پاورپوینت فارسی سوم دبستان آسمان آبی ، طبیعت پاک / هم بازی
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 8
پاورپوینت فارسی سوم دبستان آسمان آبی ، طبیعت پاک / هم بازی
فایل پاورپوینت فارسی سوم دبستان آسمان آبی ، طبیعت پاک / هم بازی.
پاورپوینت فارسی سوم دبستان آسمان آبی ، طبیعت پاک / هم بازی
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 8
پاورپوینت فارسی سوم دبستان آسمان آبی ، طبیعت پاک / هم بازی
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
به نام خدا
آب سخت :
آب سخت آبی است که حاوی نمک های معدنی از قبیل ترکیبات کربناتهای هیدروژنی، کلسیم، منیزیم و ... است. سختی آب بر دو نوع است: دایمی و موقت.
تغییرات سختی آب بر حسب آنکه آب در موقع نفوذ در زمین از قشرهای آهکی و منیزیمی و گچی گذشته و یا نگذشته باشد، کم یا زیاد میشود. آبهای نواحی آهکی، سختی زیادتری تا آبهای نواحی گرانیتی و یا شنی دارند. سختی آب در عرض سال هم ممکن است تغییر نماید. معمولاً سختی آبها در فصل باران کم و در فصل خشکی زیاد میشود.
مضرات آب سخت:
آب سخت برای مصرف در کارخانجات مناسب نیست. از مضرات آن ایجاد قشر آهکی بر روی جداره دیگ و خوردگی آن می شود.
سختی آب، عامل تشکیل رسوب در دیگهای بخار، مبدلهای حرارتی، برجهای خنک کننده و سیستمهای سرد کننده می باشد. اگر آب سخت برای شستشو به کار رود، صابون هدر می رود. در صنایع نساجی و رنگرزی کیفیت رنگ افت می کند. انحلال سود سوز آور در آب، منیزیم را به صورت هیدروکسید منیزیم رسوب می دهد. سختی بیش از حد باعث سوء هاضمه و بروز بیماریهای کلیوی می شود.
جهت رفع سختی آب، تعداد زیادی مواد شیمیایی موجود است، که دارای کربنات سدیم هستند. این مواد را قبل از ورود آب، به دیگ ها اضافه می کنند. که باعث گرفتن سختی آب می شود. و یا در دیگ بر اثر افزودن این مواد، آهک و گچ را رسوب میدهند (باعث شناور شدن رسوب در آب دیگ می شود) و دیگر این رسوب، محکم به جدار دیگ نمیچسبد بطوری که میتوان آنرا به آسانی پاک نمود.
البته به یاد داشته باشید جهت خروج این رسوبات معلق شده در دیگ باید طبق یک برنامه زمان بندی شده و منظم اقداماتی از جمله زیرآب زدن به صورت مداوم تکرار شود.
سختی زدایی
برای برطرف کردن سختی موقت آب، با جوشاندن آن کربنات های هیدروژن محلول، به کلسیم نامحلول تبدیل شده و تشکیل رسوب میدهند. این رسوب در مناطق دارای آب سخت، درون دیگ ها دیده میشود. سختی دایمی آب را میتوان با کمک نرم کنندههای تبادل کننده یون، مانند پرموتیت برطرف کرد. آبی که در طبیعت وجود دارد تقریباً همیشه ناخالص میباشد. زیرا اغلب دارای گچ، آهک، نمک طعام، ترکیبات منیزیم، آهن، اکسیژن و ازت، انیدرید کربنیک، ترکیبات آلی و غیره است، مقدار این ناخالصی ها در آبهای مناطق مختلف متفاوت است.
