مقدمه:
وندالیسم در زمره ی آن دسته از انحرافات و بزهکاری هایی است که در جامعه به وجود آمده است. آنچه در تئوریها و پژوهش های مربوط به رفتارهای انحرافی اهمیت دارد. درک بهتر جهت فهم و چگونگی بسط و دوام و استمرار رفتارهای انحرافی در جامعه است. روشی که در این تحقیق استفاده شده است. روش پیمایشی است.
دراین تحقیق تئوریهای مختلفی جهت تبیین و فهم بهتر پدیده ی وندالیسم مطرح شده است. در این پژوهش جامعه ی مورد نظر نوجوانان منطقه 10 تهران می باشند. فرضیاتی که در تحقیق مطرح است عبارتند از: بررسی رابطه بین سن بلوغ و رفتار نابهنجار.
- بررسی رابطه بین جلب توجه مردم و رفتار نابهنجار، بررسی رابطه بین عصبانیت و رفتارنابهنجار بررسی رابطه بین گذراندن اوقات فراغت و رفتار نابهنجار (وندالیسم)
جا انداختن موضوع تخریب برای افراد در سنین کودکی شاید کار خیلی سختی نباشد و بسیاری از ما پذیرفته ایم کودکان و نوجوانان مقداری شیطنت باید داشته باشند ولی همه اینها باید کنترل شده باشد جامعه باید بپذیرد نوجوانان نیز دارای انرژی هایی هستند که باید از زمان و مکان معین تخلیه شود ولی نحوه تخلیه آنها بسیار مهم است و زمینه و بستر مناسب را برای ارضا نیازهای نوجوانان توسط جامعه باید مشخص شود اگر این توان و انرژی این هیجان احساس در یک مسیر قرار نگیرد شاید همانند یک سیل، ویرانگری کرد و عوارض فردی و اجتماعی داشته باشد.
بسیاری از پدیده های اجتماعی، فرهنگی و حتی تاریخی جامعه ما متأثر از گزینش های متفاوت نسل هایی است که از پی هم می آیند و می روند. این پدیده در جامعه ما برجسته تر است چرا که تفاوت ها و تمایزات موجود بین باورها، تفکرات، تصمیمات و مهمتر از همه ملاک های گزینش های نسل های مختلف در جامعه ما محسوس تر و ژرفتر است. درونی شدن آن باورها، نهادی شدن همان رفتارها و بازنشستن همین گزینش ها است که ماهیت و تحول هر یک از پدیده های اجتماعی و فرهنگی جامعه ما را رقم می زند.
پدیده نابه هنجاری متداول است که همواره در هر جامعه ای بین نسل های مختلفی وجود دارد که همواره از مقداری تعارض و کشمکش نیز برخوردار است و شکاف بین نسل از تمایزاتی قطبی و شدید بین نسلی حکایت دارد که تنها صورت برونی آن می تواند به شکل تعارضات و کشمکش های نسلی بروز کند.
اهداف تحقیق:
1- شناخت علل گرایش جوانان به اعمال وندالیستی.
2- بررسی ابعاد اجتماعی مختلف پدیده وندالیسم.
3- عوامل بروز و گسترش پدیده وندالیسم.
بیان مسأله:
درشرایطی که همبستگی متقابل فرد و جامعه از میان برود و فرد نتواند به کمک مکانیزم ها و ابزارهایی که جامعه در اختیارش قرار می دهد به اهدافش دست یابد. در نتیجه از راه های دیگری که خلاف است سعی می کند به آن اهداف برسد در نتیجه می گوییم که فرد نا به هنجار شده است. و وقتی این حالت به صورت عام در جامعه شیوع پیدا می کند می گوییم جامعه دچار آنومی یا نا به سامانی شده است با از بین رفتن ارزشها و هنجارها یا ضعف شدن هنجارها و ارزشها، اعضای جامعه، دیگر ارزشها و اهداف مشترکی را قبول ندارند . به نظر مرتن(فرجاد، 1382: 12) بی هنجاری هنگامی به وقوع می پیوندد که فرد قادر نباشد با وسائلی که جامعه مشخص کرده به اهداف خود دست یابد و عکس العمل طبیعی این وضعیت روی آوردن به این انحراف است. نا به هنجاری ها در قالبهای مختلفی: سرقت، اعتیاد، فرار از خانه، سرقت، فحشا که ناشی از طلاق اختلاف والدین، ستیزخانوادگی و ... یکی از این نابه هنجاری ها گرایش جوانان به تخریب می باشد که تخریب در نوع خود می تواند شامل تخریب اموال عمومی، فضای سبز جاده ها، دیوارها و... باشد چنین فردی را در اصطلاح جامعه شناسان وندال می گویند و گرایش به این گونه تخریب ها وندالیسم نامیده می شود. از سوی جوانان و نوجوانان دارای عوارض و پیامدهای مادی و معنوی می باشد. اما در نگاه دقیق تر به این قضیه می توان ابعاد عوارض انسانی را بسیار فراتر دید با توجه به این که به دفعات شاهد تخریب اموال عمومی مانند کیوسک تلفن، اتوبوس ها، کندن جاده ها، خراب کردنه دیوارها، شکستن شیشه های مغازه و به هم ریختن ورزشگاهها از سوی جوانان و نوجوانان بوده ایم(پاتریس رانورن، ص 28) وندال ها درعین حال در یک گروه سنی معین واقع اند. در نوجوانان و جوانان بین 10 تا 25 سال بیشتر از دیگر گروه های سنی به چشم می خورد. (محسنی تبریزی، 1383: 267)
اهداف تحقیق:
- در جهت فهم علت روی آوردن به پدیده وندالیسم بررسی انجام
می دهیم.
- از جمله اهداف پژوهش عبارتند از:
1) شناخت علل گرایش جوانان به اعمال وندالیسمی.
