمان 30 درصد
5- مدل GESM9001 با قدرت 90 الی 125 مگاوات با راندمان 31 درصد
شرکتهایی که تحت لیسانس وستینگهاوس آمریکا فعالیت می کنند عبارتند از:
(MHI) MITSUBISHI (ژاپن)، ACEC (بلژیک)، FIAT (ایتالیا)، WESTINGHOUSE(کانادا) مدلهایی که شرکت وستینگهاوس طراحی و ساخته است عبارتند از:
1- مدل W191 با قدرت 17 مگاوات با راندمان 27 درصد TG16 معادل این مدل و ایتالیایی است.
2- مدل W251 با قدرت 30 تا 37 مگاوات با راندمان 27 درصد TG20 معادل این مدل و ساخت FIAT است.
3- مدل W501 با قدرت 100 مگاوات با راندمان 31 درصد TG50 معادل این مدل است.
4- مدل W701 با قدرت 85 الی 140 مگاوات با راندمان 31 درصد TG100 معادل این مدل است. مدلهایی که شرکت کرافت ورک طراحی و ساخته است عبارتند از:
1-مدل V93. 1 با قدرت 60 مگاوات
2-مدل V94 با قدرت 137 مگاوات
3-مدل V94.2 با قدرت 150 مگاوات.
این شرکت، سازنده های مطرح وابستگی ندارد.
مدلهایی که شرکت براون باوری(BBC) طراحی کرده و ساخته است عبارتند از:
1-مدل BBC type 8 با قدرت 7 الی 8 مگاوات
2-مدل BBC type 9 با قدرت 25 الی 30 مگاوات
3-مدل BBC type II با قدرت 65 الی 75 مگاوات
این شرکت نیز، سازندگان دیگری که مشابه واحدهای مزبور را مونتاژ کنند، تحت لیسانس ندارد.
5-اجزاء واحد گازی
6. سیستم راه اندازی:
زمانیکه توربین خاموش است، هوای فشرده در محفظه احتراق وجود ندارد، بنابراین امکان ایجاد گاز داغ پر فشار وجود ندارد. لذا ابتدا توسط سیستم راه انداز محور توربین به حرکت در می آید. و پس از آنکه به طور مناسب رسید، توربین روشن می شود سیستم راه اندازی شامل اجزاء زیر می باشد:
1-دیزل 2-مبدل گشتاور 3-راچت 4-جعبه دندة کمکی 5-کلاچ راه انداز
- مبدل گشتاور دور بالای دیزل را آرام آرام به محور ساکن توربین منتقل می کند.
- دیزل برای راه اندازی توربین بکار می رود. بجای آن می توان از الکتروموتور نیز استفاده کرد.
- راچت زمان راه اندازی برای غلیه بر اصطکاک، در زمان خاموش برای چرخاندن شفت جهت جلوگیری از خمیدگی شفت داغ و در زمان تعمیرات برای نصب پره روی دیسک، بکار می رود.
- کلاچ راه انداز مبدل گشتاور را با جعبه دندة کمکی درگیر می کند.
- جبه دنده کمکی در زمان راه اندازی از دیزل و در زمان کار کرده توربین از محور آن نیرو می گیرد و توان مورد نیاز برای پمپ روغن روغنکاری، پمپ آب برای خنک کاری روغن و موتوز دیزل، پمپ روغن هیدرولیک و پمپ گازوئیل را تأمین میکند.
7-ژنراتور:
در استاتور ژنراتور تحریک، توسط جریان باطری، میدان مغناطیسی ایجاد می شود. سیم پیچی موتور در این میدان می چرخد و جریان متناوب تولید می کند و با دیود به جریان مستقیم تبدیل می شود. سیم پیچی روتور ژنراتور با این جریان میدان مغناطیسی چرخان ایجاد می کند و در استاتور جریان متناوب ایجاد می شود.
سرعت ژنراتور 3000 RPM و روتور آن روی دو یاتاقان ژورنال قرار می گیرد.
ولتاژ آن 11 KV است که توسط ترانس به 230 KV تبدیل می شود.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 22 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله آشنایی با توربین های گازی وسوپر آلیاژها