یکی از اجسام گیرنده سختی آب تری ناتریم فسفات Na3PO میباشد، که با اسم آلبرت تری بکار میرود. یون کلسیم موجود در آب بر اثر ناتریم فسفات تبدیل به تری کلسیم فسفات PO42Ca3 میگردد و رسوب مینماید.بر اثر پختن بیکربنات، کلسیم آب تبدیل به کربنات میشود و رسوب مینماید، (Ca3H2Ca → CO3Ca + CO2 + H2O) و بی کربنات کلسیم آب، بر اثر کربنات سدیم، گچ و بیکربنات کلسیم، به کربنات کلسیم تبدیل میشود و رسوب میگردد:
Ca3H2Ca + CO3Na2 → CO3Ca + 2CO3HNa
SO4Ca + CO3Na2 → CO3Ca + SO4Na2
اخیرا به مقدار زیاد از رزین ها که قادرند تعویض یون کنند، برای رفع سختی آب استفاده میکنند. رزین لواتیت در آلمان و آمبرلیت و دووکس در آمریکا استعمال میگردد.
درجه سختی آب:
درجه سختی آب را از روی مقدار کلسیم و منیزیم موجود در آن تعیین میکنند.
در آلمان اگر آبی ده میلی گرم CaO در یک لیتر داشته باشد میگویند درجه سختی آب یک است.در فرانسه اگر آبی در یک لیتر ده میلی گرم کربنات کلسیم یا همسنگ آن کربنات منیزیم داشته باشد میگویند که یک درجه سختی دارد.
در انگلستان اگر آبی ده میلی گرم کربنات کلسیم و یا همسنگ آن کربنات منیزیم در ۰.۷ لیتر داشته باشد یک درجه سختی دارد.
برای تعیین سریع سختی آب، کارخانه شیمیایی واقع در آلمان قرصهایی ساخته است. در یک لوله آزمایش مخصوص و مدرج، آب مورد آزمایش را تا خط نشان لوله پر مینمایند، و به وسیله معرفی که همراه بسته قرصهاست رنگ این آب را قرمز میکنند و آگاه آنقدر از این قرصها در آن می اندازند تا رنگ آب سبز گردد. شماره قرصهای ریخته شده در لوله آزمایش برابر درجه سختی آب میباشد. دقت این روش تا نیم درجه است. در ایران معمولا از کیت های خاصی استفاده می شود.
سختی گیر:
سختی گیری برای جدا کردن دو عنصر کلسیم و منیزیم بکار میرود. اگر این دو عنصر از آب جدا نشوند، همان اتفاقی در دیگ بخار میافتد که در کتری رخ میدهد. در واقع رسوبات، سطح بین لوله های آتش خوار با آب را کاهش می دهد و انرژی بیشتری برای تولید میزان معینی فشار مصرف میشود. همچنین پاکسازی این لوله ها علاوه بر هزینه بر بودن خط تولید را نیز متوقف میکند.این بخش از دو مخزن تشکیل میشود، مخزن اول شامل بافت رزین سه بعدی بوده که با منیزیم ترکیب شده RMg بوجود میآورد در نتیجه سختی آب از بین میرود ولی نمیتوان آن را به فاضلاب هدایت کرد. چون رزین از دست خواهد رفت. سپس مخزن دوم به عنوان مخزن احیا استفاده می شود. در این مخزن آب نمک وجود دارد. واکنشهای به صورت زیر انجام میشود. (واکنش زیر، با ترکیب رزین و منیزیم انجام می گیرد).
واکنش اول : MgSo4 + R ---> RMg + So4
واکنش دوم : NaCl + RMg + So4 ---> RNa + MgCl2
اکنون آب وارد مخزن نمک شده، و RNa مجددا با سولفات منیزیم تر کیب شده و تولید RMg مینماید. که با انجام چرخهایی این واکنش ها، رزین مجددا احیا شده و از چرخه احیا خارج میشود.
اکنون سختی آب گرفته شده. ولی برای وارد شدن به داخل دیگ باز مشکلاتی وجود دارد.لازم به ذکر است همان گونه که بیان شد، دستگاه سختی گیر تنها قادر به جداسازی دو عنصر مضر کلسیم و منیزم است. جهت جداسازی دیگر عنصرها از آب دیگ بخار و تاسیسات، تدابیر دیگری باید در نظر گرفت.