2) بررسی ابعاد اجتماعی پدیده وندالیسم.
3) عوامل بروز و گسترش پدیده وندالیسم.
انگیزه یا انگیزه های پژوهشگر
بررسی وضع موجود وندالیسم در تهران و ابعاد و آثار آن اپیدمیولوژی (همه گیر شناسی) و ایتولوژی (سبب شناسی) وندالیسم در تهران با شناخت ویژگیهای اجتماعی- اقتصادی و فردی و شخصیتی وندالها و پی بردن به علل وندالیسم این طرح می کوشد راههای پیشگیری و درمان این معضل اجتماعی را پیشنهاد دهد.
فرضیه یا فرضیه های پژوهش
- آیا مشکلات اقتصادی خانواده سبب روی آوردن به وندالیسم در بین نوجوانان می شود؟
- آیا احساس بی عدالتی سبب روی آوردن به وندالیسم در بین نوجوانان می شود؟
- آیا افت تحصیلی سبب روی آوردن به وندالیسم در بین نوجوانان
می شود؟
متغیرهای مورد مطالعه:
متغیرهایی برای بررسی پدیده وندالیسم مطرح است که عبارتند از:
مشکلات اقتصادی، بی عدالتی، افت تحصیلی
(تعریف نظری وتعریف عملیاتی واژه ها)
1) مشکلات اقتصادی: وضعیتی است که با مولفه هایی نظیر نداشتن خانه، نداشتن کار، نداشتن پول، برای گذراندن زندگی قابل بررسی است.
2) خانواده: گروهی از افراد که برای تامین نیازهای یکدیگر کنار هم زندگی می کنند و هدف مشترکی را دنبال می کنند که تشکیل شده از پدر، مادر، فرزندان.
3) روی آوردن: پدیده ای است که افراد را به شکل های مختلف به خود جلب می کند و افراد از روی میل و رغبت درونی به آن کشش نشان می دهند.
4) وندالیسم: تخریب کردن اموال عمومی زمانی که نیروی جمعی در افراد جمع می گردد و افراد بر روی اموال عمومی خود نمایی انجام می دهند.
5) نوجوانان: نوجوانی به مرحله ای اطلاق می شود که یک سری تغییرات فیزیکی، فکری، رفتاری درفرد ایجاد می شود.
6) بی عدالتی: وضعیتی است که با مولفه هایی نظیر فرق گذاشتن، فقر اقتصادی، کم محبتی قابل بررسی است.
7) افت تحصیلی: وضعیتی است که با مولفه هایی نظیر علت افت، پایه ی افت تحصیلی، مشکلات خانوادگی قابل بررسی است.
الف) مبانی نظری پژوهش
• نظریه آنومی دورکهایم
تعریفی که دورکهایم از بزهکاری و نابهنجاری ارائه می دهد اولا کلی است و دربرگیرنده همه صور و اشکال بی هنجاری از جمله وندالیسم است ثانیاً با آنچه که بسیاری از جرم شناسان و جامعه شناسان در تفسیر آرای وی
گفته اند تفاوت بسیار دارد. به نظر دورکهایم کژرفتاری و بزهکاری یک واقعیت اجتماعی است و از این رو بهنجار است و نه نابهنجار. اما این مراد در هر وضعیت اجتماعی درست نیست. جنایت در واقع تعیین کننده مرزهای وجدان اجتماعی و اخلاق جمعی است بدینگونه جنایت به وجدان جمعی بستگی دارد. اگر وجدان جمعی دگرگون شود و تحول باید مفهوم جنایت و بزهکاری نیز دگرگون می شود. بدین ترتیب بزهکاری با دگرگونی اجتماعی بستگی دارد و در مواردی دارای پیامدهای مناسب برای تحولات اجتماعی است. چه بسا که جنایتکاران امروز نوآوران و پیامبران فردا باشند.(اشرف).
بدینگونه به نظر دورکهایم بزهکاری همیشه و در هر شرایطی آسیب شناسانه نیست بلکه در مواردی پیامدهای مناسب برای تحولات اجتماعی در بردارد و آن در صورتی است که نظام اجتماعی و وجدان جمعی آسیب شناسانه بوده و دگرگونی در آن ضروری باشد.
در تعریف دورکهایم آنومی اشاره به نوعی بی سازمانی، اختلال، اغتشاش، گسستگی، بی هنجاری درنظام جمعی دارد. او بی هنجاری را به مفهوم فقدان اجماع درباره اهداف اجتماعی و انتظارات جمعی و آنچه جامعه بعنوان قواعد و الگوهای عمل برای اعضای خود متصورشده است بکار می برد. به نظر او روان و رفتار آدمی عمدتاً به وسیله مغز یا ذهن گروهی هدایت و کنترل می شد. کنش فرد بر واقعیتی بنام هنجار قرار داد.
«هنجارها» اشاره به سیستم پاداش ها و مجازاتهایی می کند که اجرای اصول و قواعد رفتاری جامعه را تضمین می نماید. زیرا زندگی اجتماعی در صورت وجود نظمی خاص امکان پذیر است. در روابط متقابل، انسانها لازم می دانند که رفتار طرف مقابل و به طور کلی پیش بینی کنند تا به موازات این اعمال خود را تنظیم نمایند. در حقیقت آنها هنجارهایی را شناخته و بر پایه آن فرض می کنند که دیگران هم آنان را مراعات خواهند کرد.
