گسل های ایران

گسل ها نوعی ساختار خطی، همراه با جابه جایی هستند که برتحولات زمین ساختی و همچنین تکوین حوضه های ساختاری – رسوبی ایران اثر در خور توجه داشته اند از این میان، اثر گسل های طولی عمده، همزمان با جنبش های کوهزایی کاتانگایی (پرکامبرین پسین) به مراتب بیشتر است روند این گسل ها در بیشتر جاها با روندهای زمین ساختی مربوط به چین خوردگی کاتانگایی همخوان است و د

1. جهت شمال باختری – جنوب خاوری که با امتداد زاگرس،زون سنندج-سیرجان، کمان ماگمایی ارومیه-بزمان و البرز هم روند است .
2. جهت شمالی خاوری-جنوب باختری که با امتداد البرز خاوری، گودال کویر بزرگ موازی است.
3. روند شمالی- جنوبی، که با جهت یافتگی لوت و تمام مناطق خاور گسل نایبند و شمال بزمان، مشخص است.

گسل های یاد شده به طور عموم مرز واحدهای ساختاری-رسوبی مختلف ایران را تشکیل می دهند و با فعالیت خود، موجب تغییرات عمده دررخساره های سنگی، ستبرای رسوبات به ویژه تحولات زمین ساختی (ماگماتیسم، دگرگونی،شدت و الگوی چین خوردگی 000) می شوند و لذا شناخت آنها از نظر زمان تشکیل، فعالیت ها تثایر آنها بر زمین شناسی ایران و لزره زمین ساخت بسیار ضروری است.

ویژگی های عمومی گسل های ایران

به جز حالت های استثنایی، ویژگی های زیر درگسل های ایران عمومیت دارد.

1. گسل های دارای روند شمالی – جنوبی و یا شمال باختری –جنوب خاوری به سن پرکامبرین پسین و حاصل کوهزایی کاتانگایی هستند.
2. گسل های شمالی- جنوبی و شمال باختری-جنوب خاوری از انواع امتداد لغز راستگرد هستند. 
3. گسل های دارای روند شمال خاوری- جنوب باختری به سن دونین و حاصل عملکرد های احتمالی جنبش های زمین ساختی کالدونی هستند.
4. گسل های شمال خاوری-جنوب باختری تغییر شکل برشی چپگرددارند.
5. گسل های مربوط به رخدادهای زمین ساختی چرخه آلپی بیشتر موازی روند زاگرس یعنی امتداد تقریبی N140 درجه دارند.
6. گسل های ایران نقاط ضعیف پوسته هستندکه رها شدن انرژی متمرکز را ممکن می سازند و لذا گسل ها به ویژه انواع طولی عمده (با طول بیش از ده کیلومتر) درلزره خیزی ایران نقش دارند(به جز گسل هایی که در 700 هزار سال گذشته حرکت نداشته اند). دراین میان، نباید گسل های بی نام نادیده گرفته شوند، چرا که بسیاری از گسل های بی نام نیز می توانند لرزه از باشند . برای مثال می توان به بزرگ ترین زمین لرزه ایران با بزرگی 7/7 در 16 سپتامبر 1978 (شهریور 1357) درشهر طبس اشاره کرد که بروی یک گسل بی نام و ناشناخته روی داده است(بربریان، 1980)
7. قرار گیری کانون زمین لزره های سده بیستم دردازای بسیاری از گسل های ایران نشان می دهد که بسیار از گسل های ایران هنوز فعال هستند.

دانلود با لینک مستقیم