لازم به یادآوری می باشد، در زمان تولید در کارخانه و کارکرد مداوم دیگ بخار، ممکن است بیش از ظرفیت سختی گیر آب مصرفی از آنها عبور کند، که مسلما تمامی املاح کلسیم و فسفر به قطع فیلتر و جداسازی نمی شود. در این صورت تدبیر ثمر بخش موادی است که املاح منیزم و کلسیمی که فیلتر نمی شوند را، در آب جوش به هنگام کار دائم دیگ بخار به صورت غیر قابل رسوب در می آورد، و مانع چسبیدن آنها به سطح فلز مخزن آب، روی لوله ها و کوره می شود. که با قیمت بسیار ارزانی در دسترس می باشند. و با اضافه نمودن آنها به آب مصرفی دیگ بخار و درین های (زیرآب زنی) مرتب طبق آزمایش های لازم آب ورودی دیگ، این املاح معلق و نچسب به هرز آب فرستاده می شود.
شهرهای با آب سخت:
اکثر شهر های ایران و البته شهر های قم، زاهدان، دلیجان، ساوه، سمنان و... از شهرهایی هستند که آب آنها از سختی بالایی برخوردار است. بدیهی است که، رفع سختی آب از وظایف بسیار مهم اپراتور در طول نگهداری روزانه و شیفت کاری است، و به جهت جلوگیری از صدمات مخرب و گاهی غیر قابل جبران و مصیبت بار بعدی که در مدت کوتاهی به سیستم تاسیسات وارد می گردد تدبیر لازم با هزینه ای بسیار اندک در قبال تاسیساتی حرارتی که به قطع قسمتی حیاتی برای تولید مداوم و مستمر است، اتخاذ گردد. جهت کسب اطلاعات بیشتر با واحد شیمی آب برق و بخار تماس حاصل فرمایید. اما لازم است که سختی آب در تمامی کارخانه جات سراسر کشور به صورت دوره ای و تحت نظارت متخصصان این بخش کنترل گردد. تا از بروز هزینه های هنگفت در آینده ای بسیار نزدیک جلوگیری شود.
مقالات علمی پژوهشی کشاورزی با فرمت Pdf صفحات 13
چکیده:
با توجه به فراوانی علفهای هرز سلمهتره و تلخه در مزارع و همچنین اهمیت زیره سبز بهعنوان یک گیاه دارویی مهم، این
بررسی به منظور ارزیابی اثرات آللوپاتی عصاره حاصل از علفهای هرز سلمهتره و تلخه برشاخصهای جوانهزنی زیره سبز
صورت گرفت. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل دو عاملی ) A و B ( بر پایه طرح کامل تصادفی با سه تکرار در سال
5935 در دانشگاه بیرجند اجرا گردید. فاکتور A شامل دو نوع علف هرز ) سلمهتره و تلخه ( و فاکتور B شامل پنج سطح غلظت
عصاره 55 و 555 درصد( بودند. ،55 ، )صفر، 25 پس از اعمال تیمار صفتهای درصد جوانیزنی، سرعت جوانهزنی، طول
ریشهچه، طول ساقهچه، وزن تر و خشک گیاهچه زیره سبز اندازه گیری شدند. تجزیه دادهها نشان داد که نوع علف هرز، غلظت
عصاره علف هرز غلظت × و اثر متقابل علف هرز عصاره تاثیر معنی داری بر روی صفتهای اندازه گیری شده داشتند . مقایسه
میانگین تیمارها نشان داد که افزایش غلظت عصاره تلخه اثر بازدارندگی بیشتری نسبت به سلمهتره بر صفتهای مذکور داشت.
واژگان کلیدی: دارویی، جوانهزنی، دگرآسیبی، فاکتوریل
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 10
سازههای آبی شوشتر
سازههای آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره گیری از نیروی آب بهعنوان محرک آسیابهای صنعتی ساخته شده است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ[۱] باستان شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده است.