به عقیده دورکهایم حدود خواسته های فرد در جامعه تاریخ هنجارهای خاصی است و از طریق این ضوابط است که شخص می تواند تمایلات، خواهشها و خواسته های خود را محدود و در حدی معتدل و عملی تنظیم کند. در صورتی که هنجارهای جامعه دچار شکستگی و گسستگی (آنومی) شوند و وضع نابسامانی پیش آید، فرد دیگر قادر نیست رابطه منطقی بین خود و جامعه برقرار و در متابعت از قوانین، هدفها و رفتار خود را تنظیم کند. در چنین شرایطی است که فرد ضوابطی برای رفتار خود ندارد و در حالت نابسامانی بسر می برد. این نابسامانی در رفتار و کنش او متجلی و منعکس است و احتمال اینکه فرد در چنین شرایطی دست به رفتاری بزند که از نظر اجتماعی هنجار شکنی و انحراف شناخته شود زیاد است. بنابراین بر اساس این تئوری، عدم وفاق در مورد هنجارهای اجتماعی و عدم یگانگی و یا همبستگی اجتماعی عامل بروز انحراف است. در واقع انحراف پاسخ و واکنشی به لجام گسیختگی اجتماعی است و هر چه میزان بی هنجاری و عدم وفاق در مورد هنجارها بیشتر شود انحراف و کجروی نیز افزایش می یابد.
دورکهایم مفهوم آنومی و بی هنجاری اجتماعی را در دو سطح فردی و اجتماعی به کار برده است. آنومی در سطح فردی، نوعی نابسامانی فردی است که منجر به گسستگی و شکستگی انسان و معیار رفتار وی می شود. و به تعبیری: نوعی احساس فردی از بی هنجاری است و نشانگر حالتی فکری که در آن احساسات فرد نسبت به خود وی سنجیده می شود. چنین حالتی همراه با اختلالات و نابسامانی هایی درسطح فردی بوده، و فرد نوعی احساس
بی هنجاری، پوچی و بی قراری را تجربه می کند. آنومی در سطح اجتماعی نشانگر نوعی اختلال، اغتشاش و بی هنجاری در نظام جمعی است که در آن احساسات فرد با توجه به سیستم اجتماعی سنجیده می شود. زمانی که توازان اجتماعی وجود ندارد فرد فاقد وسیله لازم جهت تنظیم رفتار خود و تطبیق آن با معیارهای مقرره و همچنین فاقد احساس حمایت جمعی و پشتیبانی اجتماعی است. در چنین حالتی فرد ممکن است دست به رفتاری نابهنجار زده و در نهایت خود را از عضویت جامعه خلع کند.
بطور کلی سه نوع کجروی در آثار دورکهایم می توان یافت:
1- کژ رفتاری زیستی و روانی: که تنها نوع کژرفتاری در اجتماع کامل و
بی عیب و نقص است. این نوع کژرفتاری نمونه کردار فرد بیمار در جامعه سالم است.(جامعه سالم، فرد بیمار)
2- کژرفتاری انقلابی: که برای دگرگونی وضع نابسامان اجتماعی پدید
می آید و چنانکه اشاره شد بهترین نمونه آن سقراط است که برای دگرگونی اخلاق آتنی به پاخاست و سرانجام به اتهام جنایت و کجروی محکوم به مرگ شد و جام شوکران نوشید(جامعه بیمار،فرد سالم).
3- کژرفتاری چوله: که نمایانگر کردار افرادی است که هم تربیت اجتماعی مناسب نیافته اند و هم در جامعه بیمار زندگی می کنند(جامعه بیمار، فرد بیمار)
این نوع کژ رفتاری یا از خودپرستی یا از بی هنجاری سرچشمه می گیرد و از این کژ رفتاری خودخواهانه و کج رفتار بی هنجار نامیده می شود.
بدین ترتیب اگر جامعه سالم باشد دو نوع رفتار در آن دیده می شود:
1- رفتار عادی که همان همرنگی با اخلاق جمعی است.
2- کژ رفتاری که ناشی از عیبهای زیستی و یا اختلالات روانی است.
در مقابل اگر جامعه بیمار باشد. دو نوع کژ رفتاری نیز در آن مشاهده
می شود:
1- کژ رفتاری انقلابی
2- کژ رفتاری ناشی از خودپرستی
• نظریه آنومی و اغراق مرتن
به نظر مرتن احساس واقعی سرخوردگی، درماندگی، بیعدالتی، به تنهایی از هیچ یک از این عوامل بر نمی خیزد بلکه از روابط خاص میان آنها پدید می آید. برغم مرتن بریدگی میان اهداف، قواعد و وسایل نهادی شده ممکن است به دو صورت پدید آید:
1- به خاطر وسعت یافتن شتابان هدفها
2- بواسطه محدود شدن تعریف راههای مشروع برای دست یافتن به آنها
لکن برای گسیختگی میان اهداف و وسایل هیچکدام از این جنبه های فرهنگی و اجتماعی لازم نیست دگرگون شوند.
اگر توزیع واقعی امکانات و فرصتها دگرگون شود.(همچون زمان رکود اقتصادی) رفتارهای همساز با قواعد اجتماعی که زمانی موجب نیل به اهداف می شده است دیگر فرد را به پاداشهایی که در انتظار آنهاست رهنمون
نمی شود.
بدین ترتیب کنش متقابل میان این متغیرها که ساخته و پرداخته شرایط اجتماعی است موجب ناراحتی و فشار بر فرد می شود.(همان : 171).
بدین ترتیب مرتن انحراف و کژرفتاری را ناشی از گسستگی و انفصال بنیادی بین هدفهای فرهنگی و وسایل نهادی شده جهت نیل بدانها می داند. از این رو انحراف از شخصیتهای مرضی ناشی نمی شود و لذا نه یک مسأله خاص فردی بلکه بعنوان امری اجتماعی و برخاسته از ساخت اجتماعی است.
توجه ویژه مرتن به فرهنگها و جوامع است که تأکید زاید الوصفی بر ارزشها و اهداف فرهنگی داشته و در مقابل اسباب و وصول به آن اهداف کمتر تأکید و مشخص شده است. از این رو، به واسطه عدم تناسب بین هدف و وسیله، تشکل و یکپارچگی فرهنگی بوجود نیامده حالتی از احساس بی هنجاری یا آنومی در جامعه حاکم است.(محسنی تبریزی، 1370: 60).