با تشکیل پایگاه سازههای آبی و گسترش فعالیتهای پژوهشی پیرامون این سازهها ابتدا پرونده مجموعه آسیابهای شوشتر که سالها در لیست پیشنهادی ثبت جهانی ایران قرار داشت تهیه گردید. اما به پیشنهاد و نظر کارشناسان میراث جهانی یونسکو مبنی بر اینکه محوطه آسیابها تنها بخشی از مجموعه بهم پیوسته سازههای آبی در شوشتر است تهیه پرونده منظومه آبی تاریخی شوشتر در دستور کار قرار گرفت. این پرونده پس از تکمیل و رقابت موفقیت آمیز در مقایسه با آثار پیشنهادی دیگر، از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به عنوان دهمین اثر ایران به کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه شد. سرانجام در نشست سالانه اعضای این کمیته در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹ (۵ تیرماه ۱۳۸۸) در شهر سویل اسپانیا، این پرونده با احراز معیارهای ۱، ۲ و ۵ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو با شماره ۱۳۱۵ به ثبت رسید.
آب همواره در شکل گیری تمدنها نقش بسزایی داشته، تا بدانجا که کهن ترین تمدن های بشری در کنار رودخانه ها شکل گرفته اند. رود خروشان کارون نیز در جنوب کشور پهناور ایران، مبدأ پیدایش تمدن هایی در کنار خود بوده است. رود کارون، بزرگترین رودخانه ایران پس از خروج از تنگه های کوهستانی زاگرس به جلگه خوزستان وارد شده و در دشت شوشتر آرام می گیرد. خاک مستعد و زمین هموار، بهمراه آب فراوان رودهای جاری در جلگه خوزستان، این منطقه را به یکی از مهمترین قطبهای کشاورزی کشور در طول تاریخ تبدیل نموده بگونه ای که همواره توجه حکومت ها را به این سرزمین جلب کرده است. در دوره حکومت هخامنشیان، اقتصاد وابسته به درآمد حاصل از کشاورزی باعث می گردیده تا حکومت با توسعه این بخش، سطح درآمد کشاورزان و متعاقب آن درآمدهای کشور را افزایش دهد. حفر نهرهای دستکند "گرگر" و "داریون" در شوشتر از فعالیتهای احتمالی دوره هخامنشیان به منظور توسعه کشاورزی است. پس از هخامنشیان، ساسانیان نیز برای ساخت و توسعه تأسیسات آبی در شوشتر کوشیده، و موفق به ساخت بی نظیرترین شبکه آبیاری در اعصار کهن شده اند.
گرچه در ساخت تأسیسات آبی شوشتر مهمترین هدف، آبیاری بوده؛ اما سازندگان آن توانسته اند به اهداف بزرگ دیگری چون اهداف صنعتی، بازرگانی، دفاعی، معماری، راه و... دست یابند.
-مجموعه آسیابهای شوشتر شامل دهها آسیاب است که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می رود.
-بهره گیری از رودخانه در گرداگرد شهر کهن شوشتر، بمنظور ایجاد خندق در کنار حصار و ایجاد موقعیت استراتژیک دفاعی باعث شده تا این شهر در برهه هایی از تاریخ تسخیر ناپذیر باشد.
-قابل کشتیرانی بودن رود دستکند گرگر باعث می شده تا شوشتر از نظر تجارت و بازرگانی از قطبهای مطرح در سطح بین الملل باشد.(تا قرن گذشته، جابجایی بار و مسافر از طریق کشتی در رود گرگر رواج داشته)
-استفاده از آب در ساخت محیطی برای زندگی براساس شرایط اقلیمی، با ایجاد شبکه های زیرزمینی در زیر شهر کهن شوشتر، موجب بروز یکی از هوشمندانه ترین اشکال معماری شهری-آبی گردیده.
-پل و سد شادروان، که بلند آوازگی آن در افسانه های ایرانی به چشم می خورد، نه تنها یکی از اساسی ترین بخشهای شبکه آبیاری شوشتر، بلکه از معدود راههای عبور از رودخانه پهناور کارون بوده که احتمالاً جاده شاهی نیز از همین پل عبور می کرده است.