مرتن تأکید خاصی نیز بر روی توزیع فرصتها بین افراد مختلف یک جامعه دارد و عدم توزیع مساوی فرصتها در دسترسی به اهداف و وسایل را عامل مهمی در انحراف می داند. بدین گونه که معتقد است تمام اعضای یک جامعه در ارزشهای مشترک اجتماعی سهیم اند، امااز آنجایی که اعضای جامعه از نظر ساختارهای اجتماعی در شرایط گوناگونی قرار دارند و برای فهم ارزشهای مختلف از فرصتهای مساوی برخوردار نیستند، چنین وضعی ممکن است موجب انحراف گردد.
• اشتوتزل و نظریه هیجان جمعی
از نظر اشتوتزل اعمال خشونت آمیز جمعی اموری نهادی است نه خود به خودی بنابراین، دارای معنی و کارکرد اجتماعی است. و از طغیان نیروهای غریزی ناشی نمی شود.
با این همه آنچه بطور عینی و از بررسی های گسترده درباره وضع انبوههای مردم بدست می آید این است که در وضع نفسانی و رفتارهایی که با اوضاع و احوال اجتماعی معینی مربوط است، تفاوتهای بسیار زیادی مشاهده می شود.
در اوضاع و احوال انبوهی برخلاف تصور معمول، جنبه افرادی اشخاص از میان نمی رود بلکه آمادگی های قبلی آنان پیوسته آثار نمایانی را در رفتارشان ایجاد می کند.
منظور این نیست که اثبات وجود مراحل منظم رفتار در اوضاع مختلف انبوهی امکان ندارد، چنانکه در مواردی چون سوانح دیده شده است. رفتارهای فردی همگی به یک صورت نیستند اما تجزیه و تحلیل به روشنی نشان می دهد که این رفتارها دارای ادوار و مراحلی است و واکنشهایی وجود دارند که به نحو معینی یکی پس از دیگری ظاهر می شوند.
از نظر جامعه شناسی تفکیک و تمیز افرادی که نقشهای مختلفی را در اوضاع و احوال جمعی به عهده دارند مستلزم وجود پیش آمادگیهای روانی ضمنی متفاوت است. اشتوتزل این پیش آمادگیها را نه در اعمال خشونت آمیز بلکه در وضعی که جنبه شور و هیجان عمومی داشت روشن ساخته است.(محسنی تبریزی، 1374: 195-194)
بدین ترتیب اشتوتزل اعمال خشونت آمیز جمعی نظیر رفتارهای وندالیستی گروهی را اعمال و اموری نهادی می داند که نه خود به خودی، بلکه دارای معنی و کارکرد اجتماعی است، مع الوصف وضع رفتار و خصوصیات نفسانی کنشگران جمعی از یک سو و محرکهای بیرونی و کیفیات آنها (از نظر تحریک کنندگی شور و هیجان عمومی و یا حزن و اندوه و خشم) از سوی دیگر
می باید مورد توجه قرار گیرد.
• نظریه وندالیسم هوبر
نظریه هوبر در باب وندالیسم عمدتاً مبتنی بر تحقیقات وی در زمینه خشونت و وندالیسم در وسایل حمل و نقل عمومی در اروپاست. هوبر در این تحقیقات عوامل متعددی را در بروز رفتارهای وندالیستی مطرح می سازد که از شایع ترین آنها جلب توجه بواسطه کمبود محبت، خودخواهی، احساس عدم تعلق به وسایل نقلیه خودکار، احساس خودباختگی، احساس غلبه ماشین بر انسان، حس انتقامجویی و داشتن شخصیت ضد اجتماعی است. به نظر هوبر در خانواده هایی که کودکان نمی توانند نیاز به تأیید و منظور شدن خود را از سوی دیگران برآورده سازند از یکسو دچار ناکامی سرخوردگی گردیده که در اثر آن شخصیتی پرخاشگر پیدا می کنند و ازسوی دیگر اینگونه کودکان، بواسطه آنکه از دیگران توجه و محبتی دریافت نمی دارند، خود جای والدین
بی توجه را گرفته، خود، خود را عزیز می دارند که این امر احساسات خود خواهی و خود پرستی را در آنان تقویت می کند. از طرفی توسعه و تکوین «من اجتماعی» در بستری خاص مجال بروز خودپنداره و عزت نفس را در این کودکان سلب کرده، خودشناسی و هویت یابی آنان دستخوش اختلال و اغتشاش می گردد، به طوری که در این کودکان احساس از خودبیگانگی و بحران هویت به شدت مشهود است.
تحقیقات هوبر همچنین نشان می دهد که در وندالها احساس انتقامجویی و خصومت نسبت به جامعه بالاست. آنها همچنین پیچیدگی وسایل نقلیه مدرن،کیفیت، سرعت و قدرت آنها را از یک سو و خودکار بودن این وسایل را از سوی دیگر که دخالت و کنترل انسان را به حداقل تقلیل می دهد علت احساس غلبه ماشین بر انسان قلمداد کرده قیام بر علیه این وسایل را که با تخریب و صدمه زدن به این وسایل همراه است توجیه می کنند(هوبر، 1991: 22-19)
هوبر در طرح واره ای بطور شماتیک این عوامل را که بر تمایلات فرد به بروز رفتارهای وندالیستی تأثیر می گذارند نمایش داده است.
• اریش فروم
بنظر فروم در جامعه صنعتی و تحت روابط اجتماعی تولید نظام سرمایه داری انسان قادر به ایفا و تأمین رضایتمندانه بسیاری از این نیازها نیست. به جای آنکه از یگانگی با طبیعت مسرور و شادمان باشد از بیگانگی با آن و ازتنهایی و انزوا و پریشانی خاطر اندوهناک است. با آنکه توانمند به تغییر طبیعت است، قادر به نمایش خلاقیت خود و ارضاء این نیاز نمی باشد.خود را نمی شناسد، از طبیعت خود جدا افتاده است، به خویشتن خود راهی نیست و نمی داند چه هست و چه باید باشد. و از بحران هویت رنج می برد. سرگشته ای است در وادی حیرت.
فروم نیز منشأ ریشه کژ رفتاری را در ناهمسازی انسان و نیازهایش با ساختارها و نهادهای مسلط در جامعه سرمایه داری می داند و معتقد است اولاً نظام اجتماعی با ارزشهای فرهنگی و قواعد رفتار هنجاری های پذیرفته شده پایه و مایه انحرافات و مسایل اجتماعی هستند. از این رو مسأله اساسی در نظامات طبقاتی و سرمایه داری در سلطه هنجارهایی است که با نیازهای آدمی در ستیزند، هنجارهایی که از فرهنگ طبقه توانمند و زور آور سرچشمه
می گیرد و هر گونه انحرافی از آنها را به شدت مجازات می کند.
ثانیاً از خود بیگانگی انسان که محصول ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نظام سرمایه داری و صنعتی است مانع تحقق هدفهای فردی و گروهی می گردد. زیرا نظام اجتماعی همراه با ارزشهای فرهنگی و قواعد رفتار و هنجارهای پذیرفته شده آن اموری در نظر می آیند که از وجودانسان سرچشمه گرفته اند، از آن بیگانه شده اند و در برابر وی قرار گرفته اند و وجود خویش را بر آدمی تحمیل کرده اند. از این رو در بسیاری از موارد رفتارهای ناهنجار انسانی در شکل وندالیسم، خشونت و رفتارهای ضد اجتماع بخاطر همسازی و همرنگی آدمی با شرایط محیط اجتماعی است. که از سوی طبقات و گروههای حاکم و پاسداران نظام اجتماعی بر افراد و گروههای انسانی تحمیل شده است و افراد جامعه نیز بدان رفتارها گردن نهاده اند.
• نظریه روان پویایی ریچارد جنکینز
جنکینز معتقد است عیبهای فراخود می توانند به چند صورت ظاهر شوند:
1- عدم رشد و نمو فراخود یا وجدان اجتماعی که پی آمد آن شخصیتی است بی بند و بار بی توجه به نظر دیگران نسبت به اعمال و رفتار خود.
2- فراخودی که سهل گیر و گاهی بی تفاوت است.
3- فراخودی که نسبت به گروه خودی سختگیر و نسبت به گروه غیرخودی سهل گیر است.
4- فراخودی که نسبت به برخی از رفتارها سختگیر و نسبت به برخی دیگر سهل گیر است.
5- فراخودی که ذاتاً نادرست و ضد اجتماعی است و انجام برخی از انواع نابهنجاری ها را واجب یا مستحب و یا مباح می داند.
ب) پیشنه های پژوهش
ادبیات تحقیق
وندالیسم مشتق از واژه وندال است. وندال نام قومی که از قوام ژرمن- اسلا وبه شمار می رفت که در قرن پنجم میلادی در سرزمین های واقع در میان دو رودخانه او در ویستول زندگی می کردند آنان مردمانی جنگجو، خون خوار و مهاجم بودند که به کرات به نواحی و سرزمین های اطراف قلمرو خود تحظی و تجاوز کرده به تخریب و تاراج مناطق و آبادی های متصرفه
می پرداختند روحیه ی ویرانگرانه ی قوم وندال سبب گردیده است که درمباحث آسیب شناسی کلیه ی رفتارهای بزهکارانه ای که به منظور تخریب آگاهانه اموال، اشیا و متعلقات عمومی و نیز تخریب و نابودی آثار هنری و دشمنی با علم و صنعت وآثار تمدن صورت می گیرد به گونه ای با وندالیسم منتسب
می گردد.
پاتریس ژانورن در وجه تسمیه واژه و تاریخچه وندالیسم می نویسد:
روزگاری در سرزمین های واقع در میان دو رودخانه بزرگ در ویستول قومی به نام وندال زندگی می کرد در عهد سلطنت یکی از پادشاهان این قوم به نام ژانسریک یا گنسریک که از 428 تا 477 میلادی سلطنت می کرده است وندال ها که پیشتر سرزمین های گل (فرانسه امروز) و اسپانیا را به تعریف خود آورده بودند به متصرفات روم در آفریقا حمله کرده، کارتاژ را گرفته و بر مدیترانه مستولی گردیدند آنان بر سر راه از آبادی و آبادانی هر چه دیدند نابود و تاراج کرده چیزی بر جای باقی ننهاده همین شهرت تاریخی سبب شده که امروز وندالیسم را به معنی ویرانگری و وحشی گیری و خرابکاری به کار برند.
هر ساله در سراسر جهان، میلیون ها دلار صرف تعمیر و جایگزینی چیزی می شود که وندال ها کمر به نابودی آنها بسته اند. در روسیه گزارش شده است که اعمال عمومی وندال ها، شامل شکستن لامپ ها وشیشه ها،پرتاب سنگ به قطارهای درحال تردد و خراب کردن تلفن های عمودی و نابود کردن سنگ قبرها در قبرستان های روسیه می باشد. یادبودهای درهم شکسته ی روی قبرها یک منظره ی عمومی است در آلمان غربی و سوئد، آسیب رساندن و تخریب علائم جاده ها و خیابان ها، صندلی اتوبوس ها و وسایل حمل و نقل وکیوسکهای تلفن شایع است. (موبر، 1991: 134)
نظریه ها:
نظریه هایی که در رابطه با واندالیسم مطرح شده اند در صفحات قبل توضیح داده شده است.