با توجه به اهمیت سیاسی و اقتصادی شوشتر و تأسیسات آبی آن، قلعه این شهر(سلاسل)، هم مرکز کنترل این تأسیسات بوده و هم مقر والی خوزستان به شمار می رفته و تا قرن گذشته شوشتر به عنوان مرکز خوزستان بوده است.
مجموعه آسیابها و آبشارها
مجموعه «آسیابها و آبشارهای شوشتر» از بی نظیر ترین نمونه هایی است که جهت استفاده بهینه از آب در ادوار کهن مورد بهره برداری قرار گرفته است. این محوطه مجموعه ای از سد، تونل ها، کانال های فرعی و آسیاب های آبی است که بصورت یک مجموعه صنعتی-اقتصادی مورد استفاده بوده است.
مجموعه «آسیابها و آبشارهای شوشتر» از بی نظیر ترین نمونه هایی است که جهت استفاده بهینه از آب در ادوار کهن مورد بهره برداری قرار گرفته است.این محوطه مجموعه ای از سد، تونل ها، کانال های فرعی و آسیاب های آبی است که بصورت یک مجموعه صنعتی-اقتصادی بوده و جزئی از مجموعه بزرگ «سازه های آبی شوشتر» می باشد که در کتب تاریخی مکرراً به آن اشاره گردیده است.اساس کار مجموعه به این صورت است که «سد گرگر» مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می آورد. تونل های سه گانه آب را به مجموعه هدایت می کنند و به کانال های متعددی تقسیم می شوند که پس از گرداندن چرخ آسیاب ها، آب بصورت آبشارهایی به محوطه ای حوضچه مانند سرازیر می شود.
یکی از ویژگی های بسیار بارز «مجموعه آسیابها و آبشارها» مجاورت آن با بافت تاریخی شهر «شوشتر» است. این محوطه علاوه بر استفاده های صنعتی، در ایام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنین را تأمین می نمود.
یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر بفرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوه ای خاص به آن می بخشد این است که آب حاصل از پساب آسیاب ها بصورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطه ای حوضچه مانند می ریزد که منظره ای چشم نواز و دل انگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده بوجود می آورد. همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری سه تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشم انداز زیبایی به چشم می خورد.
مجموعه «آسیابها و آبشارهای شوشتر» با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بی نظیر است.
بدون شک با توجه به اهمیت شهر «شوشتر» در برهه هایی از تاریخ و توجه ویژه به احداث تأسیسات آبی در این منطقه که از فنون مهندسی پیچیده ای سود می جوید، ما را در نتیجه نهایی مصمم می نماید که احداث آسیاب ها را متعلق به دوران کهن و حتی هم عصر با ساسانیان بدانیم. علاوه بر موارد ذکر شده، برخی پیچیدگی هایی که در طراحی تونل های آبرسانی وجود دارد، لزوماً جهت بهره برداری غیر از مصارفی همچون آبیاری اراضی بوده. تونل های سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت در آوردن پره های آسیاب برعهده داشته اند.
مجموعه «آسیابها و آبشارهای شوشتر» در مسیر «رودخانه گرگر» که خود از شاهکارهای فنی و مهندسی اعصار کهن است بنا گردیده. رود گرگر کاملاً بصورت دستکند می باشد و احداث آن را به اردشیر بابکان، شاهنشاه ساسانی نسبت داده اند. لیکن در مطالعات باستان شناسی این تاریخ به عقب تر برده شده است.