افرادی که دررابطه با این پدیده تحقیقاتی انجام داده اند:
- علیرضا محسنی تبریزی
- کاوه احمدی علی آبادی
- فاطمه ملکی
- File://f:/ I CT naiv وندالیسم اینترنتی htm
- وحید شریفی
علیرضا محسنی تبریزی:
در اغلب تعاریف ارائه شده در باب مفهوم وندالیسم در مباحث انحرافات و آسیب های اجتماعی محققین و صاحب نظران از آن به عنوان رفتار معطوف به تخریب و خرابکاری اموال ، تأسیسات و متعلقات عمومی نام برده اند. وندالیسم، دراین معنی از بلاهای جوامع امروزی است که در گذشته دیده نشده است. «وندال های کهن » در هجوم های وحشیانه خود چیزی را ویران می کردند که خود نساخته بودند اما «وندال های مدرن» چیزی را نابود می سازند که از آن جامعه خودشان است.
از دیگر مظاهر وندالیسم، نوشتن و حکاکی بر روی دیوارهای موسسه های عمومی، روی صندلی های اتوبوس های شهری و نوشتن انواع یادگاری بر دیوارها و ستون های مکان های باستانی و آثار تاریخی است.
وندالیسم پدیده ای جهانی است و اهداف وندال ها و عملکرد آنان بدون توجه به اینکه در چه کشوری باشند، بسیار شبیه هم است.
کاوه احمدی علی آبادی:
هنگامی که فاصله بین فرهنگ عمومی وفرهنگ رسمی زیاد باشد، فاصله بین معیارهای تنظیم کننده واقعیات با شرایط واقعی حاکم بر واقعیات زیاد می شود و عکس العمل نسلی را در پی دارد که هنجارها ، قواعد، رسوم، الگوها و عادات و قوانین نسلی دیگر را که واقعیات و شرایط او را در نظر نمی گیرد، طرد
می کند. فاصله هر چه بیشتر و عمیق تر بین فرهنگ عمومی و فرهنگ رسمی نیز یکی از عوامل تعیین کننده ای است که مشخص می سازد، یک نسل تقابل دیدگاهها، رفتارها والگوهای خود با نسلی دیگر را به شکلی مشارکتی و اصلاحی ببیند یا تعامل را راه حل مناسبی ندید چرا که شکاف را آنقدر اساسی و عمیق بیابد که تنها راه را در خرابی و فروپاشی تمامی نظامی ارزیابی کند که انعطافی برای در نظر گرفتن خواستها، نگرشها و الگوهای نسل او قائل
نمی شود. به بیان دیگر، کنش و واکنش نسلها نسبت به شرایط موجود و نسبت به یکدیگرست که می تواند موجب شود آسیب اجتماعی وندالیسم پدید آمده، گسترش یافته و متجلی شود. اگر تفاوتهای نسلی در جامعه ای به حدی برسد که شکاف محسوسی را نشان دهد، آنگاه نسلهای در تقابل با یکدیگر چند راه پیش روی دارند. اگر نسلی که نهادهای جامعه را در کنترل هنجارها، نگرشها، رفتارها و الگوهای خود دارد به نگرشها، ایده ها، هنجارها، رفتارها و الگوهای نسلی که در زیر دست او پرورده می شود، توجه نکرده و کاملاً تجویزی و یک طرفه، نحوه کنش مورد انتخاب او نسبت به شرایط موجود و نسل مقابل باشد، اولین گام را برای تشکیل پدیده وندالیسم برداشته است. نسل زیر دست چند راه پیش روی خود دارد، یا آنچه را که در تقابل با نسل مسلط می بیند از طریق تعامل و همفکری و همجوشی برطرف سازد، که در این صورت از سرایت وندالیسم به خود تا این مرحله از کنش اجتناب کرده است، ولی انتخابهای بعدی او تحت تأثیر واکنشهای نسل مسلط قرار دارد. اگر نسل مسلط همچون گذشته بر شیوه تجویز و تحدید یک طرفه خود استمرار ورزد، علاقه بر آن که خود را از نگرشها، باورها و الگوهای دیگری که برخاسته از شرایط جدید حاکم بر واقعیت و جامعه است محروم ساخته، خود را در خطر واکنش بعدی نسل زیر دست به شکل خرابکاری و آشوبگری وندال قرار داده است. اما واکنش بعدی نسل زیردست چگونه می تواند باشد؟ اگر بنا بر هر دلیلی، کنش مناسب خود را برای حل مشکل رها کرده و به مقابله به مثل بپردازد، در راه آشوبگری گام برداشته است و به جای حل مشکل، مشکل را حذف کرده است و اگر روزی بخواهد برای برطرف کردن نیازهای خود از آن استفاده کند، باید مجدداً خرابهای خود را آباد کنند. در نهایت نحوه عمل و عکس العلم نسلهای مسلط و زیر دست نسبت به یکدیگر و نسبت به واقعیات موجود است که تعیین کنده غایی است. این امر هنگامی بیشتر از کنترل افراد خارج شده و وندالیسم را تابع شرایط موجود می سازد که اولاً فاصله بین واقعیات و شرایط اجتماعی جامعه با هنجارها، باورها، رفتارها و الگوهای نسلها زیاد بوده و ثانیاً شکاف بین فرهنگ رسمی و فرهنگ عمومی عمیق و گسترده باشد و هنگامی بیشتر متأثیر از انتخاب کنشهای نسلهاست که آنها به جای مشارکت و تعامل با یکدیگر، تجویز و حذف یکدیگر را دنبال کنند و برای دیدگاهها، هنجارها، باورها، رفتارها و الگوهای دیگری مشروعیت قائل نشوند. باید دقت کرد که در بسیاری از موارد تفاوتهای موجود در هنجارها، نگرشها، رفتارها و الگوهای هر نسل برخاسته از شرایط حاکم بر تعامل یک نسل است و از منظر نسلی که با تعاملات دیگری سر و کار داشته و از شرایطی دیگری متأثر شده به شکلی اجتناب ناپذیر متفاوت است. به نظر می رسد که می توان به بررسی برخی از این علل اجتناب ناپذیر پرداخت.