قلعه ی تاریخی شوشتر(سلاسل)
یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی هسته ی اولیه ی هر شهر، دژ یا قلعه ی نظامی هر شهر باستانی است. دژ نظامی هر شهر معمولاً محل اسکان شاه یا حاکمان محلی هر ولایت است. شوشتر نیز با توجه به اهمیت تاریخی خود همواره بعنوان پایتخت و مرکز استان خوزستان اهمیت ویژه ای داشت.قلعه ی شوشتر علاوه بر مرکزیت سیاسی، بعنوان پایگاهی جهت نظارت بر کارایی سازه های آبی شوشتر ایفای نقش می کرد. دوران سلسله ی هخامنشی در شوشتر در پرده ای از ابهام قرار گرفته است و تاکنون هیچ گونه آثار مشخصی از این دوره بجا نمانده است، ولی عبور نهر داریون که از یادگارهای دوره ی هخامنشی است، گواه بر اهمیت این شهر درآن روزگار است. در طول تاریخ همواره نام قلعه شوشتر با نام شاپور اول ساسانی گره خورده است. ظاهراً در دوران شاپور پل بند شادروان و قلعه ی مجدداً بازسازی شده است. نهر داریون علاوه ی بر تأ مین آب ساکنان قلعه، اراضی دشت میناب را که از قطبهای بسیار مهم کشاورزی درآن دوران بود آبیاری می کرد. درون قلعه ی پلکانهای متعددی وجود داشت که برخی از این پلکانها برای برداشت آب به نهر داریون منتهی می شد و پلکانهای دیگری نیز از درون عمارتهای قلعه به کت (اتاقکهای صخره ای) زیر قلعه که در ساحل رودخانه قرار دارند منتهی می شدند. این کت ها در هنگام تابستان برای استراحت ساکنان قلعه محیط خنک و مطبوعی را ایجاد می کرد.قرنها است که حماسه ی مقاومت دلیرانه ی هرمزان حاکم ایرانی درب مقابل اعراب در درون این قلعه همچنان در اذهان مردم باقی است. این سردار ایرانی به مدت یک سال درون قلعه ی سلاسل شوشتر در مقابل سپاه اعراب مسلمان مقاومت نمود. و در پایان تراژدی، شخصی به اعراب راه مخفی نفوذ به قلعه را نشان داد. این دژ شهر عظیم دارای چندین حیاط، اسلحه خانه، سربازخانه، حمام، عمارت حاکم، نانوایی و آسیاب بود.
این قلعه ی تاریخی بارها مورد بی مهری افراد مختلفی قرار گرفته است اگر چه این دژ عظیم در مقابل بسیاری از دشمنان داخلی و خارجی سرسختانه مقاومت نموده ولی متاسفانه در دهه 40 رئیس اداره ی دارایی شوشتر عمارت ها و ساختمانهای درون قلعه را ویران و از مصالح قلعه برای ساخت اداره ی دارایی استفاده کرد. از قلعه ی سلاسل در حال حاضر چیزی جز یک یا چند ویرانه باقی نمانده است. شوادان قدیمی آن که دارای کورهای ارتباطی متعددی با بناهای شاخص شهر(بقعه بر ابن مالک و...) دارد و کاملا مسدود شده است. در اوایل انقلاب ورودی شوادان قلعه و تمام تونلها و راههای مخفی آن نیز توسط نیروهای امنیتی شهر برای جلوگیری از تبدیل شدن این اماکن به محیط های غیر اخلاقی مسدود شد است.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 17
مقایسه عملکرد لاین پیشرفته گندم آبی M-79-6 با شاهد مرودشت در شرایط زارعین مناطق معتدل استان کرمانشاه
چکیده:
افزایش جمعیت کشور لزوم تولید بیشتر در واحد سطح را انکار ناپذیر ساخته است بطوریکه خوداتکایی در تولید گندم بعنوان یک آرمان ملی تلقی شده و از مهمترین اهداف طرحهای تحقیقاتی وزارت جهاد کشاورزی است. جایگزینی ارقام موجود با ارقام و لاینهای پرمحصولتر و واجد صفات مطلوب زراعی، آشنا نمودن کشاورزان با آخرین دستاوردهای تحقیقاتی و ارقام جدید نیز در این راستا حائز اهمیت است. در این بررسی لاین M-79-6 که طی سه سال بررسی دراقلیم معتدل کشور برتری خود را نشان داده و بمنظور معرفی و جایگزینی ارقام موجود اقلیم معتدل انتخاب گردیده است، همراه با رقم مرودشت (بعنوان شاهد برتر محلی) طی سال زراعی 84-1383 تحت شرایط زارعین در دو نقطه از مناطق معتدل استان کرمانشاه (شهرستانهای کرمانشاه و اسلام آباد غرب) به مساحت نیم هکتار در کنار هم کشت شدند. عملیات متداول آماده سازی زمین در مهر ماه و زمان کاشت اواخر آبان ماه بود. طی فصل رویش مراقبتهای معمول زراعی انجام و صفاتی مانند درصد سبز محصول، تعداد روز تا ظهور سنبله و رسیدن کامل، ارتفاع بوته و آفات و بیماریها یادداشت برداری میشود و سپس عملکرد لاین فوق با رقم شاهد مورد مقایسه قرار گرفت که در محل اجرای اسلام آباد غرب لاین مذکور بر شاهد برتری بیشتری نشان داده و در محل اجرای کرمانشاه نسبت به شاهد مرودشت برتری کمتری بود. در مجموع لاین فوق نسبت به مرودشت عملکرد بهتری نشان داد و میتواند برای مناطق معتدل بعنوان جایگزین رقم مرودشت مد نظر قرار گیرد.همچنین در ارزیابی اقتصادی نیز برتری آن نسبت به مرودشت مشخص گردیده است.
واژههای کلیدی: گندم، طرحهای تحقیقی ترویجی، مرودشت،ارزیابی اقتصادی
مقدمه:
گندم سالانه بیش از 50% از زمین های زراعی کل کشور را به خود اختصاص می دهد.مطابق گزارشات موجود از مجموع 12 میلیون هکنار از اراضی زیر کشت کشور بالغ بر 2/6 میلیون هکتار به کشت گندم اختصاص داشته است . از این مقدار 3/2 میلیون هکنار به کشت گندم آبی و 9/3 میلیون هکنار آن به کشت گندم دیم اختصاص داشته است (4). گندم اولین و مهمترین گیاه زراعی در دنیا بوده و 6/19 % از کل منابع غذایی برای مردم جهان را دارا است(12). با توجه به اهمیت و جایگاه گندم در کشور و بهرهوری بیشتر از قابلیتهای زراعی و محیطی موجود، لزوم یافتن ارقام اصلاح شده و پر محصول با کیفیت بهتر که بتواند جایگزین ارقام فعلی گردند و از قابلیتهای بالقوه موجود حداکثر استفاده را بعمل آورند، ضروری است. از سوی دیگر با توجه به استراتژیک بودن گندم بعنوان غذای پایه کشور و لزوم تداوم خودکفایی در تولید این گیاه، افزایش روزافزون نیاز به تولید بیشتر این محصول، اهمیت افزایش تنوع در ارقام موجود در کشور که در نهایت سبب بالا بردن توان تولید کشاورزان میشود، اهمیت جایگزینی ارقام موجود (به دلیل شکسته شدن مقاومت در مقابل امراض و …) و دستیابی به ارقام پرمحصول تر و تطبیق هر چه بیشتر یافتههای تحقیقاتی با شرایط زارعین شایان توجه است.در آزمایشات چند منطقه ای بررسی مقاومت در چند سال اخیر نیز در ایران از میان ارقام و لاینهای آبی و دیم لاین مقاوم گندم نان و دروم از جمله لاین M-79-6 شناسایی شده است . لاین جدید گندم M-79-6 با شجره Bow”s”/Vee”s”//1-60-3 از دو رگ های رقم کراس امید با یک لاین خارجی است که طی مراحل بررسی در 9 ایستگاه تحقیقاتی اقلیم معتدل کشور با متوسط عملکرد 6478 کیلو گرم در هکتار معادل رقم مرودشت بوده و حداکثر عملکرد را به میزان 8861 کیلو گرم در هکتار در کرج تولید نموده است . این رقم نسبت به زنگ زرد، سیاهک پنهان، ریزش دانه مقاوم بوده(4) ضمناً این لاین