فاطمه ملکی:
وندالیسم یا خرابکاری پدیده ای اجتماعی است که وندال و یا به عبارتی دیگر خرابکار، به تخریب اموال عمومی می پردازد و آثار و تبعات منفی از خود بر جای می گذارد.
این پدیده که از جمله معضلات اجتماعی به شمار می رود از سوی عامه مردم به عنوان هنجارها، ارزش های فرهنگی، قوانین، آداب و رسوم و به عنوان شرایط نامطلوب تعریف شد وندالیسم که ناشی از سوء رفتارهای اجتماعی و گاهی مشکلات روانی رخ می دهد، اخیرا ظهور و بروز فراوانی داشته است. و می توان از آن به عنوان حملات «فله ای » نام برد.
حملات اینترنتی و وندال های محیط وب، صدمات وضربات جبران ناپذیری به صاحبان سایت شرکت ها وارد می کنند و تا حد زیادی امنیت آنها را زیر سوال می برند.
این خرابکاریها صرف نظر از تبعیت از عوامل اجتماعی و روانی آن از کنجکاوی های فردی می گیرد که علاوه بر نتایج منفی آثار مثبتی را نیز با خود به همراه داشته است از جمله این خرابکاریهای اخیر می توان به دستکاری ساده سایت پرشین بلاگ اشاره کرد سرویس دهنده و بلاگ را در دسترسی به وبلاگ هایشان با محدودیت روبرو ساخت.
از جمله دلایل زیر سوال رفتن امنیت شبکه ها می توان به فقدان حضور کارشناسان فنی حوزه اشاره کرد که موجب می شود تا آنچه که مورد نیاز است از سوی آنها مورد بررسی و وارد کردن به آنها به سهولت انجام شود. شاید در ایران بارزترین دلیل برای این ضربه ها نبود زیرساختهای امن و قوی از جمله دیتاسبر حضور وندال های داخلی و خارجی در این عرصه دامن
می زند و تمایل آنها را برای به رخ نبوغشان بیشتر نمایان می کند.
وحید شریفی:
وندال ها افرادی کینه جو، تندجو یا شاید منزوی اند اما چیزی که درباره آنها مهم است اینکه دلایلشان برای ابزار خشونت چنان غریزی و درونی است که حتی اعمال مجازات و تنبیهات نیز برای بازداشتن آنها کار به نظر نمی رسد. آنها را نمی توان شناخت. کسانی که در زیر ظاهری آرام ممکن است در حالی که روبروی شما نشسته اند و به شما لبخند می زنند در حال پاره کردن صندلی هایی باشند که روی آن نشسته اند. کسانی که در کمال بی خیالی تنه درخت ها را به عنوان محلی برای بیان احساسات و عواطف عاشقانه انتخاب
می کنندو کسانی که وقتی پایشان به استادیوم های ورزشی می رسد رفتاری از خود بروز می دهند که ممکن است تماشای فیلمش خودشان را هم شرم زده کند.
روش پژوهش
روش مورد استفاده ما در این تحقیق روش پیمایش و اسنادی می باشد در روش پیمایشی تعدادی پرسشنامه تهیه شد این پرسش نامه ها شامل تعدادی سوال در مورد موضوع مورد پژوهش بود.این پرسش نامه در میان نوجوانان دبیرستانی منطقه 10 پخش و تکمیل شد و سپس با بررسی پرسشنامه ها نتایج مورد نظرمان از میان آنها استخراج گردید.
دربهره گیری از روشی اسنادی سعی برآن شد که تمام مطالبی را که در مورد موضوع مورد نظر ما انجام شده وجود دارد یعنی تحقیقات و پژوهش هایی که توسط دیگران درمورد موضوع ما انجام شده جمع آوری می شود تا اینکه راهنمای ما در ادامه تحقیق باشد ما می توانیم از نکات مثبت و منفی موجود در آن استفاده نماییم.
به عبارت دیگر با مطالعه و جمع آوری این مطالب ضمن اینکه اطلاعات مفیدی در موضوع پژوهشمان به دست می آوریم می توانیم از نتایج بدست آمده و تایید یا عدم تایید یافته های خودمان نیز استفاده نماییم.
در واقع آنچه را که از طریق روشی پیمایشی به دست آورده ایم با مراجعه به کتب و سایر منابع موجود مستند ساخته ایم.
جامعه آماری:
تحقیق در بین نوجوانان دبیرستانی دختر و پسر منطقه 10 دبیرستان دخترانه¬ی زهرا مردانی ودبیرستان پسرانه ی فرهنگ انجام شد.
روش نمونه گیری:
با وجود شیوه های گوناگون و مختلفی که برای نمونه گیری وجود دارد از قبیل: نمونه گیری غیر احتمالی، اتفاقی، سهمیه ای، خوشه ای، طبقه ای و سیستماتیک البته روش نمونه گیری این پژوهش به شکل تصادفی در بین نوجوانان دبیرستانی به دست آمده است.
نمونه گیری: از طریق مقدار جزئی و یا محدودی از مجموعه ی بزرگتر صفات یا ویژگی آنها را درک کنیم مثلا اگر ما داشته باشیم هر یک از را عضو جامعه ی آماری قلمداد می کنیم ما جامعه ی آماری را که قرار است از آن نمونه گیری انجام شود با N بزرگ و جمعیت نمونه را با N کوچک نشان می دهیم A,B تعدادی از اعضا نمونه است که از جامعه ی آماری انتخاب شده.
نمونه آماری: مجموعه ای از افراد اشیاء ،حیوان، و انسانی که محقق آگاهانه تعریف می کند و قصد دارد این صفات و ویژگی ها را بشناسد مانند: دانش آموزان یک منطقه، جمعیت نمونه: تعدادی از افراد که با یکی از روش های نمونه گیری آشنا می شویم به منظور اینکه صفات و ویژگی جامعه آماری را درک کنیم.
شیوه های نمونه گیری:بیان کننده این موضوع است که با استفاده از چه مسیری می خواهیم نمونه گیری کنیم.
نمونه گیری غیر احتمالی:شانس انتخاب شدن و انتخاب نشدن به طور مساوی تقسیم نشده است. غیر احتمالی قدرت تعمیم ندارد و از صحت برخوردار نیست چون شانس ورود افراد یکی نیست ولی اگر با روش های احتمالی ترکیب شود.قابل تعمیم است.
آمار استنباطی:
روشی است که از تعدادی پرسشنامه و جداول نرم افزار spss نتایج مطلوبی را به عمل می آورد.
در این تحقیق ما از روش آمار استنباطی استفاده کردیم.
سه نوع روش نمونه گیری غیر احتمالی:
1) اتفاقی:افراد به شکل اتفاقی وارد می شوند و از آنها دررابطه با موضوعی تحقیق می شود.
2) تصادفی: محقق بر مبنای تحقیق و اطلاعاتی که از جامعه آماری دارد حجم نمونه را مشخص می کند.
3) سهمیه ای: برای بخش های مختلف سهمیه قائل می شود باید ساختار نمونه با ساختار جامعه¬ی آماری یکی باشد.
نمونه گیری احتمالی: شانس انتخاب شدن برای همه یکسان است.
انواع نمونه گیری احتمالی:
1) سیستماتیک : با دو روش محاسبه می شود، روش ارقام و فاصله ی شخص
2) خوشه ای: در روش خوشه ای ما باید پیش فرض های زیر را داشته باشیم.
1- جامعه آماری ما بسیار بزرگ باید باشد.2- افراد جامعه همگنی داشته باشند.3- فهرست اسامی نداریم.
3) طبقه ای: پیش فرض های این نوع نمونه گیری عبارتند از: 1- فهرست اسامی وجود ندارد2- جامعه آماری بسیار زیاد است.3- همگنی وجود ندارد.
روش جمع آوری اطلاعات:
روش جمع آوری به کمک پرسشنامه انجام شد که پرسش نامه از 25 سوال تشکیل شده و در بین 60 نفر از نوجوانان دبیرستانی دختر و پسر پژوهش صورت گرفت و از سوال 1 تا 15 جنبه ی شخصی داشتند و از سوال 16 تا 25 سوالات طیفی بوده و همچنین از طیف لیکرت استفاده شد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
روشی که برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده با استفاده از جداول یک بعدی و همچنین از نمودارهای میله ای استفاده از فراوانی مطلق، درصد فراوانی مطلق، درصد فراوانی تجمعی.
مقدمه:
در این فصل با توجه به موضوع پژوهش که بررسی نظر سنجی پدیدی وندالیسم در بین نوجوانان منطقه ی 10می باشد، پرسشنامه با 25 سوال با گزینه های مختلف تنظیم گردیده و در اختیار پاسخ دهندگان قرار گرفته است و با توجه به پاسخ هایی که هر یک از پاسخ دهندگان به سوالات داده اند جدول توزیع فراوانی و درصد فراوانی تنظیم گردیده است .
جدول شماره 1:جدول فراوانی جنسیت
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
زن 36 60 60
مرد 24 40 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که 60 درصدپاسخ دهندگان زن و 40 درصد دیگر مرد می باشند.
جدول شماره 2: جدول فراوانی سن
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
15 سال 26 3/43 3/43
16سال 19 7/31 75
17سال 15 25 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که بیشترین درصد پاسخ دهندگان با 3/43 درصد 15 سال دارند و 25 درصد آنها 17 ساله می باشند.
جدول شماره 3: جدول فراوانی وضعیت مسکن
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
رهن 11 3/18 3/18
اختیاری 35 3/58 7/67
سایر 14 3/23 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که بیشترین درصد پاسخ دهندگان دارای مسکن اختیاری می باشند. و 3/18 درصد آنها دارای مسکن رهنی می باشند.
جدول شماره 4: جدول فراوانی میزان درآمد
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
کمتر از 200 هزار تومان 6 10 10
از 200 تا 300 هزار تومان 25 7/41 7/51
بالای 300 هزار تومان 29 3/48 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که بیشتر خانواده ها با 3/48 درصد داری درآمدی بیش از 300 هزار تومان می باشند و تنها 10 آنها درآمدی کمتر از 200 هزار تومان دارند.
جدول شماره 5: جدول فراوانی سوال فرزند چندم هستید
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
اول یا دوم 45 75 75
سوم یا چهارم 4 7/6 7/81
آخر 11 3/18 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که بیشتر افراد با 75 درصد فرزند اول یا دوم خانواده هستند و 3/18 درصد آنها فرزند آخر می باشند.
جدول شماره 6 :جدول فراوانی جدول فراوانی وضعیت اشتغال مادر
گزینه فراوانی درصد فراوانی تجمعی
شاغل 15 25 25
غیر شاغل 45 75 100
جمع 60 100
مقادیر مندرج در جدول فوق نشان می دهد که مادر 75 درصد افراد غیر شاغل و 25 درصد آنها شاغل می باشند.
جدول شماره 7:جدول فراوانی میزان تحصیلات مادر
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 115صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله نظرسنجی پدیده وندالیسم در بین نوجوانان منطقه (10)
